Στην ελλιπή πρόληψη, την ανύπαρκτη διαχείριση των δασών αλλα και την ανομία σε θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας, καθώς και την απαράδεκτη επιπολαιότητα ως προς τη διαχείριση απορριμμάτων αποδίδει μεταξύ άλλων ο καθηγητής Νίκος Μουσιόπουλος, Διευθυντής του Ενεργειακού Τομέα του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών ΑΠΘ και μέλος της Γερμανικής Ακαδημίας Επιστημών, τις επαναλαμβανόμενες καταστροφές σε δασικές εκτάσεις και περιουσίες λόγω των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών κάθε καλοκαίρι στη χώρα μας. Σε συνέντευξή του στο kathimerini.gr προτείνει την επιβολή προστίμου σε όσους αδιαφορούν για τη φροντίδα των δασών και δεν μεριμνούν για την απομάκρυνση των κλαδιών αλλά και την παροχή κινήτρων στους ιδιοκτήτες κατοικιών που λαμβάνουν μέτρα για τη δημιουργία αυτόνομου συστήματος πυρόσβεσης.

-Κάθε χρόνο βρισκόμαστε αντιμέτωποι με παρόμοιες δραματικές καταστάσεις σαν αυτές που βιώνουμε φέτος. Χιλιάδες στρέμματα γίνονται στάχτη, περιουσίες χάνονται και σε αρκετές περιπτώσεις θρηνούμε και απώλειες ανθρώπινων ζωών. Τι φταίει και ενώ πρόκειται για μια κατάσταση επαναλαμβανόμενη δεν λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα; Είναι θέμα έλλειψης υποστελέχωσης και παλιού εξοπλισμού των πυροσβεστικών δυνάμεων, θέμα κλιματικής αλλαγής, μορφολογίας του εδάφους, άναρχης δόμησης;

Θεωρώ ότι πρόκειται για συνδυασμό των όσων αναφέρετε- ίσως και κάποιων προσθέτων ζητημάτων. Ας τα πιάσουμε ένα-ένα, ξεκινώντας από τα σημαντικότερα:

1. Ελλιπής πρόληψη, τόσο από πλευράς πολιτείας, όσο και σε σχέση με τη συμπεριφορά των κατοίκων περιοχών με πυκνή βλάστηση. Η διαχείριση των δασών είναι πρακτικά ανύπαρκτη, οι υπηρεσίες υποστελεχωμένες και οι υποδομές απαρχαιωμένες. Οι κάτοικοι των περιοχών που αντικειμενικά κινδυνεύουν από πυρκαγιές στη μεγάλη τους πλειοψηφία δεν καθαρίζουν τα οικόπεδα και τους αγρούς τους από ξερά χόρτα και υπολείμματα κλαδεμάτων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν προσανάμματα που επιτείνουν το πρόβλημα, εφόσον υπάρξει έναυση.

2. Απαράδεκτη επιπολαιότητα ως προς τη διαχείριση απορριμμάτων αλλά και οργανικών αποβλήτων (ξερά χόρτα, υπολείμματα κλαδεμάτων). Η απλή απόθεση ή ταφή είναι απολύτως αναχρονιστική, ιδιαίτερα όταν γίνεται ανεξέλεγκτα (κάτι που δυστυχώς παραμένει σύνηθες στη χώρα μας). Ειδικά για το συλλεγόμενο από την Τοπική Αυτοδιοίκηση υλικό από τους καθαρισμούς οικοπέδων και αγρών θα έπρεπε να υπάρχουν, για την ορθή τους διαχείριση, Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων σε όλη την Επικράτεια.

3. Ανομία ειδικά σε θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας, με ολέθρια αποτελέσματα σε περιπτώσεις όπως η πυρκαγιά στο Μάτι.

4. Αυξημένη συχνότητα ακραίων μετεωρολογικών φαινομένων που συνδέονται με τη μεταβολή του κλίματος. Σε αντίθεση με όλα τα προαναφερθέντα, για τον παράγοντα αυτό δεν μπορεί να κατηγορηθεί η πολιτεία για ολιγωρία.

