της ανθρωπολόγου Florence Bergeaud-Blackler*
Σκίτσο του περιοδικού Marianne
Atlantico.fr: Καταγγέλλετε ότι τα πανεπιστήμια δεν ασχολήθηκαν με τον ισλαμισμό, ούτε μάλιστα με τις έκνομες δραστηριότητές του. Ποια είναι τα ευρήματά σας;
Florence Bergeaud-Blackler: Ο ισλαμισμός μελετάται στα πανεπιστήμια αλλά κατά βάση από ερευνητές που εργάζονται σε περιοχές της Μέσης Ανατολής και του Μαχρέμπ. Υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις: το έργο του Gilles Kepel, το οποίο συνεχίζει σήμερα ο Bernard Rougier μελετώντας τον σαλαφισμό, ο Hugo Micheron που μελετά τους τζιχαντιστές.
Από την άλλη, υπάρχει έλλειψη εργασιών για τον ΄΄made in Europe ισλαμισμό΄΄, έναν αμιγή, εξευγενισμένο, κοστουμάτο και κόντρα ξύρισμα ισλαμισμό για τους άνδρες, με μαντίλα ή χρωματιστό φουλάρι για τις γυναίκες. Αυτόν τον ισλαμισμό πρεσβεύουν οι μεσαίες τάξεις, αυτή την αστική τάξη που μυήθηκε στο Ισλάμ από ισλαμιστές φοιτητές που κατέφυγαν στη Γαλλία τα έτη 1980-1990. Ευδοκιμεί στον κόσμο του halal**, σε σαλόνια, αθλητικούς και πολιτιστικούς συλλόγους, επιχειρηματίες halal, προσωπική ανάπτυξη, ιατρική, κοινωνική βοήθεια κ.λπ. Οι γυναίκες, σε μεγάλο βαθμό ξεχασμένες, διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο σε αυτόν τον ευρωπαϊκό ισλαμισμό.
Από πού προήλθε η άποψη ότι ο ισλαμισμός είναι «δυτική κατασκευή»;
Για να το καταλάβουμε, πρέπει να διακρίνουμε τρεις εποχές. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και του 1990, ειδικοί στον αραβο-μουσουλμανικό κόσμο, που ανατράφηκαν συνήθως με μαρξιστικές ιδέες, υπερασπίζονταν τους ισλαμιστές θεωρώντας τους επαναστάτες: Τσε Γκεβάρα της Ανατολής.
Παρά τις βίαιες ομιλίες των Αδελφών Μουσουλμάνων στα τζαμιά και την σχεδόν εμμονή τους σχετικά με τη μαντήλα, αυτοί οι τριτοκοσμικοί τους υπερασπίζονταν θεωρώντας τους ως γνήσιους επαναστάτες ενάντια στον Ευρωαμερικανικό ιμπεριαλισμό. Αυτοί οι ερευνητές, όπως ο François Burgat, ένας συνοδοιπόρος των ισλαμιστών, αγνοούσαν το γαλλικό πεδίο και, στα ΜΜΕ, εφάρμοζαν το μεσανατολικό ή μαχρεμπίνιο πλέγμα ανάγνωσης στα όσα συνέβαιναν στη Γαλλία. Οι μουσουλμάνοι της Γαλλίας αντιπροσώπευαν την εκδίκηση του τρίτου κόσμου μέσα από τα ιδανικά της χειραφέτησης, τα οποία συνδέονταν πολύ καλά με την αριστερή και ακροαριστερή ιδεολογία, η οποία είχε βρει το καινούριο προλεταριάτο της.
Στη συνέχεια, ο αποτελεσματικός ρόλος της CIA στην ανάπτυξη του παγκοσμιοποιημένου ισλαμισμού από την εισβολή της ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν κατέληξε να πείσει ότι ήταν δυτικό δημιούργημα. Ότι ήταν επαναστάτες που επιδιώκουν τον εκσυγχρονισμό και εμφανίζονταν ως ισλαμιστές για να αποσείσουν το στίγμα ή , όπως συμπεραίνει ο G. Achcar, ο “Ισλαμισμός” ήταν ένας απλός τρόπος έκφρασης – αναγκάζονταν “να μιλούν μουσουλμανικά”.
