Έχει ξεφύγει πολλές φορές από το «στόμα του λύκου», αλλά αυτή η φορά είναι διαφορετική.
Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
26 Απριλίου 2024
Η ακρίβεια θερίζει τα εισοδήματα των Τούρκων πολιτών, ιδίως στις μεγάλες πόλεις, προκαλώντας εκρηκτική δυσφορία, που αποτυπώθηκε εξάλλου στις πρόσφατες εκλογές, ο Ιμάμογλου εμφανίζεται όλο και πιο πολύ καθημερινά στα μήντια ως «άνθρωπος του κράτους» (statesman) και σοβαρές τριβές έχουν εμφανισθεί στην ίδια την τετρακομματική κυβερνώσα συμμαχία στην Τουρκία, όπου συμμετέχουν, εκτός του ισλαμιστικού ΑΚΡ του Ερντογάν, το ακροδεξιό εθνικιστικό κόμμα του Μπαχτσελί, το ισλαμιστικό κόμμα του γιου του πρώην Πρωθυπουργού και ιστορικού ηγέτη του τουρκικού ισλαμισμού Ερμπακάν και ένα τοπικό ακροδεξιό κόμμα που δραστηριοποιείται στην κεντρική Ανατολία. Ταυτόχρονα, σοβαρές αβεβαιότητες μοιάζουν να έχουν εμφανισθεί στις σχέσεις του Τούρκου Προέδρου και με τους Αμερικανούς και με τους Ρώσους. Φήμες που δημοσιοποιήθηκαν από τον τουρκικό τύπο φέρουν να έχει ακυρωθεί η επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο, ενώ δεν φαίνεται να πραγματοποιείται η διαρκώς προαναγγελλόμενη και ουδέποτε πραγματοποιούμενη επίσκεψη Πούτιν στην Άγκυρα.
Βέβαια, ο Ερντογάν είναι ένας ικανότατος τακτικιστής και έχει ξεφύγει πολλές φορές από το «στόμα του λύκου». Διπλωματικές πηγές όμως στην Άγκυρα εκτιμούν ότι αυτή η φορά είναι διαφορετική και ότι υπάρχουν πολλές πιθανότητες η κυβέρνηση Ερντογάν να έχει μπει σε τροχιά που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε απώλεια της εξουσίας. Πόσο μάλλον που η τωρινή κρίση σημειώνεται σε ένα υπόβαθρο δραματικής υποχώρησης της αγοραστικής δύναμης των λαϊκών, αλλά ακόμα και των μεσαίων τάξεων, εξαιτίας της σκληρής μονεταριστικής και νεοφιλελεύθερης πολιτικής λιτότητας που ακολουθεί ο Τούρκος Πρόεδρος, και που είναι άμεσα υπεύθυνη για την πρόσφατη εκλογική πανωλεθρία, αλλά και των όλο και πιο δύσκολα υπερβάσιμων αντιθέσεων στην εξωτερική και στην οικονομική πολιτική. Όποιος πατάει σε δύο βάρκες κινδυνεύει να πέσει στο νερό!
