Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Για να θυμούνται οι παλαιοί τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛΙΤΕΣ και να μαθαίνουν οι νεότεροι από την κακοτυχία του Λιβάνου
Μόνο οι λωτοφάγοι συνελληνες έχουν ξεχάσει ότι «το ευρώ δεν είναι φετίχ» που μας έλεγαν το 2014-2015 οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛΙΤΕΣ για να πάρουν το γκουβέρνο. Όσοι απέμειναν από αυτούς τον Ιούλιο του 2015, μετά το «υπερήφανο ΟΧΙ» κατά 62% στο απατηλό τους δημοψήφισμα, ευτυχώς κώλωσαν μπροστά στο βάραθρο στο οποίο είχαν φέρει την Ελλάδα που θα πεταγόταν έξω από το ευρώ και συνακόλουθα από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτά για να θυμόμαστε τι αποφύγαμε.
Τώρα για να μαθαίνουν οι νεότεροι, η χθεσινή (4-7-2020) είδηση αναφέρει : «Αυτοκτονίες, πτωχεύσεις, 
απολύσεις … Ο Λίβανος βυθίζεται στην άβυσσο» (Suicides, faillites, licenciements… Le 
Liban précipité dans l’abîme). «Καθώς η οικονομική κρίση καταστρέφει, οι διαπραγματεύσεις με το ΔΝΤ, για μια βοήθεια έκτακτης ανάγκης, έχουν σταματήσει». (Alors que la crise économique fait des ravages, les pourparlers avec le FMI pour une aide d’urgence sont à l’arrêt).
Πηγή : Laure Stephan, ανταποκρίτρια στη Βηρυτό του ηλεκτρονικού Le Monde, 4-7-2020.
Λουλούδια για το τελευταίο αντίο. Κραυγές θυμού και πόνου. Οι Λιβανέζοι συγκεντρώθηκαν την Παρασκευή 3 Ιουλίου, στην περιοχή Χαμάρα της Βηρυτού, μετά την αυτοκτονία ενός άνδρα, με φόντο την οικονομική και χρηματοπιστωτική κατάρρευση. Σε αυτόν τον κάποτε ζωντανό εμπορικό χώρο, ο Ali Al–Haq, 61 ετών, έδωσε τέλος στη ζωή του, στο φως της ημέρας και στη μέση του δρόμου, πυροβολώντας τον εαυτό του. «Σκοτώθηκε λόγω πείνας!» Κατήγγειλε ο ξάδελφός του. Την ίδια ημέρα, μια άλλη αυτοκτονία αναφέρθηκε από τον Τύπο, που διαπράχθηκε σε μια περιοχή νότια της πρωτεύουσας από έναν οδηγό μικρού λεωφορείου με οικονομικές δυσκολίες. Αυτοί οι βίαιοι θάνατοι προκάλεσαν ένα κύμα σοκ στο γειτονικό Λίβανο, αναφέρει η ρεπόρτερ Laure Stephan.
Ο Λίβανος δεν διατρέχει πλέον μια κρίση. Είναι ένας ανεμοστρόβιλος, μια γρήγορη υποβάθμιση, η αρχή μιας αποκάλυψης. «Ξυπνάμε εξαντλημένοι το πρωί, χωρίς καμία βεβαιότητα», αναφέρει στην παραπάνω 
ρεπόρτερ η Μαρία, μια ψυχοθεραπεύτρια. Κατά τη διάρκεια των πολέμων και των πολιτικών κρίσεων που έζησε ο Λίβανος, το να ζεις μέρα με τη μέρα έχει γίνει φιλοσοφία. Αλλά η τωρινή κρίση, όπως ποτέ άλλοτε πριν, χαρακτηρίζεται από την εξαΰλωση της αγοραστικής δύναμης, τις μαζικές απολύσεις και την απώλεια των ορόσημων. Κανείς δεν ξέρει ως πού θα φτάσει η πτώση. «Είναι ένα τεράστιο σοκ, πολύ χειρότερο από την Ελλάδα, που βιώνει ο Λίβανος», διαγιγνώσκει ο οικονομολόγος Charbel Nahas, ένας από τους λίγους που προειδοποίησε, το φθινόπωρο του 2018, για τον σεισμό που απειλούσε τη χώρα.
