του Γιώργου Τσουκαλά, Δικηγόρου Ηλείας
Τάδε έφη, Erdogan, εν σωτηρίω έτει 2022! «Προειδοποιούμε για άλλη μια φορά την Ελλάδα να συνετιστεί, να μείνει μακριά από όνειρα, ρητορικές και ενέργειες που θα την οδηγήσουν σε αποτελέσματα για τα οποία θα μετανιώσει, όπως συνέβη έναν αιώνα πριν»… Συνεπώς, ένας σχεδόν επετειακός ελληνοτουρκικός πόλεμος παραγγέλλεται, προς τιμήν του μαύρου κι άραχλου Ιωβηλαίου από το πολύπαθο έτος 1922, όταν έληξε αιματηρά ο αμέσως προηγούμενος, μεγάλος ελληνοτουρκικός πόλεμος (1919-1922). Τοιουτοτρόπως, ο Erdogan φιλοπονεί να σκιαμαχήσει με την υστεροφημία του Mustafa Kemal (1881-1938), καταργώντας μέχρι το 2023 την Συνθήκη της Λωζάνης (1923), μέσω ενός ελληνοτουρκικού πολέμου. Θα συμβεί;
ΡΩΣΙΑ ΚΑΤΑ ΔΥΣΗΣ, ΔΥΣΗ ΚΑΤΑ ΡΩΣΙΑΣ, ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΜΕΘΟΡΙΟ: «The Antagonists, Антагонисты (ΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ)». ΕΝΑΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΔΙΑ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΩΝ (PROXY WAR);
Εν υστάτοις, ειδικά μετά το 2016, γύρισε ο Ουρανός ανάποδα στην Ανατολική Μεσόγειο. Ύστερα απ’ το αποτυχημένο, μάλλον αμερικανοκίνητο, τουρκικό Πραξικόπημα του 2016, που ξεπήδησε από τα σπλάχνα της στρατιωτικής βάσης του Incirlik, όταν ο αυταρχικός Putin έσωσε τον ισλαμιστή Erdogan, κοινοποιώντας του τον ερχομό των φερέλπιδων φονιάδων του, συμπήχθηκε μία ιδιόρρυθμη συνεργασία ανάμεσα στην Ρωσία και στην Τουρκία, δίχως η τελευταία να αποχωρήσει από την Βορειοατλαντική Συμμαχία (ΝΑΤΟ).
Ρωσικοί πύραυλοι S400 εγκαταστάθηκαν στην Άγκυρα για να φυλάν «το Σεράι του Σουλτάνου», Τούρκοι επιστήμονες εκπαιδεύονται σε ρωσική πυρηνική τεχνολογία, η Ρωσία ανέλαβε την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου, το μνημείο της Αγια-Σοφιάς εκβαρβαρώθηκε σε τζαμί με την συγκατάνευση του Putin και ελέω Trump, η έρημη Αμμόχωστος στην κατεχόμενη Κύπρο αποικίζεται, ενώ μάλιστα μετά την 24η Φεβρουαρίου 2022, η Ρωσία έπλασε ένα «άλλο κυπριακό» στην Ουκρανία, οπότε βάσιμα ο Erdogan θεωρεί πως, εν ευθέτω χρόνω, ο Putin θα αναγνωρίσει την ανυπόστατη «Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου – ΤΔΒΚ» ως τάχα υποκείμενο του διεθνούς δικαίου. Ταυτόχρονα, το 2019, τα υπόρρητα ρωσικά συμφέροντα συνέπεσαν με τα έκνομα τούρκικα συμφέροντα, ενόσω η Τουρκία παρεμπόδισε εν όπλοις, τις νομίμως αδειοδοτημένες εξορύξεις των δυτικών, αμερικανικών, γαλλικών και ιταλικών εταιρειών, στις οποίες η Κυπριακή Δημοκρατία είχε εκχωρήσει τα βυθοτεμάχια της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (Α.Ο.Ζ.).
