Χάγη: Ξεκινά η δίκη για τον UCK

Αρχίζει στη Χάγη, στο Ειδικό Δικαστήριο για τα εγκλήματα πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο, η δίκη των Χασίμ Θάτσι, Κάντρι Βέσελι, Γιάκουπ Κράσνιτσι και Ρέτσεπ Σέλιμι, τεσσάρων κορυφαίων διοικητών του πρώην «Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου» (UCK). Ο Θάτσι ήταν ο πολιτικός ηγέτης του UCK πριν και κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο το 1998-99, ο Βέσελι ήταν ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών, ο Κράσνιτσι ήταν ο εκπρόσωπος του UCK και ο Σέλιμι ήταν μέλος του γενικού επιτελείου.

Το κατηγορητήριο περιλαμβάνει εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, κατηγορίες για παράνομη στέρηση της ελευθερίας, κακομεταχείριση, βασανιστήρια και δολοφονίες, εξαφανίσεις και διώξεις, που διαπράχθηκαν στο Κοσσυφοπέδιο μεταξύ 1998 και 2000. Μέχρι στιγμής, η εισαγγελία έχει εντοπίσει 312 μάρτυρες.

Οι κατηγορίες κατά των πρώην ηγετών του UCK

Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, τα εγκλήματα φέρονται να διαπράχθηκαν σε διάφορες τοποθεσίες στο Κοσσυφοπέδιο, αλλά και στη βόρεια Αλβανία. Οι δράστες ήταν μέλη του UCK, τα θύματα εκατοντάδες πολίτες και άμαχοι. «Στα θύματα περιλαμβάνονται άτομα που θεωρούνταν εχθροί από τον UCK και αργότερα από την προσωρινή κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου, συμπεριλαμβανομένων Σέρβων, Ρομά και Καθολικών – άτομα που φέρονται να συνεργάζονταν με τις σερβικές αρχές ή να είχαν επαφές με Σέρβους», αναφέρει το κατηγορητήριο.

Αυτοί και άλλα μέλη της «συλλογικής εγκληματικής οργάνωσης» κατηγορούνται πως «επεδίωκαν τον κοινό στόχο της απόκτησης του πλήρους ελέγχου του Κοσσυφοπεδίου με κάθε μέσο» εκείνο το διάστημα. Ακόμη, αναφέρεται πως οι κατηγορούμενοι συμμετείχαν προσωπικά σε απειλές, ανακρίσεις, κακομεταχειρίσεις και συλλήψεις αντιπάλων. Η εισαγγελία ανακοίνωσε ότι έχει 56.000 έγγραφα στη διάθεσή της, τα οποία παρέδωσε στην υπεράσπιση. Πριν από τρεις εβδομάδες, δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά τα ονόματα ορισμένων εκ των θυμάτων που πιστεύεται ότι σκοτώθηκαν ή απήχθησαν με τη βία.

Η επιχειρηματολογία της υπεράσπισης

Οι συνήγοροι υπεράσπισης του Χασίμ Θάτσι, του πρώην πολιτικού ηγέτη του UCK, αρνούνται τις κατηγορίες και υποστηρίζουν ότι «ο UCK δεν θα είχε λάβει υποστήριξη από τη διεθνή κοινότητα» εάν είχε εγκληματικούς σκοπούς. «Η απόφαση του Γραφείου του Ειδικού Εισαγγελέα να θεωρήσει τον UCK ως εγκληματική οργάνωση σημαίνει ότι η διεθνής υποστήριξη που έλαβε ο UCK από τους εταίρους του, όπως οι Η.Π.Α., το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ιταλία και η Γερμανία, θα αποτελούσε υποστήριξη για ένα εγκληματικό σχέδιο εκτέλεσης μιας συστηματικής επίθεσης μεγάλης κλίμακας εναντίον άμαχου πληθυσμού. Αυτό σίγουρα δεν συνέβη! Δεν υπήρχε κοινό εγκληματικό σχέδιο του UCK. Η διεθνής κοινότητα δεν θα υποστήριζε ποτέ κάτι τέτοιο», αναφέρεται σε δήλωση της υπεράσπισης του Θάτσι. Σύμφωνα με αυτή, το κατηγορητήριο βασίζεται σε αποσπασματική και επιλεκτική παρερμηνεία των περιστατικών.

