Γιάννης Μαγκριώτης: γιατί η κυβέρνηση νομοθετεί τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια;

του Γιάννη Μαγκριώτη*

Η βιασύνη και η προχειρότητα, με την οποία προωθεί η κυβέρνηση το σχετικό νομοσχέδιο, στην καλύτερη περίπτωση αποκαλύπτει ότι, το κάνει από ιδεοληπτικούς λόγους και πρόσκαιρες εκλογικές σκοπιμότητες.
Μόνο, που υπάρχει κίνδυνος να κάνει μεγάλη ζημιά στην εκπαίδευση των νέων, με ότι σημαίνει αυτό, για τους ίδιους, την κοινωνία, την οικονομία και την χώρα.
Υπάρχουν αλλαγές, που οι βλάβες τους είναι μη αντιστρεπτές και οι κυβερνήσεις πρέπει να τις σκεφτούν πολλές φορές.

Η επιχειρηματολογία της κυβέρνησης για τα «Μη κρατικά πανεπιστήμια», είναι η αποθέωση της στρεψοδικίας, της τέχνης των σοφιστών.

Ο Αϊνστάιν, όταν ρωτήθηκε, για το πως εμπνεύστηκε την θεωρία της Γενικής Σχετικότητας, απάντησε: «Έθεσα το σωστό ερώτημα και, αμέσως ήρθε εύκολα η σωστή απάντηση. Μέχρι εκείνη την στιγμή, εγώ και όλοι οι θεωρητικοί Φυσικοί, επαναλαμβάναμε τα ίδια λάθος ερωτήματα και καταλήγαμε στις ίδιες λάθος απαντήσεις».

Ας εξετάσουμε τον πυρήνα των βασικών επιχειρημάτων της κυβέρνησης, αφήνοντας στην άκρη το θέμα της συνταγματικότητας του νομοσχεδίου, γιατί εκεί έχουν όλοι δίκιο, η στρεψοδικία είναι εμφανής, άλλωστε την σπουδάζουν και είναι το βασικό εργαλείο της δουλειάς τους, θα δούμε οτι:

1. «Η χώρα μας, είναι η μόνη στον κόσμο, που δεν έχει ιδιωτικά Πανεπιστήμια, ακόμη και η Βόρεια Κορέα έχει».
Αφήνω την Βόρεια Κορέα, γιατί, από μόνο του είναι έωλο επιχείρημα, αφού στην χώρα αυτή δεν υπάρχει η έννοια του ιδιωτικού, εκτός εάν, κανένα ίδρυμα αδελφής χώρας της, έχει κάποια σχολή για τον στενό κύκλο του θεόσταλτου ηγέτη.
Φυσικά, δεν παρουσιάζει κανένα επίσημο κατάλογο, αν υπάρχει βέβαια, ίσως η χρήση τεχνητής νοημοσύνης μας δώσει την απάντηση, αλλά πως θα θέσουμε το ερώτημα;
Στην ΕΕ πάντως, υπάρχουν τουλάχιστον δύο χώρες, που δεν έχουν ιδιωτικά Πανεπιστήμια, είναι η Γαλλία και η Δανία.
Η Γαλλία έχει ένα ίδρυμα, ΝΠΙΔ, το οποίο έχουν ιδρύσει από κοινού, το Υπουργείο Εξωτερικών, το Υπουργείο Οικονομικών και το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Αυτό απευθύνεται σε φοιτητές, κυρίως των πρώην αποικιών της Γαλλίας και οι λόγοι ίδρυσής του, εδώ και πολλά χρόνια, είναι εμφανείς.

2. «Τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα είναι παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων, κάθε είδους».

