Στροφή του Βερολίνου στα ελληνοτουρκικά;

Οι ειδικοί συμφωνούν σε ένα σημείο: Ποτέ δεν υπήρξε τέτοια κινητικότητα κορυφαίων πολιτικών από την Γερμανία στην Ελλάδα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Η υπουργός Εξωτερικών, ο καγκελάριος και ο υπουργός Οικονομικών – με αυτή τη σειρά – αναμένεται να πραγματοποιήσουν επίσημες επισκέψεις στην Ελλάδα. Οι τρεις πολιτικοί ηγέτες εκπροσωπούν τα κορυφαία υπουργεία της Γερμανίας. Ταυτόχρονα, αντιπροσωπεύουν τα τρία κόμματα που απαρτίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό του λεγόμενου φωτεινού σηματοδότη, τους Πρασίνους, τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Φιλελεύθερους.

Γερμανικό “ευχαριστώ” για την ανταλλαγή αρμάτων μάχης

Ο Ρόναλντ Μαϊνάρντους

Η χρονική σύμπτωση των επισκέψεων υψηλού επιπέδου δεν ήταν προγραμματισμένη. Αυτές τις ημέρες τα ημερολόγια των πολιτικών ηγετών είναι γεμάτα. Για εξοικονόμηση χρόνου οι επισκέψεις συγχωνεύτηκαν. Η υπουργός Εξωτερικών Μπέρμποκ φτάνει στην Αθήνα από το Πακιστάν την Τετάρτη (08.06) και θα ταξιδέψει στην Τουρκία την επομένη. Η επίσκεψη του καγκελάριου Σολτς στη Θεσσαλονίκη την Παρασκευή (10.06) αποτελεί μέρος ευρύτερης περιοδείας του στα Βαλκάνια. Για τον Έλληνα πρωθυπουργό η επίσκεψη Σολτς αποτελεί διπλωματική επιτυχία. Ίσως πρόκειται για εκδήλωση ευχαριστίας του Γερμανού καγκελαρίου προς τον κ. Μητσοτάκη για τη συνεργασία στην ανταλλαγή αρμάτων μάχης για την Ουκρανία. Στη Γερμανία ο Όλαφ Σολτς επικρίνεται για την στάση του σχετικά με τις παραδόσεις βαρεών όπλων στην Ουκρανία. Η πρόσφατη συμφωνία με τον κ. Μητσοτάκη απομακρύνει λίγο την κριτική από τον καγκελάριο. Οι υψηλόβαθμοι επισκέπτες από το Βερολίνο έρχονται στην Ελλάδα σε μια περίοδο, κατά την οποία η ελληνική εξωτερική πολιτική κυριαρχείται – για άλλη μια φορά – από την κλιμάκωση των εντάσεων με την Τουρκία.

Δεν περνάει μέρα χωρίς νέες προκλήσεις, είτε με τη μορφή λεκτικών, συχνά προσβλητικών επιθέσεων, είτε ακόμη και παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου πάνω από τα νησιά του Αιγαίου. Ποιοτικά και ποσοτικά οι επιθέσεις έχουν λάβει νέα διάσταση. Για μια ακόμη φορά ο κύριος στόχος της ελληνικής διπλωματίας είναι η κινητοποίηση της υποστήριξης φίλων και συμμάχων ενάντια στις τουρκικές ενέργειες. Στην ελληνική κοινή γνώμη υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη εντύπωση ότι η υποστήριξη της Γερμανίας για τις θέσεις της Αθήνας στην ελληνοτουρκική διαμάχη είναι ανεπαρκής. Πολλοί Έλληνες μάλιστα πιστεύουν ότι για το Βερολίνο η Άγκυρα είναι πιο σημαντικός εταίρος από ότι η Αθήνα.

Τί θα γίνει με τις παραδόσεις σύγχρονων υποβρυχίων στην Τουρκία;

Στην πραγματικότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν υπήρχε επίσημη γερμανική αντίδραση στην αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο. Τελικά, πριν από περίπου μια εβδομάδα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έσπασε τη σιωπή του και εξέφρασε κάτι που στην ουσία είναι αυτονόητο: Είπε ότι “η διείσδυση στον ελληνικό εναέριο χώρο και οι υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά δεν είναι εντάξει και ότι είναι αντιπαραγωγικό και αντίθετο με το πνεύμα της συμμαχίας να κλείνουμε την πόρτα του διαλόγου”. Τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης έσπευσαν να κάνουν λόγο για στροφή της γερμανικής πολιτικής. Σε ό,τι αφορά τη ρητορική, αυτό μπορεί να είναι σωστό. Αλλά εδώ πρόκειται για κάτι περισσότερο από λέξεις. Θεωρείται πιθανό ότι η κ. Μπέρμποκ και ο κ. Σολτς – και ενδεχομένως και ο κ. Λίντνερ – θα επαναλάβουν τα λόγια του κυβερνητικού εκπροσώπου κατά τη διάρκεια των επισκέψεών τους. Ενδεχομένως να αναφερθούν επίσης στη διατύπωση της ΕΕ του Φεβρουαρίου ότι η κυριαρχία της Ελλάδας επί των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου δεν αμφισβητείται. Η αλληλεγγύη των συμμάχων είναι σημαντική και δεδομένη.

Το κεντρικό ερώτημα, ωστόσο, είναι αν οι φιλοξενούμενοι από τη Γερμανία θα κάνουν ένα βήμα προς τους Έλληνες και επί της ουσίας. Δεν είναι μυστικό ότι η ελληνική κυβέρνηση αντιτίθεται στην παράδοση σύγχρονων γερμανικών υποβρυχίων στην Τουρκία. Ακριβώς όπως ο Μητσοτάκης έκανε εκστρατεία στην Ουάσιγκτον κατά της προμήθειας σύγχρονων αεροσκαφών στην Άγκυρα, τώρα θα ζητήσει από το Βερολίνο να τερματίσει τη συμφωνία για τα γερμανικά υποβρύχια. Στο προεκλογικό τους μανιφέστο οι Πράσινοι είχαν ταχθεί κατά της χορήγησης όπλων στην Τουρκία. Αυτό ήταν πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τώρα ισχύουν νέοι κανόνες. Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν, αν η Γερμανία επιμείνει στην παλιά της πολιτική ή αν επιθυμεί να ανακτήσει τη χαμένη εμπιστοσύνη πολλών Ελλήνων με νέες προσεγγίσεις.

*Ο Δρ Ρόναλντ Μαϊνάρντους είναι πολιτικός αναλυτής, σχολιαστής και κύριος ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 διετέλεσε διευθυντής της Ελληνικής Σύνταξης της Deutsche Welle.

DW