Πώς να αναζωογονήσετε το ΝΑΤΟ και να αποτρέψετε την επιθετικότητα του Πούτιν.- εξέχων αμερικανός καθηγητής του Γέηλ προτείνει την αποβολή της Τουρκίαςαπο το ΝΑΤΟ
BRUCE ACKERMAN politico.com
Ο Μπρους Άκερμαν είναι εξέχων καθηγητής Νομικής και Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ.
Απαιτούνται τολμηρά μέτρα για να αναζωογονηθεί η συμμαχία και να αποτραπεί η επιθετικότητα του Πούτιν.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και οι διάδοχοί του θα συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι η Δυτική Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να βασίζεται με σιγουριά στην αμερικανική στρατιωτική δύναμη για να αποτρέψει τη σοβιετική επιθετικότητα. | Alexander Nemenov/Πισίνα Φωτογραφία μέσω AP Photo
Όπως κατέστησε σαφές ο Βλαντιμίρ Πούτιν στην πρόσφατη ομιλία του για την Ημέρα της Νίκης, ο πόλεμος στην Ουκρανία θα συνεχίζεται για χρόνια. Ακόμα κι αν η Ρωσία τελικά υποχωρήσει, αυτό δεν θα οδηγήσει σε μια διαρκή ειρήνη. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Δυτική Ευρώπη μπορούσε να βασιστεί με σιγουριά στην αμερικανική στρατιωτική δύναμη για να αποτρέψει τη σοβιετική επιθετικότητα. Αυτό δεν ισχύει πλέον. Και ο Πούτιν και οι διάδοχοί του θα συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται αυτό το γεγονός – εκτός εάν και έως ότου το ΝΑΤΟ αναδιοργανωθεί αποφασιστικά.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη είναι εύλογα επιφυλακτικές σχετικά με την εμπλοκή σε άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία, αλλά μπορούν ακόμα να κάνουν περισσότερα από την παροχή βραχυπρόθεσμης βοήθειας στην Ουκρανία. Τώρα είναι η ώρα να αρχίσουμε να λαμβάνουμε μέτρα για την καθιέρωση του ΝΑΤΟ ως αξιόπιστης δύναμης για την υπεράσπιση της δυτικής δημοκρατίας στον 21ο αιώνα.
Απαιτούνται τολμηρά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της δραματικής αναθεώρησης της συνθήκης του ΝΑΤΟ, της σύστασης στρατού στην Ευρώπη και ακόμη και της αποβολής χωρών που έχουν προδώσει τις δημοκρατικές τους δεσμεύσεις. Αλλά αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποτρέψετε το Κρεμλίνο και τελικά να αποφύγετε πιο βάναυσους πολέμους στο μέλλον.
Οι ευρωπαϊκές δημοκρατίες έχουν αντισταθεί σε αυτό το βήμα στο παρελθόν, αλλά η μόνη ρεαλιστική απάντηση στην επίθεση στην Ουκρανία είναι να δημιουργήσουν τον δικό τους ισχυρό στρατό ως μέρος ενός αναδιοργανωμένου ΝΑΤΟ. Η τραγωδία της Ουκρανίας προκάλεσε δραματικές αυξήσεις στους ευρωπαϊκούς αμυντικούς προϋπολογισμούς, αλλά αυτό είναι μόνο το πρώτο βήμα προς την οικοδόμηση μιας μεγάλης και μόνιμης μαχητικής δύναμης που θα μπορούσε να αναλάβει δράση ενάντια στις μελλοντικές ρωσικές εισβολές κατά μελών του ΝΑΤΟ στη Βαλτική — ή στη Φινλανδία ή στη Σουηδία μόλις ενταχθούν στη συμμαχία. Ενώ οι Ευρωπαίοι μπορούν να συνεχίσουν να βασίζονται στην αμερικανική αεροπορική και ναυτική δύναμη, οι ίδιοι πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να αναλάβουν τον ηγετικό ρόλο στη δική τους άμυνα στο έδαφος.
