του Δημήτρη Μακροδημόπουλου
Διαβάζουμε στον Τύπο για σκέψεις στην Ευρώπη για 35ωρο, ακόμη και για 6ωρη εργασία και για εβδομάδα των τεσσάρων εργάσιμων ημερών που πειραματικά ήδη εφαρμόζονται και από την άλλη μεριά έχουμε τη ΝΔ και τον Άδωνη Γεωργιάδη να νομοθετούν την εργασία σε δύο και περισσότερους εργοδότες με ημερήσια ανάπαυση των 11ωρών που σημαίνει μέγιστη νόμιμη πενθήμερη απασχόληση 65 ωρών και αν προσθέσουμε και τη δυνατότητα εργασίας και έκτη ημέρα την εβδομάδα, που παρέχεται από το νομοσχέδιο, τότε επιστρέφουμε στις συνθήκες εργασίας που μας περιγράφει ο Μαρξ στον πρώτο τόμο του Κεφαλαίου στη διάρκεια της Βιομηχανικής Επανάστασης. Αν προσθέσουμε και το χρόνο μετακίνησης προς και από τη δουλειά, τη μετακίνηση από τη μια δουλειά στην άλλη, τότε πόσος “ελεύθερος” χρόνος απομένει για να ζήσεις;
Το νομοσχέδιο φέρει τον τίτλο: «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1152 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 για διαφανείς και προβλέψιμους όρους εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Είναι λοιπόν τόσο απάνθρωπη η ΕΕ; Αυτό ισχυρίζεται η κυβέρνηση με το περιεχόμενο του νομοσχεδίου και την επίκληση κάθε φορά των κυρώσεων του ευρωπαϊκού δικαστηρίου που αξιοποιείται ως πολιορκητικός κριός για την κατεδάφιση των κοινωνικών κατακτήσεων. Το ευρωπαϊκό δικαστήριο δεν ισχύει για τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες που προωθούν την εξάωρη εργασία με την ίδια αμοιβή με την 8ωρη ή την εβδομάδα των τεσσάρων ημερών χωρίς μείωση αποδοχών; Αν είναι να καθορίζει το Ευρωπαϊκό δικαστήριο σε αυτόν το βαθμό τη ζωή του Έλληνα ας πληρώνουμε το τίμημα. Διαφορετικά προς τί οι εθνικές εκλογές;
Αποδεικνύεται πλέον στην πράξη ότι οι τρεις μεταγραφέντες πολιτικοί από το ΛΑΟΣ στη ΝΔ, που αξιοποιήθηκαν για την απαξίωση της υγείας και της εργασίας, αποτελούν σήμερα την κύρια ιδεολογική έκφρασή της, γιαυτό μάλλον εξέλειπε ο ΛΑΟΣ από το κομματικό στερέωμα της χώρας, δεν είχε λόγους ύπαρξης αφού ενσωματώθηκε στη ΝΔ και την καθόρισε ιδεολογικά.
1) Ποιά φιλοσοφία υλοποιεί το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας;
Η υπεραξία της εργασίας, δηλαδή το κέρδος του εργοδότη, δημιουργείται με την παράταση της εργάσιμης ημέρας πέραν των ωρών στις οποίες ο εργαζόμενος παράγει αξία ίση με το ημερομισθίου του. Επομένως, πέραν αυτών των ωρών, όσες περισσότερες ώρες εργασθεί τόσο μεγαλύτερο κέρδος δημιουργεί. Γιαυτό το κεφάλαιο θέλει να αυξάνει τις ώρες εργασίας. Διότι η υπεραξία παράγεται από την ανθρώπινη εργασία και όχι από τα μέσα παραγωγής (μηχανές, κ.α.). Τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα για υψηλότερα κέρδη που οφείλονται σε ανώτερες ανταγωνιστικές μορφές ή καλύτερα μηχανήματα είναι συνήθως βραχύβια. Οι ανταγωνιστικές εταιρείες μπορούν γρήγορα να υιοθετήσουν τις νέες μεθόδους και τις τεχνολογικές καινοτομίες σε όλους τους τομείς εκμηδενίζοντας το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των άλλων. Γιαυτό στρέφονται σε χώρες της Ανατολής όπου και οι μισθοί είναι πενιχροί αλλά και οι ώρες εργασίας πολλές.
