του Γιώργου Τσουκαλά, Δικηγόρου«Θα τσακωθείς μ’ εμάς, και για ποιό λόγο, για μία γαϊδουρινή σκιά», έγραφε ο Αριστοφάνης (“Εἰ μή μ᾽ ἐάσεθ᾽ ἥσυχον, μαχούμεθα. Περὶ τοῦ μαχεῖ νῷν δῆτα; Περὶ ὄνου σκιᾶς”, Σφήκες 190-191)… Πλέον, και μετά το τρίτο Μνημόνιο, που εκχώρησε όλη την δημόσια περιουσία, συμπεριλαμβανομένου του ορυκτού πλούτου της Ελλάδας, στο λεγόμενο Υπερταμείο, επ’ ωφελεία των δανειστών της πολύπαθης χώρας, υπάρχει πραγματικά, ζωτικός οικονομικός λόγος για την Ελλάδα να επισπεύσει την εκμετάλλευση της ελληνικής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (Α.Ο.Ζ.), διακινδυνεύοντας ακόμη και έναν καταστροφικό πόλεμο με την Τουρκία; Είναι παρελκυστική και εφεκτική η στάση της Ελλάδας μετά το 2016 στο ζήτημα αυτό, σε αντίθεση με το 1978 όταν κρίθηκε η προσφυγή της Ελλάδας στο Διεθνές Δικαστήριο για την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου Πελάγους ή έστω σε αντίθεση με το 1999 όταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε στο Ελσίνκι να υποχρεωθεί η Τουρκία να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο για την επίλυση των συνοριακών της διαφορών με την Ελλάδα;
Ο «ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΕΠΙ ΓΗΣ». Η ΑΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΝΑ ΕΞΟΡΥΞΕΙ ΤΟΝ ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΟ ΟΡΥΚΤΟ ΠΛΟΥΤΟ ΤΗΣ ΤΟΝ ΑΠΡΙΛΙΟ 2021.
«Η Ελλάδα πιστεύει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δεν πρόκειται να αρχίσει να σκάβει τον βυθό της Μεσογείου για να βρει αέριο και πετρέλαιο, για έναν πολύ απλό λόγο. Χρειαζόμαστε δέκα με είκοσι χρόνια για να το βρούμε και να το εκμεταλλευτούμε, και από οικονομική άποψη θα ήταν πολύ πιο ακριβό για παράδειγμα από το δικό σας, της Σαουδικής Αραβίας. Έτσι, οικονομικά δεν οραματίζομαι την Ελλάδα να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου. (…) (Το Αιγαίο) είναι ένας παράδεισος στην Γη. Δεν σκοπεύουμε να το μετατρέψουμε σε Κόλπο του Μεξικού. Η Ελλάδα δεν σχεδιάζει στο άμεσο μέλλον να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου», δήλωσε τον Απρίλιο του 2021 ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, κατά την διάρκεια επίσκεψής του στην Σαουδική Αραβία. Συνεπώς, κατά την ανωτέρω ρήση, η Ελλάδα έχοντας σταθμίσει τα πράγματα, δεν προκρίνει την μεταβολή της γνώριμης μορφής των ιστορικών θαλασσών της, θεωρώντας την καταστροφική και ασύμφορη…
ΤΟ ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ, Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΖΩΝΗΣ (Α.Ο.Ζ.) ΚΑΙ Ο ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ.
Μετά το λεγόμενο Τρίτο Μνημόνιο, ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας ανήκει στο Υπερταμείο και πρόκειται να αξιοποιηθεί υπέρ των δανειστών της χώρας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 184 παρ. 1 Ν. 4389/2016, ορίζεται πως συνιστάται ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε.», και με διεθνή επωνυμία στην αγγλική γλώσσα ως «Hellenic Corporation of Assets and Participations», («H.C.A.P.»). Με το άρθρο 188 περίπτωση γ’ του Ν. 4386/2016, ορίζεται πως θυγατρική της ανωτέρω ανώνυμης εταιρείας είναι η «Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. του Ν. 2636/1998 (Α` 198) («ΕΤΑΔ»). Ολάκερη η περιουσία του Ελληνικού Δημοσίου έχει μεταβιβαστεί στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου, δυνάμει του άρθρου 196 παρ. 4 Ν. 4389/2016, που ορίζει πως η κυριότητα και νομή όλων των ακίνητων περιουσιακών στοιχείων τα οποία ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο μεταβιβάζεται αυτομάτως στην ΕΤΑΔ χωρίς αντάλλαγμα, με τις εξαιρέσεις των αιγιαλών, παραλίων και παρόχθιων εκτάσεων, υδροτόπων, περιοχών Ramsar, περιοχών Natura, αρχαιολογικών χώρων, αμιγώς δασικών εκτάσεων, και λοιπών πραγμάτων εκτός συναλλαγής. Άδηλα αν συνδέεται με τα προρρηθέντα, πάντως όλως σημαντικά, η εντατικότερη απόπειρα της Ελλάδας να εκμεταλλευτεί την αποκλειστική οικονομική ζώνη της, και να εξορύξει τον υποθαλάσσιο ορυκτό πλούτο έλαβε χώρα πριν το τρίτο Μνημόνιο, με τον Ν. 4001/2011 «Για την Λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου, για Έρευνα, Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσεις», ενώ μετά το 2016 ατόνησε.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΝΤΟΓΑΝΙΚΗ ΕΙΡΗΝΗ ΤΟΥ 2003 ΣΤΗΝ ΑΠΕΙΛΗ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΟΥ 2019. Η ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑΣ, ΕΠΙ ΕΡΝΤΟΓΑΝ.