Αφήνω τα δημόσια και τα ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου και κύρους σε ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία, τα οποία ξέρουν πολύ καλά ότι, δεν πρόκειται να δημιουργήσουν παραρτήματα, όπως δεν το έχουν κάνει μέχρι τώρα, γιατί δεν έχουν κανένα λόγο. Πάμε στα ιδιωτικά-κερδοσκοπικά, αυτά που ο Μιχάλης Μπλέτσας, διευθυντής πληροφορικής στο Media Lamb, του MIT, σε πρόσφατη συνέντευξή του, όπου, αφού δηλώνει υπέρ των ιδιωτικών πανεπιστημίων, όπως τα προτείνει η κυβέρνηση, σε επόμενη όμως ερώτηση για τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια στις ΗΠΑ, απαντά, χωρίς περιστροφές: «Δεν υπάρχει καλό κερδοσκοπικό Πανεπιστήμιο στις ΗΠΑ».
Το πιο σημαντικό ερώτημα εδώ όμως, είναι: Γιατί ένα ιδιωτικό κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο του εξωτερικού, να ιδρύσει ένα μη κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο στην Ελλάδα;
Οι ιδιοκτήτες τους ή οι διαχειριστές του κερδοσκοπικού Fund, είχαν το «ατύχημα» του Σαούλ, στον δρόμο προς την Δαμασκό;
Βέβαια, εύκολα ένα μη κερδοσκοπικό Ιδιωτικό Πανεπιστήμιο ή εταιρεία, μπορεί να λειτουργεί κερδοσκοπικά. Μόνο μια συμφωνία, για την παροχή κάθε είδους υπηρεσιών, του μητρικού στο παράρτημα, μια χαρά, θα σκουπίζει όλα τα κέρδη, νομιμότατα και για “καλό σκοπό”.

3. «Υπάρχουν 40 χιλιάδες Έλληνες φοιτητές στο εξωτερικό, αυτοί θα γυρίσουν και δεν θα φύγουν άλλοι».
Είναι θετικό ότι, επιτέλους μιλούν για 40 χιλιάδες συνολικά Έλληνες φοιτητές στο εξωτερικό, γιατί στην αρχή μιλούσαν για 40 χιλιάδες που φεύγουν κάθε χρόνο.
Όμως, σε πρόσφατη έρευνα της Eurostat, η χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχει από τα μικρότερα ποσοστά φοιτητών σε άλλη χώρα, σε σχέση με αυτούς που φοιτούν στο εσωτερικό, από τις χώρες της ΕΕ.
Μια προσεκτική ματιά μας δείχνει ότι, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων φοιτητών στο εξωτερικό είναι μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί. Ακόμη, πως, σημαντικός αριθμός προπτυχιακών φεύγουν, γιατί είτε κερδίζουν σημαντικές υποτροφίες από μεγάλα πανεπιστήμια είτε οι γονείς τους, έχοντας σημαντική οικονομική ευχέρεια, επιλέγουν ένα μεγάλο επίσης Πανεπιστήμιο, σε ΗΠΑ και Βρετανία κυρίως, για λόγους που εύκολα καταλαβαίνουμε. Συνεπώς, άνευ αξίας το επιχείρημα αυτό.
Το επιχείρημα ότι, θα γίνει διεθνές εκπαιδευτικό κέντρο η χώρα μας, με άπειρα οφέλη, ως αυταπάτη, μόνο μπορεί να γίνει δεκτό.