Στην περίπτωση του μικρού Ισλαμιστικού Κόμματος, η δυσφορία ξεκίνησε από τη μη πρόσκλησή του στη δεξίωση που παρέθεσε το ΑΚΡ στα μέλη της κυβερνώσας συμμαχίας. Η δεξίωση η ίδια είναι ασήμαντη, μια εκδήλωση πρωτοκόλλου, η μη πρόσκληση όμως ενός κόμματος του κυβερνώντος συνασπισμού αξιοσημείωτη. «Νομίζαμε ότι είμαστε τμήμα της συμμαχίας», δήλωσε το Ισλαμιστικό Κόμμα. Οι ερντογανικοί πιθανώς δεν τους κάλεσαν λόγω της εντονότατης κριτικής που τους άσκησαν στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, όταν τους κατηγόρησαν ότι δεν υποστηρίζουν όπως θα έπρεπε τους ηρωικά μαχόμενους Παλαιστινίους της Χαμάς και συνεχίζουν τις εμπορικές σχέσεις και ιδίως τη διάθεση πετρελαίου στο Ισραήλ. Μεγάλο μέρος της τουρκικής κοινής γνώμης είναι εντελώς εξαγριωμένο με τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη και ο Ερντογάν δεν έπεισε ότι βοηθάει όσο μπορεί τα θύματά της περιοριζόμενος σε έντονη ρητορική και στηρίζοντας τη Νότια Αφρική ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου, χωρίς να διακόπτει και τις οικονομικές σχέσεις με το Ισραήλ. Η πρόσφατη συνάντηση του Τούρκου Προέδρου με τον ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια ήταν μια προσπάθεια να μειώσει τον αντίκτυπο της κριτικής που δέχεται στο εσωτερικό της χώρας του για το Παλαιστινιακό.
Δεν είχαμε όμως μόνο την εκδήλωση δυσφορίας των ισλαμιστών του Ερμπακάν. Και ο ίδιος ο Μπαχτσελί επετέθη στον ακραία νεοφιλελεύθερο υπουργό Οικονομικών που έχει διορίσει ο Ερντογάν και ο οποίος, σε ομιλία του στην Ουάσιγκτον, είπε ότι θα συνεχίσει την πολιτική του, αλλά για να τη συνεχίσει πρέπει να πείσει τους «ντόπιους» (lokals, τους Τούρκους δηλαδή!). Ως συνήθως, έτσι και για τον Τούρκο νεοφιλελεύθερο, η πραγματική πατρίδα του είναι το μεγάλο διεθνές Κεφάλαιο και η Αμερική, των οποίων τα συμφέροντα αντιπροσωπεύει στη χώρα του. Ο Ερντογάν τον τοποθέτησε σε μια προσπάθεια να εξευμενίσει μεγάλο Κεφάλαιο και την Αμερική και να πάρει μερικά κεφάλαια, αναλαμβάνοντας όμως το τεράστιο ρίσκο να ζητηθεί και το ίδιο το κεφάλι του για τον «εξευμενισμό» που επιδιώκει. Είναι ασφαλώς πολύ επικίνδυνο να είναι κάποιος εχθρός της Αμερικής. Το μόνο πιο επικίνδυνο είναι να είναι φίλος της! (Αυτό το διαπίστωσαν πάμπολλοι και στην ελληνική ιστορία, όπως π.χ. ο Ιωαννίδης προ πενήντα ετών. Τελευταία περίπτωση το δίδυμο Τσίπρα – Βαρουφάκη, που πίστεψε τις αμερικανικές (Summers) και γαλλοεβραϊκές (Lazard) συμβουλές και υποσχέσεις. Πήγαν δηλαδή στις ΗΠΑ που επέβαλαν μαζί με την Ε.Ε. δια του ΔΝΤ, το πρώτο και δεύτερο Μνημόνιο και στην Τράπεζα που το έφτιαξε, για να τους βοηθήσει να απαλλαγούν από αυτό! (Τυφλός τυφλόν οδήγαγε κι ήβραν κι οι δύο τους λάκκο, κατά πως λέει και ο Ευαγγελιστής, Κατά Ματθαίον 15,14).
Η έκφραση αυτή (ντόπιοι), που χρησιμοποίησε ο υπουργός Οικονομικών, προκάλεσε την αγανάκτηση του Μπαχτσελί που υπογράμμισε σε δηλώσεις του ότι αυτή η γλώσσα είναι υπεύθυνη για τα σκάνδαλα.
Μπαχτσελί προς Ερντογάν: Αρκετά όσα υπέφερα από σένα, αν σε πω προδότη εσύ θα φταις!
