του Γ. ΙΕΡΟΔΙΑΚΟΝΟΥ
Με 191 θετικές ψήφους κυρώθηκε το απόγευμα της 7ης Οκτωβρίου η Ελληνογαλλική συμφωνία για συνεργασία σε άμυνα και ασφάλεια. Μια συμφωνία, την οποία ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε «ιστορική» και όλα δείχνουν ότι πραγματικά είναι…
Μην μας παρασύρει το γεγονός ότι αυτή η συμφωνία χαρακτηρίζεται από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη ως “διμερής”. Καθόλου διμερής δεν είναι, καθότι τονίζεται σαφώς πως Ελλάδα και Γαλλία συμφωνούν στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα αυτό αναφέρεται σαφώς στο άρθρο 3: «τα μέρη…συνεχίζουν να ενισχύουν την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας της Ε.Ε., η οποία πρέπει να συμπεριλαμβάνει την προοδευτική διαμόρφωση μίας Πολιτικής Άμυνας της Ένωσης».
Βλέπουμε δηλαδή πως η διμερής συμφωνία έχει εδώ έντονο το Ευρωατλαντικό «αποτύπωμα», καθώς εκφράζει κυρίως την αταλάντευτη στρατηγική στόχευση της Δύσης. Όχι στα πλαίσια των φαντασιώσεων κάποιων Ευρωπαίων φεντεραλιστών, που οραματίζονται ευρωστρατούς και σχεδιασμούς ενιαίας ευρωπαϊκής άμυνας, που δεν είναι καθόλου εφικτό (τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον), αλλά συνολικά του Δυτικού κόσμου, με προεξέχουσες τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό εξάλλου το States Department χαιρέτισε την υπογραφείσα συμφωνία.
Οι αναλύσεις που θέλουν την συμφωνία ως αντίδωρο των Αμερικανών προς την Γαλλία για την προηγηθείσα συμφωνία ΗΠΑ, Αγγλίας, Αυστραλίας για τον Ειρηνικό, έχουν μεν μια κάποια βάση, αλλά απέχουν πολύ από το να ερμηνεύσουν τις γεωστρατηγικές στοχεύσεις στο συνολικό τους εύρος.
Γιατί οι τρεις χώρες έστρεψαν το ενδιαφέρον τους στον Ειρηνικό; Διότι πολύ απλά διαβλέπουν ως μεγαλύτερο κίνδυνο για την παντοκρατορία της Δύσης στην ανερχόμενη Κίνα. Κάτι που είδαν ήδη από την εποχή του Ομπάμα.
Ήταν τότε που αποφασίστηκε και η σταδιακή αποχώρηση των ΗΠΑ από την Μέση Ανατολή για την απεμπλοκή δυνάμεων. Πολιτική που ακολούθησε απερίφραστα και ο Τραμπ, αναθέτοντας ουσιαστικά στην Τουρκία τον ρόλο του χωροφύλακα στην περιοχή. Μέγα λάθος! Ο Τούρκος πρόεδρος αποδείχθηκε “μπουνταλάς” και αρκούντως επικίνδυνος για διαχειριστής των συμφερόντων της Δύσης. Πρώτον, επειδή η Τουρκία ΔΕΝ ανήκει στην Δύση, και δεύτερον και κυριότερο, αντελήφθησαν, έστω και αργά, ότι ο Ερντογάν εκμεταλλεύτηκε αυτή την κατάσταση για ιδίον όφελος, ως ευκαιρία αναβίωσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και μάλιστα σε βάρος της Δύσης.
Εδώ ακριβώς έρχεται η Ελληνογαλλική συμφωνία να αναπληρώσει το κενό της Αμερικανικής αποχώρησης από την περιοχή και φυσικά να εκδιώξει τον “μπουνταλά” έξω από τον ζωτικό χώρο της Δύσης. Ουσιαστικά δηλαδή ο έλεγχος και η επιτήρηση της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής, της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων ανατίθεται πλέον στις δύο μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις της περιοχής. Της Γαλλίας, ως πυρηνική δύναμη και πρώτη στρατιωτική δύναμη της Ευρώπης, και της Ελλάδας ως η ισχυρότερη ναυτική δύναμη της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων. Και τώρα, με τις Βelhara και τα Rafale, όχι απλά ισχυρότερη, αλλά σχεδόν ακαταμάχητη!
