Φωτογραφία: Η πλατεία μπροστά από το τζαμί (έτσι την αποκαλεί ο δημοσιογράφος) της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, 11 Οκτωβρίου 2021. (ZUMA Press Wire)
Αυτοί οι νεαροί Γάλλοι μουσουλμάνοι που εξορίζονται στου Eρντογάν
Από τον Killian Cogan, ανταποκριτή στην Κωνσταντινούπολή της εφημερίδας Journal du dimanche, 16-2-2022
Μετάφραση και επεξεργασία : Αλκης Καλλιαντζίδης
Διαφεύγοντας από την «ισλαμοφοβία» για την οποία ο Τούρκος πρόεδρος κατηγορεί τη Γαλλία, εκατοντάδες Γάλλοι μουσουλμάνοι επιλέγουν να αναχωρήσουν για την Τουρκία.
Ο Thibault, ένα δανεικό μικρό όνομα (ψευδώνυμο) που επέλεξε ο ίδιος, είναι 32 ετών και έχει μια πλήρη κοκκινότριχη γενειάδα. Είναι ευχάριστος τύπος αλλά λίγο καχύποπτος. «Προσηλυτισθείς», σύμφωνα με τα λόγια του, στο Ισλάμ εδώ και πάνω από 7 χρόνια, εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη με τη γυναίκα του και τα δύο παιδιά τους πριν σχεδόν 18 μήνες προερχόμενος από την περιοχή του Isère, αυτός ο πρώην αρτοποιός. Σε ένα πλαίσιο γαλλικών εντάσεων γύρω από το Ισλάμ, το εν λόγω ζευγάρι σε αναζήτηση διαφυγής εγκαταστάθηκε αρχικά στη Βοσνία–Ερζεγοβίνη και τη Νορβηγία, πριν επιδιώξει να πραγματοποιήσει το «hijra»: δηλαδή τον εκπατρισμό σε μουσουλμανική γη. «Θέλαμε να αποφύγουμε την αφομοίωση, να εμφυσήσουμε μια ισλαμική εκπαίδευση στα παιδιά μας για να διασφαλίσουμε ότι θα παραμείνουν μουσουλμάνοι σε όλη τους τη ζωή», λέει ο Thibault. Αν και αυτός και η σύζυγός του σκέφτηκαν κατά πρώτο λόγο την Αίγυπτο και το Μαρόκο, η Τουρκία, πιο κοντά στη Γαλλία «από άποψη νοοτροπίας», επιβλήθηκε τελικά ως αυτονόητη επιλογή.
Σήμερα, το ζευγάρι έχει ξαναχτίσει τη ζωή του στις όχθες του Βοσπόρου, εκπαιδεύοντας τα παιδιά του σε ένα τοπικό ίδρυμα όπου, προειδοποιεί ο Thibault, «υπάρχουν κάποια περίεργα πράγματα» καθώς η κοσμικότητα παραμένει σε ισχύ στα περισσότερα δημόσια τουρκικά σχολεία. Όμως, παρά τις κάποιες διοικητικές αναποδιές που σχετίζονται με τις άδειες παραμονής τους, ο 30χρονος δεν μετανιώνει για την εξορία του στην Κωνσταντινούπολη. Ειδικά αφού πριν από έξι μήνες βρήκε ένα χρυσωρυχείο: δηλαδή την εξαγωγή αγαθών σε πελατεία κυρίως Γάλλων και Μουσουλμάνων. Κοράνια, χαλιά προσευχής, αμπάγια, ισλαμικά κομπολόγια ή οδοντόκρεμες με siwak, αυτή είναι η γκάμα προϊόντων που προσφέρει στον λογαριασμό του στο Instagram. «Είμαι τόσο πνιγμένος από τη ζήτηση που δεν μπορώ πλέον να ανταποκριθώ σε όλες τις παραγγελίες, ειδικά με το Ραμαζάνι που πλησιάζει», λέει.
