«Χρήσιμα διδάγματα από δυο εκ διαμέτρου αντίθετες υποτιμήσεις νομίσματος του Πέσο Αργεντινής και του Γουάν Κίνας»

Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected]  www.kalkis.eu

Τον τελευταίο καιρό οι υποτιμήσεις του σκληρού κινεζικού νομίσματος Γουάν και του ευάλωτου αργεντίνικου νομίσματος Πέσο απασχόλησαν τις αγορές αλλά και την παγκόσμια κοινή γνώμη για διαφορετικούς λόγους όμως.

Ποιος δεν ξέρει σήμερα ότι η διαχρονική οικονομική μεγέθυνση της Κίνας, μετά την εγκατάλειψη από τους κομμουνιστές ηγέτες της του οικονομικού μαοϊσμού, την κατέστησε την 2^η οικονομική δύναμη στον κόσμο, τον μεγαλύτερο Δανειστή των ΗΠΑ και με ένα σκληρό πια εθνικό της νόμισμα, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, που οι εταίροι μας οι Πορτογάλοι να εκδώσουν πρόσφατα επιτυχώς ομόλογο με ρήτρα Γουάν ! Και τότε γιατί οι κινέζοι υποτίμησαν πρόσφατα το νόμισμά τους, με ισοτιμία 7 Γουάν για 1 δολάριο, προκαλώντας την έκρηξη οργής του Τραμπ για αυτή τους την πράξη ; Για να αντισταθμίσουν τους δασμούς που επέβαλαν στα κινεζικά εισαγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες οι ΗΠΑ. Δηλαδή οι αρμόδιες κινεζικές νομισματικές αρχές έκαναν ηθελημένα μια «ανταγωνιστική υποτίμηση του Γουάν» σε σχέση με το παγκόσμιο πράσινο νόμισμα αναφοράς το δολάριο, στα πλαίσια του αμερικανο-κινεζικού οικονομικού πολέμου ο οποίος βρίσκεται σε εξέλιξη, διαταράσσει την παγκόσμια αγορά, χωρίς να ξέρουμε ακόμα ποια θα είναι η κατάληξή του. Το πιθανότερο είναι να συμβάλλει στην παγκόσμια ύφεση.

Τι συνέβη όμως αναφορικά με την αθέλητη υποτίμηση του Πέσο ;

 Μόλις δύο μήνες πριν από τις επικείμενες προεδρικές εκλογές στις 27 Οκτωβρίου 2019 στην Αργεντινή, η νίκη στις Προκριματικές εκλογές στις 11-8-2019 του αριστερού περονιστή (φωτο αριστερά) Alberto Fernández (με τη σύμπραξη της πρώην προέδρου Cristina Fernandez de Kirchner η οποία κατηγορείται για 12 υποθέσεις) ανέτρεψε τα προγνωστικά των δημοσκοπήσεων και πυροδότησε μια νέα κρίση στην πολύπαθη αυτή χώρα η οποία δεν μπορεί να συνέλθει από το 2.001. Ανήσυχοι οι Αργεντινοί, αποθηκεύουν βασικά τρόφιμα ή, αν έχουν χρήματα, αγοράζουν δολάρια, διότι το Πέσο κατακρημνίστηκε κατά 19% (την επαύριον του εν λόγω εκλογικού αποτελέσματος), δίχως φυσικά αυτή να είναι η βούληση της κυβέρνησης του προέδρου Mauricio Macri, συγκριτικά με την παραπάνω κινεζική περίπτωση.