Αυτό δεν θα συμβεί εκτός εάν οι Ευρωπαίοι δεσμευτούν γρήγορα σε ένα συγκεκριμένο σχέδιο δράσης που απαιτεί από κάθε μέλος του ΝΑΤΟ να εκπληρώνει ισχυρές και συγκεκριμένες στρατιωτικές υποχρεώσεις σε ετήσια βάση.
Εξίσου σημαντικό, οι κυβερνήσεις πρέπει να θέσουν τα στρατεύματά τους υπό τον έλεγχο μιας ενοποιημένης δομής διοίκησης. Εάν κάθε χώρα στείλει τους στρατιώτες της στο πεδίο υπό τον δικό της εθνικό διοικητή, οι χωριστές δυνάμεις της θα κατακλυζόντουσαν από συντονισμένες ρωσικές επιθέσεις, ειδικά σε μια εποχή αστραπιαίας αποτελεσματικότητας των όπλων.
Αυτό εγείρει μια πολύ πραγματική πρόκληση οικοδόμησης θεσμών για τους πολιτικούς ηγέτες της ηπείρου. Μόνο η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σε ρεαλιστική θέση να οργανώσει μια στρατιωτική προσπάθεια ευρείας βάσης. Το κοινοβούλιο της εκλέγεται απευθείας από τους πολίτες όλων των κρατών της Ένωσης. Μετά από κάθε εκλογή, η πλειοψηφία των αντιπροσώπων επιλέγει μια εκτελεστική επιτροπή — της οποίας επί του παρόντος ηγείται η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν — για τη λήψη βασικών αποφάσεων πολιτικής. Αυτό το όργανο διαθέτει την πολύτιμη δημοκρατική νομιμοποίση που απαιτείται για να αναλάβει μια τέτοια πρωτοφανή στρατιωτική πρωτοβουλία.
Προς το παρόν, ωστόσο, οι συνθήκες που καθορίζουν τις εξουσίες της ΕΕ δεν παρέχουν στην Ένωση καμία αρμοδιότητα για την πρόκληση πολέμου. Προτού η Επιτροπή προχωρήσει, ένα άλλο βασικό θεσμικό όργανο – το Συμβούλιο Υπουργών – πρέπει να προτείνει αναθεωρήσεις που να εξουσιοδοτούν την επιτροπή να ενεργήσει με τις αυστηρές απαιτήσεις του προς τα κράτη μέλη.
Το Συμβούλιο (σσ. η διάκριση στο κείμενο μεταξύ Συμβουλίου Υπουργών και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι ασαφής αλλά απο την ανάγνωση διακρίνεται η σκέψη του αρθρογράφου) αποτελείται από τους πρωθυπουργούς κάθε χώρας. Αλλά ευτυχώς, ο σημερινός ηγέτης του είναι ο Εμμανουέλ Μακρόν — ο οποίος ποντάρισε την προεδρική του εκστρατεία εναντίον της Μαρίν Λεπέν σε ένα εμφατικά ηπειρωτικό όραμα για το μέλλον της Γαλλίας. Πολλοί σχολιαστές έχουν υποβαθμίσει το επίτευγμα του Μακρόν τονίζοντας την επιτυχία της Λεπέν να δημιουργήσει λαϊκή υποστήριξη για το ακροδεξιό εθνικιστικό της πρόγραμμα. Ωστόσο, το γεγονός παραμένει ότι ο Μακρόν είναι ο πρώτος Γάλλος πρόεδρος που κέρδισε μια δεύτερη θητεία στην εξουσία τα τελευταία 20 χρόνια — και το έκανε με αποφασιστική διαφορά 59-41.
Ο Γάλλος πρόεδρος είναι ο ηγέτης της ηπείρου με την ισχυρότερη δημοκρατική εντολή να επεκτείνει τις συνθήκες της ΕΕ για να εξουσιοδοτήσει τη συνεργασία με το ΝΑΤΟ για την αντιμετώπιση της ρωσικής στρατιωτικής απειλής. Πράγματι, ο Μακρόν έχει ήδη δηλώσει ότι «τις επόμενες εβδομάδες, πρέπει να κάνουμε μια ευρωπαϊκή πρόταση για τη διαμόρφωση μιας νέας τάξης ασφάλειας και σταθερότητας. Πρέπει να την διαμορφώσουμε μεταξύ των Ευρωπαίων και μετά να την μοιραστούμε με τους συμμάχους μας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ».
