του Αλέξανδρου Ιτιμούδη*
Ο διπλωματικός πυρετός στον οποίο έχει επιδωθεί τελευταία η ελληνική πλευρά θα πρέπει να αρχίσει σιγά σιγά να επικεντρώνεται και στην περίπτωση του Λιβάνου. Ο Λίβανος παρότι ένα μικρό κρατίδιο της Μέσης Ανατολής, και εν πολλοίς χιλιοταλαιπωρημένο, αποτελεί ένα εξόχως στρατηγικό σημείο για την προβολή ισχύος στην περιοχή. Η Ελλάδα οφείλει και πρέπει να το λάβει σοβαρά υπόψην της αυτό.
Προ πέντε ημερών ο Α/ΓΕΕΘΑ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Λιβανέζο ομόλογο του, ο οποίος ευχαρίστησε την Ελλάδα για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, ενώ παράλληλα ο Έλληνας στρατηγός τόνισε πως η χώρα μας θα συνεισφέρει στην ανασυγκρότηση των λιβανέζικων ενόπλων δυνάμεων.
Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς ο Λίβανος, το τελευταίο διάστημα αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα αστάθειας στο εσωτερικό του. Η Ελλάδα έχει μια χρυσή ευκαιρία, ειδικά αφότου υπέγραψε την στρατηγική συμφωνία με την Γαλλία, να κάνει ένα γερό διπλωματικό και όχι μόνο “μπάσιμο” στην συγκεκριμένη χώρα. Εδώ πρέπει να τονιστεί πως αυτό πρέπει να γίνει σε συννενόηση με την Γαλλία, η οποία έδειξε πως ενδιαφέρεται και αυτή για το μέλλον του Λιβάνου, ενώ και η ίδια από παλιά είχε πολιτικά και στρατηγικά ερείσματα.
Ο Λίβανος βρίσκεται σε ένα στρατηγικό όπως είπαμε σημείο από το οποίο μπορεί να υποστηριχτεί φυσικά η Κύπρος, ενώ γειτνιάζει και με το Ισραήλ με το οποίο βρίσκεται σε μια διαμάχη αναφορικά με τον καθορισμό της ΑΟΖ. Μια ενδεχόμενη διαμεσολάβηση της Ελλάδας σε συνδυασμό με την επικουρική επίβλεψη της Γαλλίας θα μπορούσε να βοηθήσει στην επίλυση του ζητήματος, σταθεροποιόντας ακόμα περισσότερο την περιοχή. Σε ένα δεύτερο επίπεδο η Ελλάδα θα προσέφερε την τεχνογνωσία της στον λιβανέζικο στρατό, ο οποίος ειδικά στην τωρινή συγκυρία πιθανώς να χρειαστεί να αναλάβει περισσότερες πρωτοβουλίες για την σταθεροποίηση της χώρας.
Το βασικό χαρακτηριστικό όμως που διαθέτει ο Λίβανος, και αφορά άμεσα την Ελλάδα είναι πολιτισμικό. Στα εδάφη του κράτους κατοικούν περί τις 300.000 ορθόδοξοι Ρωμιοί της Ανατολής, οι οποίοι εδώ και χρόνια ζουν σε ένα καθεστώς ασφυξίας, που προήλθε από την εκρηκτική αύξηση των μουσουλμάνων στην χώρα έπειτα από την εισροή Παλαιστινίων την δεκαετία του 80. Οι άνθρωποι αυτοί αποτελούν πολιτισμικό κεφάλαιο για την Ελλάδα, η οποία μέχρι στιγμής δεν έχει κατορθώσει να τους αξιοποιήσει. Να ειπωθεί εδώ πως μαζί με τους Μαρωνίτες, αποτελούν το πιο μορφωμένο τμήμα του πληθυσμού, και ήδη πολλοί επιδιώκουν να εγκαταλείψουν την χώρα. Η Γαλλία είναι μία από τις χώρες που βοηθούν προς αυτό το σκοπό.
Γίνεται κατανοητό πως μια πιθανή κατάρρευση του λιβανέζικου κράτους θα σηματοδοτήσει νέο γύρο αστάθειας στην περιοχή με ότι αυτό συνεπάγεται για τα συμφέροντα και των πληθυσμών εκεί, όπως και αυτά της Ελλάδας. Αντίθετα μια έξωθεν στήριξη του κράτους υπό την ελληνογαλλική εποπτεία, πιθανόν να μπορέσει να αλλάξει τις ισορροπίες και αυτό θα οδηγήσει σε πολλαπλά οφέλη και την ίδια την ελληνική πλευρά.
Ένας σταθερός Λίβανος εξυπηρετεί καταρχάς την ασφάλεια του Ισραήλ που ως γνωστόν συνορεύει με αυτόν, και δεν θα ήθελε σίγουρα μια ακόμα εστία αναταραχής στα βόρεια σύνορα του. Επίσης λόγω της γαλλικής πολιτισμικής επιρροής στην εκπαίδευση και την πολιτική, είναι σίγουρο πως θα ευνοήσει τις γαλλικές επιδιώξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς θα προσθέσει ακόμα ένα «πονοκέφαλο» στους ιθύνοντες της Άγκυρας.
Επιπλέον, όμως, θα επιτρέψει την Ελλάδα να ασκήσει πολιτισμική επιρροή στην περίπτωση που θελήσει να οικειοποιηθεί τους ορθόδοξους πληθυσμούς, οι οποίοι λόγω μορφωτικού κεφαλαίου, θα μπορούσαν να αναλάβουν ηγετικούς και διοικητικούς ρόλους μέσα στο κράτος. Ο ίδιος ο Μακρόν να πούμε πως άσκησε δριμεία κριτική στην πολιτική ηγεσία του Λιβάνου, χαρακτηρίζοντας την «αποτυχημένη». Υπάρχει επομένως παράθυρο προώθησης προσώπων μέσα από την ρωμαΐικη ορθόδοξη κοινότητα, γεγονός που συμφέρει προφανώς την Ελλάδα.
Παράλληλα ένας φίλα προσκείμενος Λίβανος, θα συνέβαλλε και στην στρατηγική υποστήριξη της Κύπρου λόγω της μικρής απόστασης.
Εν κατακλείδι, θεωρώ πως η Ελλάδα έχει γεωστρατηγικό συμφέρον να υποστηρίξει την ανάταση του Λιβάνου, καθώς οι γεωπολιτικές καταστάσεις ειδικά μετά την υπογραφή της ελληνογαλλικής συμφωνίας και του ανοίγματος στις χώρες του Κόλπου, ευνοούν πλέον μια ακόμα πιο ενεργητική εξωτερική πολιτική. Σίγουρα ο Λίβανος αποτελεί κρίσιμο κομμάτι της σκακιέρας, και η ελληνική παρουσία εκεί,όπως και στην Λιβύη, καθίσταται αναγκαία.
*Ο Αλέξανδρος Ιτιμούδης, είναι μεταπτυχιακός φοιτητής Γεωπολιτικής Ανάλυσης, Γεωστρατηγικής Σύνθεσης και Σπουδών Άμυνας και Ασφάλειας.
