Συνέντευξη Υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στη δημοσιογράφο Passant Akram, Al Qaheera TV (Ελ Αλαμέιν, 03.08.2023)
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πώς αξιολογείτε τις σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Είμαι ενθουσιασμένος που βρίσκομαι εδώ στην Αίγυπτο. Αυτή είναι μία από τις πρώτες μου επισκέψεις στο εξωτερικό ως Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας και είναι μεγάλη χαρά και τιμή για μένα να βρίσκομαι εδώ, διότι έχουμε πολύ ισχυρούς δεσμούς με την Αίγυπτο. Αντιπροσωπεύουμε δύο αρχαίους πολιτισμούς, έχουμε πολλά κοινά ως λαοί, ως κράτη, μοιραζόμαστε κοινές αξίες και οι διμερείς μας σχέσεις είναι εξαιρετικά καλές σήμερα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο ελληνικός όμιλος Κοπελούζου ανακοίνωσε τη συνεργασία του σε ένα έργο με το Άμπου Ντάμπι και την Αίγυπτο σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τη μεταφορά ενέργειας στην Ευρώπη. Πώς σκοπεύει η κυβέρνησή σας να ενισχύσει την οικονομική συνεργασία με την Αίγυπτο σε αυτόν τον τομέα;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Αρχικά, θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να συνεργαστούμε στον τομέα της ενέργειας, διότι η ενέργεια θα αποτελέσει έναν ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα τις επόμενες δεκαετίες. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό, χώρες με κοινές απόψεις να συνεργάζονται στον τομέα της ενέργειας, κυρίως στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι ζωτικής σημασίας η σημαντική αυτή επένδυση στην ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας.
Ουσιαστικά, αυτό θα επιτρέψει στην Ελλάδα να εδραιώσει το ρόλο της ως ενεργειακού κόμβου, δεδομένου ότι αυτή η διασύνδεση θα επιτρέψει τη μεταφορά καθαρής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για μια επένδυση άνω των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ, είναι πράγματι πολύ σημαντική. Η ελληνική κυβέρνηση ενθάρρυνε την επένδυση αυτή προωθώντας την ένταξή της στον κατάλογο των ευρωπαϊκών έργων κοινού ενδιαφέροντος (PCI) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ελπίζουμε ότι το έργο αυτό θα ενταχθεί στα ευρωπαϊκά έργα μέχρι το τέλος του έτους. Είναι επίσης σημαντικό, διότι πρόκειται για έργα για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Αίγυπτο, με τα δύο τρίτα αυτών να αφορούν αιολικά και το εν τρίτο φωτοβολταϊκά έργα. Είναι σημαντικό να αναπτύξουμε αυτές τις συνέργειες μεταξύ των χωρών μας, προκειμένου να προωθήσουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη και να καταπολεμήσουμε την κλιματική αλλαγή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου έχουν αυξηθεί την τελευταία περίοδο. Ποιο είναι λοιπόν το όραμα της ελληνικής κυβέρνησης για την ενίσχυση των εμπορικών συναλλαγών και των συνεργασιών;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Όσον αφορά το εμπόριο, ο όγκος του διμερούς εμπορίου υπερβαίνει τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Υπάρχουν μερικά πολύ σημαντικά έργα που αναπτύσσονται από Έλληνες επιχειρηματίες στην Αίγυπτο. Για παράδειγμα, αναφέρομαι ιδιαίτερα στην επένδυση του ελληνικού ομίλου στη διώρυγα του Σουέζ, η οποία θα αφορά ουσιαστικά στη διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων. Επίσης, πραγματοποιούνται πολλές άλλες επενδύσεις, όπως για παράδειγμα η επένδυση της Energean, σχετικά με την έρευνα και εξόρυξη κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Αίγυπτο. Κατά τη συνάντηση του με τον Πρόεδρο Σίσι, ο Έλληνας Πρωθυπουργός πρότεινε οι δύο χώρες να συστήσουν ένα Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, το οποίο θα αποτελείται από αξιωματούχους όχι μόνο του Υπουργείου Εξωτερικών ή του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, αλλά και π.χ. των Υπουργείων Ανάπτυξης και Ενέργειας. Τα μέλη του Συμβουλίου θα συνεργάζονται με στόχο την προώθηση των εν λόγω έργων. Ελπίζουμε ότι εντός του πρώτου τριμήνου του 2024 θα μπορέσουμε να φιλοξενήσουμε αυτό το Συμβούλιο και να ενισχύσουμε ουσιαστικά τις διμερείς μας σχέσεις στους τομείς του εμπορίου και των επενδύσεων.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχει συντονισμός μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας όσον αφορά την παράτυπη μετανάστευση. Ποιοι είναι οι σημερινοί μηχανισμοί σχετικά με τους αυξανόμενους ρυθμούς μετανάστευσης από την Αφρική;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Όπως γνωρίζετε, αντιμετωπίζουμε ένα τεράστιο πρόβλημα παράτυπης μετανάστευσης. Οι μεταναστευτικές ροές έχουν αυξηθεί στη λεκάνη της Μεσογείου τα τελευταία χρόνια, ιδίως λόγω των πολέμων τόσο στην Αφρική όσο και στη Μέση Ανατολή. Η ροή των μεταναστών που έρχονται στην Ευρώπη μέσω της Μεσογείου είναι τεράστια. Η Αίγυπτος φιλοξενεί μεγάλο αριθμό μεταναστών, οι τελευταίοι προέρχονται από το Σουδάν λόγω της εμφύλιας σύγκρουσης. Εκτιμώ ιδιαίτερα τη στάση της αιγυπτιακής κυβέρνησης γιατί μας βοήθησε στην εκκένωση Ελλήνων από το Σουδάν και παρείχε ανθρωπιστική βοήθεια στους Σουδανούς πρόσφυγες, που εγκατέλειπαν τη χώρα λόγω του πολέμου.
