.
Κατά τη διάρκεια του τρίμηνου δυτικού περιορισμού κατ’ οίκον, ο χάρτης της Μέσης Ανατολής μεταμορφώθηκε ριζικά. Η Υεμένη έχει χωριστεί σε δύο ξεχωριστές χώρες, το Ισραήλ εχεί παραλύσει από δύο πρωθυπουργούς που αλληλομισούνται, το Ιράν υποστηρίζει ανοιχτά το ΝΑΤΟ στο Ιράκ και τη Λιβύη, η Τουρκία καταλαμβάνει τη βόρεια Συρία, η Σαουδική Αραβία είναι κοντά στη πτώχευση. Όλες οι συμμαχίες αμφισβητούνται και εμφανίζονται νέες διαχωριστικές γραμμές ή μάλλον επανεμφανίζονται.
.
Για δύο δεκαετίες η Ουάσιγκτον προσπαθεί να “αναδιαμορφώσει” τη “Μεγάλη Μέση Ανατολή”, μια αυθαίρετα καθορισμένη περιοχή που εκτείνεται από το Αφγανιστάν μέχρι το Μαρόκο. Ωστόσο, τα τελευταία τρία χρόνια συγκρούστηκαν δύο στρατηγικές: αφενός το Πεντάγωνο που θέλει να καταστρέψει τις κρατικές δομές όλων των χωρών της περιοχής, είτε είναι φίλες είτε εχθροί, αφετέρου ο πρόεδρος Τραμπ ο οποίος σχεδιάζει να κυριαρχήσει εμπορικά στην περιοχή χωρίς στρατιωτική κατοχή.
.
Όταν αναγγέλθηκε ο περιορισμός κατ’ οίκον για την πρόληψη της επιδημίας Covid-19, προειδοποιήσαμε ότι σημειώνονταν βαθιές αλλαγές στην περιοχή και ότι μετά από αυτό το διάλειμμα, δεν θα μοιάζει πλέον με αυτήν που γνωρίζαμε πριν. Ξεκινούσαμε από την παρατήρηση ότι η Ουάσινγκτον είχε εγκαταλείψει την ιδέα της καταστροφής του συριακού κράτους που είναι τώρα προστατευόμενη ζώνη της Ρωσίας. Επομένως, το κύριο ερώτημα ήταν αφενός να γνωρίζουμε ποιος θα ήταν ο επόμενος στόχος του Πενταγώνου στην περιοχή. Δύο απαντήσεις ήταν δυνατές: η Τουρκία ή η Σαουδική Αραβία, και οι δύο ήταν σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών. Και, αφετέρου, ποιες αγορές θα προσπαθούσε να ανοίξει ο Λευκός Οίκος.
.
Αυτή η ανάλυση συμμεριζόταν από όλους όσους ερμηνεύουν τα τελευταία είκοσι χρόνια ως εφαρμογή της στρατηγικής Ράμσφελντ / Σεμπρόουσκι την καταστροφή των κρατικών δομών της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Αντίθετα, απορριπτόταν από εκείνους που, αρνούμενοι να λάβουν υπόψη τους διεθνείς παράγοντες, ερμηνεύουν αφελώς τα γεγονότα ως διαδοχή εμφύλιων πολέμων (Τυνησία, Αίγυπτος, Λιβύη, Συρία, Υεμένη και ίσως σύντομα ο Λίβανος) που δεν σχετίζονται μεταξύ τους.
.
Ωστόσο, τρεις μήνες αργότερα, η Τουρκία υποστηρίζεται στρατιωτικά από το Ιράν στη Λιβύη, ενώ η Σαουδική Αραβία έχει εξαφανιστεί από τα ραντάρ, ιδιαίτερα στην Υεμένη, και τα Εμιράτα έχουν γίνει ο πόλος της περιφερειακής σταθερότητας. Η περιφερειακή αντίστροφη έχει ξεκινήσει υπέρ της Άγκυρας και του Αμπού Ντάμπι και εις βάρος του Ριάντ. Οι πιο ριζοσπαστικοί μετασχηματισμοί είναι η αναστροφή του Ιράν στην πλευρά του ΝΑΤΟ, η χαλάρωση των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας και η άνοδος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Είχαμε λοιπόν δίκιο και αυτοί που δίνουν πίστωση στην αφήγηση των εμφυλίων πολέμων έχουν αυτο-δηλητηριαστεί. Φυσικά, δεν θα το αναγνωρίσουν και θα χρειαστούν αρκετούς μήνες για να προσαρμόσουν τον εσφαλμένο λόγο τους στις πραγματικές συνθήκες.