Πολλοί μουσουλμάνοι της Γαλλίας γοητευμένοι από την Τουρκία
Εάν και τα τουρκικά φιλοκυβερνητικά όργανα του Τύπου έχουν αφιερώσει μια πληθώρα άρθρων που τονίζουν μια «έξοδο» Μουσουλμάνων που διαφεύγουν από τη «γαλλική ισλαμοφοβία» προς την Τουρκία, το φαινόμενο φαίνεται, συνολικά, περιορισμένο. Ωστόσο, είναι αναμφισβήτητο ότι, εδώ και αρκετά χρόνια, πολλοί μουσουλμάνοι της Γαλλίας γοητεύθηκαν από την Τουρκία. Επίσης, υπάρχουν τουλάχιστον μια δεκάδα Γάλλων ινστρουχτόρων (influencers), οι περισσότεροι βορειο-αφρικανικής καταγωγής (από το MAGREB δηλαδή), που οργανώνουν τον εκπατρισμό τους στη χώρα του Erdogan. Όλοι τους εγκαταστάθηκαν εκεί τα τελευταία 5 χρόνια. Μεταξύ αυτών των προπαγανδιστών, εμφανίζεται συχνά το εξής προφίλ : αυτό του ευσεβούς, του παγκοσμιοποιημένου και παραγωγικού επιχειρηματία που δείχνει την επιτυχία του, πραγματική ή πλασματική, και προσφέρει συμβουλές για την επαγγελματική και προσωπική του ζωή. Ενώ χρησιμοποιούν τους κώδικες της δυτικής νεωτερικότητας και του καπιταλισμού, αυτοί οι «ψηφιακοί νομάδες» επιβεβαιώνουν τη θρησκευτικότητά τους, εκθειάζοντας τα πλεονεκτήματα της ηθικής αυστηρότητας και της σουνιτικής ορθοδοξίας.
Τώρα έχουμε και την Zia, μια 25χρονη Γαλλο–Τυνήσια από τη Λυών, της οποίας το κανάλι στο YouTube ακολουθείται από περισσότερους από 40.000 συνδρομητές, και η οποία μετακόμισε στην Κωνσταντινούπολη με τον Γαλλο–αλγερινό σύζυγό της πριν από σχεδόν δύο χρόνια. Σε ένα βίντεο, εξηγεί πώς να εφαρμόζουν οι ενδιαφερόμενοι την «προσωπική ανάπτυξη» αποφεύγοντας να πέσουν στην ειδωλολατρία των πνευματικοτήτων της Νέας Εποχής.
Μια διόλου ανώδυνη επιλογή
Για αυτούς τους δυτικούς μουσουλμάνους, η επιλογή της Τουρκίας δεν είναι ανώδυνη. Καθώς ορισμένες μοναρχίες του Κόλπου μπόρεσαν να γίνουν χώρες αφθονίας για μια γαλλική νεολαία από τη βορειο-αφρικανική μετανάστευση, η Τουρκία έχει γίνει ένας δημοφιλής προορισμός καθώς φαίνεται να είναι μουσουλμανική, οικονομικά ανεπτυγμένη και δυτικοποιημένη. «Υπάρχει ένα είδος διπλής κουλτούρας εδώ, πολύ ευρωπαϊκή και Μέσης Ανατολής, που μου μιλάει», λέει σε ένα από τα βίντεό του ο Fodil Mahani, ένας influencer που αντάλλαξε το Ντουμπάι με την Αττάλεια το 2019 και έχει περισσότερους από 70.000 συνδρομητές στο κανάλι του στοYouTube.
Ο David Bizet, ο οποίος τώρα παρουσιάζεται ως «Davut Paşa», ένας από την Ντιζόν που προσηλυτίστηκε στο Ισλάμ και στον τουρκικό εθνικισμό, ζει στην Τουρκία από το 2019. Ερωτηθείς, δεν απάντησε στα αιτήματα συνεντεύξεων που του έκανε η εφημερίδα Journal du dimanche. Ίδρυσε μια ομάδα στο Facebook με τίτλο Emigrate toTurkey ) τον Οκτώβριο του 2020. Αυτή η ομάδα στοχεύει να συνδέσει τους γαλλόφωνους μουσουλμάνους, τωρινούς ή μελλοντικούς, αν το θέλει ο Αλλάχ, στην Τουρκία, ανακοινώνει η περιγραφή της ομάδας. Απευθύνεται λοιπόν σε γαλλόφωνους που φιλοδοξούν να εκπατριστούν εκεί, ή που ήδη ζουν σε αυτή τη χώρα – κυρίως για θρησκευτικούς λόγους προκειμένου να εφαρμόσουν το Ισλάμ με ειρήνη. Δεν περνάει εβδομάδα χωρίς να λάβω ένα μήνυμα από Γάλλους που είναι εγκατεστημένοι ή επιθυμούν να εγκατασταθούν στην Τουρκία», υπερηφανεύθηκε στο κοινωνικό δίκτυο πριν από δύο εβδομάδες. Η ομάδα του έχει πλέον περισσότερα από 2.000 μέλη.