Τέλος, το «δημιούργημα» έγινε απλό «κατασκεύασμα» υπό την επήρεια άλλων θεωριών της φάμπρικας των ταυτοτήτων, η οποία κατέληξε σε γελοίες και ενοχοποιητικές «ιδεολογίες – μπουλντόζες», όπως η intersectionnalité*** ή ο νεο-φεμινισμός. Αυτές ανάγουν τα ανθρώπινα όντα στο συνδυασμό τριών μεταβλητών – φύλο, φυλή, τάξη – και καταπολεμούν τη “Δύση” κατηγορούμενη ως υπεύθυνη για τα δεινά του κόσμου.
Οι ισλαμιστές με κοστούμι πιστεύουν ότι θα επικρατήσουν με την εκπαίδευση και τον πολιτισμό. Έχουν ένα σχέδιο και μια ολοκληρωτική κοσμοθεωρία που δεν μπορούν να αποκαλύψουν και δεν μπορούν να διαπραγματευτούν με τη Δύση, γιατί προβλέπει τον θάνατό της. Έτσι, κινητοποιούν αυτές τις ιδεολογίες – μπουλντόζα, ως Δούρειους ίππους, σε ευρωπαϊκές και αμερικανικές πανεπιστημιουπόλεις, για να ανοίξουν το δρόμο. Σκέφτονται λίγο σαν τους τζουντόκας, ότι είναι καλύτερα να χρησιμοποιείς τη δύναμη του αντιπάλου εναντίον του.
Τι δυσκολίες αντιμετωπίζουν οι ερευνητές που ασχολούνται με τον Ισλαμισμό;
Στα πανεπιστήμια, ο μαρξισμός έχει δώσει τη θέση του σε έναν πολιτισμικό σχετικισμό που ξεκίνησε από την κουλτουριάρικη αριστερά στις ΗΠΑ από στοχαστές της αποδόμησης, όπως ο Φουκώ ή ο Ντεριντά. Γι’ αυτή την αριστερά, υπάρχουν μόνο κοινότητες (μαύρο, LGBT, γυναίκα κ.λπ.). Καθεμιά πρέπει να αυτοκαθορίζεται και καμία δεν μπορεί να ορίσει την άλλη, γιατί αυτό ισοδυναμεί με «κρίση» του άλλου με βάση τον εαυτό της, κάτι που απαγορεύει ο σχετικισμός.
Οποιαδήποτε ομιλία για το Ισλάμ είναι παράνομη, εκτός αν γίνεται από μουσουλμάνο. Αν πω κάτι για το Ισλάμ, για παράδειγμα ότι ο Ισλαμισμός δεν είναι Ισλάμ, οι άνθρωποι δεν ακούνε αυτό που λέω. Κάνω “ανάμειξη” που ερμηνεύεται ως απόπειρα κυριαρχίας, αποδιδόμενη στο χρώμα του δέρματος μου, στο λευκό, και στην ιστορία της οποίας υποτίθεται είμαι θεματοφύλακας, τον αποικισμό.
Ως ερευνήτρια, λοιπόν, αν μελετώ την κοινωνία, το κάνω αναγκαστικά για να επιβάλω το μοντέλο μου και την κυριαρχία μου. Είναι η γελοιοποίηση της επιστήμης ως εξουσίας του Foucault, που χρησιμεύει ως σημείο υποστήριξης για την “ακύρωση του πολιτισμού” και, δυστυχώς, για τη διανομή των ερευνητικών πιστώσεων…
Η θεσμοποίηση της ισλαμοφοβίας και η δημιουργία της Γαλλικής Ενωσης Κατά της Ισλαμοφοβίας (ΓΕΚΙ) ξεκινούν από αυτήν τη λογική της κατηγορίας και της ακύρωσης.