.
Είναι αυτονόητο ότι κάθε παράγον θα πρέπει να προσαρμόσει τη θέση του και ότι επομένως οι παρατηρήσεις μας ισχύουν μόνο για σήμερα.
.
Αλλά η περιοχή αλλάζει πολύ γρήγορα και εκείνοι που θα σκέφτονται πολύ καιρό για να αντιδράσουν, θα χάσουν αυτόματα, μια παρατήρηση που ισχύει ιδιαίτερα για τους Ευρωπαίους.
.
Τέλος, αυτή η νέα κατάσταση είναι πολύ ασταθής και θα τεθεί υπό αμφισβήτηση από την Ουάσινγκτον εάν ο πρόεδρος Τραμπ δεν θα διαδεχτεί τον εαυτό του, ή από τη Μόσχα εάν ο πρόεδρος Πούτιν δεν θα κατάφερε να διατηρήσει την εξουσία στο τέλος της προεδρικής του θητείας, ή ακόμα από το Πεκίνο εάν ο πρόεδρος Xi επέμενε στην κατασκευή τμημάτων των Δρόμων του Μεταξιού στην Δύση.
.
Σε απόλυτη σιγή των μέσων ενημέρωσης, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν αποσυνδεθεί από τη Σαουδική Αραβία στο πεδίο της μάχης της Υεμένης. Υποστήριξαν φυλές που απέκλεισαν τα σαουδαραβικά στρατεύματα από τη χώρα τους. Κατέλαβαν με τους Βρετανούς το νησί Σοκότρα, παίρνοντας τον έλεγχο του στενού του Μπαμπ-ελ-Μαντέμπ στην έξοδο της Ερυθράς Θάλασσας. Πραγματοποίησαν τη de facto κατάτμηση της Υεμένης, επαναθέτοντας τα σύνορα του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ της Βόρειας και της Νότιας Υεμένης [ 1 ].
.
Το Ιράν, παρά τη συνοριακή διαφορά του με τα Εμιράτα και τον πόλεμο που μόλις είχαν μεταξύ τους στη Υεμένη, βρέθηκε ικανοποιημένο με αυτό το αποτέλεσμα που επιτρέπει στους σιίτες Χούθι να αποκτήσουν κάποια εικονική ειρήνη, αλλά όχι ακόμα να νικήσουν την πείνα. Αποδεχόμενη τελικά ότι ο Ντόναλντ Τραμπ εξελέγη πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, η Τεχεράνη ανανέωσε την επαφή της με την Ουάσινγκτον με τρία χρόνια καθυστέρησης. Με θεαματικό τρόπο, η κυβέρνηση του Χασάν Ροχανί ανακοίνωσε ότι υποστηρίζει στρατιωτικά την κυβέρνηση al-Sarraj στη Λιβύη [ 2]. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι υποστηρίζει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους (όπως στη δεκαετία του ’90 στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη), την Τουρκία και το ΝΑΤΟ (όπως κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του σάχη Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί). Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν βλέπουμε πλέον τι κάνει το Ιράν στη Συρία, όπου υποτίθεται ότι πολεμά ενάντια στους νέους συμμάχους του, τους τζιχαντιστές, την Τουρκία και το ΝΑΤΟ.
.
Φυσικά, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι το Ιράν, όπως και το νέο Ισραήλ, είναι δικέφαλο. Οι δηλώσεις της κυβέρνησης Ροχανί ενδέχεται να μην δεσμεύουν τον Οδηγό της Επανάστασης, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
.