Στη Βηρυτό, όλο και περισσότερα κεπέγκια καταστημάτων είναι κατεβασμένα, σημάδι πτωχεύσεων ή επιβράδυνσης της δραστηριότητας. «Μειώσαμε τις ώρες επειδή δεν υπάρχει αρκετή δουλειά: οι πελάτες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τον καλπάζοντα πληθωρισμό. Φοβάμαι ότι οι ιδιοκτήτες θα κλείσουν το σούπερ μάρκετ τους. Κι εγώ θα χάσω τη δουλειά μου», είπε η Hania, μια ταμίας. Ο μισθός της δεν αξίζει πλέον σπουδαία πράγματα, αλλά αυτός της απέμεινε.
Σε ορισμένα καταστήματα, οι τιμές δεν αναγράφονται πλέον ! Κατέστη πολύ περίπλοκο να τις αλλάζουν 
καθημερινά. Η πλειοψηφία των όσων αγαθών καταναλώνονται, εισάγονται σε δολάρια, η τιμή των οποίων δεν σταματάει να ανεβαίνει στη μαύρη αγορά. Και τρεις τιμές κονταροχτυπιούνται : μια επίσημη (δηλαδή 1.500 λίρες λιβάνου προς 1 δολάριο), η άλλη που εφαρμόζεται από το τράπεζες (δηλαδή 3.850 λίρες για 1 δολάριο) και η τρίτη που ισχύει στη μαύρη αγορά (δηλαδή πάνω από 8.000 λίρες για 1 δολάριο). «Δεν ξέρουμε πλέον σε ποια τιμή να πουλήσουμε», δήλωσε στη ρεπόρτερ ο Χασάν, ο οποίος διευθύνει ένα μικρό μανάβικο. Το κρέας έχει γίνει φαγώσιμο πολυτελείας. Ο λιβανικός στρατός έχει ανακοινώσει ότι το έχει αφαιρέσει από τα γεύματα των στρατιωτών του. Εκτός από τους μικρούς ζητιάνους που είναι γνώριμοι εδώ και χρόνια, σε ορισμένες διασταυρώσεις βλέπουμε για πρώτη φορά σιλουέτες ηλικιωμένων που πουλάνε απομεινάρια με αντάλλαγμα ένα εισιτήριο. Και το χειρότερο : η Βηρυτός βυθίζεται στο σκοτάδι τη νύχτα, εδώ και πολλές ημέρες, λόγω έλλειψης ηλεκτρικής ενέργειας.
Στο φαρμακείο του, ο Ali Al–Hariri βλέπει τους πελάτες να του «ζητούν εκπτώσεις». Πάνω απ’όλα, αντιμετωπίζει υπερβολικές παραγγελίες : «Οι άνθρωποι φοβούνται ότι θα υπάρξουν ελλείψεις, ειδικά εκείνοι που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες. Έτσι αποθηκεύουν φάρμακα για αρκετούς μήνες. Δυσκολευόμαστε να ανταποκριθούμε». Στα τέλη Ιουνίου, οι φήμες για έλλειψη αλευριού οδήγησαν τους Λιβανέζους να σχηματίσουν ουρές μπροστά από αρτοποιεία για να αγοράσουν ψωμί, υπενθυμίζοντας σκηνές από τον εμφύλιο πόλεμο του 1975-1990. Η τιμή αυτού του επιδοτούμενου προϊόντος αυξήθηκε.