Όμως, ο καπιταλισμός είναι μονίμως παγιδευμένος στην αντίφαση που αναδεικνύεται σε κυρίαρχη: Μπορεί είτε α) να μεγιστοποιεί τους όρους για την παραγωγή υπεραξίας μειώνοντας τους μισθούς, μειώνοντας όμως ταυτόχρονα και τη δυνατότητα να πουληθούν τα προϊόντα, .αφού οι εργαζόμενοι είναι οι αγοραστές, είτε β) να διατηρεί ισχυρή τη ζήτηση στην αγορά αμείβοντας τους εργαζόμενους με καλούς μισθούς, μειώνοντας όμως την υπεραξία, τα κέρδη του, που δημιουργούνται στη διαδικασία παραγωγής των προϊόντων από την εργασία τους. Το νομοσχέδιο του υπουργείου εργασίας υιοθετεί μεσαιωνικές συνθήκες για τους εργαζόμενους διότι προσπαθεί να εξαλείψει ή να αμβλύνει αυτή την αντίφαση που είναι αναπόσπαστο χαρακτηριστικό του καπιταλισμού ως κοινωνικού σχηματισμού. Αυξάνοντας τις ώρες εργασίας σε έναν ή περισσότερους εργοδότες, αφενός αυξάνει την υπεραξία που δημιουργεί ο εργαζόμενος ενώ αφετέρου προσπαθεί να αυξήσει τα έσοδα του εργαζόμενου, να αυξήσει τη ζήτηση στην αγορά, δηλαδή την πώληση των παραγόμενων προϊόντων στην αγορά. Δεν ενδιαφέρεται για τις εξοντωτικές συνθήκες ζωής των εργαζομένων..
Πώς προσπαθούν να αμβλύνουν αυτή την αντίφαση οι κοινωνίες των κρατών της βόρειας Ευρώπης; Τα κράτη τους έχουν ένα ισχυρό πλέγμα κοινωνικής προστασίας και επί πλέον οι εταιρείες τους πραγματοποιούν την υπεραξία στην παραγωγή σε χώρες της νοτιανατολικής Ασίας και αλλού.
Γιατί όμως το νομοσχέδιο με την εργασία σε περισσότερους του ενός εργοδότες και την πριμοδότηση της εργασίας των συνταξιούχων ενισχύει αντί να καταπολεμά την ανεργία; Ο Frederick Jameson μας λέει ότι «Η νέα δομική ανεργία αποτελεί μορφή εκμετάλλευσης… Η ανεργία είναι δομικά αδιαχώριστη από τη δυναμική της συσσώρευσης και της επέκτασης (του κεφαλαίου) που αποτελεί την ίδια τη φύση του καπιταλισμού» διότι αφενός με την ύπαρξη του εφεδρικού στρατού που δημιουργούν οι άνεργοι, οι απαιτήσεις των εργαζομένων συμπιέζονται στο ελάχιστο και αφετέρου διότι η ύπαρξη τους επιτρέπει στο κεφάλαιο την επέκτασή του. Τα πάντα καταλήγουν στο γεγονός ότι η καπιταλιστική παραγωγή όχι μόνον χρειάζεται εργαζόμενους αλλά επίσης χρειάζεται και τους ανέργους, τον εφεδρικό στρατό.
2) Και η δημοκρατία;
Πώς αξιοποίησε η κυβέρνηση τη νέα εκλογική επιτυχία του 40,55%; Προσέθεσε στο νομοσχέδιο και τέταρτη παράγραφο στο άρθρο 93 του δικού της αντεργατικού Νόμου 4808/2021, επιβάλλοντας βαρύτατες ποινές στους απεργούς που ασκούν “ψυχολογική βία” στους απεργοσπάστες ακυρώνοντας στην ουσία το συνταγματικό δικαίωμα του συνέρχεσθαι. Δηλαδή, αν εκλεγεί για τρίτη φορά η ΝΔ ως κυβέρνηση τί θα πρέπει να περιμένουμε; Μας το προαναγγέλλουν ο Στιβ Λεβίτσκι και ο Ντάνιελ Ζίμπλατ: «Το τραγικό παράδοξο στην περίπτωση του εκλογικού δρόμου προς τον αυταρχισμό είναι ότι αυτοί που επιδιώκουν την κατάλυση της δημοκρατίας χρησιμοποιούν συχνά τους ίδιους τους δημοκρατικούς θεσμούς ώστε σταδιακά, “ανεπαισθήτως”, ακόμη και νομιμοφανώς, να πετύχουν τον στόχο τους». Για να επεξηγήσουν: «Ο εκλογικός νόμος προς την κατάλυση της δημοκρατίας είναι και πιο ύπουλος ίσως… Με την έννοια ότι έχουν την έγκριση εκλεγμένων νομοθετικών σωμάτων ή γίνονται αποδεκτές από τα δικαστήρια. Μάλιστα, συχνά παρουσιάζονται σαν προσπάθεια για μια “καλύτερη”, “πιο αποτελεσματική” δημοκρατία… Ετσι για πολλούς η διάβρωση και η “αποψίλωση” της δημοκρατίας δεν γίνεται καν αντιληπτή».
Μακροδημόπουλος Δημήτρης
Αλεξ/πολη – κιν. 6947-771412
4/9/2023
