«Δεν είναι φύλακες του Ιράν – είναι φύλακες της Ισλαμικής Επανάστασης» λέει η ιρανή συγγραφέας Μαριάν Σατραπί με την ευκαιρία της πρόσφατης κυκλοφορίας του τελευταίου της βιβλίου-κόμικ, όπου γράφει ότι «η επιβίωση της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν είναι στενά συνδεδεμένη με την παρουσία τους.

Το ιρανικό καθεστώς αποκαλείται συχνά «καθεστώς των μουλάδων» αλλά θα άρμοζε περισσότερο να το λέγαμε «καθεστώς των Φρουρών». Χωρίς τους Φρουρούς της Επανάστασης, η Ισλαμική Δημοκρατία δεν θα είχε επιβιώσει ούτε έναν μήνα».

Η Σατραπί, που έγινε διάσημη από το πρώτο της βιβλίο-κόμικ «Περσέπολις», γράφει ότι «οι περισσότεροι Ιρανοί φοβούνται και μισούν» τους Φρουρούς της Επανάστασης. Για να περιγράψει την ισχύ που έχουν οι Φρουροί της Επανάστασης έρευνα του ολλανδικού Ινστιτούτου Clingendael τους χαρακτηρίζει «στρατό που διαθέτει κράτος» – παραφράζοντας τον Βολταίρο που είχε πει ότι «ενώ μερικά κράτη έχουν στρατό, ο Πρωσικός Στρατός έχει κράτος». Η συνολική δύναμη των Φρουρών υπολογίζεται σήμερα σε 250.000 άνδρες.

Επέτειος

Την περασμένη Δευτέρα, οι Φρουροί της Επανάστασης συμπλήρωσαν 45 χρόνια ύπαρξης: ιδρύθηκαν στις 22 Απριλίου 1979 από τον Αγιατολάχ Χομεϊνί. Ο ηγέτης της Ισλαμικής Επανάστασης είχε πολλούς λόγους για να ιδρύσει τους Φρουρούς. Πρώτον, έτρεφε μεγάλη δυσπιστία προς τον στρατό του σάχη, που ανατράπηκε στις αρχές του 1979, δεύτερον, φοβόταν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα από τις ΗΠΑ, όπως το βρετανοαμερικανικό πραξικόπημα στο Ιράν το 1953, και, τρίτον, θεωρούσε ότι οι σύμμαχοί του στην Ισλαμική Επανάσταση, όπως μαρξιστές αντάρτες ή η οργάνωση Μουτζαχεντίν Χαλκ, θα γίνονταν σύντομα ανταγωνιστές του.

Οι Φρουροί της Επανάστασης βοήθησαν τον Χομεϊνί να εδραιώσει την εξουσία του, μεταμορφώθηκαν σε οργανωμένο στρατό στη διάρκεια του πολέμου Ιράν – Ιράκ (1980-1988) αλλά στην πορεία έγιναν υπερβολικά ισχυροί. Σήμερα, σύμφωνα με το Clingendael, «διαμορφώνουν αντί απλώς να εφαρμόζουν την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας του Ιράν, ελέγχουν κρίσιμους τομείς της ιρανικής οικονομίας και θα καθορίσουν ακόμη και τη διαδοχή του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ», ανώτατου ηγέτη της χώρας που έγινε πρόσφατα 85 ετών. Το Ιράν «παραμένει μόνο κατ’ όνομα Ισλαμική Δημοκρατία διότι στην πράξη μεταλλάσσεται σε στρατιωτική δικτατορία των Φρουρών της Επανάστασης».