Η υπεράσπιση ανακοίνωσε ότι θα παρουσιάσει οκτώ διεθνώς γνωστές πολιτικές προσωπικότητες ως μάρτυρες, μεταξύ των οποίων ο Γουέσλι Κλαρκ, ο Γουίλιαμ Γουόκερ και ο Μπερνάρ Κουσνέρ. «Οι οκτώ μάρτυρες ήταν ανώτεροι διεθνείς διπλωμάτες, υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι του Ν.Α.Τ.Ο., του Ο.Α.Σ.Ε., του Ο.Η.Ε. και της UNMIK, καθώς και της Αποστολής Επαλήθευσης του Κοσσυφοπεδίου, κατά την εν λόγω περίοδο που καλύπτει το κατηγορητήριο. Όλοι τους έχουν ασχοληθεί με τον Χασίμ Θάτσι σε επαγγελματικό και, σε κάποιο βαθμό, σε προσωπικό επίπεδο», αναφέρει η υπεράσπιση.

Τι είναι το Ειδικό Δικαστήριο για το Κοσσυφοπεδίο;

Το Ειδικό Δικαστήριο για τα εγκλήματα πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο συστάθηκε με απόφαση του Κοινοβουλίου του Κοσσυφοπεδίου τον Αύγουστο του 2015. Αποφασίστηκε να μεταφερθεί η έδρα του Δικαστηρίου στη Χάγη, διότι οι μάρτυρες θα μπορούσαν να αισθανθούν απειλή εάν οι δίκες διεξάγονταν στο Κοσσυφοπέδιο. Τα έξοδα του δικαστηρίου αναλαμβάνει η Ε.Ε. Το δικαστήριο περιλαμβάνει επίσης μια μονάδα προστασίας που διασφαλίζει την προστασία των θυμάτων.

Η ιδέα για τη σύσταση του Ειδικού Δικαστηρίου προέκυψε μετά την έκδοση ψηφίσματος από το Συμβούλιο της Ευρώπης, το οποίο καλούσε το Κοσσυφοπέδιο να διερευνήσει τους ισχυρισμούς του Ελβετού γερουσιαστή Ντικ Μάρτι, ο οποίος κατηγόρησε μέλη του UCK για εγκλήματα πολέμου και εμπορία οργάνων το 2010. Οι ισχυρισμοί περί εμπορίας οργάνων δεν έχουν ακόμη αποδειχθεί, ούτε και αποτελούν μέρος του παρόντος κατηγορητηρίου.

Το Ειδικό Δικαστήριο δεν αποτελεί μέρος του πρώην Διεθνούς Δικαστηρίου Εγκλημάτων Πολέμου για την πρώην Γιουγκοσλαβία, το οποίο εκδίκαζε εγκλήματα στο έδαφος της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Στο Δικαστήριο Εγκλημάτων Πολέμου, εκτός από τους Σέρβους, κατηγορήθηκαν και Κοσοβάροι πολιτικοί. Σε δύο τέτοιες δίκες, οι κατηγορούμενοι και πρώην διοικητές του UCK Ραμούς Χαραντινάι και Φατμίρ Λιμάι αθωώθηκαν.

Η πολιτική διάσταση του Δικαστηρίου στο Κοσσυφοπέδιο

Από το τέλος του πολέμου υπήρξαν επανειλημμένες συγκρούσεις στο Κοσσυφοπέδιο μεταξύ εκπροσώπων του PDK («Δημοκρατικό Κόμμα του Κοσσυφοπεδίου») που ιδρύθηκε από τον Χασίμ Θάτσι και του LDK («Δημοκρατική Ένωση του Κοσσυφοπεδίου») που ιδρύθηκε από τον Ιμπραήμ Ρουγκόβα. Ο πρώην ηγέτης του LDK, Φατμίρ Σεϊντίου, δήλωσε – χωρίς να αναφέρει συγκεκριμένα ονόματα – ότι μέλη του κόμματός του έπεσαν θύματα πράξεων εκδίκησης κατά τη διάρκεια και μετά τον πόλεμο λόγω της πολιτικής τους θέσης. Επειδή υπήρχαν διαρκώς εικασίες για πιθανά εγκλήματα μετά τον πόλεμο, ο ίδιος ο Χασίμ Θάτσι ήταν αυτός που απαίτησε από το κοινοβούλιο του Κοσσυφοπεδίου να συστήσει ένα Ειδικό Δικαστήριο για να διαλευκάνει όλες τις κατηγορίες.

Από την ίδρυση του Ειδικού Δικαστηρίου της Χάγης μέχρι σήμερα έχει εκδοθεί μία καταδικαστική απόφαση για εγκλήματα πολέμου, σε βάρος ενός πρώην διοικητή του UCK, του Σαλίχ Μουσταφά, ο οποίος καταδικάστηκε σε 26 χρόνια φυλάκισης για εγκλήματα πολέμου.

Μπεκίμ Σέχου

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

DW