«Αργεντινή: το πέσο κατακρημνίζεται, ο κόσμος τρελαίνεται» (Argentine : le peso dégringole, la rue s’affole), αυτός είναι ο τίτλος της ανταποκρίτριας στο Μπουένος Αύρες Mathilde Guillaume της ηλεκτρονικής Libération στις 13-8-2019, που νομίζω ότι λέει πολλά. «Κάθε Αργεντινός που σέβεται τον εαυτό του», λέει το ρεπορτάζ της, «πρέπει να ρίξει στο καροτσάκι του, βασικά αγαθά ισοδύναμα 3 μηνών, όπως π.χ. : χαρτιού τουαλέτας, λαδιού, αλεύρων και τσαγιού για να μπορέσει να επιβιώσει». Η Angela αστειευόμενη λέει : «Δεν έχω λεφτά για να αγοράσω δολάρια, έτσι κάνω ό,τι μπορώ : αποθεματοποιώ όλα αυτά τα βασικά προϊόντα τα οποία δεν θα αργήσουν να ακριβύνουν σημαντικά». «Όσοι μπόρεσαν, αγόρασαν δολάρια που την περασμένη Παρασκευή είχαν ισοτιμία 45 πέσος για 1 δολάριο.  Ενώ τη μαύρη Δευτέρα 12-8-2019 που ακολούθησε 1 δολάριο πουλιόταν για 60 πέσος στη νόμιμη αγορά συναλλάγματος. Στη μαύρη αγορά ; 1 δολάριο πουλιόταν για 69 πέσος, όπως σχηματικά φαίνεται η διακύμανση της επίσημης (Official Peso Rate) και της ανεπίσημης ισοτιμίας (Unofficial Peso Rate) του εν λόγω νομίσματος.

Τούτο μπορεί να φαίνεται παράδοξο, αλλά έτσι γίνεται : όταν υποτιμάται το νόμισμά τους, οι Αργεντινοί που έχουν χρήματα μπορούν να αγοράσουν δολάρια, δηλαδή ένα ακριβό καταφύγιο εναντίον ενός αβέβαιου μέλλοντος. Αύριο, μεθαύριο, θα είναι ακόμα πιο ακριβό και μαζί του θα είναι ακριβότερες όλες οι τιμές που ανεβαίνουν στα ύψη, όπως μεταξύ άλλων  : και τα δάνεια των ακινήτων, τα οποία έχουν ήδη βυθίσει δεκάδες χιλιάδες Αργεντινών στην πτώχευση, διότι αναπροσαρμόζονται στον καλπάζοντα πληθωρισμό, όπως έγραψε η Mathilde Guillaume της ηλεκτρονικής Libération στις 9-8-2019, με τίτλο «Αργεντινή : κατεστραμμένες ζωές με το δάνειο του Macri» (Argentine : des vies brisées au crédit de Macri).

Η Marisol, δανειολήπτρια, καταγγέλλει ότι από τον Ιούνιο του 2016, με μεγάλη δημοσιότητα της κυβέρνησης του Macri, δημιουργήθηκε ένα πιστωτικό σύστημα (UVA) που  αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο της στεγαστικής πολιτικής του για να λύσει το ιστορικό πρόβλημα ιδιοκτησίας σπιτιού για την εργατική τάξη της Αργεντινής.