Τα ανοίγματα όμως Ερντογάν προς τη Δύση δεν περιορίζονται στην οικονομία. Ο έντονα φιλοαμερικανός σχολιαστής της Χουριέτ Αμπμντουλκαντίρ Σελβί έγραψε ότι είναι καιρός να απελευθερωθούν ο Οσμάν Καβαλά και Σελαχατίν Ντεμιρτάς γιατί η κράτησή τους δεν προσφέρει πλέον τίποτα. Αυτά βέβαια κάνουν πυρ και μανία τον Μπαχτσελί που ζητάει, εδώ και καιρό, την πλήρη απαγόρευση του φιλοκουρδικού κόμματος, ακόμα και την αφαίρεση από τα στελέχη του της τουρκικής υπηκοότητας.
Υψηλά ιστάμενο στέλεχος του Μπαχτσελί άσκησε έντονη κριτική στον δημοσιογράφο της Χουριέτ, που εμφανίστηκε όμως μετά να κάθεται δίπλα στον Ερντογάν στο αεροπλάνο κατά το ταξίδι στο Ιράκ. Ο Μπαχτσελί ανταπάντησε ανεβάζοντας ένα βίντεο όπου τραγουδάει ένα γνωστό και πολύ θλιμμένο ανατολίτικο τραγούδι, οι στίχοι του οποίου λένε, μεταξύ πολλών άλλων:
«… Πάντα με αλυσσόδενες όπως ένα σκλάβο, έγινα ο φίλος σου, έγινες ο εχθρός μου…
… Αν πω «είσαι ένας προδότης», εσύ είσαι αυτός που με έκανες να το πω
Μη θυμώνεις με τα λόγια που σούπα. Αν κατηγορώ εσύ είσαι αυτός που με έκανε να κατηγορώ… Αυτά που υπέφερα από σένα μου ήταν αρκετά…
… Δεν με εκτιμούσες όταν σούλεγα «είσαι ο αγαπημένος μου», δεν εκτιμούσες αυτό που κέρδιζες».
(Πάντως ο Έλληνας αναγνώστης θα εκτιμήσει νομίζω τη «χορογραφία» της τουρκικής πολιτικής, το χιούμορ και την καλλιτεχνική ποιότητα της αντιπαράθεσης, συγκρινόμενης μάλιστα με το απερίγραπτο «επίπεδο» των σοβαροφανών ανοησιών που ανταλλάσσουν οι δικοί μας πολιτικοί μας εν όψει και εκλογών και επιβαρύνοντας πολύ σοβαρά την ψυχο-διανοητική κατάσταση όσων τους ακούνε).
Ο Μπαχτσελί σημειωτέον είναι ο άνθρωπος που φημίζεται ως το «καναρίνι στο ανθρακωρυχείο». Προειδοποιεί και προκαλεί μεγάλες μεταβολές, όπως όταν έριξε την προηγούμενη κυβέρνηση και έφερε τον Ερντογάν στην εξουσία ή όταν προανήγγειλε το νέο τουρκικό σύνταγμα.
Ο ίδιος ο Ερντογάν στο μεταξύ έχει γίνει όλο και πιο ευγενικός με τους Κεμαλιστές, ίσως παίζοντας με την ιδέα μιας προσέγγισης μαζί τους σε ορισμένα θέματα, όπως θα μπορούσε να είναι ένα νέο πιο αριστερό και λαϊκό σύνταγμα, που θα αλλάξει τα κριτήρια της εθνότητας και θα αναγνωρίσει τοπική αυτονομίες για παράδειγμα.
Προς αύξηση τουρκικής επιθετικότητας και αμερικανογερμανικών πιέσεων σε Ελλάδα
Δεν μπορούμε βέβαια να κάνουμε ασφαλείς προβλέψεις για το πού πάει η Τουρκία, το μάλλον βέβαιο πάντως είναι ότι τυχόν μετατόπιση του τουρκικού πολιτικού άξονα προς τους Κεμαλιστές και τη Δύση θα σημάνει πιθανώς αυξημένη επιθετικότητα προς την Ελλάδα, αλλά και ισχυρότερες ατλαντικές πιέσεις προς την Αθήνα να κάνει παραχωρήσεις κυριαρχίας στο Αιγαίο, τη Θράκη και την Κύπρο, ώστε να «ενσωματωθεί» καλύτερα η Τουρκία στη συμμαχία.