Ας μην μας διαφεύγει από την μνήμη εκείνο το μήνυμα του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την 25η Μαρτίου του 1821, που τόνιζε με νόημα:
«Σήμερα, η Ελλάδα είναι ένας κρίσιμος σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και φίλος των Ηνωμένων Πολιτειών, και ΗΓΕΤΙΔΑ ΔΥΝΑΜΗ για την ειρήνη και την ευημερία στις περιοχές της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ, της ΜΑΥΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ και των ΔΥΤΙΚΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ».
Αντιλαμβανόμαστε τι λέει ο Μπάιντεν; Ηγέτιδα δύναμη η «μικρή Ελλαδίτσα» μας, όχι μόνο στην Ανατολική Μεσόγειο και στα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά και στην Μαύρη Θάλασσα.
Έχουμε εμείς καμία σοβαρή παρουσία στην Μαύρη Θάλασσα; Όχι βέβαια! Τι εννοεί λοιπόν ο πρόεδρος των ΗΠΑ όταν μας τοποθετεί εκεί, και μάλιστα ως ΗΓΕΤΙΔΑ ΔΥΝΑΜΗ; Ας το αφήσουμε προς το παρόν. Θα το ερμηνεύσουμε εκτενέστερα στο τέλος του παρόντος άρθρου.
Μια μικρή υποσημείωση εδώ σχετικά με τις Belhara. Ουσιαστικά, καμία φρεγάτα ή κορβέτα δεν χρειαζόμαστε στο Αιγαίο, παρά μόνο τα οπλικά τους συστήματα (ή άλλα παρεμφερή) τοποθετημένα μόνιμα στα «αβύθιστα αεροπλανοφόρα» μας (τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου). Το γεγονός και μόνο ότι προμηθευόμαστε αυτά πλοία, δείχνει καθαρά ότι δεν περιορίζουμε τη δράση μας μόνο στο Αιγαίο, παρά εκτεινόμαστε σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο. Άλλο ένα ατράνταχτο στοιχείο που καταδεικνύει ότι η ελληνογαλλική συμφωνία, τουλάχιστον από πλευράς προοπτικής, είναι πολύ πιο σημαντική από την συνοδευτική αγοράς 3 φρεγατών (και κορβετών σε επόμενο χρόνο).
Σε κάθε περίπτωση πάντως, δεν είναι τα όποια πολεμικά πλοία ή αεροσκάφη που έχουν και τόση σημασία, όσο τα προβλεπόμενα και οι δεσμεύσεις αυτής καθαυτής της συμφωνία.
Είναι αυτή η συμφωνία προς το συμφέρον της Ελλάδος;
Εδώ δεν έχουμε παρά να ξεφυλλίσουμε φύλο-φύλο την υπογραφείσα συμφωνία, και ειδικότερα το Άρθρο 2 που αποτελεί και τον πυρήνα της συμφωνίας, καθώς εδώ προβλέπεται η εκατέρωθεν στρατιωτική συνδρομή. Δείτε πως ακριβώς διατυπώνεται το άρθρο:
«Τα Μέρη παρέχουν το ένα στο άλλο βοήθεια και συνδρομή, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχουν στην διάθεσή τους, κι εφόσον υφίσταται ανάγκη με τη χρήση ένοπλης βίας, εάν διαπιστώσουν από κοινού ότι μία ένοπλη επίθεση λαμβάνει χώρα εναντίον της επικράτειας ενός από τα δύο, σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.»