Εδώ είναι που ο Τζο Μπάιντεν μπορεί να παίξει κρίσιμο ρόλο. Δεν πρέπει μόνο να ενθαρρύνει δημοσίως τον Μακρόν και τη φον ντερ Λάιεν να ξεκινήσουν τις σκληρές διαπραγματεύσεις που απαιτούνται για να θεσπιστούν οι δραματικές αναθεωρήσεις της νομοθεσίας της ΕΕ πριν ο ευρωπαϊκός στρατός γίνει πραγματικότητα. Δεδομένου ότι η αναδιοργάνωση του ΝΑΤΟ απαιτεί επίσης τη συναίνεση της Αμερικής για αναθεωρήσεις των συνθηκών, ο Μπάιντεν θα πρέπει να ανακοινώσει αμέσως την ισχυρή υποστήριξή του για τις απαραίτητες αλλαγές.
Κανονικά, φυσικά, είναι σχεδόν αδύνατο να κερδίσουμε την πλειοψηφία των δύο τρίτων στη Γερουσία που απαιτείται για την αναθεώρηση των συνθηκών. Το λουτρό αίματος της Ουκρανίας, ωστόσο, άλλαξε δραματικά την πολιτική κατάσταση. Με τον Μακρόν και τη φον ντερ Λάιεν να ξεκινούν τις δικές τους εντατικές προσπάθειες για την ανοικοδόμηση του ΝΑΤΟ, ο Μπάιντεν θα είναι σε ισχυρή θέση να κερδίσει τη δικομματική υποστήριξη μιας υπερπλειοψηφίας — ειδικά αφού οι Ευρωπαίοι είναι πλέον έτοιμοι, επιτέλους, να πληρώσουν το μερίδιο που τους αναλογεί στη συνολική αμυντική προσπάθεια.
Θα χρειαστεί πολλή σκληρή δουλειά για να αναπτυχθεί ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα δράσης για τον νέο ηπειρωτικό στρατό και να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή του σε κάθε ένα από τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εάν δεν ξεκινήσουν αμέσως σοβαρές προσπάθειες για να τεθούν τα νομικά θεμέλια, η Ευρώπη δεν θα έχει ρεαλιστικές πιθανότητες να δημιουργήσει μια μαχητική δύναμη στο έδαφος μέχρι το 2030.
Ακόμα κι αν οι Δημοκρατικοί χάσουν τον έλεγχο της Γερουσίας το 2022, αυτό θα είναι ένα από τα σπάνια ζητήματα όπου το Καπιτώλιο θα σταθεί πιθανότατα πίσω από τον πρόεδρο. Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών Antony Blinken και η ομάδα του μπορούν να προσφέρουν συγκεκριμένη βοήθεια στον Macron και τη von der Leyen στη φιλόδοξη εκστρατεία τους να αποκτήσουν ευρεία πολιτική υποστήριξη για την ανασυγκρότηση του ΝΑΤΟ στην πλευρά τους, στον Ατλαντικό.
Ακόμη και με τη βοήθεια της Αμερικής, η επιτυχία τους δεν είναι σε καμία περίπτωση εξασφαλισμένη. Στην καλύτερη περίπτωση, θα χρειαστούν ένα ή δύο χρόνια πριν οι ηγέτες της ΕΕ αποκτήσουν τη νομική αρμοδιότητα να αναπτύξουν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα δράσης και να διασφαλίσουν την αποτελεσματική επιβολή του σε κάθε κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, δεν θα υπάρξει ποτέ καλύτερη στιγμή για να γίνει αυτή η προσπάθεια – και αν πετύχει, ο Πούτιν και οι διάδοχοί του θα αντιμετωπίσουν έναν αποφασιστικό αποτρεπτικό παράγοντα.