Είναι η λύση η διάλυση της ΓΕΚΙ;
Η διάλυση της ΓΕΚΙ είναι σαν να κόβεις το δέντρο που κρύβει το δάσος του ισλαμισμού, ενέργεια ελάχιστα χρήσιμη εάν δεν φροντίσεις να αντιμετωπίσεις το δάσος. Ο ισλαμισμός είναι μια ασθένεια του Ισλάμ, για να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση του A.Meddeb. Είναι μια ολοκληρωτική ιδεολογία που γεννήθηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα, όπως ο κομμουνισμός και ο ναζισμός. Ο ισλαμισμός έχει εισχωρήσει φυσικά στις ισλαμικές δομές, όπως τα τζαμιά, αλλά και σε ενώσεις, πανεπιστήμια, επιχειρήσεις, εμπόριο, με πρόσχημα τον πολιτισμό, τη μόδα και τον τρόπο ζωής. Και όποιος δεν ακολουθεί αυτόν τον πολιτιστικό διαχωρισμό κατηγορείται ότι είναι ισλαμοφοβικός.
Για να καταλάβουμε πώς φτάσαμε εκεί, πρέπει να διαβάσουμε την ισλαμιστική λογοτεχνία, αυτή των ιδρυτών – πατέρων Χασάν Ελ Μπάννα (1906) και ειδικά της Μαουλάνα Μαουδουδί (1903), αρχιτέκτονα του ισλαμικού τρόπου ζωής. Μελετώντας την παγκόσμια αγορά halal, αυτό το ισλαμιστικό δημιούργημα το προσαρμοσμένο στον νεοφιλελεύθερο κόσμο μας, εξοικειώθηκα με τη μεθοδολογία του ισλαμισμού, με τους ιθύνοντές του, με τις στρατηγικές του. Δεν πρέπει να σκεφτόμαστε τον ισλαμισμό ως συνωμοσία, αλλά ούτε πρέπει επίσης να αφαιρέσουμε τη ραχοκοκαλιά του. Εάν διαβάσετε τη στρατηγική της ISESCO [Παγκόσμια Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτισμική Ισλαμική Οργάνωση], θα δείτε ότι βασίζεται σε μια σειρά απλών αλλά πολύ αποτελεσματικών ιδεών για την κατάρρευση του κοινωνικού συμβολαίου χάρη σε έναν μόνιμο και αόρατο αντάρτικο που βασίζεται στην ενοχοποίηση της άθρησκης, υλιστικής και άπιστης Δύσης. Αυτή η στρατηγική μπορεί να φαίνεται μεσαιωνική και όμως αρχίζει να βρίσκει ανταπόκριση στις νεότερες γενιές (μουσουλμάνων και μη) τις οποίες ο σχετικισμός άφησε χωρίς όπλα και για τις οποίες ο έλλειψη θρησκείας δεν διαφέρει και πολύ από την παγκοσμιοποίηση.
Τι προτείνετε για την αντιμετώπιση του ισλαμικού «δάσους»;
Πρέπει να ξαναρχίσουν οι μελέτες για τον ισλαμισμό που διακόπηκαν από το περίφημο “όχι αναταράξεις”. Έχουμε τις δυνατότητες αλλά χρειαζόμαστε τους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους. Και πρέπει να διασφαλίσουμε την ασφάλεια των ερευνητών****.
*Ερευνήτρια στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών. Εχει ιδιαίτερα μελετήσει τη μουσουλμανική αγορά halal. Το 2016 κατέθεσε αρνητικά σε Κοινοβουλευτική επιτροπή, όταν η κυβέρνηση Ολάντ, παραβιάζοντας τις αρχές του «ουδετερόθρησκου» κράτους, και για να κερδίσει τις ψήφους των μουσουλμάνων, σχεδίαζε να επιβάλει ειδικό φόρο για την ανέγερση τζαμιών!
**Τα τρόφιμα Χαλάλ φέρουν ειδική πιστοποίηση και δεν περιέχουν ποτέ ουσίες από χοιρινό κρέας και αλκοόλ. Τα κρέατα Χαλάλ μάλιστα, προέρχονται από τελετουργική σφαγή των ζώων, δηλαδή κατά τη διάρκεια της σφαγής, ο υποχρεωτικά μουσουλμάνος σφαγέας επικαλείται τον Αλλάχ.
