Αποπομπή Ουγγαρίας και Πολωνίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αν επιμείνουν στο Βέτο τους ;

Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected]  www.kalkis.eu

Συχνά διαβάζουμε ή βλέπουμε στην τηλεόραση ότι η Ουγγαρία και η Πολωνία καταπατούν τις αρχές του Κράτους Δικαίου. Δηλαδή οι δεξιοί κυβερνόντες τους (πρώην κομμουνιστές να μην ξεχνιόμαστε) ελέγχουν την Δικαιοσύνη και την συντριπτική πλειοψηφία των ΜΜΕ (μέσω των Ολιγαρχών-κολλητών τους) για να διαιωνίζουν την εξουσία τους και να συγκαλύπτουν τις παρανομίες τους. Απευθυνόμενοι στους πιο συντηρητικούς ψηφοφόρους τους, κυνηγούν τους συμπατριώτες τους που έχουν άλλη άποψη ή διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό τους οποίους στιγματίζουν και απαγορεύουν τις αμβλώσεις (στην Πολωνία), προκαλώντας συχνές γυναικείες διαδηλώσεις. Τις σχετικές πολιτικές τους θα τις ζήλευαν και οι δικτάτορες της Ρωσίας, της Τουρκίας, της Κίνας, της Λευκορωσίας και τόσες άλλες δικτατορίες ανά τον κόσμο.

Έχω γράψει αρκετά άρθρα στις Ανιχνεύσεις για αυτές τις κοινοτικές χώρες του ιλιμπεραλισμού (illiberalisme-της αστικής δημοκρατίας γιαλαντζί δηλαδή) οι οποίες μεταχειρίζονται την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ένα «σουπερμάρκετ». Δηλαδή να διεκδικούν νομίμως η Ουγγαρία και η Πολωνία τους κοινοτικούς πόρους, αλλά παρανόμως δεν επιθυμούν τα αρμόδια κοινοτικά όργανα να ασχολούνται με την καταπάτηση του Κράτους Δικαίου στις χώρες τους. Κάτι όμως που έχει αποτελέσει εσχάτως το αντικείμενο ενός σχεδίου κοινοτικού κανονισμού ο οποίος λέει τι ;

Για να εισπράττει δηλαδή τους κοινοτικούς πόρους που δικαιούται μια ευρωπαϊκή χώρα της Ένωσης, δεν θα πρέπει να καταπατά τις αρχές του Κράτους Δικαίου. Τουτέστιν ο εν λόγω κοινοτικός κανονισμός εισάγει αυτήν την αιρεσιμότητα την οποία δεν αποδέχθηκαν (βάζοντας βέτο) την Δευτέρα 16-11-2020 οι πρέσβεις της Ουγγαρίας και της Πολωνίας στην αντίστοιχη συνάντηση που είχαν με τους πρέσβεις των άλλων 25 κοινοτικών χωρών. Παρόλο ότι την αιρεσιμότητα αυτή την απαιτεί και το Ευρωκοινοβούλιο.

Κι έτσι οι εν λόγω χώρες μπλοκάρουν την ολοκλήρωση των προβλεπόμενων διαδικασιών για την έγκριση τόσο του επταετούς (2021-2027) κοινοτικού προϋπολογισμού όσο και του πολυπόθητου «ταμείου ανάκαμψης», δημιουργώντας μια σοβαρότατη κοινοτική κρίση η οποία ή θα λήξει με ακόμη έναν συμβιβασμό ή θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και στην αποπομπή τους από την Ένωση με έναν ιδιόρρυθμο τρόπο, σύμφωνα με το άρθρο του Jean Quatremer στην Libération στις 17-11-2020, με τίτλο : «Η Βουδαπέστη και η Βαρσοβία γκρεμίζουν έναν ευρωπαϊκό προϋπολογισμό ανάκαμψης ύψους 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ» (Budapest et Varsovie plantent un budget de relance européen à 1800 milliards d’euros). Η Ουγγαρία και η Πολωνία αντιτίθενται σε ένα σχέδιο κανονισμού της ΕΕ που εξαρτά την καταβολή των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων από τον σεβασμό του κράτους δικαίου.

Δεν αποτέλεσε βέβαια έκπληξη: η Ουγγαρία και η Πολωνία εμπόδισαν την υιοθέτηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027 (ΠΔΠ, περίπου 1.100 δισεκατομμύρια ευρώ) και του ταμείου ανάκαμψης (750 δισεκατομμύρια). Κάτι που απαιτεί μια ομόφωνη συμφωνία των 27. Αντιτίθενται, στην ουσία, σε ένα σχέδιο ευρωπαϊκού κανονισμού που συνδέει τη μελλοντική καταβολή ευρωπαϊκών επιδοτήσεων με το σεβασμό του κράτους δικαίου. «VETO ή θάνατος : είναι το μότο που συμβολίζει την υπεράσπιση της πολωνικής κυριαρχίας ενάντια στις αντιδημοκρατικές και ιδεολογικές φιλοδοξίες των Ευρωκρατών», τουϊτάρισε ο υφυπουργός Πολωνίας Janusz Kowalski στις αρχές Νοεμβρίου …

«Θα βρεθεί μια λύση»

Ωστόσο, το θέμα αυτό δεν έχει ακόμη τελειώσει, καθώς επρόκειτο μόνο για μια συνάντηση σε επίπεδο πρεσβευτών των Κρατών-μελών. Το εν λόγω ζήτημα θα επανέλθει τώρα στο επίπεδο των υπουργών και χωρίς αμφιβολία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων στις 10 και 11 Δεκεμβρίου για να προσπαθήσουν να βρουν μια πολιτική λύση σε ένα πολιτικό πρόβλημα. Η τύχη του σχεδίου ανάκαμψης, που προορίζεται να βοηθήσει τις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία κορωναϊού να ανακάμψουν, δεν θα οριστικοποιηθεί εάν τα ουγγρικά και πολωνικά κοινοβούλια αρνηθούν να το ψηφίσουν. Αλλά ακόμη κι έτσι, οι συζητήσεις θα συνεχιστούν, καθώς η Ένωση θα μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί με βάση τον προϋπολογισμό του 2020, ο οποίος θα ανανεωθεί παρόμοιος με το 2021 … Αυτό όμως θα καθυστερήσει την εφαρμογή του ταμείου ανάκαμψης που οι 27 ήθελαν να ενεργοποιηθεί πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους.