Εδώ ακριβώς είναι που δημιουργούνται μια σειρά ερωτήματα τα οποία τονίστηκαν και στη Βουλή από τα κόμματα της αντιπολίτευσης: Θα μας συνδράμει δηλαδή η Γαλλία στρατιωτικά ΜΟΝΟ εντός των εθνικών μας συνόρων, ή θα μας υπερασπίσει και εκτός των χωρικών μας υδάτων στην Αποκλειστική μας Οικονομική Ζώνη;
Οι απαντήσεις που μπορούμε να δώσουμε εδώ είναι οι εξής. Αρχικά, με την «στενή» ερμηνεία της συμφωνίας, η γαλλική στρατιωτική συνδρομή θα γίνει εφόσον η Ελλάδα δεχθεί επίθεση μόνο εντός της εθνικής μας επικράτειας όπως αυτή ορίζεται σήμερα από τα στεριανά, θαλάσσια και εναέρια σύνορά μας. Δηλαδή μοναχά εντός της ζώνης των 6 ναυτικών μιλίων και τα εναέρια των 10 μιλίων.
Και είναι λογικό! Πως θα μπορούσε άλλωστε να υπήρχαν αναφορές σε μια ΑΟΖ που δεν έχουμε ανακηρύξει καν;
Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι αν η Γαλλία δεσμεύεται ή όχι να μας συνδράμει και εκτός των 6 ναυτικών μιλίων, αλλά αν εμείς έχουμε την διάθεση να δράσουμε εκτός των 6 ναυτικών μιλίων!
Σε κάθε περίπτωση πάντως, αξίζει να σημειωθεί το θετικό της συμφωνίας, η οποία στο προοίμιο της κάνει σαφή αναφορά στο Δίκαιο της Θάλασσας ως εξής:
«….η Ελλάδα και η Γαλλία έχουν μία μακρά, στενή, και διαρκή σχέση που βασίζεται σε κοινές αξίες… συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας».
Και η ρητή αναφορά στο Δίκαιο της Θάλασσας έχει διπλωματικά βαρύνουσα σημασία, καθώς παρατίθεται μόλις στην 2η παράγραφο και πριν καν αναφερθεί η κοινή δέσμευση των δύο χωρών σε ΝΑΤΟ και ευρωπαϊκή άμυνα. Και ξέρουμε πολύ καλά –το ξέρουν και οι Γάλλοι- ότι με βάση το Δίκαιο της Θαλάσσης, η Ελλάδα μπορεί ανά πάσα στιγμή να επεκτείνει μονομερώς την κυριαρχία της στα 12 μίλια. Κι αυτό το δικαίωμα της Ελλάδας το αναγνωρίζει η Γαλλία με αυτή την Συμφωνία.
Βεβαίως, να πούμε ότι από ‘δω και πέρα, μια τέτοια πρωτοβουλία από πλευράς Ελλάδος, θα πρέπει να γίνει μετά από αμοιβαία συζήτηση με την Γαλλία. Η Ελλάδα λοιπόν, δεσμεύεται πλέον –κι αυτό είναι το αρνητικό στη συμφωνία- ότι θα μιλήσει πρώτα με το Παρίσι πριν προβεί σε δυναμικές κινήσεις έναντι της Τουρκίας -που κι εκείνη δεσμεύεται εσωτερικά με το casus belli να αντιδράσει πολεμικά σε τέτοιο ενδεχόμενο. Τώρα πια, μ’ αυτή την συμφωνία, η επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 μίλια, δεν αποτελεί αποκλειστικό, μονομερές προνόμιο της Ελλάδας, αφού τώρα πια εμπλέκεται και η Γαλλία σ’ αυτό.
Να λοιπόν το νέο στοιχείο που προσθέτει αυτή η συμφωνία. Οι δύο χώρες συμφωνούν να συμβουλεύονται η μία την άλλη πριν προχωρήσουν σε τέτοιου βεληνεκούς ενέργειες. Και αυτό τονίζεται και περιγράφεται και στη συμφωνία σε πολλά σημεία:
Στο άρθρο 1: «τα Μέρη διαβουλεύονται σε τακτική βάση επί όλων των θεμάτων άμυνας και ασφάλειας κοινού ενδιαφέροντος»,
Στο άρθρο 4: «Οι Υπουργοί Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών της Ελλάδας και της Γαλλίας διαβουλεύονται σε τακτική βάση και όταν καθίσταται αναγκαίο»,
Στο άρθρο 6: «Οι διαβουλεύσεις καλύπτουν τα θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως το παγκόσμιο στρατηγικό περιβάλλον, τα περιφερειακά ζητήματα (κυρίως στις περιοχές της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, της Αφρικής και των Βαλκανίων)».