Το 2003 ο Ερντογάν ορκίστηκε να κυβερνά την Τουρκία και στην αρχή επέδειξε φιλειρηνική, σχεδόν φιλελληνική στάση, επιδιώκοντας την ειρηνική επίλυση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων, τόσο στην Κύπρο όσο και στο Αιγαίο. Άλλωστε, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που συνήλθε το 1999 στο Ελσίνκι της Φινλανδίας, είχε αποφασίσει πως η Τουρκία ως υποψήφια προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έπρεπε να επιλύσει ειρηνικά τις συνοριακές της διαφορές με την Ελλάδα, άλλως θα έπρεπε η διαφορά να εισαχθεί στο Διεθνές Δικαστήριο έως το 2004. Ως γνωστόν, οι διαφορές για την υφαλοκρηπίδα δεν είναι δυσχερείς υποθέσεις για το διεθνές δίκαιο, παρά περισσότερο τεχνικές, όπου μετρούνται οι ακτές και υπολογίζονται οι επήρειες, συνεπώς η ελληνοτουρκική διένεξη για την υφαλοκρηπίδα θα μπορούσε να λυθεί με μία δικαστική απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, όπως όριζε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 1999. Ασφαλώς, καλύτερα για τα ελληνικά συμφέροντα, θα ήταν να επιληφθεί της διαφοράς το Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας, που εδρεύει στο Αμβούργο, όμως η Τουρκία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στην Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) του 1982. Πάντως, θεωρείται πως η δικαστική επίλυση της διαφοράς σε γενικές γραμμές θα οδηγήσει σε ένα αποτέλεσμα που θα κατοχυρώνει τα ελληνικά δικαιώματα. Η τελική επιλογή όμως της ελληνικής κυβέρνησης το 2004, ήταν να μην υποστηρίξει την συμφωνία του Ελσίνκι και να μην επικαλεστεί την υποχρέωση της Τουρκίας να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο, φοβούμενη την πιθανή επίλυση της διαφοράς με βάση την αρχή της ευθυδικίας (ex aequo et bono) από το Διεθνές Δικαστήριο, αντί της από μέρους του απαρέγκλιτης εφαρμογής των κανόνων δικαίου. Σταδιακά, μετά το 2004 και καθώς η ευχέρεια της δικαστικής επίλυσης εύλογα λησμονήθηκε, η ελληνοτουρκική διαφορά για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας – και της συναφούς αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (Α.Ο.Ζ.), πολιτικοποιήθηκε έντονα από μέρους της Τουρκίας, και προβλήθηκαν πολιτικά επιχειρήματα, άσχετα με το διεθνές δίκαιο, στην λογική ενός φοβερού παζαριού ισχύος, κυρίως μέσω των καινοφανών τουρκικών ισχυρισμών περί «Γαλάζιας Πατρίδας» το 2019. Οι συναφείς απειλές πολέμου από μέρους της Τουρκίας δύνανται να άγουν στην στρατιωτικοποίηση της ελληνοτουρκικής διαφοράς που ίσως οδηγήσει δυνητικά σε έναν ελληνοτουρκικό πόλεμο. Στην έσχατη περίπτωση ενός ελληνοτουρκικού πολέμου ή και προς αποφυγήν αυτού, πιθανότατα θα εμφανιστούν, ως από μηχανής θεός, οι ΗΠΑ, διαμεσολαβώντας, ώστε να επιβληθούν πολιτικές λύσεις αντί για καθαρά νομικές, βάσει του λεγόμενου «Χάρτη Μπάιντεν» που έχει προετοιμαστεί τουλάχιστον από το 2015 για να συμφιλιώσει τα διεστώτα στην Ανατολική Μεσόγειο.
ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΣΕΒΙΛΛΗΣ ΚΑΤΑ ΧΑΡΤΗ ΜΠΑΪΝΤΕΝ.