Σε κάθε περίπτωση, η αναστροφή αυτού του κεντρικού τεμαχίου θέτει τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ σε κακή θέση. Διαφαίνεται καλά σήμερα ότι είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες που προκάλεσαν σκόπιμα την κατάρρευση της λιβανικής λίρας με τη βοήθεια του κυβερνήτη της Κεντρικής Τράπεζας, Ριάντ Σαλαμέ. Η Ουάσινγκτον προσπαθεί τώρα να επιβάλει στη Βυρηττό έναν αμερικανικό νόμο (Caesar Syria Civilian Protection Act), αναγκάζοντάς την να κλείσει τα σύνορα Λιβάνου-Συρίας. Για να επιβιώσει, ο Λίβανος θα αναγκαστεί να κάνει συμμαχία με τη μόνη άλλη δύναμη με την οποία μοιράζει χερσαία σύνορα: τον πρώην αποικιστή του, το Ισραήλ [ 3]. Βέβαια η άφιξη στην εξουσία του Τελ Αβίβ ενός δικέφαλου συνασπισμού, όπου συμμαχούν οι οπαδοί του παλαιού βρετανικού αποικιακού σχεδίου και εκείνοι του εθνικισμού της τρίτης γενιάς Ισραηλινών, δεν επιτρέπει πλέον μια εισβολή στον Λίβανο. Αλλά αυτός ο συνασπισμός είναι εξαιρετικά εύθραυστος και ένα βήμα προς τα πίσω παραμένει δυνατό, αν όχι πιθανό. Η μόνη λύση για τον Λίβανο είναι επομένως να μην εφαρμόσει το αμερικανικό νόμο και να στραφεί, όχι προς τη Δύση, αλλά προς τη Ρωσία και την Κίνα. Αυτό τόλμησε να πει δημόσια ο Σαγίντ Χασάν Νασράλα, γενικός γραμματέας της Χεζμπολάχ. Θεωρεί ότι το Ιράν – παρά την προσέγγισή του με την Τουρκία (που είναι παρούσα στο βόρειο Λίβανο με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους [4]) και με το ΝΑΤΟ (παρών πίσω από το Ισραήλ) – παραμένει πολιτιστικά ο μεσάζων μεταξύ Κίνας και Δύσης. Καθ ‘όλη την Αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα, οι πολλαπλές τοπικές γλώσσες δεν ομιλούνταν κατά μήκος ολόκληρου του Δρόμου του Μεταξιού, αλλά τα περσικά.
.
Ιστορικά, η Χεζμπολάχ δημιουργήθηκε με το μοντέλο των Bassij της Ιρανικής Επανάστασης, της οποίας μοιράζει τη σημαία Ωστόσο τα όπλα της, μέχρι την απόσυρση της Συρίας από τον Λίβανο το 2005, προέρχονταν από τη Δαμασκό και όχι από την Τεχεράνη. Θα πρέπει υποχρεωτικά να επιλέξει μεταξύ των δύο χορηγών του, είτε για ιδεολογικούς λόγους είτε για υλικούς λόγους. Ο Σαγίντ Χασάν Νασράλα είναι υποστηρικτής του κοσμικού συριακού μοντέλου, ενώ ο αναπληρωτής του, Σεΐχη Ναίμ Κασέμ, είναι υποστηρικτής άνευ όρων του ιρανικού θεοκρατικού μοντέλου. Αλλά τα χρήματα βρίσκονται στην Τεχεράνη, όχι στη Δαμασκό.
.
Εν πάση περιπτώσει, ίσως να έχουν πάρει λάθος πορεία οι Λιβανέζοι. Δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί τους επιτίθεται η Ουάσινγκτον διότι δεν πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία αποφάσισαν να εφαρμόσουν τη τοπική Γιάλτα την οποία είχαν διαπραγματευτεί το 2012 και την οποία η Χίλαρι και ο Φρανσουά Ολάντ είχαν ανατρέψει. Σε αυτή τη περίπτωση, μπορεί η Βηρυτός να κατατάχτηκε εν αγνοία της στη ζώνη ρωσικής επιρροής.
.
Για άλλη μια φορά και σταθερά εδώ και αιώνες, βέβαια τα συμφέροντα των δυτικών δυνάμεων πηγαίνουν προς την κατεύθυνση της κοσμικότητας, αλλά η στρατηγική τους για να κυριαρχήσουν στην περιοχή τους οδηγεί αναπόφευκτα να βασίζονται στους θρησκευτικούς παράγοντες εναντίον των εθνικιστών (με μοναδική και σύντομη εξαίρεση των ΗΠΑ το 1953).
.