Θα τηρήσει η Γαλλία την συμφωνία σε περίπτωση πολέμου Ελλάδας-Τουρκίας;
Εδώ η ιστορία είναι αποθαρρυντική. Καθότι δεν θα είναι η πρώτη φορά που θα μας πουλήσουν –αν τελικά μας πουλήσουν οι Γάλλοι. Μη ξεχνάμε πριν από 100 χρόνια που μας έβαλαν μπροστά όταν είχαν βάλει στο στόχαστρό τους την Οθωμανική αυτοκρατορία, για να μας εγκαταλείψουν τελικά στην μικρασιατική καταστροφή.
Βέβαια, μπορεί κάποιος να πει ότι δεσμεύονται από την δυναμική κύρους, την οποία δύσκολα η Γαλλία θα αποσείσει ρισκάροντας την φερεγγυότητά της. Αλλά και πάλι, μήπως δεν το έχει ξανακάνει παλαιότερα;
Στην πραγματικότητα πάντως, οι διμερείς συμφωνίες τηρούνται κατά κανόνα, διότι συνιστούν βασικό γεωπολιτικό συμφέρον των μερών τους να το πράξουν. Όσο λοιπόν η Γαλλία θεωρεί πως τα δικά της συμφέροντα απειλούνται από μια επιθετικά αναθεωρητική Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο, σε Λιβύη, Συρία, Ελλάδα, Κύπρο, αλλά και σε άλλες χώρες ενδιαφέροντος της Γαλλίας, και όσο η Τουρκία οραματίζεται «γαλάζιες πατρίδες» και νέο-οθωμανικές αυτοκρατορίες, τόσο η Γαλλία θα μας συμπαραστέκεται. Τόσο ψυχρά και κυνικά!
Πάμε τώρα στο άρθρο 18 περί πιθανής συμμετοχής της Ελλάδας σε γαλλικές επιχειρήσεις στο Σαχέλ.
Σοβαρά τώρα; Αλήθεια πιστεύει κάποιος ότι μας έχει καθόλου ανάγκη η Γαλλία στο σύνολο χωρών της Υποσαχάριας Αφρικής (Νίγηρας, Μάλι, Μαυριτανία, Τσαντ, Σουδάν, Νότιο Σουδάν, κ.α.); Απλά η συμφωνία είναι τόσο υπέρμετρα ανισοβαρής υπέρ της Ελλάδας, που κάποια αναφορά θα έπρεπε να υπάρχει και σε περιοχές με έντονο γαλλικό ενδιαφέρον. Πώς αλλιώς θα δικαιολογούσε στο εσωτερικό του κοινό την δέσμευση της χώρας του να πολεμήσει για λογαριασμό μια ξένης χώρας (της Ελλάδας); Μάλλον το Παρίσι μελέτησε τη συμφωνία πολύ καλύτερα από εμάς και ενσωμάτωσε σε αυτήν τις δικές του κρίσιμες ανάγκες για καθαρά εσωτερική κατανάλωση.
Άσε που ήδη η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά σε πάμπολλες εξορμήσεις εκτός συνόρων, όπως είναι οι ναυτικές επιχειρήσεις «Σοφία» και «Ειρήνη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανοιχτά της Αφρικής, οι περιπολίες ανοιχτά της Σομαλίας για την αντιμετώπιση του πειρατικού φαινόμενου, ο λόχος Μηχανικού στο Αφγανιστάν, αλλά και αλλού…
Μην είμαστε μεμψίμοιροι λοιπόν! Η ελληνογαλλική συμφωνία κρίνεται γενικώς ως μια καλή συμφωνία για τα εθνικά μας συμφέροντα. Μας προσφέρει μια ασαφή μεν, αλλά ορατή προστασία στην ενδεχόμενη σύγκρουση μας με την Τουρκία. Μας δίνει μια σημαντική ευκαιρία ενίσχυσης μας, και μια νέα στρατηγική προοπτική στον γεωπολιτικό μας χώρο, αλλά και έξω απ’ αυτόν, αρκεί εμείς να αναζητήσουμε τη διαμόρφωση της.
