του Γιώργου Χατζηθεοφάνους, Υποστρατήγου ε.α., Οικονομολόγου
Κάποια επιγραμματικά σχόλια στο άρθρο του Συμβούλου εθνικής Ασφάλειας Ναυάρχου κ. Διακόπουλου που δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ.
«Όμως οι ενέργειες, ιδίως στα εθνικά θέματα μιας υπεύθυνης πολιτικής ηγεσίας, πρέπει να αποφασίζονται με νηφαλιότητα και “κρύο αίμα”. Μπορεί για κάποιους η επίκληση της “στρατηγικής ψυχραιμίας” να αποτελεί πρόσχημα στρατηγικής απραξίας, αλλά είναι σίγουρο ότι ο θυμός, δεν είναι ο κατάλληλος σύμβουλος στρατηγικών επιλογών». Η άμεση εφαρμογή ενός σχεδίου όταν παραβιάζονται κόκκινες γραμμές δεν σημαίνει πως είναι προϊόν θυμού. Και αναφέρομαι πάντα στην εφαρμογή σχεδίου που έχει εκπονηθεί στο πλαίσιο μιας αποτελεσματικής Εθνικής Στρατηγικής μέσα από την οποία έγινε και το risk management με contingency plans αλλά και fall back plans κι όχι στην διαχείριση κρίσης με σχεδιασμό της στιγμής, εκείνη την ώρα.
«Ακολουθούμε μια στρατηγική που βασίζεται στέρεα στο διεθνές δίκαιο, στις καλές σχέσεις γειτονίας και στη συνεργασία. Όταν όμως χρειάζεται, δείχνουμε αποφασιστικότητα και σταθερότητα». Που δείξαμε μέχρι σήμερα αποφασιστικότητα εκτός από τον Έβρο όπου ήταν μια επιχείρηση αστυνομικού χαρακτήρα χωρίς την εμπλοκή ενόπλων δυνάμεων; Ακριβώς η απουσία αποφασιστικότητας οδήγησε στην απώλεια της αποτροπής εδώ και 10ετίες, η οποία όταν χάνεται μένει ως επιλογή η πλέον δαπανηρή και οδυνηρή λύση της άμυνας στο πλαίσιο υποστήριξης των κυριαρχικών σου δικαιωμάτων.
«Αν υποθέσουμε λοιπόν πως η στρατηγική της Τουρκίας ή έστω κάποιων ακραίων κύκλων της, είναι η πρόκληση θερμού επεισοδίου, πόσο έξυπνο θα ήταν να πέσουμε στην παγίδα;» Εδώ και δεκαετίες η λογική αυτή αποτελεί το προκάλυμμα του φόβου και της απραξίας που οδήγησε την Τουρκία στην αναβάθμιση των προκλήσεών της και τελικά στην υποβάθμιση της αποτροπής. Αν η Τουρκία επιδιώκει θερμό επεισόδιο τότε είναι σίγουρη πως θα πετύχει νίκη κι αυτό με ανησυχεί βαθιά. Και βέβαια αυτό μπορεί να το λένε οι διάφοροι αναλυτές όχι όμως δημόσια οι διαχειριστές όπως στην προκειμένη περίπτωση ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας διότι φθάνει λάθος μήνυμα στην Τουρκία. Όταν λέμε πως «στις προκλήσεις εμείς δεν απαντάμε για να μην πέσουμε στην παγίδα» είναι σαφές πως χάνεται η αποτροπή που είναι το ζητούμενο.
«θέλουμε να πιστεύουμε πως στη γειτονική Τουρκία υπάρχει μια σημαντική μερίδα του πολιτικού κόσμου και της Κοινωνίας των Πολιτών που αντιλαμβάνεται τις Διεθνείς Σχέσεις με τον ίδιο τρόπο. Που βλέπει ότι η αντιπαράθεση ειδικά τώρα μετά την κρίση του κορονοιού αφήνει και τις δυο πλευρές χαμένες. Που αντιλαμβάνεται οτι η διπλωματία των Κανονιοφόρων ανήκει στον 19ο αιώνα και οτι η πόρτα της Ευρώπης βρίσκεται στην Ελλάδα». Αν πραγματικά τα πιστεύει αυτά ο Σύμβουλος εθνικής Ασφάλειας ανησυχώ. Διαχρονικά η Τουρκία, και σταθερά, επιδιώκει την αλλαγή του status quo και οι όποιες συμφωνίες επιχειρήθηκαν στο πλαίσιο των σχέσεων καλής γειτονίας και της επίλυσης των διαφορών στη βάση του διεθνούς δικαίου εμπεριέχουν στοιχεία προώθησης των συμφερόντων της. Αυτό θέλω να πιστεύω πως το γνωρίζουν διάφοροι κύκλοι που προωθούν τέτοιες λύσεις. Το διεθνές δίκαιο από αρχαιοτάτων χρόνων είναι εργαλείο των αδυνάμων. Στο forum των Δελφών ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών κ. Κοτζιάς σε μια αποστροφή του λόγου, σε πάνελ με τον καθηγητή κ. Πλατιά, είπε πως όταν μιλάς με τους Τούρκους και αναφέρεσαι στο διεθνές δίκαιο σε κοιτάζουν περίεργα ή κάπως έτσι αν θυμάμαι καλά.
«Δεν παραβλέπουμε όμως την αποτρεπτική μας ισχύ και δεν δεχόμαστε να διαπραγματευτούμε υπό πίεση» Για να μην διαπραγματευτείς υπό πίεση και φόβο θα πρέπει να έχεις φροντίσει για την Εθνική σου Ισχύ με ότι αυτός ο όρος εμπεριέχει. Δεν διαβλέπω τέτοια προσπάθεια και βέβαια τα γεγονότα λένε πως εδώ υπάρχει πρόβλημα. Πολύ φοβάμαι πως αργά ή γρήγορα αν δεν αλλάξουμε ρότα θα οδηγηθούμε σε διαπραγματεύσεις υπό απειλές και φόβο με ότι αυτό συνεπάγεται.
Οι αναφορές στη διεθνή κοινότητα (ΕΕ, διεθνές δίκαιο κλπ) ως αποτροπή, σήμερα που το διεθνές περιβάλλον βρίσκεται σε δυναμική αλλαγών και χαρακτηρίζεται από μια επικίνδυνη για την ειρήνη αστάθεια, μέσα στο οποίο η εξασφάλιση της εξωτερικής νομιμοποίησης ίσως δεν χρειάζεται ή είναι εύκολη για την Τουρκία, νομίζω πως χρειάζονται αναθεώρηση.
Στο δια ταύτα η κεντρική ιδέα είναι πως η Τουρκία είναι μια ισχυρή, αναθεωρητική σε βάρος των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, Χώρα, για την αντιμετώπιση της οποίας συνεχίζεται, ως μόνη επιλογή, ο αναποτελεσματικός κρινόμενος εκ του αποτελέσματος κατευνασμός. Κι αυτό για να αλλάξει χρειάζεται πρωτίστως σχετική πολιτική βούληση, που δεν διαβλέπω μέχρι τώρα, σκληρή δουλειά, θυσίες και χρόνος και κυρίως ένα νέο θεσμικό πλαίσιο διαμόρφωσης και εφαρμογής μιας αποτελεσματικής Εθνικής Στρατηγικής με συγκεκριμένες διεργασίες-διαδικασίες και όργανα. Το άρθρο του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας δεν είναι τυχαίο. Αντίθετα θεωρώ πως είναι πολύ καλά προσεγμένο. Κι αυτό με προβληματίζει.