Η άποψη που διακηρύσσουν οι Έλληνες πολιτικοί, ότι θέλουν η Τουρκία να έρθει πιο κοντά στο ΝΑΤΟ, είναι ανιστόρητη και επικίνδυνη. Τα σοβαρότερα προβλήματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (εκτόπιση Ελλήνων Τουρκίας, απειλές και εισβολή στην Κύπρο) σημειώθηκαν όταν και οι δύο χώρες ήταν πιστότατα όργανα της Ατλαντικής Συμμαχίας. Η τουρκική επιθετικότητα επί μισό αιώνα κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, μετά το 1955 τροφοδοτήθηκε από τη «συλλογική Δύση» (ΗΠΑ, Βρετανία, Ισραήλ) για να ακυρωθεί το δικαίωμα των Κυπρίων στην αυτοδιάθεση και της Ελλάδας στην ανεξαρτησία.
Αντίθετα ο Ερντογάν κράτησε εν υπνώσει τις τουρκικές διεκδικήσεις επί 15 και πλέον χρόνια, ώσπου ήρθαν οι εξυπνακισμοί-προβοκάτσιες, που υπαγόρευσε το γνωστό λόμπι (East-Med, τριγωνικές δήθεν συμμαχίες, ανοητολογίες περί δήθεν προληπτικών πολέμων και άλλα παρόμοια) για να ξυπνήσουν τον τουρκικό εθνικισμό και σωβινισμό και να μας φέρουν στην κατάσταση που είμαστε τώρα.
Μητσοτάκης και εξοπλισμοί
Η έως τώρα πολιτική της Αθήνας έναντι της Τουρκίας είναι εντελώς ασυνάρτητη και υπαγορευμένη. Από τη μια διακινδυνεύουμε πόλεμο με την Τουρκία για την ΑΟΖ της αν. Μεσογείου, από την άλλη και ταυτόχρονα την παραχωρούμε στην Άγκυρα δια της συμφωνίας Δένδια με την Αίγυπτο. Τη μια κάνουμε εκστρατείες για να μην πάρει ο Ερντογάν F16, την άλλη υπογράφουμε συμφωνίες φιλίας για να τα πάρει! Κάνουμε κολοσσιαίες παραγγελίες νέων όπλων, που δεν αντέχουμε, αλλά στέλνουμε τα υπάρχοντα όπλα στην Ουκρανία.
Αυτό που τώρα θα άξιζε πραγματικά να κάνει ο κ. Μητσοτάκης, αλλά μάλλον ούτε μπορεί, ούτε θέλει, ούτε τον αφήνουν, ούτε ξέρει να το κάνει, είναι να διαπραγματευθεί μια συμφωνία ελέγχου των εξοπλισμών με την Τουρκία, ξεκινώντας από τη φιλοσοφία των αμερικανοσοβιετικών συμφωνιών ελέγχου των εξοπλισμών. Το είχε προτείνει ο Ερντογάν το 2010 στον Γιώργο Παπανδρέου, αλλά ο τότε Πρωθυπουργός, που κάθε τόσο αναφερόταν στην ειρήνη, δεν συζήτησε καν την ιδέα, αφού δεν τολμούσε να κάνει το παραμικρό βήμα εκτός των ασφυκτικών πλαισίων της υπαγορευμένης από τις ΗΠΑ πολιτικής.
Τα φοβερά όπλα που αγοράζουμε τώρα και εμείς και οι Τούρκοι, αν μεν χρησιμοποιηθούν θα μας καταστρέψουν, ενώ μη χρησιμοποιούμενα θα αποτελειώσουν ότι απομένει από την οικονομία μας.
konstantakopoulos.gr
