Δεν χωρούν ούτε κυβερνητικές θριαμβολογίες ούτε αντιπολιτευτικές μιζέριες
Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Πολλά ακούγονται και γράφονται αυτές τις μέρες με αφορμή την απόδοση στην Ελλάδα της επενδυτικής βαθμίδας των ομολόγων της από τον αμερικανικό οίκο αξιολόγησης Standard & Poor’s (S&P) την περασμένη Παρασκευή, 20-10-2023. Αλλά και με αφορμή την συμβολική συνεδρίαση στην Αθήνα σήμερα και αύριο του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ο Γιάννης Στουρνάρας, σήμερα διοικητής της ελληνικής κεντρικής τράπεζας και πρώην υπουργός Οικονομίας από το 2012 έως το 2014, ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε : «Το αρχικό λάθος της κρίσης ήταν των Ελλήνων» (πόσοι άραγε συν-έλληνες το παραδέχονται αυτό ;). Από το 2002, όταν η Ελλάδα εντάχθηκε στην ευρωζώνη, η χώρα μπορούσε να δανείζεται με χαμηλά επιτόκια για να επενδύει κι όχι φυσικά να καταναλώνει, πολύ κάτω από τα επιτόκια που θα είχε με τη Δραχμή. Η κυβέρνηση Κώστα Καραμανλή βρήκε την «ευκαιρία» να ξοδεύει στα τυφλά, μέχρι που φτάσαμε στο 2009, με ένα γιγάντιο δημοσιονομικό έλλειμμα 15% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), παραποιώντας και τους πραγματικούς αριθμούς (Greek statistics). «Σε αντίθεση με άλλες χώρες, δεν επρόκειτο τότε για μια τραπεζική κρίση, αλλά εξ ολοκλήρου ένα πρόβλημα που προερχόταν από τον σπάταλο δημόσιο τομέα». Έτσι με το κεφάλι της «Για την Ευρώπη, η Ελλάδα υπήρξε η μαία της Ιστορίας», είπε ο Στουρνάρας αφού όλα τα διασωστικά μέτρα και τα ευρωπαϊκά εργαλεία δημιουργήθηκαν εξ αιτίας της ελληνικής κρίσης, όπως αναφέρει ο Eric Albert στην ανάλυσή του στον Le Monde στις 23-10-2023, με τίτλο : «Το διπλό λάθος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη διαχείριση της ελληνικής κρίσης στις αρχές της δεκαετίας του 2010» (La double faute de l’Union européenne dans la gestion de la crise grecque, au début des années 2010).
Όμως η χώρα μας, ενώ έφτασε στο χείλος του γκρεμού το καλοκαίρι του 2015, ευτυχώς δεν έπεσε στο βάραθρο, στο οποίο θα την έριχναν το 61% των Ελλήνων και οι Δημαγωγοί των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Το είδε το βάραθρο ο κ. Τσίπρας, σκιάχτηκε και έκανε την περίφημη «Kolotumba».
Έκτοτε εισήλθαμε στην οδυνηρή ανοικοδόμηση της ελληνικής οικονομίας η οποία, παρά την εμφανή ανόρθωσή της, βρίσκεται σήμερα κατά περίπου 20% κάτω από το επίπεδο που βρισκόταν πριν την κρίση το 2007. Αυτό δείχνει ανάγλυφα το παρακάτω γράφημα του Le Monde και της Eurostat που εμπεριέχεται στο δημοσίευμα των Eric Albert και Marina Rafenberg στις 21-10-2023, με τίτλο : «Η Ελλάδα ανοικοδομεί οδυνηρά την οικονομία της, μετά από δεκαπέντε χρόνια ύφεσης» (La Grèce reconstruit péniblement son économie, après quinze ans de dépression).
Η ελληνική οικονομία παραμένει κατά 20% κάτω από το επίπεδο που ήταν το 2007
Εξέλιξη του ΑΕΠ της Ελλάδας με βάση το 100.
Το βράδυ λοιπόν της Παρασκευής 20 Οκτωβρίου, ο οίκος αξιολόγησης S&P ανακοίνωσε την πολύ-αναμενόμενη απόφαση : η αξιολόγηση της Ελλάδας πήγε από τον βαθμό BB+ στον βαθμό BBB−. Μια τεχνική χειρονομία, αλλά εξαιρετικά συμβολική : 13 χρόνια αφότου υποβιβάστηκε στο καθεστώς των «ομολόγων σκουπιδιών» (junk bond), δηλαδή στην πιο επικίνδυνη κατηγορία, η Ελλάδα επιστρέφει επίσημα στην κατηγορία επενδυτικού βαθμού «investment grade», δηλαδή στην «επενδύσιμη» κατηγορία». «Είναι ουσιαστικά συμβολική», αναγνωρίζει ο Γιώργος Χριστόπουλος, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών, «αλλά δεν πιστεύω ότι κάποια άλλη χώρα έχει καταφέρει να επιστρέψει σε αυτήν τόσο γρήγορα», λέει.
Μετά από μια ιστορική ύφεση, κατά την οποία η ελληνική οικονομία κατέρρευσε κατά 28%, η Ελλάδα φαίνεται τελικά να έχει γυρίσει σελίδα, αν κάτι δεν στραβώσει φυσικά από τους συνεχιζόμενους πολέμους της Ουκρανίας και Γάζας. Πρώτα υπήρξε η κρίση των ετών 2008-2016, μετά η σταθεροποίηση των ετών 2017-2020 και, από το τέλος της πανδημίας, η επιστροφή στην οικονομική μεγέθυνση. Φέτος, παρά τον πληθωρισμό που έχει διαβρώσει την αγοραστική δύναμη των Ελλήνων, θα πρέπει να φτάσει στο 2,5%. Όσον αφορά την ανεργία, η οποία κορυφώθηκε στο 28% το 2013, έχει υποχωρήσει στο 11%, με τους γλίσχρους βέβαια μισθούς στον ιδιωτικό τομέα που δεν επιτρέπουν τους νέους να κάνουν οικογένειες και παιδιά.
Αυτό που βίωσε η Ελλάδα ήταν χειρότερο από την αμερικανική ύφεση του 1929-1933. Η πτώση της οικονομίας μας ήταν σχεδόν παρόμοια [δηλαδή 28% στην Ελλάδα, 29% στις Ηνωμένες Πολιτείες], αλλά κράτησε περισσότερο [δηλαδή 4 χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες, 8 χρόνια στην Ελλάδα, 2008-2016].
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ελλάδα ακολούθησε μια μακρά κάθοδο στην κόλαση, δηλαδή : τρία διεθνή προγράμματα διάσωσης, μια μεγάλη αναδιάρθρωση χρέους και τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών. Συνολικά, οι πιστωτές μας (κυρίως η Ευρωπαϊκή Ένωση) έδωσαν 326 δισ. ευρώ για να διατηρήσουν τη χώρα μας όρθια.
Συνεπώς δεν χωρούν ούτε κυβερνητικές θριαμβολογίες ούτε αντιπολιτευτικές μιζέριες.