Παράλληλα, οι Η.Π.Α. εν είδει αντιποίνων για την τουρκική αγορά των πυραύλων S400 από την Ρωσία, ανέστειλαν το 2018 την πώληση αεροπλάνων F35 στην Τουρκία, ενώ το 2020 απαγόρευσαν την πώληση όπλων στην χώρα αυτή, αίροντας μερικώς την τριακονταετή απαγόρευση πώλησης αμερικανικών όπλων προς την Κύπρο. Επίσης, οι Η.Π.Α. σύναψαν το 2021 αμυντική συμφωνία με την Ελλάδα, που εκπαραθύρωσε οριστικά την Ρωσία από την Αλεξανδρούπολη, με την εγκατάσταση αμερικανικής βάσης, και την διάνοιξη ενός χερσαίου περάσματος προς την Ουκρανία, που συναγωνίζεται και παρακάμπτει την θαλάσσια οδό των Στενών του Ελλησπόντου. Συνάλληλα, η Γαλλία πώλησε αεροσκάφη Rafale και ναυπηγεί φρεγάτες Belharra για την Ελλάδα, ενώ το 2021 υπογράφηκε μιας πρωτάκουστη ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία αμοιβαίας συνδρομής σε περίπτωση πολέμου. Μήπως όλα ετούτα οργώνουν το έδαφος για έναν πόλεμο δια πληρεξουσίων (proxy war), μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, στην ελληνοτουρκική μεθόριο;
Η ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ (1930), ΤΟ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΥΣΙΑΚΟ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑ ΚΑΙ Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΡΩΣΙΑΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗΣ.
Το «Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας, Ουδετερότητας και Διαιτησίας» της 30ης Οκτωβρίου 1930 που υπέγραψαν στην Άγκυρα, ο Ελευθέριος Βενιζέλος (1864-1936) και ο Ismet Inonu (1884-1973), Πρωθυπουργοί Ελλάδας και Τουρκίας αντίστοιχα, μόλις έξι χρόνια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και επτά χρόνια μετά την Συνθήκη της Λωζάνης (1923) δεν συμφιλίωσε παρά μόνο μεσοπρόθεσμα τους δύο λαούς, καθώς ήδη από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1939-1945), η Τουρκία οργάνωσε εν μέσω της Κατοχής της Ελλάδας (1941-1944) από τις δυνάμεις του Άξονα, διώξεις κατά της ελληνικής μειονότητας της Κωνσταντινούπολης, που αποκορυφώθηκαν με το πογκρόμ των Σεπτεμβριανών του 1955, συνεπεία του Απελευθερωτικού Αγώνα των Ελλήνων Κυπρίων (1955-1959) κατά της Μεγάλης Βρετανίας. Μάλιστα, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, μετά την τουρκική στρατιωτική επιχείρηση «Αττίλας» στην Κύπρο (1974) και την τουρκική κατοχή της βόρειας Κύπρου, μεταρσιώθηκαν έκτοτε σε μία ψυχροπολεμική κατάσταση, με συνεχείς τουρκικές απειλές και παραβιάσεις των διεθνών κανόνων που κατοχυρώνουν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Ανατολικό Αιγαίο, που συνοψίστηκαν στην ομόφωνη, εν ισχύι «Απόφαση της 8ης Ιουνίου 1995» της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης που χαρακτήρισε την επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας στο Αιγαίο Πέλαγος από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια, ως αιτία πολέμου (casus belli), μια παράνομη απειλή χρήσης ένοπλης βίας που απαγορεύεται τόσο από το εθιμικό διεθνές δίκαιο όσο και από το άρθρο 2 παρ. 4 του Χάρτη του Ο.Η.Ε., που ορίζει πως :
«Όλα τα κράτη-µέλη στις διεθνείς τους σχέσεις θα απέχουν από την απειλή ή τη χρήση στρατιωτικής δύναμης κατά της εδαφικής ακεραιότητας και της πολιτικής ανεξαρτησίας άλλου κράτους» (All Members shall refrain in their international relations from the threat or use of force against the territorial integrity or political independence of any state, or in any other manner inconsistent with the Purposes of the United Nations).
