Δημήτρης Μακροδημόπουλος: Από πού προέκυψε η “ανάπτυξη”;

του Δημήτρη Μακροδημόπουλου

Εντυπωσιάζουν  οι πανηγυρικοί της κυβέρνησης για την αλματώδη “ανάπτυξη” της χώρας. Διότι μια χώρα με χρέος που υπερβαίνει κατά πολύ το 200% του ΑΕΠ, προσέγγισε μάλιστα τα 390 δις, με πρωτογενές έλλειμμα 7,3% του ΑΕΠ σύμφωνα με τον κύριο Σκυλακάκη, με έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 11,52 δισ. ευρώ κατά την περίοδο του Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2021, απαξιωμένη παραγωγικά, πώς μπορεί να αναπτύσσεται;

Πώς προκύπτει λοιπόν η “ανάπτυξη”, μάλιστα μέχρι και 8% του ΑΕΠ που προαναγγέλλουν, μέσα σε αυτό το δυστοπικό οικονομικό περιβάλλον; “Προκύπτει” διότι δεν πρόκειται για πραγματική ανάπτυξη αλλά για αύξηση του ΑΕΠ ως αύξηση της κατανάλωσης, με δανεικά χρήματα και αύξηση του χρέους, και όχι αλλαγή του οικονομικού μοντέλου που εστιάστηκε στην παραγωγή. Πώς προέκυψε η αύξηση της κατανάλωσης;

Όταν ρίχνεις στην οικονομία 43 δις ευρώ δανεικά χρήματα με αφορμή την πανδημία που αντιστοιχούν στο 25% του ΑΕΠ,  με τον τρόπο που τα έριξε η κυβέρνηση, δηλ  με οριζόντια κριτήρια, τότε η ερμηνεία είναι εύλογη. Αυξάνονται οι καταθέσεις, αυξάνεται η κατανάλωση, μαζί όμως αυξάνονται και οι  αυταπάτες ότι η οικονομία αλλάζει μοντέλο και τροχιά – όχι μόνο ρυθμό λόγο συγκυρίας. Όμως, τα 43 δις δόθηκαν με τη λογική να αντιμετωπιστούν τα οικονομικά προβλήματα που δημιούργησε η πανδημία. Λογικά θα έπρεπε να είχαν εξαντληθεί για την αντιμετώπισή των προβλημάτων. Πώς περίσσεψαν χρήματα και κινούν σήμερα την οικονομία μέσω της κατανάλωσης;

Την απάντηση μας τη δίνει ένα δοκίμιο εργασίας του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου (ΕΔΣ) με τίτλο “Διερεύνηση των προσδιοριστικών παραγόντων των δαπανών COVID – 19 στην Ελλάδα και στη Ευρωζώνη” (Καθημερινή 22/5/2021). Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ που επεξεργάστηκαν οι μελετητές οι άμεσες δαπάνες της χώρας μας για τη στήριξη της οικονομίας της, σε τομείς πλην της Υγείας, ανήλθαν σε 10,7% του ΑΕΠ της, ποσοστό που αφήνει δεύτερη τη Γερμανία με 9,8% του ΑΕΠ! Παρόλα αυτά, τα στοιχεία της Eurostat  που επεξεργάστηκαν οι μελετητές του ΕΔΣ δείχνουν ότι οι δαπάνες δεν εξασφάλισαν υψηλό ποσοστό αναπλήρωσης της απώλειας εισοδήματος. Το αντίθετο μάλιστα! Σύμφωνα με τη μελέτη του ΕΔΣ, το ποσοστό αναπλήρωσης ήταν μόλις 41,2%, που τοποθετεί τη χώρα μας στην 11η θέση μεταξύ των 19 της Ευρωζώνης καίτοι πρώτη στις δαπάνες, και στην 16η μεταξύ των 27 της ΕΕ. Αυτά τα συγκριτικά στοιχεία και μόνον, μεταξύ της υπερβολικής δαπάνης και του πενιχρού αποτελέσματος αναπλήρωσης του απολεσθέντος εισοδήματος, αποδεικνύουν ότι η δαπάνη κατευθύνθηκε προς την κοινωνία κατά τρόπο άνισο ευνοώντας προφανώς κάποιες κοινωνικές ομάδες. Έτσι λοιπόν, πέραν του ποσοστού αναπλήρωσης 41,2%, το υπόλοιπο 58,8% (της μη αναπλήρωσης), δηλαδή περί τα 25 δις ευρώ, κινήθηκε άστοχα δημιουργώντας την αύξηση των καταθέσεων κατά 22,5 δις, την εκτίναξη της κατανάλωσης και της ανοικοδόμησης. Η Εθνική Τράπεζα προβλέπει αύξηση για εφέτος 8,2% και 4,4% για το 2022 όμως ας μη ξεχνάμε πως ολόκληρη τη δεκαετία του 2000 η αύξηση του ΑΕΠ που στηρίχτηκε στην κατανάλωση και στην ανοικοδόμηση ενώ η χώρα απαξιώνονταν παραγωγικά, προσέγγιζε ετήσια το 4,5%, οδήγησε όμως στη μεγάλη κρίση η οποία ακόμη καλά κρατεί και διέλυσε κυριολεκτικά τη χώρα. Αυτό το μοντέλο αύξησης του ΑΕΠ με βεβαιότητα θα οδηγήσει σε νέα κρίση, αφενός διότι προωθείται με περαιτέρω υπερχρέωση της χώρας και αφετέρου διότι τα τούβλα και τα άλλα οικοδομικά υλικά από τη στιγμή που ενσωματώνονται στην οικοδομή δεν μπορούν να αποδώσουν χρήματα.

