Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, alkis@kalkis.eu www.kalkis.eu
Εν όψει των επικείμενων ευρωεκλογών του Ιουνίου οι δημοσκοπήσεις δίνουν και παίρνουν. Αυτοί που δείχνουν καθαρά να έχουν ρεύμα είναι τα ακροδεξιά κόμματα, με όλες τις αποχρώσεις τους. Η παραδοσιακή δεξιά και οι σοσιαλιστές, που επί χρόνια ρύθμιζαν από κοινού την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από συμβιβασμούς και διαμοιρασμό των αξιόλογων θέσεων των θεσμικών κοινοτικών οργάνων, θα επιχειρήσουν, μάλλον ανεπιτυχώς, να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους. Με πιο πιθανούς ζημιωμένους τους δεύτερους. Οι οικολόγοι έχουν σχεδόν ταυτιστεί με τις δυσκολίες των ευρωπαίων γεωργών, κτηνοτρόφων, μελισσοκόμων και αλιέων, εξ ου και οι πρόσφατες μαζικές πανευρωπαϊκές διαδηλώσεις και τα μπλόκα τους. Τέλος, η παραδοσιακή αριστερά και η ακροαριστερά είναι σχεδόν σαν μην υπάρχουν σήμερα. Ας θυμηθούμε πριν μερικά χρόνια ότι είχαν κατεβάσει τον κ. Τσίπρα ως υποψήφιο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ! Ποιο υπολείπονται ;
Οι Κεντρώοι.
Στο σημερινό απερχόμενο ευρωκοινοβούλιο αποτελούν την Τρίτη πολιτική δύναμη με το κόμμα Renew. Παίζουν έναν κεντρικό ρόλο τον οποίο κινδυνεύουν να χάσουν, σύμφωνα με το παρακάτω ρεπορτάζ του Vincent Collen, στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Les Echos, στις 21-3-2024, με τίτλο : «Ευρωεκλογές : οι κεντρώοι κινδυνεύουν να χάσουν τον κεντρικό ρόλο τους» (Elections européennes : les centristes risquent de perdre leur rôle pivot).
Το κόμμα Renew, το οποίο συσπειρώνει τους Ευρωπαίους Κεντρώους, ξεκίνησε επίσημα την προεκλογική εκστρατεία του την περασμένη Τετάρτη 20-3-2024. Αυτή η ευρω-ομάδα, η οποία περιλαμβάνει τους Μακρονιστές στη Γαλλία, βρίσκεται σε οπισθοχώρηση σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Θα μπορούσε να χάσει την επιρροή της στους ευρωπαϊκούς θεσμούς κατά την επόμενη ευρω-βουλευτική περίοδο, συνοψίζει ο εν λόγω ρεπόρτερ.
Πριν από πέντε χρόνια, οι Ευρωπαίοι Κεντρώοι ανθούσαν, οδηγούμενοι από την εμφάνιση των Μακρονιστών στη Γαλλία. Σήμερα, λιγότερο από 3 μήνες πριν από τις ευρωεκλογές, όλες οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν σαφή πτώση για το κόμμα Renew στη Ευρωβουλή του Στρασβούργου. Αυτή η ομάδα φιλελεύθερων κεντρώων περιλαμβάνει, εκτός από το κόμμα Αναγέννηση του Μακρόν, το γερμανικό κόμμα FDP και το ολλανδικό VVD.
Η επίσημη έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας του Renew, μέσα σε ένα μουσείο στις Βρυξέλλες το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης, δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση. Μεταξύ των Ευρωπαίων κεντρώων ηγετών, παρευρισκόταν μόνο η Εσθονή πρωθυπουργός Κάγια Κάλλας. Δυσκολεύτηκε να ακουστεί μέσα σε μια μεγαλειώδη αίθουσα με αξιοθρήνητη ακουστική.
Πίσω από την ακροδεξιά οι Κεντρώοι ;
Ο Εμανουέλ Μακρόν δεν ήταν εκεί, ούτε ο Βέλγος πρωθυπουργός, ο Αλεξάντρ Ντε Κρου, ούτε ο Μαρκ Ρούτε, ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Ολλανδίας. Από τους Ευρωπαίους επιτρόπους της Κεντρώας οικογένειας, η Δανή Μαργκρέτε Βεστάγκερ και ο Γάλλος Τιερί Μπρετόν ήρθαν εκεί για να υπερασπιστούν τα αποτελέσματα της τελευταίας πενταετούς θητείας τους.
Η ομάδα Renew είναι αυτή τη στιγμή η τρίτη ομάδα στο Ευρω-Κοινοβούλιο, πίσω από τις δύο ιστορικές ομάδες που είναι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) και το Σοσιαλιστικό Κόμμα με τους Δημοκράτες. Την επομένη των εκλογών της 9ης Ιουνίου, θα μπορούσε να υποβιβαστεί στην 4η ή ακόμα και στην 5η θέση, αν πιστέψουμε τις μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις.