Ύστερα από την επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας στο Ιόνιο Πέλαγος το 2021, η Τουρκία θεωρεί πλέον πως με πρόσχημα την προστασία της αμερικανικής βάσης στην Αλεξανδρούπολη, η Ελλάδα πρόκειται εύσχημα και με την ανομολόγητη ευλογία της Δύσης θα επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια.
Πράγμα όμως που δεν συνάδει ούτε με τα συμφέροντα της Ρωσίας στο Αιγαίο Πέλαγος, η οποία επιθυμεί τα ύδατα αυτά να παραμείνουν κατά μέγα μέρος διεθνή στο παρόν νομικό καθεστώς (status quo) και να μην περάσουν στην κυριαρχία της Ελλάδας και συνεπώς στον στρατιωτικό έλεγχο της Δύσης και δη εις χείρας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας (ΝΑΤΟ).
Εύλογα, για τον Putin, η ολομέτωπη γεωπολιτική πίεση που ασκεί η Δύση στην Ρωσία ύστερα από την εισβολή της τελευταίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, με την διεύρυνση του ΝΑΤΟ στις Σκανδιναβικές χώρες, είναι πιθανόν να συμπεριλαμβάνει και την πολυπόθητη για την Ελληνική Δημοκρατία, υπόρρητη αμερικανική έγκριση της διεύρυνσης των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. Τούτο συνιστά μεταβολή του νομικού καθεστώτος του Αιγαίου Πελάγους σε μια «δυτική λίμνη», που θα δυσχεράνει την θαλάσσια διέλευση του ρωσικού στόλου, κατά τις εξόδους του από την Μαύρη Θάλασσα.
Δια ταύτα, είναι πιθανό η Ρωσία του Putin να επωφελείται από μια πραγματική και ένοπλη ή έστω ρητορική επίθεση της Τουρκίας του Erdogan κατά της Ελλάδας – αν όχι, την εξωθεί σε αυτήν – προκειμένου να ανακόψει τα δυτικά σχέδια, είτε απλώς μέσω απειλών είτε, το δυσκολότερο, εμπράκτως με έναν αληθινό ελληνοτουρκικό πόλεμο, εάν τελικά η Δύση και η Ελλάδα δεν πτοηθούν από τις τουρκικές απειλές. Οπότε σε αυτήν την έσχατη περίπτωση ο Erdogan θα βρεθεί στην δυσχερέστατη για αυτόν θέση να αποφασίσει εάν θα υλοποιήσει αυτές τις απειλές, διακυβεύοντας τεράστια ζημιά για την χώρα του, υπό την αίρεση πως ακολούθως η Δύση δεν θα υποχωρήσει αλλά θα τον κοπανήσει, ταυτίζοντάς τον απολύτως με το αυταρχικό του ίνδαλμα, τον Putin. Οπότε ο Erdogan τελικά θα το κάνει;
«VE BANA NE YAPACAKLAR?» «ΚΑΙ ΤΙ ΘΑ ΜΟΥ ΚΑΝΟΥΝ;»
Η Τουρκία, εξοπλισμένη από τον Putin σαν πανίσχυρος αστακός με φοβερές συστοιχίες πυραύλων S400 – μια μικρή μα δυσάρεστη λεπτομέρεια που οι Έλληνες συλλογικά έχουν λησμονήσει, κι απωθήσει στο συλλογικό ασυνείδητο, βαυκαλιζόμενοι για την δήθεν στρατιωτική υπεροχή της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας – δύναται να καταρρίψει μαζικά, αν χρειαστεί, τα εξαίσια ελληνικά αεροπλάνα με τους άριστους αεροπόρους τους, μια ισχύς που επιτρέπει στο καθεστώς του Erdogan και των συν αυτώ ακολούθων του, πράγματι να μην υπολογίζουν σε περίπτωση ολοκληρωτικού ελληνοτουρκικού πολέμου ούτε τα αναβαθμισμένα ελληνικά F16 ούτε τα λίγα ελληνικά Rafale, που υπερέχουν σε σημειακές αερομαχίες, καθώς είναι άλλωστε ζητούμενο αν ακόμη και τα F35 μπορούν να υπερνικήσουν τα ρωσικά αυτά, παντοδύναμα πυραυλικά συστήματα.