4. «Τα μη κρατικά πανεπιστήμια, θα έχουν υψηλά ακαδημαϊκά και εκπαιδευτικά στάνταρ και φυσικά αυστηρούς ελέγχους».
   Όσον αφορά τα αυστηρά ακαδημαϊκά και εκπαιδευτικά στάνταρ, ένα είναι σίγουρο, θα είναι χαμηλότερα από όλα τα δημόσια ελληνικά πανεπιστήμια, γιατί πρωτίστως, θα είναι χαμηλότερα τα ακαδημαϊκά και εκπαιδευτικά κριτήρια του εκπαιδευτικού προσωπικού τους.
   Οι καθηγητές θα μπορούν να προσλαμβάνονται μόνο με διδακτορικό, ενώ και το 20% στο αρχικό σχέδιο, 10% στο τελικό, του διδακτικού προσωπικού, θα μπορεί να καλύπτεται και από εκπαιδευτικούς, χωρίς διδακτορικό.
   Με αυτά τα ακαδημαϊκά και εκπαιδευτικά προσόντα, δεν μπορούν να προσληφθούν στα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας μας, ως μέλη ΔΕΠ.5. «Τα κριτήρια εισόδου θα είναι ανάλογα των δημόσιων πανεπιστημίων».
   Τυπικά ναι, ουσιαστικά όχι, γιατί οι σχολές που θέλουν να δημιουργήσουν και που φυσικά έχουν ζήτηση, είναι κυρίως η Ιατρική και η Νομική, το βλέπουμε σε Κύπρο και Βουλγαρία. Μόνο που θα τις επιλέγουν φοιτητές, που είναι από την Αττική κυρίως, δεν συγκέντρωσαν την βαθμολογία για να μπουν στις αντίστοιχες σχολές της Αθήνας ή δεν πέρασαν ούτε σε επαρχιακές σχολές είτε πέρασαν σε άλλες σχολές, της δεύτερης ή τρίτης επιλογής τους.
   Αυτή είναι η “αγορά”, στην οποία απευθύνονται, η οποία όμως είναι πολύ μικρή και όπως εύκολα καταλαβαίνουμε, θα πληγούν όλα τα περιφερειακά πανεπιστήμια, κυρίως τα ακριτικά.
   Αφήνω εκτός σχολιασμού, ίσως το πιο σημαντικό ζήτημα, τον συνδυασμό των παραμέτρων των παραγράφων τέσσερα και πέντε, δηλαδή την επιστημονική επάρκεια των αποφοίτων, ειδικά στις σχολές υγείας.
   Υπάρχουν βέβαια τα δύο ισχυρά επιχειρήματα της κυβέρνησης: α). Έχουμε τέτοιους αποφοίτους, με τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα, από την Κύπρο, την Βουλγαρία, την Ρουμανία και τις άλλες πρώην “Σοσιαλιστικές χώρες”, τι πειράζει, αν έχουμε ανάλογα πτυχία και στην χώρα μας.
   β). Και το πιο καταλυτικό: η αγορά θα δώσει απάντηση. Λίγο μακάβριο δεν σας φαίνεται, να περιμένουμε τα αποτελέσματα της αγοράς;

   Το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει μεγάλα προβλήματα σε όλες τις βαθμίδες του, που κάθε χρόνο μεγαλώνουν, τα γνωρίζουν όλοι. Οι ετήσιες αξιολογήσεις της Πίζα, το φωνάζουν.
   Η δημόσια εκπαίδευση στην χώρα μας, κατάκτηση πολλών αγώνων για πολλά χρόνια, ήταν το αποφασιστικό όχημα για την κοινωνική, επαγγελματική και οικονομική άνοδο των μεσαίων και των χαμηλότερων οικονομικά στρωμάτων, αλλά και της ανάπτυξης της χώρας μας.
   Δυστυχώς, από την δεκαετία του ’80, αρχίζει και αποκτά ακόμη πιο έντονα ταξικά χαρακτηριστικά, τα οποία τα τελευταία χρόνια εντείνονται, εντείνοντας και τις κοινωνικές ανισότητες.
   Ή χώρα μας, χρειάζεται μια δεκαετία τουλάχιστον, σταθερής ενίσχυσης και αναβάθμισης όλων των βαθμίδων της δημόσιας εκπαίδευσης, ανάπτυξης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, με ισχυρή χρηματοδότηση, ενίσχυση της αυτονομίας τους, και αυστηρές αξιολογήσεις των εκπαιδευτικών μονάδων.
   Με σταθερή σύνδεση με την κοινωνία και την οικονομία, όπως και με την διεθνή κοινότητα.

Μετά μπορεί να προχωρήσει, αφού αλλάξει συναινετικά το άρθρο 16 του Συντάγματος, στα μη κρατικά-μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, όχι για ιδεοληπτικούς λόγους, αλλά γιατί, θα μπορέσουν να υποστηρίξουν την εκπαίδευση και την έρευνα στην χώρα μας.

Σε μια τέτοια προοπτική, μπορεί το «Μοντέλο της Σουηδίας», να είναι πολύ χρήσιμο, ως πλαίσιο για την ελληνική εκδοχή.

*πρώην υφυπουργός