Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Δεν μου αρέσουν οι αφορισμοί γενικά, διότι οδηγούν σε λάθος προσεγγίσεις συνηθέστατα. Όμως δεν μπορώ να αγνοήσω την, εδώ και καιρό, εφαρμογή καπελώματος της δικαιοσύνης και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης από τις κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, προκειμένου οι αντιπολιτευόμενες φωνές να ακούγονται στο ελάχιστο δυνατό και οι όποιες ατασθαλίες των κυβερνόντων να μην τιμωρούνται, κι αν ακόμα πρόκειται για την κακοδιαχείριση κοινοτικών πόρων. Ούτε μπορώ να ξεχάσω ότι στις εν λόγω χώρες εφαρμόστηκε επί δεκαετίες, δια πυρός και σιδήρου, ο ανελεύθερος κομμουνισμός, με τις ίδιες πρακτικές, σφυρηλατώντας μια διαχρονική ολοκληρωτική νοοτροπία και πρακτική που δεν είναι εύκολο να εκριζωθεί, ακόμα και μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην οποία συμμετέχουν και την οποία αποδέχονται ως σούπερ μάρκετ. Δηλαδή τα χρήματά της τα θέλουν, αλλά όχι το Κράτος δικαίου και την ελευθερία του Τύπου.
Κι ενώ λοιπόν η Ουγγαρία και η Πολωνία είναι υπόλογες για την παραβίαση του ευρωπαϊκού δικαίου κατά συρροή, τώρα απειλούν να τινάξουν στον αέρα το «Ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης», από το οποίο τόσα περιμένουν το 2021 οι 27 οικονομίες, μετά την συνεχιζόμενη καταστροφή που προκάλεσε ο Covit 19. Εκβιάζουν δηλαδή τους 25 εταίρους τους ότι δεν θα το εγκρίνουν σε εθνικό επίπεδο, αν διατηρηθεί ως κριτήριο καταβολής των πόρων του το Κράτος δικαίου. Αυτό αναφέρει, μεταξύ άλλων, το ρεπορτάζ της Nelly Didelot, στις 30 Σεπτεμβρίου 2020, στην ηλεκτρονική Libération, με τίτλο : «Ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης: Η Ουγγαρία και η Πολωνία ενώνουν τις δυνάμεις τους» (Plan de relance européen : la Hongrie et la Pologne font bloc).
Ο Βίκτορ Ορμπάν έχει βεβαρυμμένες εβδομάδες. Κάθε μέρα πετάει και μια νέα προβοκάτσια στο πρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Την Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου 2020, ο Ούγγρος πρωθυπουργός θεώρησε το νέο σύμφωνο μετανάστευσης πολύ χαλαρό για το γούστο του. Την Παρασκευή 25, προειδοποίησε ότι η Ουγγαρία θα μπλοκάρει το ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης, εάν η καταβολή των πόρων εξαρτάται από τον σεβασμό του Κράτους δικαίου. Τη Δευτέρα 28 Σεπτεμβρίου, ο Υπουργός του Δικαιοσύνης ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός δικαστικού ινστιτούτου με σκοπό την αξιολόγηση του σεβασμού του Κράτους δικαίου 
στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την «καταπολέμηση της φιλελεύθερης ιδεολογικής καταπίεσης». Την Τρίτη 29, ζήτησε την αποχώρηση της Vera Jourová, της Ευρωπαίας Επιτρόπου για τις Αξίες και τη Διαφάνεια, η οποία μόλις χαρακτήρισε την Ουγγαρία ως «άρρωστη δημοκρατία». Σε αυτήν του τη μάχη, ο Ορμπάν δεν είναι μόνος του: η Πολωνία είναι περισσότερο από ποτέ ο καλύτερος σύμμαχός του. Οι μόνες δύο χώρες, κατά των οποίων ενεργοποιήθηκε το άρθρο 7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση που υποτίθεται ότι τιμωρεί τις παραβιάσεις των θεμελιωδών αξιών της ΕΕ, ενώθηκαν και προστατεύουν αμοιβαία τα συμφέροντα τους.
Σε αυτήν την πληθώρα υπερβολών, μόνο η απειλή μπλοκαρίσματος του σχεδίου ανάκαμψης κάνει τις Βρυξέλλες να τρέμουν. Μετά από μακρές συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούλιο, οι 27 συμφώνησαν τελικά σε ένα πακέτο 750 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η συμφωνία αναφέρεται αόριστα σε ένα «καθεστώς με προϋποθέσεις» που αποσκοπεί στη δέσμευση της καταβολής επιχορηγήσεων με σεβασμό των δημοκρατικών προτύπων. Τώρα που ήρθε η ώρα να μετατραπεί η συμφωνία σε νόμο, και επομένως να την εξειδικεύσουν, επανεμφανίζονται μάχες επιρροής.