Συνεπώς, εφ’ όσον η τουρκικές αεροναυτικές δυνάμεις αποφύγουν μια ριψοκίνδυνη απομακρυσμένη επιχείρηση, βαθιά στο Αιγαίο Πέλαγος ή στην Ανατολική Μεσόγειο, μακριά από την προστατευτική εμβέλεια των S400, και εάν τελικά οι Τούρκοι επιχειρήσουν κοντά στις τουρκικές ακτές, στοχεύοντας στα εγγύτερα των τουρκικών παραλίων ελληνικά νησιά, σαν το Καστελόριζο ή σαν άλλες περιπτώσεις στα Δωδεκάννησα και ευρύτερα στο Ανατολικό Αιγαίο, τότε ο Erdogan βάσιμα θεωρεί πως μήτε η Ελλάδα θα καταφέρει να περισώσει όλα τα μυριάδες νησιά της μήτε η Γαλλία θα μπορέσει να συνδράμει στρατιωτικά την Ελλάδα, φοβούμενη την φωτιά των τουρκικών S400, και συνεπώς πως μπορεί η Τουρκία να καταφέρει μία καθαρή νίκη, δεδομένου άλλωστε ότι οι ελληνικές δυνάμεις είναι υποπολλαπλάσιες από τις τουρκικές.
Ειδικά φέτος, λόγω της όξυνσης των οικονομικοκοινωνικών αντιθέσεων στην Τουρκία, του φρενήρη τουρκικού πληθωρισμού, της πενίας του τουρκικού λαού, και της συναφούς δημοσκοπικής κατάρρευσης του κόμματός του, ο Erdogan ίσως χρειάζεται έναν «μικρό πόλεμο» με την Ελλάδα, προκειμένου να κατορθώσει να τροποποιήσει την Συνθήκη της Λωζάνης, αυτοπροβαλλόμενος ως ηγέτης ανώτερος κι από τον ίδιο τον «Πατέρα των Τούρκων» (Ataturk). Επιπρόσθετα, η ηγέτιδα τουρκική τάξη δεν εκτιμά πως η ελληνική άρχουσα τάξη θα επιλέξει έναν εκτεταμένο ελληνοτουρκικό πόλεμο, φερ’ ειπείν πέραν της μιας ημέρας ή και καθόλου, όπως η ιστορική εμπειρία τόσο του 1974 όσο και του 1996 καταδεικνύει. Συνεπώς, το τουρκικό πολιτικοστρατιωτικό κατεστημένο πιθανολογεί βάσιμα, πως η Ελλάδα θα αφήσει γρήγορα τον πόλεμο και θα ζητήσει αμέσως διπλωματική λύση, προκειμένου να αποφύγει την απόλυτη καταστροφή, οπότε πράγματι θα ανοίξει η πολυπόθητη διαδικασία για την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης που το τουρκικό εξουσιαστικό σύμπλεγμα διακαώς επιθυμεί, προκειμένου να ποδηγετήσει τον απηυδισμένο τουρκικό λαό.
Η ΡΩΣΙΚΗ ΜΗΝΙΣ.