-Πού πιστεύετε ότι οφείλονται τα πολλαπλά μέτωπα σε διαφορετικές περιοχές;

Αν εξαιρέσουμε περιπτώσεις εμπρησμού (με αφορμή ότι κάπου αλλού υπάρχει έτσι και αλλιώς πυρκαγιά), θεωρώ ότι η έναυση σε περισσότερα σημεία της χώρας οφείλεται στο ότι ταυτόχρονα συντρέχουν σε διάφορες περιοχές όλες οι αναγκαίες συνθήκες για την έναρξη και διατήρηση μιας πυρκαγιάς.

-Πόσο επιβαρύνουν οι εναέριες γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που περνάνε μέσα από τα δάση;

Σε κάποιο βαθμό σίγουρα -αλλά η ύπαρξη εναέριων γραμμών είναι ιδιαίτερα προβληματική κυρίως διότι, εφόσον υπάρξει πυρκαγιά, καθίσταται προβληματική η ηλεκτροδότηση σε περιοχές όπου αυτή αποτελεί προϋπόθεση για την αποτελεσματική πυρόσβεση, πέραν του γεγονότος ότι η σύγχρονη ζωή δυσχεραίνεται υπέρμετρα όταν υπάρχει μεγαλύτερης διάρκειας διακοπή ρεύματος.

-Ποιοι είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των κλαδεμάτων και με ποιο τρόπο θα μπορούσε να γίνει όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά η φροντίδα των δασών;

Όπως προανέφερα, η ευθύνη είναι τόσο στους κατοίκους, άρα θα πρέπει να προβλέπεται υψηλό πρόστιμο για όσους αδιαφορούν, όσο όμως και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση που πρέπει αφενός να φροντίζει για την αποκομιδή, αφετέρου για την παράδοση του υλικού σε εγκαταστάσεις για την κατάλληλη επεξεργασία και αξιοποίηση της βιομάζας.

-Τα σπίτια σε δασικές εκτάσεις θα έπρεπε να έχουν υποχρεωτικά αυτόνομο σύστημα πυρόσβεσης;

Σίγουρα θα βοηθούσε αν υπήρχαν τέτοια συστήματα σε υψηλό ποσοστό των κατοικιών αυτών. Πιστεύω ότι η πολιτεία θα μπορούσε να παράσχει κίνητρα για την εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων, υπό την προϋπόθεση ότι θα προβλέπεται αξιόπιστο σύστημα εποπτείας ότι συντηρούνται συστηματικά, ώστε να υπάρχουν εχέγγυα ότι τα συστήματα είναι λειτουργικά. Τα κίνητρα θα μπορούσαν να είναι κάποια επιχορήγηση, όπως στο
πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», ή κάποια μείωση φόρου (π.χ. του ΕΝΦΙΑ).

-Υπάρχουν συγκεκριμένα δέντρα με μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε νερό που συνεπώς θα είναι πιο ανθεκτικά στη φωτιά και θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως αντιπυρικές ζώνες;

Προφανώς υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα διάφορα είδη δένδρων σε ότι αφορά την αναφλεξιμότητα. Η χαλέπιος πεύκη, για παράδειγμα, είναι ό,τι χειρότερο σε ένα οικόπεδο όπου υπάρχουν κτίσματα. Εννοείται ότι σε αναδασώσεις είναι σκόπιμο να προτιμηθούν λιγότερο αναφλέξιμα ή άκαυστα δέντρα. Ως παραδείγματα για λιγότερο αναφλέξιμα δέντρα μπορούν να αναφερθούν η χαρουπιά και το κυπαρίσσι. Καθ’ ύλην αρμόδιοι συνάδελφοί μου χαρακτηρίζουν το τελευταίο ως δύσφλεκτο κωνοφόρο, το οποίο μπορεί να ανακόψει μια μαινόμενη πυρκαγιά και να προστατεύσει οτιδήποτε ακολουθεί.

-Μπορεί να γίνει κάτι τώρα για να αντιμετωπιστούν καλύτερα τα μέτωπα;

Φοβάμαι πως όχι -αν εξαιρεθεί η δυνατότητα υποστήριξής μας για την αποτελεσματική πυρόσβεση από φίλα προσκείμενες χώρες.

“Καθημερινή”