***Oρος της κοινωνιολογίας που χαρακτηρίζει την κατάσταση ανθρώπων που υφίστανται πολλές μορφές διαστρωμάτωσης, κυριαρχίας ή διακρίσεων ταυτόχρονα σε μια κοινωνία.
****Και μόνο αυτή η φράση δείχνει ότι το νεοεποχίτικο δόγμα της πολυπολιτισμικής κοινωνίας υπονομεύει τουλάχιστον τη δημοκρατία που αδυνατεί πλέον να προστατεύσει τη ζωή των πολιτών της. Και ευρύτερα, απειλεί την ίδια την κρατική οντότητα με αποσχιστικές τάσεις.
«Φοβούμαι πιο πολύ τις αθόρυβες παντόφλες
παρά τις θορυβώδεις μπότες»
του Benoît Rayski
Αυτή η πρόταση γράφτηκε από τον Max Frisch όταν ο Χίτλερ ήρθε στην εξουσία με τη συγκατάθεση εκατομμυρίων σιωπηλών. Είναι πολύ επίκαιρη.
Τα λουλούδια στοιβάζονται μπροστά στο κολέγιο που δίδαξε ο Samuel Paty. Κυρίως τριαντάφυλλα από τα οποία αφαιρέθηκαν προσεκτικά τα αγκάθια. Τα αφιερώματα βροχή και ένα από αυτά θα είναι εθνικό. Θα κλάψουμε λοιπόν . Αλλά – ας θέσουμε την ερώτηση – η Γαλλία είναι ικανή να συγκεντρώνεται μόνο για κηδείες;
Πού είναι οι χιλιάδες μουσουλμάνοι που θα έπρεπε να κραυγάσουν την αηδία τους ενώ ήταν πολυάριθμοι στη διαμαρτυρία κατά της ισλαμοφοβίας; Πού είναι δεκάδες χιλιάδες εξοργισμένοι διαδηλωτές να φωνάξουν «ο Ισλαμισμός δεν θα περάσει»; Ωστόσο, υπήρχαν τόσοι πολλοί για να αποχαιρετίσουν τον Adama Traoré. Είναι αλήθεια ότι ο τελευταίος πέθανε κατά τη διάρκεια μιας αστυνομικής σύλληψης, ενώ ο Samuel Paty ήταν θύμα μιας ισλαμιστικής σύλληψης …
Διαβάστε τη Liberation. Εκφράζοντας τις αθόρυβες παντόφλες της, αυτή η εφημερίδα εξοργίζεται από ορισμένες αντιδράσεις για το θάνατο του καθηγητή: «η ακροδεξιά σηκώνει κεφάλι». Παρακολουθήστε το δελτίο τύπου της Ενωσης κατά της Ισλαμοφοβίας. Ακριβώς στο ίδιο πνεύμα, αυτή η οργάνωση καταγγέλλει “την αξιοποίηση του δράματος από τους ρατσιστές”.
Ζούμε σε μια χώρα όπου οι ισλαμιστικές επιθέσεις ρυθμίζουν τη ζωή με τους φρικτούς θορύβους τους. Πολλοί είναι αυτοί που καλύπτουν τα αυτιά τους για να μην ακούνε. Όπως ακριβώς πολλοί είναι αυτοί που μετά από κάθε επίθεση φώναζαν «δεν θα έχετε το μίσος μας» ή «όλοι στη βεράντα». Μια συλλογική και άνανδρη παραίτηση για να διατηρήσουμε τη λεγόμενη «συμβίωση».
Πρέπει να αγωνιστούμε ενάντια στις παντόφλες και να φωνάξουμε στους δολοφόνους: “θα έχετε το μίσος μας”. Το 1828, αφού οι Τούρκοι σφαγίασαν τον ελληνικό πληθυσμό της Χίου, συγκλονισμένος ο Βίκτωρ Ουγκό έγραψε ένα διάσημο ποίημα.