Η Ρωσία από την άλλη πλευρά, εύλογα θεωρεί πως η πραγματική αδυναμία της Γαλλίας να υλοποιήσει τις συμβατικές δεσμεύσεις της σε άμυνα της Ελλάδας επιχειρώντας κοντά στις τουρκικές ακτές, λόγω της εμβέλειας του υπέρτερου συστήματος των S400 σε συνδυασμό με την εύλογη και βέβαιη απροθυμία των Η.Π.Α. να εισέλθουν σε έναν πόλεμο μεταξύ δύο πολύτιμων συμμάχων στο ΝΑΤΟ, θα κλονίσει συθέμελα την ελληνική κοινωνία και την ηγεσία της, που εν όψει της στρατιωτικής ήττας, θα βιώσει το καταλυτικό νεοελληνικό σύνδρομο της εγκατάλειψης από τους δυτικούς συμμάχους, όπως ακριβώς συνέβη το 1922 και το 1974, άγοντας την Ελλάδα, αν και ναυτική δύναμη, στο να ανακρούσει πρύμναν, και να αποζητήσει την παρέμβαση της χερσαίας Ρωσίας να μεσολαβήσει στον Erdogan για την παύση του πυρός, την ανακωχή και την εκεχειρία. Συν τοις άλλοις, η Ρωσία επιθυμεί διακαώς αυτήν την εφιαλτική ελληνική περιπέτεια, καθώς θέλει έτσι να τιμωρήσει την ελληνική ηγέτιδα τάξη για την βαθιά εμπλοκή της στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, για τα πάμπολλα ελληνικά όπλα που δωρίστηκαν στην Ουκρανία για να πολεμήσει κατά της Ρωσίας, και για την αμφισβήτηση από μέρους του ελληνικού κατεστημένου της ικανότητας της Ρωσίας να είναι υπερδύναμη. Με την ταπείνωση της Ελλάδας σε έναν ελληνοτουρκικό πόλεμο, ο Putin θα καταφέρει να εξαναγκάσει την Ελλάδα να πισωγυρίσει στην παλιότερη, πιο ρεαλιστική πολιτική της, απαξιώνοντας το ελληνικό κατεστημένο που στήριξε συλλήβδην και ανερμάτιστα μια τόσο τολμηρή αντιρωσική πολιτική παρά τον φιλορωσισμό του απλού ελληνικού λαού.
Ο ΘΕΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ.
Σε έναν ελληνοτουρκικό πόλεμο, η Ελλάδα τελικά θα είναι στην πράξη μόνη της, και οι Έλληνες, όπως πάντα στην Ιστορία τους, θα έχουν να απευθυνθούν μόνον στον Θεό τους. Άλλωστε κανείς δεν εγγυάται πως το ρωσικό καθεστώς του Putin θα καταφέρει να επιβιώσει από τον διεξαγόμενο παγκόσμιο οικονομικό πόλεμο λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, καθώς το ρωσικό Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (Α.Ε.Π.) είναι σπιθαμιαίο για να αντέξει τις δυσβάσταχτες δυτικές οικονομικές κυρώσεις στις στενές του πλάτες.
Μπορεί επίσης το καθεστώς του Erdogan να μην αντέξει τις οξυμένες λαϊκές αντιδράσεις και η τουρκική κοινωνία να τον εκπαραθυρώσει αιφνίδια φέρνοντας κάποιον άλλον ως παράκλητο στην εξουσία της Ανατολίας. Ακόμη όμως και αν μεσοπρόθεσμα η Δύση κερδίσει την Ρωσία, και αν η Τουρκία εσωτερικά αλλάξει, το ιστορικό γεγονός θα παραμείνει πως η Ελλάδα θα διακινδυνεύσει ένα δεύτερο «κυπριακό πρόβλημα» αυτήν την φορά στο Ανατολικό Αιγαίο, προσδοκώντας βέβαια στην απροσδόκητη, αμέριστη συνδρομή των Η.Π.Α. που σε έναν τέτοιο ελληνοτουρκικό πόλεμο ίσως θα τολμήσουν να στραφούν, έστω και άδηλα, κατά του καθεστώτος Erdogan και της Τουρκίας, επιδαψιλεύοντας στην Ελλάδα κάθε στρατιωτικό μέσο για να μπορέσει να καταγάγει μια ιστορική νίκη κατά του επιτήδειου ουδέτερου, του τουρκισμού, που παραδοσιακά σχοινοβατεί μεταξύ Ανατολής και Δύσης, πατώντας σε δύο βάρκες.