Αυτά τα νέα δάνεια UVA που προορίζονταν αποκλειστικά για την αγορά ακινήτων κύριας κατοικίας άλλαξαν τα δεδομένα : το δάνειο, διάρκειας πάνω από 20 ή 30 χρόνια, μπορούσε να καλύψει μέχρι και το 80% της τιμής αγοράς του ακινήτου. Οι πρώτες αποπληρωμές του δανείου, ισοϋψείς  με την τιμή του ενοικίου, είχαν ανώτατο όριο το 25% των εισοδημάτων των δανειοληπτών. Υπήρξε όμως μια λεπτομέρεια στα ψιλά γράμματα της δανειακής σύμβασης : για να προφυλαχθούν οι Τράπεζες που χορήγησαν τα δάνεια, το επιτόκιο του δανείου προσαρμοζόταν εκάστοτε στον τρέχοντα πληθωρισμό! Μέσα σε 3 χρόνια, χορηγήθηκαν μεταξύ 115.000 και 170.000 τέτοια δάνεια (σύμφωνα με τα στοιχεία της κυβέρνησης ή των συνδέσμων των δανειοληπτών). Τα μισά από αυτά χορηγήθηκαν από την κρατική τράπεζα Nacion. Πλην όμως στην Αργεντινή, ο πληθωρισμός απέχει πάρα πολύ από το να είναι μια λεπτομέρεια. Ο Mauricio Macri, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, είχε δηλώσει : «Το θέμα του πληθωρισμού θα είναι το απλούστερο από αυτά που θα πρέπει να διαχειριστώ ως πρόεδρος»! Έξι μήνες πριν το τέλος της θητείας του η τελευταία του πολιτικάντικη υπόσχεση θα προκαλούσε γέλωτα, αν η κατάσταση στην Αργεντινή δεν ήταν τόσο καταστροφική. Από την αρχή της θητείας του, η ισοτιμία του πέσο έχει διαιρεθεί δια του 4 και πλέον έναντι του δολαρίου. Αφού από τα 9,60 πέσο για 1 δολάριο που ήταν το Δεκέμβριο του 2015, φτάσαμε στα 60 και 69 πέσο για 1 δολάριο την περασμένη Δευτέρα και πάει λέγοντας… Ο σωρευτικός πληθωρισμός ξεπέρασε το 200% τον περασμένο μήνα επί θητείας Macri. Εξ ου και η τεράστια ήττα που εισέπραξε στις προκριματικές εκλογές με 15% διαφορά από τον νικητή (47% έναντι 32%).

Με τον πληθωρισμό που ήδη πλησιάζει το 50% ετησίως, οι Αργεντινοί δεν  χρειάζονταν μια νέα υποτίμηση. Την περασμένη Δευτέρα όμως, το αόρατο χέρι των χρηματοπιστωτικών αγορών έπληξε βίαια την οικονομία της Αργεντινής : το πέσο υποτιμήθηκε μέσα σε λίγες μόνο ώρες, παρά το γεγονός ότι το επιτόκιο της κεντρικής Τράπεζας αυξήθηκε στο 73%, ένα θλιβερό ρεκόρ . Και οι μετοχές υποχώρησαν κατά 60%.

Σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές, ο «κίνδυνος της χώρας της Αργεντινής», ο οποίος μετρά τη δυσκολία μιας χώρας να αποπληρώσει τα χρέη της, έφθασε τις 1.771 μονάδες την Τρίτη 13-8-2019, δηλαδή την υψηλότερη μέσα σε 10 χρόνια.

Συμπέρασμα :

Μια εύρωστη οικονομικά χώρα, όπως η Κίνα σήμερα, με κρατικά Ταμεία ξεχειλισμένα από τα σκληρά νομίσματα (χάρη στις εξαγωγές της), όπως και του δολαρίου, έχει την πολυτέλεια, ως αυτεξούσια οικονομικά χώρα, να υποτιμήσει το Γουάν για να αντισταθμίσει τους αμερικανικούς δασμούς του Τραμπ.

Και από την άλλη μια ευάλωτη οικονομικά χώρα, όπως η Αργεντινή, με τρύπια κρατικά Ταμεία και που χρησιμοποίησε τα 57 δις εκατομμύρια δολάρια δανεικά από το ΔΝΤ για να συγκρατήσει την καταρρέουσα ισοτιμία του Πέσο, βρίσκεται και πάλι στα πρόθυρα της στάσης πληρωμών.

Να γιατί η ένταξή μας στο ασφαλές ευρώ ήταν μια διαχρονική κατάκτηση για την οποία κανένας φωστήρας Δραχμιστής δεν πρέπει να μας παραπλανά. Ποιον έλληνα αλήθεια απασχολεί σήμερα η ισοτιμία του νομίσματος που έχει στην τσέπη του ; Κανέναν. Οι Αργεντινοί τσουρουφλίζονται με το Πέσο τους. Ας αφήσουμε τον ακροδεξιό παραμυθά  Σαλβίνι να κάνει στην πράξη την αποκοτιά του με την έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ. Κάτι που ευτυχώς δεν τόλμησαν οι ακροδεξιο-ακροαριστεροί ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στην περίπτωση της Ελλάδας.