Η κατάσταση στο Σαχέλ δεν είναι καλή, υπάρχουν διάφορες χώρες που υποφέρουν από εσωτερικές συγκρούσεις, όπως ο Νίγηρας. Πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης, διότι υπάρχει και το ζήτημα της εμπορίας ανθρώπων. Δυστυχώς, υπάρχουν δίκτυα διακινητών που δραστηριοποιούνται και ουσιαστικά εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο.
Για το σκοπό αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να συνεργαστεί με την Αίγυπτο, η οποία είναι μια σταθερή χώρα, προκειμένου να αποτρέψει την παράτυπη μετανάστευση. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει και μια άλλη πτυχή που πρέπει να εξεταστεί, και αυτή είναι η νόμιμη μετανάστευση. Όπως πιθανώς γνωρίζετε, πρόσφατα η Αίγυπτος υπέγραψε μια σημαντική συμφωνία σχετικά με τη μετάκληση εργατικού δυναμικού από την Αίγυπτο στην Ελλάδα και τη δημιουργία ενός μηχανισμού προκειμένου πράγματι να διευκολυνθούν οι Αιγύπτιοι που έρχονται στην Ελλάδα για να εργαστούν, ιδίως στους τομείς της γεωργίας και της αλιείας. Τους επόμενους μήνες, θα ενισχύσουμε περαιτέρω αυτή την πρωτοβουλία, ώστε να επιτρέψουμε σε μεγαλύτερο αριθμό Αιγυπτίων εργαζομένων να μετακληθούν στην Ελλάδα και να εργαστούν σε καίριους οικονομικούς τομείς. Συνεπώς, είναι όντως σημαντικό να σταματήσουμε και να ελέγξουμε την παράτυπη μετανάστευση, σεβόμενοι παράλληλα τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Από την άλλη πλευρά, είναι απαραίτητο να προωθήσουμε νόμιμες οδούς μετανάστευσης και πιστεύω ότι η συμφωνία μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας είναι το καλύτερο πρότυπο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ας αναφερθούμε στη Λιβύη. Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με τη Λιβύη;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλά προβλήματα στη γειτονιά σας, το ίδιο συμβαίνει και στην Ελλάδα. Μοιραζόμαστε τη Μεσόγειο Θάλασσα μαζί με τα προβλήματα. Τόσο η Αίγυπτος όσο και η Ελλάδα είναι πυλώνες σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή και για το λόγο αυτό αποδίδουμε ιδιαίτερη σημασία στη σταθερότητα και την ευημερία της Αιγύπτου. Η Λιβύη είναι ένα ακανθώδες ζήτημα. Πράγματι, αποτέλεσε πρόβλημα, τα τελευταία χρόνια. Συντασσόμαστε με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη σχετικά με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στήριξης της διαδικασίας που θα οδηγήσει σε γενικές εκλογές. Προέχει η απόσυρση των ξένων μαχητών και μισθοφόρων. Η χώρα πρέπει να απαλλαγεί από κάθε ξένη στρατιωτική παρουσία και κυρίως από τους μισθοφόρους που βρίσκονται σήμερα στη Λιβύη. Πρέπει να επιτραπεί στον λιβυκό λαό να εκφραστεί δημοκρατικά μέσω ελεύθερων και δίκαιων εκλογών, ώστε να αρθρωθεί μια ενιαία φωνή στη Λιβύη με τον πιο δημοκρατικό και ανώδυνο τρόπο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ας αναφερθούμε στην Τουρκία. Πώς αξιολογείτε την τρέχουσα τουρκική θέση και τις προσπάθειες με την Ελλάδα και την Αίγυπτο;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Όπως πιθανώς γνωρίζετε, είχαμε μια διαδικασία προσέγγισης, επανεκκίνησης τουλάχιστον μιας πιο ειλικρινούς σχέσης με την Τουρκία. Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια υπήρχε αυξημένη ένταση μεταξύ των δύο χωρών, μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Υπήρξαν λεκτικές ακρότητες και άλλα επεισόδια που επιδείνωσαν τη σχέση μας. Η αλήθεια είναι ότι οι δύο αντιπροσωπείες υπό την προεδρία του Προέδρου Ερντογάν και του Πρωθυπουργού Μητσοτάκη είχαν μια καλή συζήτηση στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους. Εγώ και ο Yπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Hakan Fidan, έχουμε αναπτύξει ένα δίαυλο επικοινωνίας. Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να προωθήσουμε μια θετική ατζέντα με θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως το εμπόριο, η οικονομία, η πολιτική προστασία, ο τουρισμός, η συνολική ανάπτυξη των δύο χωρών, και στη συνέχεια να εργαστούμε για τις σχέσεις μας. Όπως πιθανώς γνωρίζετε, έχουμε μία σημαντική διαφορά, η οποία είναι η οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας. Η θέση της Ελλάδας είναι ότι πρέπει το Διεθνές Δίκαιο να γίνεται σεβαστό και δη, το Δίκαιο της Θάλασσας. Εξετάζουμε το ενδεχόμενο να παραπέμψουμε τη διαφορά αυτή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Είμαστε σχετικά αισιόδοξοι ότι δεδομένης της ηρεμίας που επικρατεί στο Αιγαίο τους τελευταίους μήνες θα μπορέσουμε να αναπτύξουμε περαιτέρω τον πολιτικό μας διάλογο.
Επανερχόμενος στη διμερή μας σχέση με την Αίγυπτο, είναι πολύ σημαντικό ότι συνάψαμε συμφωνία για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Ήταν μια σημαντική συμφωνία, όχι μόνο επειδή ουσιαστικά επιλύθηκε ένα σημαντικό ζήτημα, που θα επιτρέψει στις δύο χώρες να αναπτύξουν περαιτέρω τις πλουτοπαραγωγικές τους πηγές, αλλά και επειδή αυτό είναι το πρότυπο που πρέπει να ακολουθήσουμε: με συζητήσεις, διαπραγματεύσεις, αμοιβαίους συμβιβασμούς και τελικά να καταλήξουμε σε μια κατάσταση που θα είναι επωφελής και για τις δύο χώρες.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σχετικά με το ζήτημα του Σουδάν, ποια είναι η άποψή σας για την τρέχουσα κατάσταση στο Σουδάν και τον ρόλο που διαδραματίζει το Κάιρο στην επίλυση της κρίσης;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η Αίγυπτος έχει ενεργήσει ως διαμεσολαβητής σε πολλές περιπτώσεις και πιστεύω ότι αυτό αποτελεί ένδειξη του πόσο σημαντική είναι η Αίγυπτος όχι μόνο για τη Μεσόγειο, αλλά και για το Σαχέλ και τη Μέση Ανατολή. Είδαμε την Αίγυπτο να μεσολαβεί στο Σουδάν, στο Παλαιστινιακό ζήτημα, επίσης στη Λιβύη. Από αυτή την άποψη, πιστεύω ότι ο ρόλος που διαδραματίζει η Αίγυπτος είναι επωφελής. Το Σουδάν πλήττεται από μια έντονη εμφύλια κατάσταση, η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα. Πιστεύω ότι όλοι οφείλουμε να είμαστε πολύ ενεργοί, διότι αυτή τη στιγμή αναπτύσσεται μια ανθρωπιστική κρίση, όχι μόνο όσον αφορά τη μετανάστευση – οι άνθρωποι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις χώρες και τα σπίτια τους – αλλά και επειδή υπάρχει άμεση απειλή επισιτιστικής ανασφάλειας, που θα ενταθεί. Συνεπώς, πιστεύω ότι πρέπει να το συζητήσουμε αμέσως και ότι η Αίγυπτος έχει ενεργό ρόλο σε αυτή τη διαμεσολάβηση. Ενθαρρύνουμε με κάθε τρόπο μια λύση που θα είναι ενάντια σε κάθε είδους βία και υπέρ μιας δημοκρατικής λύσης για τη χώρα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πώς βλέπει η Ελλάδα, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, τις εξελίξεις στη ρωσο-ουκρανική κρίση και ποια είναι η άποψή σας για τη λύση;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Αυτό είναι ένα πολύ δύσκολο θέμα, γνωρίζετε ότι πρόκειται για έναν συνεχιζόμενο, αδικαιολόγητο πόλεμο, που προκλήθηκε από την παράνομη εισβολή της Ρωσίας σε ένα κυρίαρχο κράτος, την Ουκρανία. Από την αρχή, η Ελλάδα υιοθέτησε μια εξαιρετικά σαφή θέση, συντασσόμενη με όλο τον δυτικό κόσμο, υπέρ της Ουκρανίας. Υποστηρίξαμε την Ουκρανία με κάθε δυνατό τρόπο, ιδιαίτερα στον ανθρωπιστικό και οικονομικό τομέα, αλλά και στον τομέα της στρατιωτικής βοήθειας. Υποστηρίζουμε σαφώς μια λύση που θα επιτρέψει