Σας παραθέτω την τελευταία του στροφή. Την αφιερώνω σε όλους εκείνους που η σιωπή των παντοφλών τους αηδιάζει [σ.τ.μ.: Ο ποιητής προσπαθεί να παρηγορήσει ένα ορφανό Ελληνόπουλο]:
Μὴ τὸ πουλὶ ποὺ κελαϊδάει στὸ δάσος νύχτα μέρα
καὶ μὲ τὴ γλύκα του περνάει καὶ ντέφι καὶ φλογέρα;
Τί θὲς κι ἀπ’ ὅλα τ’ ἀγαθὰ
τοῦτα; Πὲς! Τ’ ἄνθος, τὸν καρπό; θὲς τὸ πουλί; -Διαβάτη,
μοῦ κράζει τὸ ᾽Ελληνόπουλο μὲ τὸ γαλάζιο μάτι·
βόλια, μπαρούτη θέλω, νά!
(Μετάφραση: Κωστής Παλαμάς)
Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
Πηγή: https://www.atlantico.fr/decryptage/3593141/professeur-decapite–je-crains-plus-le-silence-des-pantoufles-que-le-bruit-des-bottes-max-frisch-samuel-paty-benoit-rayski
Μη το πουλί που κελαηδάει στο δάσος νύκτα μέρα
και με τη γλύκα του περνάει και ντέφι και φλογέρα;
Τι θες κι απ’ όλα τα αγαθά
τούτα; Πες. Τα` άνθος, τον καρπό; Θες το πουλί;
-Διαβάτη,
μου κράζει το Ελληνόπουλο με το γαλάζιο μάτι:
Βόλια, μπαρούτι θέλω. Να.
Μη το πουλί που κελαηδάει στο δάσος νύκτα μέρα
και με τη γλύκα του περνάει και ντέφι και φλογέρα;
Τι θες κι απ’ όλα τα αγαθά
τούτα; Πες. Τα` άνθος, τον καρπό; Θες το πουλί;
-Διαβάτη,
μου κράζει το Ελληνόπουλο με το γαλάζιο μάτι:
Βόλια, μπαρούτι θέλω. Να.
”ΜΙΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΡΗ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΛΕΓΟΜΕΝΗ ”ΣΥΜΒΙΩΣΗ” ,ΠΟΥ ΔΙΑΚΗΡΥΣΣΟΥ ΝΥΧΘΗΜΕΡΟΝ ΟΙ ”ΑΡΟΣΤΕΡΟΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΙ -ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΕΣ”.
”ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΓΩΝΙΣΤΟΥΜΕ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΙΣ ΠΑΝΤΟΦΛΕΣ-ΠΟΥ ΒΓΑΖΟΥΝ ΟΙ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ ΠΡΙΝ ΜΠΟΥΝ ΣΤΑ ΤΖΑΜΙΑ- ΚΑΙ ΝΑ ΦΩΜΑΞΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥΣ.ΘΑ ΕΧΕΤΕ ΤΟ ΜΙΣΟΣ ΜΑΣ”.
ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΑΣ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ (ΟΣΟ ΔΕΝ ΞΕΣΗΞΚΩΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑΥΤΑ ΤΑ ΕΙΔΕΧΘΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ) ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΟΙ ”ΕΙΡΗΝΟΦΙΛΟΙ” ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΤΟΙ ΤΟΥΣ ΣΥΝΕΛΛΗΝΕΣ -ΓΙΑ ΤΕΤΟΙΕΣ ΔΟΛΟΦΟΝΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ – ΤΟ ΟΡΦΑΝΟ ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΟ ΑΠΌ ΤΗΝ ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΧΙΟΥ ΤΟ 1822 ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΒΙΚΤΩΡΟΣ ΟΥΓΚΩ.
”Διαβάτη ,μου κράζει το Ελληνόπουλο με το γαλάζιο μάτι, βόλια ,μπαρούτι θέλω. Να”
ΥΓ. ΚΑΙ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΣΤΗΝ ΟΧΙ ΔΕΞΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΛΙΜΠΕΡΑΣΙΟΝ.