Η Τουρκία πήρε αυτό που ήθελε από τη Σουηδία και τη Φινλανδία στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τον γερμανικό τύπο. Ανοιχτό παραμένει αν κέρδισε παραχωρήσεις από τις ΗΠΑ.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Τουρκία επικράτησε με τις απαιτήσεις της στη διαμάχη για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, σχολιάζει η Neue Zürcher Zeitung (NZZ) τη σύνοδο κορυφής της συμμαχίας στη Μαδρίτη. Οι Σκανδιναβοί όχι μόνο διαβεβαιώνουν ότι θα λάβουν αποφασιστική δράση κατά του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και των υποστηρικτών του. Υπόσχονται επίσης να μην παρέχουν υποστήριξη στις Κουρδικές Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) στη Συρία και στο κίνημα υπό την ηγεσία του ισλαμικού ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, το οποίο η Άγκυρα κατηγορεί για το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016.
Όμως, όσο κι αν ενοχλεί την Τουρκία η στήριξη των κινημάτων αυτών στις σκανδιναβικές χώρες, το ζήτημα είναι τελικά περιορισμένης σημασίας για την Άγκυρα, σημειώνει η εφημερίδα. Στην πραγματικότητα, το βέτο του Ερντογάν μάλλον είχε σκοπό να εκβιάσει παραχωρήσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε δύο πολύ πιο σημαντικά ζητήματα, σχολιάζει η NZZ. Πρόκειται για την παράδοση νέων μαχητικών αεροσκαφών F-16 που επιδιώκεται εδώ και μήνες και για το πράσινο φως για νέα επίθεση κατά των Κούρδων στη βόρεια Συρία, την οποία η Άγκυρα προετοιμάζει εδώ και εβδομάδες. Την Τετάρτη, ο Ερντογάν είχε τουλάχιστον μια συνομιλία με τον Πρόεδρο Μπάιντεν. Θα φανεί τις επόμενες εβδομάδες αν ο Μπάιντεν ανταποκριθεί στις επιθυμίες του Τούρκου προέδρου. Αν δεν συμβεί αυτό, ο θρίαμβος της Τουρκίας θα μπορούσε να αποδειχθεί ακόμη και ως πύρρειος νίκη, εκτιμά η εφημερίδα της Ζυρίχης.
Περιθώρια για ερμηνείες
Ποιές ήταν οι αμερικανικές παραχωρήσεις προς την Τουρκία;
Η έκπληξη για την ξαφνική λύση του ζητήματος της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ ήταν μεγάλη στη Μαδρίτη, σχολιάζει το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel. Στις αρχές της εβδομάδας, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φρέναρε την προοπτική μιας γρήγορης συμφωνίας. Οι πιθανότητες επιτυχίας στις συνομιλίες μεταξύ του Τούρκου προέδρου, του προέδρου της Φινλανδίας Σάουλι Νιινίστο και της πρωθυπουργού της Σουηδίας Μαγκνταλένα Άντερσον θεωρούνταν μηδαμινές.
Η ανακούφιση το απόγευμα της Τρίτης ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν διαδόθηκε η είδηση για λύση στη διαμάχη. Συγχαρητήρια ήρθαν μεταξύ άλλων από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, τον Καγκελάριο Όλαφ Σολτς και τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον. Ωστόσο, υπάρχει και κριτική, γιατί η συμφωνία με τον Ερντογάν έχει το τίμημα της, γράφει το περιοδικό.
Εκ πρώτης όψεως στο μνημόνιο μεταξύ των τριών χωρών μοιάζει να επικράτησε κυρίως ο Τούρκος Πρόεδρος που ζητούσε παραχωρήσεις από τους Βορειοευρωπαίους. Τα μεγάλα σημεία κριτικής του – ο περιορισμός των εξαγωγών όπλων στην Τουρκία και η καταστολή του «τρομοκρατικού» PKK και των οργανώσεων που συνδέονται μ’ αυτό – λαμβάνονται πλήρως υπόψη. Στην πραγματικότητα, όμως, η διατύπωση του μνημονίου αφήνει περιθώρια για ερμηνείες, κρίνει το Der Spiegel.
Προαιρετικές αξίες
Αντιτουρκική διαδήλωση Κούρδων στη Στοκχόλμη, 2019
Αντίθετα η εφημερίδα Tageszeitung (ΤΑΖ) του Βερολίνου εκτιμά ότι το κείμενο του τριμερούς μνημονίου μεταξύ Τουρκίας, Σουηδίας και Φινλανδίας είναι «λες και το έγραψε o ίδιος o Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου». Ένα από τα «βασικά στοιχεία» του ΝΑΤΟ είναι η «ακλόνητη αλληλεγγύη και συνεργασία» στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, αναφέρει το κείμενο. Η Φινλανδία και η Σουηδία θα πρέπει να παράσχουν στην Τουρκία «πλήρη υποστήριξη για να αποτρέψουν απειλές για την εθνική της ασφάλεια». Με τους όρους «τρομοκρατία» και «απειλή» φωτογραφίζονται εδώ οι δραστηριότητες κουρδικών ομάδων – όπως το PKK ή οι πολιτοφυλακές YPG – όχι όμως εκείνες των Τούρκων εθνικιστών ή ισλαμιστών, σχολιάζει η taz.
Τα αιτήματα έκδοσης της Τουρκίας θα αντιμετωπίζονται στο εξής «γρήγορα και διεξοδικά» και θα υπάρξουν σχετικές «διμερείς συμφωνίες». Μόλις υπεγράφη το μνημόνιο, η Άγκυρα υπέβαλε την πρώτη της αίτηση το πρωί της Τετάρτης: 33 «τρομοκράτες» υποστηρικτές του PKK και του Γκιουλέν θα πρέπει να παραδοθούν στις τουρκικές αρχές.
Για να περιοριστεί ο μεγαλοϊδεατισμός του Πούτιν, οι ευρωπαϊκές και βορειοαμερικανικές δημοκρατίες παραδίδουν τώρα τους Κούρδους στην Τουρκία σχολιάζει η taz – τουλάχιστον συμβολικά. Αυτό για την εφημερίδα του Βερολίνου είναι ένα σημάδι ότι οι αξίες είναι τελικά προαιρετικές.
Ευθύμης Αγγελούδης
DW
