Με αφορμή τις mega fire πυρκαγιές του Αυγούστου υπάρχει μεγάλη συζήτηση σχετικά με το αν ήταν αναγκαίες οι εκκενώσεις. Ιδού λοιπόν μια επιστημονική προσέγγιση με βάση ορισμένες βασικές παραδοχές.

1. Επιστημονικά οι εκκενώσεις έρχονται από τον κλάδο των αστικών πυρκαγιών με σειρά μοντέλων που βασίζονται στην ανθρώπινη κίνηση αλλά και στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Υπάρχουν μεγάλα ερευνητικά εργαστήρια που προσομοιώνουν την ανθρώπινη αντίδραση (κατά μόνας ή σε ομάδες) και γίνονται πειράματα σε (σχεδόν) πραγματικές συνθήκες για την κίνηση (ταχύτητα και κόπωση) ατόμων και ομάδων. Οι εκκενώσεις πληθυσμού, λοιπόν, είναι καλά μελετημένες στη βιβλιογραφία.

2. Τα τελευταία χρόνια με χρηματοδότηση από την Ε.Ε. με την ίδια λογική δημιουργήθηκαν και αντίστοιχα για τις δασικές πυρκαγιές, όπως και για μετακινήσεις πληθυσμών σε περίπτωση τσουνάμι. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να ξεχωρίσουμε δύο βασικές αρχές. Η πυροπροστασία και η διαχείριση περιβάλλοντος είναι δύο διαφορετικοί κλάδοι και δεν εστιάζουν απαραίτητα στο ίδιο αποτέλεσμα. Η πυροπροστασία έχει να κάνει με την καταστολή συμβάντων πυρκαγιάς, ενώ η διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος έχει να κάνει με την πρόληψη (αρχικό στάδιο) και την αποκατάσταση (δηλαδή μετά το συμβάν). Αναφέρω τα παραπάνω για να δείξω τη διαφορά φιλοσοφίας που υπάρχει επιστημονικά στις δύο πλευρές και πιθανώς εξηγεί δια-
φορετικές προσεγγίσεις.

3. Γίνεται συζήτηση για τον ρόλο του πολίτη. Αυτός μπορεί να είναι επικουρικός και αποκλειστικά στο στάδιο της πρόληψης. Η συμπεριφορά της φωτιάς, ως φαινόμενο, περιγράφεται πιθανοτικά ως στοχαστική, άρα δεν βασίζεται στο «προηγούμενο βήμα» της, άρα πρέπει να γνωρίζεις πολύ καλά πώς θα προστατευθείς και να έχεις καθαρό μονοπάτι(α) διαφυγής. Στους τηλεοπτικούς μας δέκτες δεν είναι σαφής ούτε η απόσταση ούτε η ένταση του φαινομένου.

4. Η ασφάλεια και η υγεία του πολίτη προέχει και είναι αδιαπραγμάτευτη. Ο ανεκπαίδευτος πολίτης μπορεί να δράσει μόνο προληπτικά και όχι κατασταλτικά. Η εμπλοκή των συμπολιτών μας σε τόσες επικουρικές δράσεις –αυτές τις ημέρες– αποτελεί χρυσή παρακαταθήκη για την κοινωνία μας. Με την κατάλληλη εκπαίδευση και μέσα από στοχευμένες δράσεις μπορούμε να συμμετέχουμε στην πρόληψη και στην αποκατάσταση. Αυτό είναι ένα ζητούμενο για την επόμενη μέρα.

5. Το δόγμα προστασίας της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και όλων των αντίστοιχων Σωμάτων παγκοσμίως είναι: πρώτα η προστασία ανθρώπινης ζωής και στη συνέχεια η προστασία της περιουσίας.

6. Με βάση τα παραπάνω είναι ξεκάθαρο ότι οι προληπτικές εκκενώσεις είναι ένα σπουδαίο εργαλείο. Το «112» σώζει ζωές. Το «112» είναι ένα κεκτημένο για το οποίο υπήρξε συζήτηση για τη μη ύπαρξή του για αρκετά χρόνια και καταγράφεται ως σημαντικός παράγοντας και σε εκθέσεις προηγούμενων καταστροφών. Αξίζουν συγχαρητήρια στους συμπολίτες μας που ακολουθούν τις οδηγίες που δίνονται. Το «112» αποτελεί καταλύτη για τη σωτηρία συμπολιτών μας.  Δύο τελευταίες παρατηρήσεις: α) Πρέπει να πάμε σε μια κατεύθυνση πολιτικής προστασίας με ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας, τα πτητικά μέσα δεν θα είναι ποτέ αρκετά. Στο συλλογικό υποσυνείδητο καταγράφεται η ύπαρξη πτητικών μέσων ως πανάκεια. Τα πτητικά μέσα είναι βασικό μέρος του συστήματος πολιτικής προστασίας αλλά όχι το μόνο. Η κλιματική κρίση έρχεται με ταχύτητα. β) Οι όποιες συγκρίσεις μεταξύ συμβάντων πυρκαγιάς πρέπει να γίνονται σε επιστημονική βάση και όχι αυθαίρετα. Δεν είναι όλες οι πυρκαγιές ίδιες. Δύναμη και σεβασμός σε όσους δίνουν τη μάχη σήμερα και θα τη δώσουν και τις επόμενες ημέρες!

* Ο κ. Γιώργος Μπούστρας είναι καθηγητής Εκτίμησης Κινδύνου, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου, επισκέπτης ερευνητής, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, επισκέπτης καθηγητής, University of Haifa.

https://www.kathimerini.gr/society/561464407/foties-einai-aparaitites-oi-ekkenoseis/