«Οι Λιβανέζοι το έχουν, οι Ισραηλινοί το έχουν, οι Κύπριοι το έχουν, αυτό ήταν ένα τεράστιο ενδιαφέρον», είπε πριν χρόνια ο Άμος Χόκσταιν για έναν αμερικανικό χάρτη που απεικονίζει την Ανατολική Μεσόγειο. Πρόκειται για τον λεγόμενο στην Ελλάδα «Χάρτη Μπάιντεν». Συγκεκριμένα, όταν ο Μπάιντεν ήταν Αντιπρόεδρος των Η.Π.Α. ανέθεσε σε κρατικούς χαρτογράφους, με επιβλέποντα τον Άμος Χόκσταιν, να οριοθετήσουν την αποκλειστική οικονομική ζώνη (Α.Ο.Ζ.) των κρατών στην Ανατολική Μεσόγειο, στην βάση όχι απόλυτα των κανόνων του δικαίου της θάλασσας αλλά σε μια λογική ex aequo et bono – δηλαδή που συμπεριελάμβανε τα πολιτικά προτάγματα και την ικανοποίηση των κρατών βάσει μιας «δίκαιης» ανάλυσης των επιθυμιών τους, που όμως δεν θα τηρούσε «το γράμμα του νόμου»… Αυτός ο αμερικανικός χάρτης παρουσιάστηκε στον ίδιο τον Τούρκο Πρόεδρο, Ερντογάν, κάποτε κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό Ζήτημα, μεταξύ 2015-2017, πολύ πριν η Τουρκία δημοσιεύσει τον λεγόμενο «Χάρτη της Γαλάζιας Πατρίδας» (2019). Εκτός της Τουρκίας, ο «Χάρτης Μπάιντεν» είχε κοινοποιηθεί και παραδοθεί σε όλα τα κράτη της περιοχής, όπως στον Λίβανο, στην Κύπρο, και στο Ισραήλ. Βάσει αυτού του Χάρτη Μπάιντεν, η Τουρκία θα λάβει ως αποκλειστική οικονομική ζώνη (Α.Ο.Ζ.) την θάλασσα ανατολικά της οριοθέτησης της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας του 2020, πράγμα που σημαίνει πως το Καστελόριζο και οι παρακείμενες νησίδες του θα αναγνωριστεί πως δεν έχουν καμία επήρεια. Σύμφωνα με τον «Χάρτη Μπάιντεν», η Κύπρος θα κρατήσει την αποκλειστική οικονομική ζώνη που οριοθέτησε έως σήμερα, και δεν θα ενώνεται με την Ελλάδα. Δεν θα κατασκευαστεί ο αγωγός «EastMed» αλλά δύο άλλοι αγωγοί, που θα καταλήγουν στην Τουρκία. Ως γνωστόν, τον Οκτώβριο του 2022, ο ίδιος Αμερικανός αξιωματούχος, Άμος Χόκσταιν, μέσω του «Χάρτη Μπάιντεν», διαμεσολάβησε μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ, προκειμένου να έλθουν σε συμφωνία οριοθέτησης των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών τους. Είναι προφανές, κατόπιν τούτων, ότι ο Άμος Χόκσταιν έρχεται πανηγυρικά στην Ανατολική Μεσόγειο, ως ο διάττων αστήρ της αμερικανικής διπλωματίας, μετά και την επιτυχία του στον Λίβανο και στο Ισραήλ, για να προωθήσει το αμερικανικό σόφισμα του Χάρτη Μπάιντεν και μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Τουρκίας. Αντίθετα με τον πολιτικοποιημένο «Χάρτη Μπάιντεν», ο λεγόμενος «Χάρτης της Σεβίλλης», που συντάχθηκε την δεκαετία του 2000 από το Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης, για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, απεικονίζει τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες, εφαρμόζοντας επ’ ακριβώς τους κανόνες του διεθνούς δικαίου της θάλασσας. Όμως, οι Η.Π.Α. έχουν δηλώσει πως ο Χάρτης της Σεβίλλης δεν είναι νομικά δεσμευτικός, εκφράζοντας την δυσθυμία τους να στηρίξουν την απαρασάλευτη εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου της θάλασσας στην Ανατολική Μεσόγειο, και φυσικά την Ελλάδα και την Κύπρο που ως θαλάσσιες χώρες ενδιαφέρονται για αυτούς. Φυσικά, ο «Χάρτης της Σεβίλλης» δεν είναι νομικά δεσμευτικός, καθώς υπάρχει η ελευθερία κάποιο κράτος να μην έχει την βούληση να διεκδικήσει όσα το διεθνές δίκαιο του επιδαψιλεύει…
