Έναν αιφνιδιασμό επιφύλαξε ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Δένδιας, κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού, όταν από το βήμα της Βουλής, εξήγγειλε ότι έρχονται ουσιαστικές αλλαγές στη στρατιωτική θητεία. Αιφνιδιασμός επειδή δεν βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, όπου το θέμα της θητείας αποτελούσε για κάθε κυβέρνηση ισχυρό προεκλογικό χαρτί. Αλλά και επειδή αποκάλυψε ότι για τη νέα θητεία θα υιοιθετηθεί το φινλανδικό σύστημα.

Έως τώρα στις αυξομειώσεις της θητείας εξετάζονταν άλλα συστήματα. Πότε του Ισραήλ, βασικοί άξονες του οποίου είναι η υποχρεωτική στράτευση στα 18 έτη και η υποχρεωτική κατάταξη γυναικών, ενώ χαρακτηρίζεται από ένα άρτιο σύστημα εφεδρειών. Και πότε της Κύπρου όπου επίσης προβλέπεται η θητεία στα 18. Ποτέ όμως έως σήμερα δεν είχε πέσει στο τραπέζι σύστημα θητείας από σκανδιναβική χώρα που μάλιστα έγινε μέλος του ΝΑΤΟ μόλις πριν από λίγο καιρό.

Στην Ελλάδα οι περισσότεροι, περιλαμβανομένων και των στρατολόγων, δεν γνώριζαν καν τι είδους στρατό έχει η Φινλανδία, εάν η θητεία στη χώρα αυτή είναι υποχρεωτική ή εθελοντική και κυρίως ποιο είναι το βασικό δόγμα της, το οποίο θέλουν να εισαγάγουν από το 2024 στην Ελλάδα ο Νίκος Δένδιας και ο υφυπουργός Γιάννης Κεφαλογιάννης, ο οποίος θα έχει και το γενικό πρόσταγμα εφαρμογής της.

Όσοι, ανάμεσά τους και στρατολόγοι, έσπευσαν να αναζητήσουν στο Διαδίκτυο το στρατιωτικό σύστημα που ισχύει στη Φινλανδία μάλλον απογοητεύτηκαν, αφού οι πληροφορίες για τη χώρα αφορούσαν κυρίως την ένταξή της στη Βορειοατλαντική Συμμαχία και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει με τη γειτονική Ρωσία. Δεξιότητες διαδικτυακής αναζήτησης, αντίθετα, απαιτούνταν για πληροφορίες σχετικά με τον φινλανδικό στρατό.

Ουσιαστικές αλλαγές

Εκείνο που ανακάλυψε η ηγεσία του υπουργείου και κάνει τη διαφορά του φινλανδικού συστήματος θητείας από το ελληνικό είναι ότι προσφέρει μια «εναλλακτική» στρατιωτική υπηρεσία. Η «ειδικότητα αποκτηθείσα εν τω στρατεύματι» δεν είναι άγνωστη βεβαίως στους στρατεύσιμους των παλιότερων γενιών, με βασικές ειδικότητες αυτές του οδηγού βαρέος οχήματος, του τυφεκιοφόρου, του αρχηγού πληρώματος, του γραφέα κ.τ.λ.

Στο νέο σύστημα στρατιωτικής εκπαίδευσης εισάγεται η «πιστοποίηση αποκτηθείσα εν τω στρατεύματι», το οποίο θα έχει ισχύ πιστοποιητικού επαγγελματικής κατάρτισης. Η λογική είναι να μην αποτελεί η στρατιωτική θητεία ένα είδος «νεκρού χρόνου» αλλά να εφοδιάζει τους στρατεύσιμους με δεξιότητες που θα τους φανούν χρήσιμες στην πολιτική τους ζωή.

Το νέο σύστημα εδράζεται σε αυτήν την αντίληψη, η οποία δεν συνοδεύεται από συνήθεις εξαγγελίες περί αύξησης ή μείωσης της θητείας, στράτευσης στα 18, υπηρεσίας στα σύνορα ή εθελοντικής κατάταξης. Στο Πεντάγωνο τέτοιου τύπου παρεμβάσεις θεωρούνται «πολυφορεμένες» και γι’ αυτό τον λόγο προτιμήθηκε η κατεύθυνση της «χρηστικής θητείας» για τους νέους που υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία.

Σε αυτό το εκπαιδευτικό πλαίσιο θα μπορούσε να αυξηθεί η θητεία σε εθελοντική βάση, ενώ υπάρχουν σκέψεις και για ημερήσια αποζημίωση.