την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Ουκρανίας και θα επιβάλλει ουσιαστικά κυρώσεις σε όσους ευθύνονται για την παρούσα κατάσταση. Πιστεύουμε ότι υπάρχουν πολύ αρνητικές παράπλευρες συνέπειες, μετά τον πόλεμο, όχι μόνο η ανθρωπιστική κρίση στο εσωτερικό της Ουκρανίας και το ζήτημα της προσβολή της κυριαρχίας της Ουκρανίας, αλλά και το θέμα της επισιτιστικής ανασφάλειας. Όπως πιθανώς γνωρίζετε, πριν από λίγες ημέρες, η Ρωσία αποσύρθηκε από την Πρωτοβουλία για τα Σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας. Αυτό σημαίνει ότι η ροή των σιτηρών θα είναι ουσιαστικά ελεγχόμενη και περιορισμένη. Αυτό πιθανόν να συνεπάγεται έλλειψη βασικών τροφίμων. Ως εκ τούτου, με κάθε τρόπο, θεωρούμε ότι πρέπει να αναλάβουμε περαιτέρω πρωτοβουλίες, προκειμένου οι διεθνείς οργανισμοί, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, να προωθήσουν την ειρήνη στην περιοχή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υποστηρίζετε το αίτημα της Ουκρανίας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Ήμουν παρών στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους. Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ αποφάσισε ότι θα υπάρξει αναβάθμιση των σχέσεων μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ουκρανίας. Αποφασίστηκε ότι θα συσταθεί ένα Ανώτατο Συμβούλιο μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ουκρανίας, το οποίο θα συζητήσει όλα τα εκκρεμή ζητήματα και ουσιαστικά θα φέρει την Ουκρανία πιο κοντά στο ΝΑΤΟ. Υπάρχει μια διαδικασία, μια συγκεκριμένη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί προκειμένου κάθε υποψήφιο μέλος να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενθαρρύνουμε σαφώς αυτή τη διαδικασία, τασσόμαστε υπέρ της προσέγγισης της Ουκρανίας με τους δύο Οργανισμούς, το ίδιο συνέβη, όπως γνωρίζετε, με τη Σουηδία και τη Φινλανδία στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ. Είμαστε αισιόδοξοι ότι στο μέλλον η Ουκρανία θα γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η κλιματική αλλαγή έχει μεγάλο αντίκτυπο σε ολόκληρο τον κόσμο. Ποιο είναι η θέση σας;
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Πράγματι, υποφέραμε πολύ αυτό το καλοκαίρι εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Όπως γνωρίζετε, είχαμε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες και είχαμε επίσης καταστροφικές πυρκαγιές. Αυτή ήταν μια πολύ θλιβερή κατάσταση. Πρόκειται για μια κατάσταση που ουσιαστικά απειλεί τη βιοκλιματική ισορροπία του πλανήτη και θέλουμε να αναλάβουμε ορισμένες ισχυρές πρωτοβουλίες προκειμένου να επιτρέψουμε τη λήψη πιο δραστικών μέτρων. Το 2024, η Ελλάδα θα φιλοξενήσει τη Διάσκεψη “Our Ocean Conference” σχετικά με την προστασία των ωκεανών. Είναι αλήθεια ότι η κατάσταση αυτή χειροτερεύει και πιστεύω ότι υπάρχει μόνο ένας τρόπος να αντιμετωπιστεί, μέσω μηχανισμών παγκόσμιας διακυβέρνησης. Δυστυχώς, δεν είναι θέμα μιας χώρας ή δύο χωρών ή ακόμη και περιφερειακής συνεργασίας. Πρέπει να αναγάγουμε αυτό το ζήτημα στο επίπεδο της παγκόσμιας διακυβέρνησης και να λάβουμε κάποια δραστικά μέτρα, μερικές φορές πιθανώς επώδυνα μέτρα, που μπορεί να επιβραδύνουν την ανάπτυξη παγκοσμίως, αλλά θα επιτρέψουν στις μελλοντικές γενιές να ζήσουν σε ένα καλύτερο περιβάλλον. Πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Η Ελλάδα και η Αίγυπτος μπορούν να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας ευχαριστώ για το χρόνο σας, ήταν τιμή μου.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Ήταν τιμή και για μένα, σας ευχαριστώ πολύ.