Σύμφωνα με έκθεση της αμερικανικής ΜΚΟ Counter Extremism Project, οι Φρουροί της Επανάστασης «χρησιμοποιούν μεθόδους μυστικής αστυνομίας κατά των αντιπάλων τους εντός του Ιράν και τρομοκρατικές τακτικές κατά των εχθρών τους στο εξωτερικό». Οι Φρουροί ελέγχουν την επίλεκτη Δύναμη Κουντς – που αναλαμβάνει ειδικές αποστολές στο εξωτερικό και υποστηρίζει σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράκ, τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ, τη Χαμάς και άλλες φιλοϊρανικές οργανώσεις της Μέσης Ανατολής – και την πολιτοφυλακή Μπασίτζ, παραστρατιωτική οργάνωση επιφορτισμένη με την λαϊκή υποστήριξη του καθεστώτος, το οποίο στην πράξη σημαίνει ότι πατάσσει αντικαθεστωτικές δραστηριότητες, όπως διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες, μέσω της βίας στους δρόμους και του εκφοβισμού. Η Μπασίτζ υποστηρίζει ότι μπορεί να κινητοποιήσει 600.000 εθελοντές.

Η Δύναμη Κουντς έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην υποστήριξη του Μπασάρ αλ Ασαντ στον εμφύλιο της Συρίας. Επικεφαλής της ήταν ο στρατηγός Κασέμ Σολεϊμανί, που θεωρείται αρχιτέκτονας της νίκης του συριακού καθεστώτος στην Αραβική Ανοιξη και δολοφονήθηκε από αμερικανικό πύραυλο στη Βαγδάτη το 2020 – τον διαδέχτηκε ο ταξίαρχος Ισμαήλ Γκαανί.

Στην πυραυλική επίθεση του Ισραήλ κατά κτιρίου της ιρανικής πρεσβείας στη Δαμασκό, την εφετινή 1η Απριλίου, σκοτώθηκε ο επικεφαλής της Κουντς στη Συρία, Μοχάμαντ Ρεζά Ζαχεντί. Σύμφωνα με το αμερικανικό θινκ τανκ Council on Foreign Relations (CFR), το Ιράν επέκτεινε την παρουσία της Δύναμης Κουντς στο Ιράκ και στη Συρία ως απάντηση στην άνοδο του Ισλαμικού Κράτους, πεπεισμένο ότι «αν η οργάνωση δεν ηττάτο εκεί, θα προέλαυνε μέχρι την Τεχεράνη».

Από το φθινόπωρο του 2022 και το μεγαλύτερο μέρος του 2023 οι Φρουροί της Επανάστασης ήταν επικεντρωμένοι στην πάταξη του κύματος διαδηλώσεων και αμφισβήτησης του καθεστώτος που ξεσηκώθηκε λόγω της δολοφονίας της 16χρονης Μαχσά Αμινί ενώ ήταν κρατούμενη της ιρανικής αστυνομίας ηθών επειδή δεν φορούσε σωστά τη μαντίλα της. Από τον περασμένο Οκτώβριο οι Φρουροί είναι επικεντρωμένοι στην υποστήριξη της Χαμάς και άλλων περιφερειακών οργανώσεων στον πόλεμο με το Ισραήλ.

Οικονομική ισχύς

Οντας ο ισχυρότερος οικονομικός παίκτης στο Ιράν σήμερα, οι Φρουροί της Επανάστασης, εκτός από το ότι συγκεντρώνουν προσωπικές περιουσίες, χρηματοδοτούν τις δραστηριότητές τους, την απόκτηση όπλων, τις μυστικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι οι αμερικανικές κυρώσεις στο Ιράν έχουν ευνοήσει τους Φρουρούς διότι ελέγχουν και τη μαύρη αγορά στη χώρα.

«Ο Σαντάμ Χουσεΐν, με την υποστήριξη της ΕΣΣΔ, των ΗΠΑ και των Ευρωπαίων που πίστευαν ότι ένα πλήγμα θα αρκούσε για να πνίξει τη νεαρή τότε Ισλαμική Δημοκρατία, εισέβαλε στο Ιράν το 1980» γράφει ο Αλέν Φρασόν, αρθρογράφος του «Monde». Ο πόλεμος τελείωσε οκτώ χρόνια αργότερα, χωρίς νικητή, και αντί να διαλύσει την Ισλαμική Δημοκρατία, «έβαλε τις βάσεις δύο πυλώνων της ιρανικής θεοκρατίας: των πυρηνικών και των Φρουρών της Επανάστασης».

Φρουροί της επανάστασης: Γιατί τους δημιούργησε ο Χομεϊνί – Πώς απέκτησαν τόση δύναμη