Η Συρία, που περιβάλλεται από τους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών, δεν έχει άλλη επιλογή από το να προμηθεύσει προμήθειες από τη Ρωσία, γεγονός για το οποίο η άρχουσα τάξη της είναι απρόθυμη εδώ και έξι χρόνια. Αυτό θα καταστεί εφικτό μόνο μετά την επίλυση της σύγκρουσης μεταξύ του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ και του μακρινού ξαδέλφου του, δισεκατομμυριούχου Ράμι Μακλούφ, και πέρα όλων των Σύρων ολιγαρκών. Αυτή η διαμάχη δεν οφείλει τίποτα στην οικογενειακή υπόθεση που περιγράφεται από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης. Πρέπει να συγκριθεί με την επαναφορά στη τάξη των Ρώσων ολιγαρκών από τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, γεγονός που του επέτρεψε να διαγράψει τα ατοπήματα της περιόδου Γέλτσιν. Δεκαεπτά έτη εμπάργκο εναντίον της Δαμασκού είχαν ως αποτέλεσμα να καθυστερήσει αυτή η αναπόφευκτη αναμέτρηση. Μόνο μετά την επίλυση αυτής της σύγκρουσης, η Δαμασκός θα μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο ανάκτησης των χαμένων εδαφών της, του Γκολάν που κατέχεται από το Ισραήλ και της Ιντλίμπ που κατέχεται από τη Τουρκία [5].
.
Το Ιράκ ήταν η δεύτερη χώρα – μετά τα Εμιράτα – που κατάλαβε την ιρανική αλλαγή.
.
Σύναψε αμέσως συμφωνία με την Ουάσινγκτον και τη νέα Τεχεράνη για να διορίσει ως πρωθυπουργό τον επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών του, Μουσταφά αλ-Καντίμι, παρότι ο τελευταίος κατηγορούταν έντονα τους τελευταίους έξι μήνες από την παλιά Τεχεράνη ότι συμμετείχε ενεργά στη δολοφονία στη Βαγδάτη του Σιίτη ήρωα Κασέμ Σουλεϊμανί [ 6 ]. Επομένως, το Ιράκ δεν αναμένεται πλέον να καταπολεμά τις επανεμφανιζόμενες τζιχαντιστικές ομάδες (μισθοφορικές οργανώσεις των Αγγλοσαξονών που από τώρα και στο εξής υποστηρίζονται από το Ιράν), αλλά να διαπραγματεύεται με τους ηγέτες τους.
.
Το Ισραήλ, το μόνο κράτος στον κόσμο που από τώρα και στο εξής κυβερνάται από δύο πρωθυπουργούς, δεν θα μπορεί πλέον να διαδραματίσει το ρόλο της επέκτασης των αγγλοσαξονικών δυνάμεων και δεν θα είναι επίσης σε θέση να γίνει έθνος όπως τα άλλα. Όλη η εξωτερική πολιτική του έχει παραλύσει την ίδια στιγμή που ο Λίβανος αποδυναμώνεται και έγινε ένα θύμα πρώτης επιλογής. Για τους υποστηρικτές του αποικιακού σχεδίου, ενωμένοι πίσω από τον πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου και που από τώρα και στο εξής είναι υπό ελεύθερη πτώση, η αλλαγή στο Ιράν είναι ήδη ορατή στο Ιράκ και τη Λιβύη. Είναι επείγον να εφεύρουν έναν νέο εικονικό εμβληματικό εχθρό για να διατηρηθεί ο Νετανιάχου. Αντιθέτως, για τους Ισραηλινούς εθνικιστές, ενωμένους πίσω από τον δεύτερο πρωθυπουργό Μπένι Μπαντζ, προέχει να μην πετάξουν πέτρα σε κανέναν και να διαπραγματευτούν προσεκτικά με τη Χαμάς (δηλαδή με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους) [7 ].
.
Η Αίγυπτος παραμένει επικεντρωμένη στο διατροφικό πρόβλημα της. Δεν καταφέρνει να τρέψει τον πληθυσμό της παρά μόνο με τη βοήθεια της Σαουδικής Αραβίας και προγραμματίζει την ανάπτυξή της με κινεζική βοήθεια. Επί του παρόντος έχει παραλύσει από την υποχώρηση της Σαουδικής Αραβίας και την αντι-κινεζική επίθεση των ΗΠΑ. Ωστόσο, συνεχίζει τον επανεξοπλισμό της.
