Καιρός να βρει η Ελλάδα τον ρόλο της σε έναν κόσμο που αλλάζει.

του Αλέξανδρου Ιτιμούδη*

Γενικά στον αληθινό κόσμο είναι ιδιαίτερα χρήσιμο αλλά και πρακτικό να ξέρεις τι ρόλο έχεις σε ένα συγκεκριμένο σύστημα. Αν δεν το συνειδητοποιείς αυτό, τότε στην καλύτερη περίπτωση θα έχεις προβλήματα εσωτερικά, στην χειρότερη θα εκμεταλλευτεί την σύγχηση σου ένας εν δυνάμει αντίπαλος και θα σου προξενήσει ζημιά. Έχοντας αυτά κατά νου θα προχωρήσω σε μια ανάλυση περί του ρόλου της Ελλάδας, υπό την παρούσα γεωπολιτική συγκυρία.

Παρατηρώντας την ιστορία αλλά κυρίως την γεωπολιτική θέση του ελληνικού κράτους, θα παρατηρήσουμε πως η Ελλάδα αποτελεί τυπολογικά μια θαλάσσια δύναμη. Από την αρχή της ίδρυσης του νεοελληνικού κράτους η Ελλάδα ως γεωπολιτισμικός δρων, αποτελούσε ένα ιδιαίτερα δυναμικό κράτος που λειτουργούσε σαν προέκταση των θαλάσσιων μεγάλων δυνάμεων.

Χωρίς πολλά λόγια θα πω πως τα γεωστρατηγικά συμφέροντα της Ελλάδας, και γενικά η φυσική της θέση είναι ως προκεχωρημένου συμμάχου των θαλάσσιων δυνάμεων, οι οποίες εξ ορισμού είναι εναντίον των χερσαίων δυνάμεων. Χερσαία δύναμη αποτελεί και η Τουρκία σημειοτέον. Η Ελλάδα λοιπόν οφείλει καταρχήν να αποδεχτεί σε επίπεδο κοινής γνώμης τον ρόλο αυτό, και κατά δεύτερον να κοιτάξει πως θα βελτιώσει ακόμα περισσότερο την θέση της και να καταστήσει εαυτόν ακόμα πολυτιμότερο προς τις θαλάσσιες δυνάμεις.

Στο σημείο αυτό θα κάνω μια παρένθεση. Θα ήθελα πάρα πολύ η Ελλάδα να βρισκόταν στην θέση που βρισκόταν η άλλοτε κοσμοκράτειρα Ανατολική Ρωμαϊκή – Βυζαντινή Αυτοκρατορία, της οποίας αποτελεί φυσικό διάδοχο τόσο πολιτισμικά όσο και γλωσσικά. Θα ήθελα πάρα πολύ να ελέγχαμε εμείς τα chockpoints των Δαρδανελίων από κοινού με το Αιγαίο, και να κόβαμε τον βήχα σε όσους τολμούσαν να επιβουλευτούν την ασφάλεια και τη ευημερία μας. Δυστυχώς όμως το νεοελληνικό κράτος απέχει πολύ από το να κατέχει μια τέτοια θέση στο σημερινό κόσμο, οπότε αυτό που μας μένει είναι να κοιτάξουμε τι μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε την θέση μας.

Παρόλα αυτά μπρορούμε να έχουμε βάσιμες ελπίδες ότι μπορούμε να αναλάβουμε ένα συγκεκριμένο ρόλο. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι η 5η ισχυρότερη αεροπορική δύναμη στην Ευρώπη, 16η παγκοσμίως, και 18η σε γενική αεροπορική ισχύ. Επίσης είναι η 5η σε φρεγάτες παγκοσμίως, 10η σε υποβρύχια, και 3η σε ενεργό στρατιωτικό προσωπικό στην Ευρώπη. Η υπεροχή της στην χερσόνησου του Αίμου είναι αδιαμφισβήτητη, ενώ αν σε αυτά προσθέσουμε και το τεράστιο πολιτισμικό κεφάλαιο, το οποίο βέβαια δεν εκμεταλευόμαστε ακόμα όσο θα έπρεπε, καταλαβαίνουμε πως η Ελλάδα μπορεί εντασσόμενη σε συγκεκριμένα σχήματα να αποτελέσει μια πρώτης τάξεως μεσαίου βεληνεκούς δύναμη.

Πολλοί ειδικοί επίσης έχουν τονίσει, πως ο ρόλος της Ελλάδας πέφτει κατακόρυφα όταν εντάσσεται σε σχήματα υπό την ηγεσία χερσαίων δυνάμεων, όπως για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Ένωση υπό γερμανική ηγεμονία. Γίνεται επομένως κατανοητό πως η Ελλάδα στην σύγχρονη συγκυρία μόνο ως προκεχωρημένο φυλάκιο ενός θαλάσσιου ηγεμόνα, μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά και να μεγαλουργήσει.

Για όσους δε, ξινίζουν σκεπτόμενοι το αν αυτό είναι καλό για την Ελλάδα, τους προτρέπω να δουν το παράδειγμα του Ισραήλ. Ένα κράτος με παρόμοια πληθυσμιακά χαρακτηριστικά με αυτά της Ελλάδας, μικρότερο σε έκταση, και ευρισκόμενο σε πολύ μειονεκτηκότερη θέση. Και όμως κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί την ισχύ του, την επιρροή του, και τον ρόλο που έχει αναλάβει ως κράτος – φρουρός των δυτικών συμφερόντων στην περιοχή.

Εν κατακλείδι, είναι καιρός μετά από μια δεκαετία κατάπτωσης, γεωπολιτικού μηδενισμού, και αυτοταπείνωσης, να ξαναβρεί η Ελλάδα τον ρόλο της σε ένα κόσμο που αλλάζει. Εφόσον το κάνει αυτό τότε όχι μόνο θα ανταπεξέλθει στις αναδυόμενες απειλές, αλλά θα μπορέσει να πάρει το δρόμο προς την ευημερία.

*Ο Αλέξανδρος Ιτιμούδης, είναι μετατυχιακός φοιτητής Γεωπολιτικής Ανάλυσης, Γεωστρατηγικής Σύνθεσης και Σπουδών Άμυνας και Ασφάλειας.