Το γέρας θα είναι για τον ελληνισμό να καταλάβει την πρωτοκαθεδρία στο δίπολο Ελλάδας και Τουρκίας, αποκαθηλώνοντας τους Τούρκους από τα πρωτεία ισχύος και παύοντας να διαδραματίζει ο ελληνισμός έναν δευτερεύοντα πολιτικοστρατιωτικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, καθιστάμενος ο επιστάτης της Δύσης στην περιοχή, στον οποίο οι μεγάλες δυνάμεις θα εμπιστευτούν τον καλύτερο οπλισμό τους, αυτό ακριβώς δηλαδή που διακαώς έχει επιθυμήσει να γίνει, «ο νέος Ισραήλ».
Εν κατακλείδι, ό,τι και να γίνει, η Ελλάδα έχει την ιερή υποχρέωση να αμυνθεί του πατρίου εδάφους της αν δεχτεί επίθεση, καθώς ποτέ ο ελληνισμός, όποια κι αν ήταν η φιλοδοξία του και ασχέτως αυτής, δεν επιδίωξε να πραγματώσει τα οράματά του με έναν παράνομο πόλεμο κατά της Τουρκίας, αλλά πάντοτε σεβάστηκε την περιφερειακή ειρήνη και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
ΟΙ ΔΥΤΙΚΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ.
Εν τέλει, σε περίπτωση ελληνοτουρκικού πολέμου, ο Erdogan, ίσως το μόνο που λογίζει στο νου του, να συμβεί, είναι κάποιες δυτικές κυρώσεις. Αυτές όμως μπορεί ο ίδιος με τις ιδιόρρυθμες δεξιότητές του, να τις στρέψει κατά των δυτικόφιλων Τούρκων και δη των κεμαλικών, οπότε να τους παρουσιάσει ως προδότες του τουρκικού έθνους, και να καταφέρει έτσι να επιβληθεί ξανά στο εσωτερικό της τουρκικής κοινωνίας, προσάπτοντας και χρεώνοντας στην δυτικόστροφη αντιπολίτευση, την οικονομική αγωνία που θα συνεχίσει να βιώνει ο τουρκικός λαός, εξαπολύοντας ένα νέο κυνήγι μαγισσών αυτήν την φορά όχι κατά των γκιουλενιστών αλλά των ίδιων των κεμαλικών, μέσω και της άτυπης πολιτοφυλακής που έχει σχηματίσει ήδη από το 2021 μοιράζοντας ως έγγιστα 300.000 όπλα στους οπαδούς του κόμματός του, όπως και επιβάλλοντας με ατσάλινη ισχύ ένα αυταρχικό καθεστώς που η Τουρκία δεν θα έχει ξαναδεί.
Δεν αποκλείεται δηλαδή ένας ελληνοτουρκικός πόλεμος και μια σύντομη ή πιο παρατεταμένη απομάκρυνση από την Δύση, να τον εξυπηρετούν τα μάλα για να εμπεδώσει την αυταρχική πυγμή του στο εσωτερικό της Τουρκίας, να κερδίσει με κάθε τρόπο τις εκλογές του 2023, και για να προσανατολίσει την χώρα του περαιτέρω προς την Ρωσία και την Κίνα. Ταυτόχρονα, ένας ελληνοτουρκικός πόλεμος σίγουρα θα αποσπάσει την προσοχή του τουρκικού λαού από την αβίωτη έγνοια της ανεξέλεγκτης όξυνσης των οικονομικοκοινωνικών προβλημάτων, διαφυλάσσοντας την εξουσία του. Εν κατακλείδι, είναι πιθανό, ο Erdogan αναλογιζόμενος τις πιθανότητες ενός ελληνοτουρκικού πολέμου, να διερωτάται,
«Ve bana ne yapacaklar?» (Και τι θα μου κάνουν; )