.
Η Λιβύη, τέλος, δεν υπάρχει πλέον ως κράτος. Χωρίζεται στα δύο όπως η Υεμένη. Εξαιτίας της νίκης του ΝΑΤΟ το 2011 και της απουσίας αμερικανικών στρατευμάτων στο έδαφος, είναι το μόνο μέρος στην περιοχή όπου το Πεντάγωνο μπορεί να ακολουθήσει τη στρατηγική Ράμσφελντ / Σεμπρόουσκι χωρίς εμπόδια [ 8 ]. Οι πρόσφατες στρατιωτικές επιτυχίες της κυβέρνησης el-Sarraj (δηλαδή των Αδελφών Μουσουλμάνων) – που υποστηρίζονται από την Τουρκία και από τώρα και στο εξής επίσης από το Ιράν – δεν πρέπει να δημιουργούν ψευδαίσθηση. Η κυβέρνηση του στρατάρχη Χαφτάρ – υποστηριζόμενη από τα Εμιράτα και την Αίγυπτο – αντέχει. Το Πεντάγωνο σκοπεύει να κάνει τη σύγκρουση να διαρκέσει όσο το δυνατόν περισσότερο εις βάρος ολόκληρου του πληθυσμού. Υποστηρίζει και τα δύο στρατόπεδα ταυτόχρονα όπως στον πόλεμο Ιράκ-Ιράν (1980-88) και πάντα θα σώσει τον ηττημένο τον οποίο θα εγκαταλείψει την επόμενη μέρα.
.
Παραμένουν οι δύο μεγάλοι χαμένοι στη νέα μοιρασιά: η Κίνα και η Σαουδική Αραβία.
.
Η κινεζική επιρροή σταματά στο Ιράν. Μόλις την σταμάτησε στο Ισραήλ ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο. Το Πεκίνο δεν θα κατασκευάσει τη μεγαλύτερη μονάδα αφαλάτωσης στον κόσμο και τα σχέδια του στα λιμάνια της Χάιφα και του Ashdod είναι καταδικασμένα σε αποτυχία παρά τις τεράστιες επενδύσεις που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Κανείς δεν θα τολμήσει να εξαλείψει τους 18.000 Κινέζους τζιχαντιστές στα συροτουρκικά σύνορα [ 9 ], έτσι ώστε τα τελευταία να παραμένουν πάντα ασταθή, κλείνοντας την υπόθεση του βόρειου περάσματος του δρόμου του μεταξιού. Επομένως, θα μείνει μόνο η υπόθεση του νότιου περάσματος, μέσω της αιγυπτιακής διώρυγας του Σουέζ, αλλά η τελευταία θα παραμείνει υπό δυτικό έλεγχο.
.
Κανείς δεν ξέρει σε ποια κατάσταση βρίσκεται η Σαουδική Αραβία. Σε τρία χρόνια, ο πρίγκιπας Μοχάμεντ Μπεν Σαλμάνη (MBS) κατάφερε να ξυπνήσει μεγάλες ελπίδες στη Δύση και να αποξενώσει όλες τις δυνάμεις της περιοχής κρεμώντας και αποσυναρμολογώντας τους αντιπάλους του, και διαλύοντας τους σορούς τους στο ‘οξύ. Η χώρα του αναγκάστηκε να υποχωρήσει στην Υεμένη όπου είχε απερίσκεπτα τολμήσει να εισέλθει και να εγκαταλείψει τα μεγάλα έργα της, ιδίως την κατασκευή της ελεύθερης ζώνης Neom [ 10 ], που θα φιλοξενούσε τους δισεκατομμυριούχους όλου του κόσμου. Τα γιγαντιαία αποθέματα πετρελαίου της δεν αποτελούν πλέον αντικείμενο κερδοσκοπίας και έχουν χάσει το μεγαλύτερο μέρος της αξίας τους. Η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη στην περιοχή δεν είναι πλέον παρά μόνο ένας κολοσσός με πήλινα πόδια και αγωνίζεται στην άμμο της ερήμου που την είδε να γεννιέται.
.
