Του Κώστα Ράπτη
Οι συνομιλίες υπήρξαν, όπως δηλώθηκε, “ειλικρινείς”. Στη διπλωματική γλώσσα αυτό σημαίνει ότι δεν επιτεύχθηκε συμφωνία. Και όμως, αμφότεροι οι πρωταγωνιστές έχουν λόγους να είναι ικανοποιημένοι. Διότι οι προτεραιότητές τους δεν αφορούσαν την ουσία, αλλά την επικοινωνία.
Η συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν διεξήχθη στη χειρότερη δυνατή στιγμή, καθώς επισκιάσθηκε από την έναρξη της συζήτησης στην αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων για την ενδεχόμενη καθαίρεση του ενοίκου του Λευκού Οίκου. Αλλά και για τον φιλοξενούμενο το κλίμα δεν ήταν λιγότερο βαρύ, καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη αρκετές διαφορετικές πρωτοβουλίες Αμερικανών κοινοβουλευτικών για την θέσπιση κυρώσεων κατά της Τουρκίας, είτε για την συνεργασία της με την Ρωσία είτε για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο καθεστώς του Ερντογάν.
Ο μέχρι πρότινος σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζον Μπόλτον φρόντισε προληπτικά να καταγγείλει ότι η στάση του Λευκού Οίκου έναντι του Ερντογάν καθορίζεται από τα ιδιωτικά συμφέροντα της οικογένειας Τραμπ – κατηγορία την οποία την τόλμη να επαναλάβει ο Δημοκρατικός πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο οποίος φέρεται να εκβίαζε την Ουκρανία χάριν των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του υιού του. Ακόμη και ο σέντερ των Μπόστον Σέλτικς Ενές Καντέρ, ανεπιθύμητος στην πατρίδα του λόγω των δεσμών του με το κίνημα του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, είχε την ευκαιρία να δημοσιεύσει άρθρο στη Washington Post και να δώσει κοινή συνέντευξη Τύπου με τους γερουσιαστές Εντ Μάρκι και Ρον Ουάιντεν στο Καπιτώλιο. Και βέβαια το Αρμενο-Αμερικανικό στοιχείο διοργάνωσε συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο πάρκο Λαφαγιέτ πλάι στον Λευκό Οίκο.
Ισότιμος συνομιλητής
Από αυτή την άποψη ο Ταγίπ Ερντογάν κατήγαγε μια μεγάλη νίκη, αφού του δόθηκε η ευκαιρία να δείξει, πρωτίστως στο τουρκικό αλλά και στο διεθνές ακροατήριο, ότι είναι αποδεκτός και ισότιμος συνομιλητής του Αμερικανού προέδρου, ο οποίος δήλωσε “μεγάλος φαν” του Τούρκου ομολόγου του. Επιπλέον, ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας αξιοποίησε την κοινή συνέντευξη Τύπου για να ξεδιπλώσει όλη τη γκάμα των τουρκικών διεκδικήσεων και αιτιάσεων, είτε αφορούν την υποδοχή του στρατιωτικού ηγέτη των Κούρδων της Συρίας (και θετού γιου του Αμπντουλάχ Οτζαλάν) Μαζλούμ Αμπντί στη Ουάσιγκτον, είτε το ψήφισμα της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων για την Αρμενική Γενοκτονία, είτε το ζήτημα του επαναπατρισμού των αιχμαλώτων τζιχαντιστών ευρωπαϊκής υπηκοότητας.
Τις πιέσεις και τις επικρίσεις ο Ντόναλντ Τραμπ τις άφησε για τους πέντε γερουσιαστές τους οποίους κάλεσε να παρευρεθούν στο δεύτερο μέρος των συζητήσεών του με τον Ερντογάν, σε μία ασυνήθιστη κίνηση που υποδηλώνει τακτική ευφυΐα.
Πρόταση παράκαμψης
Τόσο για τον Τραμπ όσο και για τον Ερντογάν το κύριο ζητούμενο υπήρξε η εξαγορά χρόνου. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει εκπονήσει μία πρόταση παράκαμψης του ακανθώδους ζητήματος των S-400 που προμηθεύεται η Άγκυρα, υποσχόμενος την επιστροφή της Τουρκίας στη συμπαραγωγή των μαχητικών F-35 (και βέβαια την αποτροπή της επιβολής κυρώσεων), εάν τα επίμαχα ρωσικά συστήματα παραμείνουν απενεργοποιημένα. Η πρόταση παραμένει στο τραπέζι, με τον Ερντογάν να δηλώνει ανοικτός στην εναλλακτική πρόταση προμήθειας αμερικανικών αντιαεροπορικών Patriot, αν εξασφαλισθούν οι κατάλληλοι (οικονομικοί όροι). Όμως οι S-400 συμβαίνει να είναι αποτελεσματικότεροι από τεχνική άποψη και ο Ερντογάν ενδιαφέρεται πρωτίστως να οχυρώσει την πρωτεύουσά του απέναντι στην δική του (και κάθε άλλη δυτική) αεροπορία, έχοντας την εμπειρία της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016 – αλλά και να θωρακίσει πολιτικά τη συνεργασία του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Το εν λόγω σκληρό παζάρι πλαισιώνεται από την (εν πολλοίς συμβολική και μη ρεαλιστική) φιλοδοξία εκτίναξης του όγκου του τουρκο-αμερικανικού εμπορίου από τα 20 στα 100 δισ. δολάρια ετησίως, όμως η ουσία βρίσκεται αλλού.
Ο Τραμπ δεν είναι σε θέση να οδηγήσει στα άκρα τη σχέση του με τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα του ΝΑΤΟ και μάλιστα σε μία συγκυρία δραματικών ανακατατάξεων στη Μέση Ανατολή. Ο δε Ερντογάν δεν έχει λόγους να δεσμευθεί απέναντι σε μία Αμερική απρόβλεπτη και αφερέγγυα – λόγω των παραλυτικών εσωτερικών της αντιπαραθέσεων.
ΠΗΓΗ: capital.gr
http://infognomonpolitics.blogspot.com/2019/11/blog-post_555.html#more