Θα μπορούσε δηλαδή να φτάσει πίσω από την ακροδεξιά ID (δηλαδή του κόμματος της Λεπέν RN, του γερμανικού AfD, κ.λπ.) και θα ερχόταν στήθος με στήθος με τους εθνικούς συντηρητικούς του κόμματος CRE (δηλαδή του κόμματος των Fratelli Ιταλίας της Giorgia Meloni, του Πολωνικού PiS, κ.λπ.). Η τελευταία προβολή από την εταιρεία δημοσκοπήσεων Europe Elects δίνει μόνο 86 έδρες στο ομάδα Renew, δηλαδή περίπου 15 λιγότερες έδρες από αυτές που έχει σήμερα.
Πτώση σε Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία…
Είναι η οπισθοδρόμηση της Αναγέννησης (δηλαδή του κόμματος του Μακρόν) στη Γαλλία που επεξηγεί το μεγαλύτερο μέρος της προ-αναγγελλόμενης πτώσης, δεδομένου του βάρους της που εξασφαλίζει την ηγεσία της ομάδας στο Ευρω-Κοινοβούλιο. Αλλά οι Κεντρώοι αγκομαχούν επίσης στην Ολλανδία, όπου έχασαν στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, ή στη Γερμανία, όπου οι δημοσκοπήσεις πιστώνουν στο FDP, μέλους του κυβερνώντος συνασπισμού, με λιγότερο από 5% των ψήφων. Στην Ισπανία, το κόμμα Ciudadanos έχει σχεδόν εξαφανιστεί από το πολιτικό προσκήνιο.
«Η προαναγγελθείσα πτώση του κόμματος Renew θα έχει σημαντικές συνέπειες στη γενική πολιτική δυναμική της Ευρωπαϊκής Ένωσης», αναλύει ο Thierry Chopin, του Ινστιτούτου Jacques Delors. Κατά τις προηγούμενες ευρωεκλογές του 2019, για πρώτη φορά, το ΕΛΚ και οι Σοσιαλιστές δεν έλαβαν την πλειοψηφία των εδρών μαζί. Τα εν λόγω δύο κυρίαρχα κόμματα ήταν υποχρεωμένα έτσι να βασίζονται συνεχώς στο Renew για να περάσουν τα νομοθετικά κείμενα.
«Στο επίκεντρο του παιχνιδιού»
«Επί 5 χρόνια, το Renew συμμετείχε σε όλους τους συνασπισμούς. Η υποστήριξη των Κεντρώων ήταν κρίσιμη για να προχωρήσουν μπροστά τα διάφορα κοινοτικά θέματα», συνεχίζει ο Τιερί Σοπέν. «Καταφέραμε να βάλουμε την ομάδα μας στο επίκεντρο του παιχνιδιού», δήλωσε την Τετάρτη η Γαλλίδα Valérie Hayer, μία από τις τρεις επικεφαλής της ευρωπαϊκής λίστας του Renew μαζί με τη Γερμανίδα Marie Agnes Strack–Zimmermann και τον Ιταλό Sandro Gozi.
Αυτόν τον κεντρικό ρόλο (pivot) ή του «ρυθμιστή» κινδυνεύουν να τον χάσουν οι Κεντρώοι στην επόμενη νομοθετική περίοδο. «Σε κάθε περίπτωση μάλλον θα χάσουν την επιρροή τους», εκτιμάει ο εν λόγω ειδικός. Με την οπισθοδρόμηση του Renew, «είναι επίσης υπό αμφισβήτηση η θέση της ίδιας της Γαλλίας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς», σύμφωνα με τον ίδιο. Οι Γάλλοι ευρωβουλευτές είναι ήδη πολύ λίγοι σε αριθμό εντός των δύο πιο ισχυρών ομάδων, του ΕΛΚ και του S&D. Η συρρίκνωσή τους και μέσα στην Κεντρώα οικογένεια θα αποδυναμώσει περαιτέρω την επιρροή των Γάλλων στο Ευρω-Κοινοβούλιο.
Μια «ανθρώπινη» μεταναστευτική πολιτική
Για να πείσει τους ψηφοφόρους, το μανιφέστο του Renew, που ανακοινώθηκε την περασμένη Τετάρτη, επικεντρώνεται :
@ στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας,
@ της ανταγωνιστικότητας,
@ της εφαρμογής του Πράσινου Συμφώνου,
@ αλλά και στην υπεράσπιση του κράτους δικαίου, απέναντι σε καθεστώτα όπως αυτό του Ούγγρου Βίκτορ Όρμπαν.
Οι Κεντρώοι προωθούν μια «ανθρώπινη» μεταναστευτική πολιτική, επιδιώκοντας να ξεχωρίσουν από την ολοένα και πιο σκληρή γραμμή των ανταγωνιστών τους του κόμματος ΕΛΚ σε αυτόν τον τομέα. Η Valérie Hayer υποσχέθηκε την Τετάρτη ότι δεν θα υπάρξει, από το Renew, «καμία ασάφεια απέναντι στους λαϊκιστές και τους εξτρεμιστές».