Τελικά δεν είναι «πανάκεια» αυτή η συμφωνία, αλλά σαφώς, σαφέστατα, εξυπηρετεί τα εθνικά μας συμφέροντα. Φτάνει εμείς να ορίσουμε εσωτερικά ποια είναι αυτά…
Ας δούμε τώρα και τι άλλο μπορεί να κρύβεται πίσω από την Συμφωνία
Πάμε λοιπόν και στα πιο βαθιά, μιας και είναι αυτά ακριβώς είναι που θα έπρεπε να μας απασχολούν περισσότερο.
Επανέρχομαι λοιπόν σε εκείνη την αινιγματική δήλωση της 25ης Μαρτίου του Μπάιντεν για την 200η επέτειο της Ελληνικής επανάστασης του ‘21.
Την επαναθέτω λοιπόν για να της δώσουμε την πρέπουσα προσοχή:
«Σήμερα, η Ελλάδα είναι ένας κρίσιμος σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και φίλος των Ηνωμένων Πολιτειών, και ΗΓΕΤΙΔΑ ΔΥΝΑΜΗ για την ειρήνη και την ευημερία στις περιοχές της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ, της ΜΑΥΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ και των ΔΥΤΙΚΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ».
Τι ακριβώς μας λέει εδώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ, και μάλιστα όχι και σε τόσο ανύποπτο χρόνο; Ορίζει τον εθνικό γεωπολιτικό μας χώρο στις ιστορικές του διαστάσεις; Διότι αυτό ακριβώς κάνει. Ορίζει με επίκεντρο το Αιγαίο, τον ζωτικό χώρο της Ελλάδας, εκτεινόμενο βορείως μέχρι τον Δούναβη, ανατολικά μέχρι τον Εύξεινο Πόντο και την Μαύρη Θάλασσα και νότια με ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι και την Μεσοποταμία. Και μάλιστα μας χαρακτηρίζει ΗΓΕΤΙΔΑ ΔΥΝΑΜΗ σ’ ολόκληρο αυτόν τον γεωγραφικό χώρο!
Αυτό που κυρίως προκαλεί εντύπωση, είναι η αναφορά του στην Μαύρη Θάλασσα. Έχουμε εμείς καμία σοβαρή παρουσία εκεί; Όχι! Πώς θα μπορούσαμε άλλωστε; Ούτε ακτές διαθέτουμε εκεί πέρα, ούτε καμία άλλη πρόσβαρη. Μας χωρίζει απ’ αυτήν ο Βόσπορος και κυρίως η παραλιακή ζώνη του τουρκοκρατούμενου Πόντου.
Έχουμε θέσει εμείς ποτέ θέμα Βόσπορου και Εύξεινου Πόντου; Όχι! Ίσα-ίσα που η κυρίαρχη πολιτική τάξη της χώρας έχει ξεχάσει εντελώς εκείνα τα μέρη. Τι γίνεται εδώ πέρα; Τα θυμήθηκε ο Μπάιντεν για λογαριασμό μας;
Ξέρετε τι φοβάμαι εγώ; Ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ κάνει προβολή στο εγγύς μέλλον. Στο μέλλον όπως εκείνος έχει σχεδιάσει. Δηλαδή η Ευρωατλαντική ιθύνουσα τάξη.
Τα σενάρια κατακερματισμού της Τουρκίας είναι γνωστά εδώ και πολλά χρόνια. Μην ξεχνάμε την επίσημη μελέτη του US Intelligence Community των ΗΠΑ, όπου εξετάζονται έξι σενάρια για το πως θα εξελιχθούν τα πράγματα μέχρι το 2030. Και ένα από τα σενάρια αφορά στον επερχόμενο ακρωτηριασμό της Τουρκίας.
Το κλείνω εδώ, διότι από ‘δω και πέρα μπαίνουμε σε απόρρητα σενάρια υψίστης εθνικής σημασίας. Οφείλω μόνο να καταθέσω την αγωνία μου σε ότι σχεδιάζεται για μας χωρίς εμάς…