Οι μισητές τράπεζες
Οι τράπεζες προστατεύονται με μεταλλικά τοιχία που καλύπτουν τις εξωτερικές τους βιτρίνες. Άλλοτε θεωρούνταν ένας πυλώνας της λιβανέζικης οικονομίας. Τώρα είναι μισητές. Οι αναλήψεις γίνονται με το σταγονόμετρο (μου θυμίζει την άθλια έκφραση φανφαρόνου Υπουργού μας το 2015 : «Αγάπη μου σήμερα έκλεισα τις Τράπεζες»). Δολάρια δεν υπάρχουν πουθενά, εκτός από εκείνους που τα λαμβάνουν από το εξωτερικό. Τα υψηλά επιτόκια, τα οποία είχαν προσελκύσει επί μακρόν τις καταθέσεις και τροφοδότησαν το χρηματοπιστωτικό σύστημα του Λιβάνου, διαδέχθηκε από το περασμένο φθινόπωρο το μπλοκάρισμα των χρημάτων των μικρο-αποταμιευτών. Η μαζική φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό έγινε από τον Απρίλιο του 2019, από τους μυημένους ή προνομιούχους Λιβανέζους. «Είναι τα χρήματά μου! Δεν έχετε κανένα δικαίωμα να με αποτρέψετε να τα αποσύρω»! Φωνάζει ένας συνταξιούχος, σε ένα υποκατάστημα τράπεζας στην περιοχή Achrafieh, αναφέρει το ρεπορτάζ.
O Nizar μεταδίδει μια αίσθηση ανησυχίας που μοιράζονται οι Λιβανέζοι, οι οποίοι φοβούνται το χάος σε μια χώρα που βαδίζει στην κόψη του ξυραφιού, όταν δεν κυκλοφορούν φήμες για μια ισραηλινή επίθεση αυτό το καλοκαίρι, αναφέρει το ίδιο ρεπορτάζ.
Η λιβανέζικη Διασπορά
«Βιώνουμε μια ξαφνική αλλαγή. Φοβάμαι ότι θα εξαρτηθούμε πλέον από τα εμβάσματα που θα μας στέλνουν οι συγγενείς μας της διασποράς», πολλοί από τους οποίους ζουν στην Αφρική, δήλωσε η εκπαιδευτικός Nour Ezzeddine.
Προς τη λιβανέζικη διασπορά προσβλέπει και ο πρωθυπουργός της χώρας Hassan Diab. Κάλεσε πρόσφατα τους πολλούς Λιβανέζους ομογενείς σε όλο τον κόσμο, να έρθουν στον Λίβανο με δολάρια για να βοηθήσουν τις 
οικογένειές τους και τη χώρα τους. «Είναι ειλικρινά αστείο να ακούμε τέτοια λόγια», χλεύασε η Nour Ezzeddine. Αυτή η προτροπή έδωσε στους Λιβάνους την αίσθηση ότι δεν μπορούν παρά να βασίζονται μόνο στους εαυτούς τους ή στην αλληλεγγύη των οικογενειών τους.
Για τον οικονομολόγο και πρώην υπουργό Charbel Nahas, το παρών υπουργικό συμβούλιο, παρά το 
διακηρυγμένο ρεφορμιστικό πνεύμα του, «άφησε να ξεδιπλωθεί όλο το σενάριο που έχουμε δει εδώ και επτά μήνες». Πρόκειται, ειδικότερα, για διαπραγματεύσεις με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) το οποίο ισχυρίζεται ότι αυτές ωθούνται σε αποτυχία. Το σχέδιο που παρουσίασε η κυβέρνηση στον διεθνή οργανισμό προέβλεπε την κατανομή των ζημιών και την αναδιάρθρωση των τραπεζών και της κεντρικής τράπεζας, η οποία αρνήθηκε να παρουσιάσει τον ισολογισμό της στην κυβέρνηση ! Το χρηματοπιστωτικό κατεστημένο συνδέεται στενά με την πολιτική ολιγαρχία, των οποίων τα μέλη εκπροσωπούνται στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών. Οι Τράπεζες είναι υπέρ της ιδιωτικοποίησης της κρατικής ιδιοκτησίας για να σβηστούν οι ζημίες μιας υπερχρεωμένης χώρας. Ο ίδιος οικονομολόγος προβλέπει μια ακραία φτώχεια, τον κίνδυνο βιαιοτήτων και μια μαζική μετανάστευση.
Οι Λιβανέζοι έχουν ήδη ετοιμάσει τις βαλίτσες τους.
Ο γράφων έχει ήδη μια Λιβανέζα γειτόνισσα η οποία βρίσκεται στην Ελλάδα εδώ και δυο χρόνια για να μεγαλώσει και να σπουδάσει την κόρη της.
Το σταθερό και σκληρό νόμισμα, σαν το ευρώ, είναι φετίχ.
Μη σας γελάει κανείς.