Μπλόφα
Η Ουγγαρία και η Πολωνία δεν θέλουν όρους, και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αντίθετα, θέλει έναν πολύ 
αυστηρό μηχανισμό, όπου τα Κράτη θα πρέπει να πληρούν την ειδική πλειοψηφία [δηλ. τουλάχιστον 15 κράτη μέλη που αντιπροσωπεύουν το 65% του ευρωπαϊκού πληθυσμού] για να μπλοκάρονται οι κυρώσεις», εξηγεί η Eulalia Rubio, ερευνήτρια που
ειδικεύεται σε οικονομικές υποθέσεις στο Ινστιτούτο Jacques–Delors. Σε αυτήν την πρόσωπο με πρόσωπο κόντρα, τα δύο στρατόπεδα χρησιμοποιούν το ίδιο όπλο, απειλώντας να μην ψηφίσουν το σχέδιο ανάκαμψης των 750 δισεκατομμυρίων, ούτε το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο άνω των 1000 δισεκατομμυρίων, το οποίο χρησιμεύει ως προϋπολογισμός της ΕΕ για τα επόμενα επτά χρόνια.
Στα μάτια του Pawel Zerka, ερευνητή στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διεθνών Σχέσεων (ECFR), «η στάση της Πολωνίας-Ουγγαρίας είναι μια κίνηση-μπλόφα». «Δεν νομίζω ότι θα έφταναν στο σημείο να μπλοκάρουν την ψηφοφορία για τον προϋπολογισμό. Η Πολωνία θα το σκεφτεί ούτως ή άλλως, απλώς και μόνο επειδή κινδυνεύει
να χάσει πολλά χρήματα». Η Βαρσοβία θα πρέπει να είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος δικαιούχος των επιδοτήσεων του σχεδίου ανάκαμψης, με 23 δισεκατομμύρια, δίχως να υπολογίζονται τα δάνεια και παραμένει ένας από τους σημαντικότερους αποδέκτες των ταμείων συνοχής. Στην Ουγγαρία, αυτά τα κεφάλαια αντιπροσώπευαν έως και 2% του ΑΕΠ της τα τελευταία χρόνια.
Για να προχωρήσει το σχετικό ζήτημα, η Γερμανία, η οποία κατέχει την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, πρότεινε 
έναν συμβιβασμό τη Δευτέρα. Η καταβολή επιδοτήσεων θα αναστέλλεται μόνο σε περίπτωση κατάχρησης ή, πιο ξεκάθαρα, σε περίπτωση υπεξαίρεσης. Τα εμπόδια στην ελευθερία του Τύπου ή στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης θα παραμεριστούν. Επομένως, ο μηχανισμός θα αποδυναμωθεί σημαντικά, αλλά η Ουγγαρία θα παραμείνει μεταξύ των χωρών που πλήττονται περισσότερο. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (Olaf), οι οικονομικές παρατυπίες αφορούν σχεδόν το 4% των πληρωμών της ΕΕ στην Ουγγαρία, πολύ μπροστά από τον μέσο όρο της ΕΕ που ανέρχεται στο 0,36%.
Με κακό μάτι
«Θα πρέπει να γίνουν παραχωρήσεις στην Πολωνία και την Ουγγαρία», παραδέχεται η Eulalia Rubio, «αλλά θα ήταν πραγματικά ατυχές αν μπορούσαν να αποφασίσουν ομόφωνα τις κυρώσεις. Αυτό θα καθιστούσε αυτόματα τον μηχανισμό άχρηστο, όπως είναι τώρα το άρθρο 7, καθώς οι δύο χώρες προστατεύουν η μία την άλλη». Η υπερβολική τάση μιας στάσης θα μπορούσε επίσης να έχει απρόβλεπτες συνέπειες, και να στραφούν οι «τσιγγούνικες χώρες» της βόρειας Ευρώπης ενάντια σε ένα πακέτο ανάκαμψης που ήδη βλέπουν με κακό μάτι. Ένας εκπρόσωπος της φινλανδικής κυβέρνησης προειδοποίησε ότι ένας «ισχυρός δεσμός» μεταξύ των επιδοτήσεων και του Κράτους δικαίου ήταν μια αρχή την οποία η χώρα του «θα τηρούσε αυστηρά».
Τίποτα από αυτά δεν έχει μετακινήσει τις δύο χώρες της Κεντρικής Ευρώπης από τις θέσεις τους, οι οποίες ως συνήθως καταγγέλλουν εναντίον τους «δύο μέτρα και δυο σταθμά». Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Mateusz 
Morawiecki επέμεινε, νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ότι η Πολωνία «δεν θα επιτρέψει να την δείχνουν με το δάχτυλο μόνο και μόνο επειδή δεν τους αρέσει η κυβέρνησή μας». Η σημερινή παρουσίαση της πρώτης έκθεσης γενικού δικαίου της ΕΕ θα πρέπει να τους κλειδώσει ακόμη περισσότερο στη ρητορική θυματοποίησης. Ενώ η έκθεση ανησυχεί για την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Κροατία και τη Σλοβακία. Η Ουγγαρία και η Πολωνία βρίσκονται ξανά στην κορυφή της μαύρης λίστας.
Όλα τα καλά «παιδιά» δηλαδή του χθεσινού ολοκληρωτικού κομμουνισμού και τα σημερινά φιλαράκια του Πούτιν και του Ερντογάν. Αυτούς «τους θεματοφύλακες» του Κράτους δικαίου και της ελευθερίας του Τύπου.