Εντέλει, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιτυγχάνει τους στόχους του: απέτρεψε το σχέδιο του Πενταγώνου για ένα παραχωρημένο κράτος σε τρομοκρατική οργάνωση, το Ντάες, και κατάφερε να επανεντάξει στην οικονομική ζώνη των ΗΠΑ όλα κράτη στην περιοχή, με εξαίρεση τη Συρία, ήδη χαμένη από το 2014. Αλλά ταυτόχρονα, το Πεντάγωνο θριαμβεύει επίσης εν μέρει: κατάφερε να καταστρέψει τις κρατικές δομές του Αφγανιστάν, του Ιράκ, της Λιβύης και της Υεμένης. Συνάντησε τη μοναδική του αποτυχία στη Συρία, βέβαια λόγω της ρωσικής στρατιωτικής επέμβασης, αλλά προπαντός επειδή οι Σύροι ενσωματώνουν την έννοια του Κράτους από την αυγή του χρόνου.
.
Ο αφανισμός των αφγανικών κρατικών δομών, σύμφωνα με το σχέδιο του Πενταγώνου, και η απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων, η οποία θα είναι σε ισχύ την ημέρα των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ, σύμφωνα με τη βούληση του προέδρου Τραμπ, θα μπορούσε να σηματοδοτήσει τη συμμαχία μεταξύ αυτών των δύο δυνάμεων. Ωστόσο, δεν είναι. Το Πεντάγωνο προσπάθησε μάταια να επιβάλει τον στρατιωτικό νόμο στις Ηνωμένες Πολιτείες για αντιμετώπιση της επιδημίας Covid-19 [ 11 ], στη συνέχεια βοήθησε πίσω από τα παρασκήνια τους “Antifas”, τους οποίους είχε ήδη εκπαιδεύσει στη Συρία [ 12 ] για να συντονίσει τις φερόμενες «φυλετικές» ταραχές. Η Ρωσία, η οποία δεν είχε ποτέ διαφορετική θέση, περιμένει με σύνεση να αποκομίσει τις επιτυχίες της δέσμευσής της στη Συρία.
.
Τιερί Μεϊσάν
.
Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά
.
Πηγή Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα)
.
[1] « Ο πρώτος πόλεμος του ΝΑΤΟ-ΜΑ ανατρέπει την περιφερειακή τάξη», του Τιερί Μεϊσάν, μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα), Δίκτυο Βολταίρος, 24 mars 2020.
.
[2] « L’Iran affiche son soutien à l’Otan en Libye », Réseau Voltaire, 17 juin 2020.
.
[3] « Selon Hassan Nasrallah, les États-Unis veulent provoquer la famine au Liban », Réseau Voltaire, 17 juin 2020.
.
[4] « La Turquie et les manifestations au Liban », Réseau Voltaire, 13 février 2020.
.
[5] « La Turquie annexe de facto le nord de la Syrie », Réseau Voltaire, 17 juin 2020.
.
[6] « Η Ουάσινγκτον και η Τεχεράνη τοποθετούν στην εξουσία έναν από τους δολοφόνους του Σολεϊμανί στο Ιράκ », Δίκτυο Βολταίρος, μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα), 16 mai 2020.
.
[7] « Ξεκίνησε η από- αποικιοποίηση του Ισραήλ », του Τιερί Μεϊσάν, μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα), Δίκτυο Βολταίρος, 26 mai 2020.
.
[8] « Προετοιμασία ενός νέου πόλεμου ενάντια της Λιβύης», του Τιερί Μεϊσάν, μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα), Δίκτυο Βολταίρος, 7 janvier 2020.
.
[9] « Les 18 000 Ouïghours d’Al-Qaïda en Syrie », Réseau Voltaire, 19 août 2018.
.
[10] « L’Égypte cède une partie de son territoire pour Neom », Réseau Voltaire, 6 mars 2018.
.
[11] « Πραξικοπηματίες στη σκιά του κορωναϊού », του Τιερί Μεϊσάν, μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα), Δίκτυο Βολταίρος, 31 mars και « Le Pentagone contre le président Trump », Réseau Voltaire, 11 juin 2020
.
[12] « Οι αναρχικές ταξιαρχίες του ΝΑΤΟ », του Τιερί Μεϊσάν, μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα), Δίκτυο Βολταίρος, 12 septembre 2017