Όπως πληροφορείται «Το Βήμα», η αναζήτηση στο Πεντάγωνο ξεκίνησε από τις χώρες όπου η θητεία είναι καθολικά υποχρεωτική. Η σκέψη για υποχρεωτική στράτευση στα 18 έτη δεν έχει εγκαταλειφθεί. «Μαγνήτης», ωστόσο, αποδείχθηκε το φινλανδικό μοντέλο όπου, μαζί με το απολυτήριο, παρέχονται πιστοποιητικά επαγγελματικής κατάρτισης, στην οποία περιλαμβάνονται και οι ψηφιακές δεξιότητες.

Για τα ελληνικά δεδομένα, αυτό σημαίνει πως οι Ένοπλες Δυνάμεις θα προμηθευτούν σε πρώτη φάση 50.000 tablets που θα χρεώνονται σε κάθε στρατιώτη με… «108». Κάτι που σημαίνει πως, όπως χρεώνεται το όπλο, ο σάκος και η εξάρτηση, έτσι θα χρεώνεται και το tablet, το οποίο με το τέλος της θητείας θα παραδίδεται στη μονάδα.

Τα χρήματα για την προμήθειά τους θα διατεθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης. Με αυτά τα tablets θα προσφέρεται πρόσβαση σε online εκμάθηση: «Πρόκειται για ένα σύστημα που θα προσφέρει γνώσεις στον στρατευμένο» εξηγεί χαρακτηριστικά ο υφυπουργός Αμυνας Γιάννης Κεφαλογιάννης.

Απολυτήριο με πιστοποιητικό

Στο τέλος της θητείας οι Ένοπλες Δυνάμεις θα παρέχουν ένα πιστοποιητικό ειδικότητας, το οποίο θα αναγνωρίζεται τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.

Μια σειρά από πιστοποιητικά επαγγελματικής κατάρτισης περιμένουν τους στρατευμένους από το δεύτερο εξάμηνο του 2024: Επαγγέλματα δηλαδή που θα τα διδάσκονται και θα τα μαθαίνουν στον Στρατό. Οι πιστοποιήσεις θα αφορούν ειδικότητες, όπως ναυαγοσώστης, μηχανικός αυτοκινήτων, χειριστής προωθητής γαιών, χειριστής ισοπεδωτής γαιών, τεχνίτης τηλεπικοινωνιών, αρτοποιός, μάγειρας, βοηθός κλινικής μικρών ζώων, διασώστης, παροχή πρώτων βοηθών και ειδίκευση στην πολιτική προστασία.

Βεβαίως πολλές από τις ειδικότητες αυτές προσφέρονται και στα ιδιωτικά ΙΕΚ. Ωστόσο, οι Ενοπλες Δυνάμεις εμφανίζονται έτοιμες με νομοσχέδιο που θα έχει τίτλο «Θητεία – Ευκαιρία» και που θα κατατεθεί στη Βουλή να εφαρμόσουν το σύστημα αυτό, το οποίο θα αρχίσει να λειτουργεί τον Σεπτέμβριο του 2024. Εκεί προβλέπεται και εθελοντική υπηρεσία γυναικών.

Οι Φινλανδοί όμως έχουν προβλέψει και κάτι ακόμη. Πέραν της επαγγελματικής πιστοποίησης που χορηγούν στους κληρωτούς, αντιλαμβάνονται τη θητεία ως αμοιβόμενη υπηρεσία. Ετσι, κάθε κληρωτός φινλανδός στρατιώτης αμοίβεται με 5,2 ευρώ ημερησίως εάν κάνει θητεία 6 μηνών. Εάν θελήσει να κάνει θητεία 9 μηνών αμείβεται με 8 ευρώ ημερησίως και αν υπηρετήσει 12 μήνες με 12,10 ευρώ ημερησίως.

Το κλιμακωτό σύστημα αμοιβών εξετάζεται στο Πεντάγωνο χωρίς ωστόσο να έχουν ληφθεί αποφάσεις.

Ιστορίες από το παρελθόν

Η θητεία στην Ελλάδα πέρασε από πολλά κύματα. Ανάλογα με την ισχύ του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος, αυξομειωνόταν και ήταν μια καλή «παροχή» για τους ψηφοφόρους.

Υπήρξαν κατά καιρούς σκέψεις για υποχρεωτική στράτευση στα 18, σκέψεις για υποχρεωτική στράτευση και των γυναικών (κατά κανόνα σε περιόδους που υπήρχε κρίση με την Τουρκία), ρυθμίσεις για ανυπότακτους, για… λιποτάκτες, για αρνητές συνείδησης, για κατάργηση των στρατοδικείων και πολλές ακόμη. Ποτέ όμως στο παρελθόν δεν έγινε εξαγγελία για παροχή πιστοποιητικού επαγγελματικής κατάρτισης από τις Ένοπλες Δυνάμεις σε μη προεκλογική περίοδο.

Έρχονται χακί ΙΕΚ: Απολυτήριο από τον στρατό με «όπλο» την πιστοποίηση – Ποιες ειδικότητες αφορά