Στο Παρίσι, είναι σίγουροι. «Θα βρεθεί μια λύση στις επόμενες εβδομάδες», δήλωσε ο Clément Beaune, υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. «Έχουμε κάνει την επιλογή να ψηφίσουμε σήμερα, έτσι ώστε όλοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Κάθε χώρα έχει συμφέρον για μια ταχεία ανάκαμψη της Ευρώπης. Είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε τις συζητήσεις τις επόμενες μέρες, χωρίς να παραιτηθούμε από τις αξίες μας ή την ιστορική και ομόφωνη πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε τον Ιούλιο».

Αποπομπή της Βουδαπέστης και της Βαρσοβίας ;

Αλλά πώς να καταλήξουν σε μια συμφωνία με τη Βουδαπέστη και τη Βαρσοβία ; Με μια προς τα κάτω αναθεώρηση του σχεδίου κανονισμού για το κράτος δικαίου ; Φαίνεται δύσκολη, καθώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι «σφιχτές» χώρες – οι οποίες αποδέχτηκαν με το ζόρι το σχέδιο ανάκαμψης, θέτοντας αυτήν την απαραίτητη προϋπόθεση (τον σεβασμό του Κράτους Δικαίου). Είναι πιο πιθανό ότι οι 25 να τις προσφέρουν περισσότερες επιδοτήσεις : στο τρέχον σχέδιο ανάκαμψης, η ισορροπία μεταξύ επιδοτήσεων, που επιστρέφονται από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και των επιδοτούμενων δανείων, που αναλαμβάνονται από κάθε κράτος, είναι προς στιγμή μάλλον δυσμενής για τις χώρες της Ανατολής που δεν γνώρισαν ένα ισχυρό πρώτο κύμα πανδημίας. Το πρόβλημα είναι ότι θα πρέπει τότε άλλες χώρες να παραιτηθούν από ένα μέρος των επιδοτήσεών τους …Πράγμα δύσκολο. Η Ελλάδα π.χ., που φέρεται στα χαρτιά να είναι από τις πλέον Ωφελούμενες χώρες, θα πρέπει να αποδεχθεί να χάσει μέρος από τους αρχικά εγκριθέντες πόρους της.

Μια άλλη λύση θα ήταν να βγεί το ταμείο ανάκαμψης από τους κοινοτικούς μηχανισμούς και να υπογραφεί μια διεθνής συνθήκη, όπως αυτή που διέπει τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Το πρόβλημα σε αυτήν την περίπτωση είναι ότι θα πρόκειται για ένα πραγματικό εργοστάσιο αέρα κοπανιστού : διότι θα χρειάζεται την ομοφωνία των Κρατών για κάθε εκταμίευση, χωρίς να υπολογίζουμε για ορισμένες χώρες, όπως τη Γερμανία, όπου θα απαιτείται η έγκριση του κοινοβουλίου τους. Επιπλέον, η επιστροφή δεν θα μπορεί να πραγματοποιείται παρά μέσω του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού: δηλαδή κάθε κράτος θα πρέπει να επιστρέψει τα ποσά που έλαβε, πράγμα που σκοτώνει την ίδια την ιδέα ενός κοινού δανείου, ή θα είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένας ad hoc προϋπολογισμός …

Τέλος, εάν δεν βρεθεί κανένας συμβιβασμός, οι 25 εταίροι της Πολωνίας και της Ουγγαρίας διαθέτουν ένα πυρηνικό όπλο, απειλώντας τες να τις αποπέμψουν από την Ένωση. Τούτο είναι αδύνατο ; Σύμφωνα με τις τρέχουσες συνθήκες, αυτό είναι αληθές. Αλλά τίποτα δεν απαγορεύει τις χώρες που το θέλουν να υπογράψουν μια νέα συνθήκη για τη δημιουργία μιας νέας ΕΕ και να αφήσουν τους αντιρρησίες στην νυν ΕΕ, κενής όμως από το περιεχόμενό της. Αυτή η βάναυση λύση είχε προβλεφθεί τον Ιούνιο του 1992, την επόμενη μέρα από το δανικό «όχι» στη Συνθήκη του Μάαστριχτ, σε περίπτωση που η χώρα δεν θα είχε αλλάξει γνώμη … Αυτό το ουγγρο-πολωνικό βέτο θα μπορούσε συνεπώς να καταλήξει σε μια αποπομπή για τη Βουδαπέστη και τη Βαρσοβία, αυτές που έχουν μια ζωτική ανάγκη του κοινοτικού χρήματος.

Δεν νομίζω οι εν λόγω χώρες να διατηρήσουν το βέτο τους έως τον κοινοτικό τους θάνατο. Απλά εκβιάζουν τώρα για να πάρουν περισσότερα λεφτά από το «σούπερμακετ», να κερδίσουν χρόνο και να συνεχίσουν βέβαια στα μουλωχτά την καταπάτηση του Κράτους Δικαίου.