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΑΣ. Οι αιτίες της παροντικής σκλήρυνσης της ελληνοτουρκικής διαφοράς, είναι οι ίδιες με το παρελθόν, πριν την ελληνική δημοσιονομική κρίση του 2010; Ή υπάρχει κάποιο καινούργιο στοιχείο που την πυροδοτεί; Μετά την ελληνική οιονεί χρεωκοπία του 2010, και ειδικά μετά το 2016 και το τρίτο Μνημόνιο, ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας είναι υπέγγυος στους δανειστές, και δεν μπορεί να αξιοποιηθεί ελευθέρως από την Ελλάδα. Συνεπώς η Ελλάδα η ίδια, δεν θα έχει μεγάλο όφελος από τη εξόρυξη και εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων, πέραν μιας μικροπληρωμής των υπέρογκων χρεών της – που εν τέλει θα συνιστά μια συμβολή ανακούφισης του υπερχρεωμένου ελληνικού λαού, που αφανίζεται δημογραφικά. Παρόλα αυτά, δεν θα υπάρξει σοβαρότερο, θετικό όφελος από το προρρηθέν. Αντίθετα, στην Κυπριακή Δημοκρατία, το εκεί κράτος θα έχει κάποιο καθαρό κέρδος, εξ ου και επιτάχυνε την εξόρυξη. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία έχει την εθνική βούληση να εξορύξει η ίδια το φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο, αδιαφορώντας για τους κανόνες και για το εάν είναι ελληνικό, προς χάριν της μεγάλης και ενεργοβόρας οικονομίας της, που ανήκει στις G20. Άλλωστε, η χώρα αυτή έχει αγοράσει και εξοπλιστεί με επιδέξια γεωτρύπανα και προσπαθεί να μάθει την τέχνη της εξόρυξης σε μεγάλα βάθη. Απέναντι σε όλα αυτά, η ελληνική ηγεσία επιχειρεί να επιβραδυνθούν οι εξελίξεις. Τούτο διατυπώθηκε έμμεσα και από τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών τον Απρίλιο του 2021, όταν είπε κατά παράφραση πως οι πίσσες δεν είναι η ενέργεια του 21ου αιώνα και πως η Ελλάδα δεν ενδιαφέρεται για το θέμα. Πράγματι, η συμφωνία οριοθέτησης μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου το 2020, συνήφθη μόνο σε απάντηση της τουρκικής απόπειρας νομής της ελληνικής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης με το ακυρώσιμο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019. Είναι χαρακτηριστικό της παρελκυστικής και εφεκτικής ελληνικής πολιτικής, πως η ελληνοαιγυπτιακή οριοθέτηση δεν προχώρησε ανατολικά, ώστε να μην προκληθεί τουρκική αντίδραση και σωρεία εξελίξεων, τις οποίες η Ελλάδα δεν φαίνεται να επιθυμεί να επισπεύσει. Η Ελλάδα επίσης δεν προχωρά σε οριοθέτηση με την Κύπρο, για παρόμοιους λόγους, καθώς τα εθνικά της συμφέροντα δεν το επιβάλλουν για το άμεσο μέλλον. Άλλωστε οι ελληνικοί πόροι θα καταλήξουν δυνάμει του Ν. 4389/2016, σε δυτικά συμφέροντα, των δανειστών της Ελλάδας, σχεδόν απευθείας, με την μεσολάβηση μόνον του ελληνικού Υπερταμείου, και κανονικά οι Μεγάλες Δυνάμεις της Δύσης θα έπρεπε αυτές να επισπεύδουν, υποστηρίζοντας την Ελλάδα, με ισχυρή στρατιωτική παρέμβαση στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτές όμως, “πονηρές και οικονόμες”, δεν μπαίνουν “στην φωτιά”, και προτιμούν να πολεμήσει η Ελλάδα για τα συμφέροντά τους, σε ένα μικρό «πόλεμο δια πληρεξουσίου» (proxy war) με την Τουρκία. Συν τοις άλλοις, οι Μεγάλες Δυνάμεις της Δύσης δεν επιθυμούν να στραφούν ευθέως κατά της Τουρκίας καθώς έχουν οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα στην Τουρκία, πολύ ισχυρά. Τούτων δοθέντων, καθώς και όσο η Ελλάδα προσπαθεί να διαφύγει από τον ρόλο της, κατά το κοινώς λεγόμενον, «Χρήσιμης Ηλίθιας», τόσο και πιέζεται από την Τουρκία που αντιλαμβάνεται την ελληνική προσπάθεια διαφυγής. Εν τέλει, μήπως η Ελλάδα δεν έχει ενεστώς συμφέρον στην «εδώ και τώρα», παροντική οριοθέτηση, και μήπως τελικά φαντάζει, στους οφθαλμούς ορώντων, η ελληνική αποκλειστική οικονομική ζώνη (Α.Ο.Ζ.), σαν μία άλλη «δίκη περί όνου σκιάς», αφού άλλωστε το Αιγαίο είναι ήδη και άνευ ετέρου «ένας Παράδεισος στην Γη»;