Αυτοπροβάλλεται επίσης η κυβέρνηση για τις μεταρρυθμίσεις της. Όμως, όπως μας λέει ο Μαρσέλ Γκοσέ, φιλελεύθερος, “ο επίσημος μεταρρυθμισμός έχει μετατραπεί σε εξωραϊσμένη πρόσοψη του νεοφιλελευθερισμού του οποίου αποτελεί ουσιαστικά έναν από τους ισχυρούς βραχίονες”. Ένα απλό παράδειγμα ταύτισης μεταρρυθμίσεων και νεοφιλελευθερισμού στη χώρα μας; Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Τράπεζας το προσωπικό του ομίλου της περιορίστηκε σε 8.900 υπαλλήλους έναντι 9300 στα τέλη του 2020 και 19.800 στα τέλη του 2015!!  Ο υπουργός εργασίας Κωστής Χατζηδάκης, σε μήνυμά του προς το 33ο συνέδριο της ΟΤΟΕ, εκτίμησε ότι έως το 2030 δημιουργούνται οι προϋποθέσεις να έχουμε μια καλύτερη δεκαετία για την οικονομία και τον τραπεζικό κλάδο. Πώς εννοεί τις προϋποθέσεις; Έως το τέλος του 2020, η μείωση της απασχόλησης στις τράπεζες της Ελλάδας ήταν 16%, έναντι μείωσης  κατά 2,45% στις τράπεζες στην Ευρωζώνη. Στη χώρα μας το 2020 αντιστοιχούσε ένας τραπεζοϋπάλληλος σε 324 κατοίκους ενώ στην Ευρωζώνη ένας σε 186 κατοίκους!! Γιαυτό βλέπουμε ατέλειωτες ουρές πολιτών να ταλαιπωρούνται υπομονετικά έξω από τις τράπεζες. Και οι θέσεις που χάθηκαν; Αναπληρώθηκαν σε άλλους τομείς ή αύξησαν την ανεργία  και τη μετανάστευση των νέων στο εξωτερικό; Προφανώς ο υπουργός και η κυβέρνηση δεν έχουν αντιληφθεί τα αυτονόητα: «Αν τα οικονομικά, γράφει ο Ντάνι Ρόντρικ, ασχολούνταν αποκλειστικά με τη μεγιστοποίηση του κέρδους, δεν θα διέφεραν σε τίποτα πλην του ονόματος από τη διοίκηση επιχειρήσεων. Τα οικονομικά είναι όμως κοινωνική επιστήμη και η κοινωνία διαθέτει και άλλα μέσα λογιστικής κόστους πέρα από τις τιμές αγοράς».

Μακροδημόπουλος Δημήτρης

Αλεξ/πολη – κιν. 6947-771412

14/6/2021