Παρέχοντας την ισχυρή υποστήριξή τους στην ευρωπαϊκή προσπάθεια, ωστόσο, ο Μπάιντεν και η Γερουσία θα πρέπει επίσης να επιμείνουν ότι το νέο ΝΑΤΟ παραμένει πιστό στις ιδρυτικές του αρχές.
Ειδικότερα, όταν η συνθήκη υπογράφηκε για πρώτη φορά το 1949, τα μέλη του ΝΑΤΟ έθεσαν έναν θεμελιώδη όρο στη δέσμευσή τους για αμοιβαία στρατιωτική βοήθεια. Κατέστησαν σαφές ότι θα υπερασπίζονταν μια χώρα μόνο εάν η κυβέρνησή της έκανε με καλή τη πίστη προσπάθεια να «ενδυναμώσει τους ελεύθερους θεσμούς της». Διαφορετικά, δεν θα μπορούσε να βασιστεί στους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ.
Εβδομήντα πέντε χρόνια αργότερα, είναι οδυνηρά προφανές ότι ορισμένες χώρες του ΝΑΤΟ εργάζονται για να καταστρέψουν την ελευθερία αντί να την ενισχύσουν.
Η Τουρκία είναι το πιο προφανές παράδειγμα. Την τελευταία δεκαετία, μετατράπηκε σε ένα αυταρχικό κράτος από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ακόμη χειρότερα, ο Ερντογάν έστειλε τον στρατό του για να βοηθήσει το αυταρχικό καθεστώς της Συρίας να πολεμήσει τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ – πολεμώντας ενάντια στην ίδια τη συμμαχία που ο ίδιος και οι προκάτοχοί του είχαν δεσμευτεί να υποστηρίξουν. Εφόσον η Τουρκία δεν είναι ούτε αξιόπιστος σύμμαχος ούτε υπερασπιστής των «ελεύθερων θεσμών», ο Μπάιντεν και η Γερουσία θα πρέπει να αρνηθούν να υπογράψουν μια συνθήκη που συνεχίζει να την αναγνωρίζει ως μέλος του ΝΑΤΟ.
Η Ουγγαρία είναι μια πιο σκληρή περίπτωση. Όπως ο Ερντογάν, ο Βίκτορ Όρμπαν χρησιμοποίησε το χρόνο του στην εξουσία για να δημιουργήσει μια «ανελεύθερη δημοκρατία», η οποία υπονομεύει αποφασιστικά την ιδρυτική δέσμευση του ΝΑΤΟ για ελευθερία. Επιπλέον, όταν ήταν υποψήφιος για επανεκλογή κατά τις πρώτες ημέρες του πολέμου στην Ουκρανία, καταδίκασε τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Volodymyr Zelenskyy, «ως εχθρό του ουγγρικού έθνους» και έκανε εκστρατεία σε μια πλατφόρμα που αντιτάχθηκε σε οποιεσδήποτε κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας για την εισβολή της. Στη συνέχεια χρησιμοποίησε τον έλεγχο των μέσων μαζικής ενημέρωσης για να αρνηθεί στους αντιπάλους του μια δίκαιη ευκαιρία να αμφισβητήσουν την επιθετικότητα του Πούτιν. Κατά συνέπεια, η «συντριπτική» νίκη του Όρμπαν στις κάλπες απλώς δραματοποιεί την επιτυχία του να εδραιώσει τις ανελεύθερες αρχές του στο σύνταγμα του έθνους.
Τουλάχιστον, ο Μπάιντεν θα πρέπει να επιμείνει στην αναστολή της Ουγγαρίας ως μέλους του ΝΑΤΟ έως ότου μπορέσει να δείξει αξιόπιστα ότι έχει αλλάξει δραματικά πορεία και βρίσκεται στο δρόμο για την ανοικοδόμηση των «ελεύθερων θεσμών» της. Υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύουμε ότι η ηγεσία των Βρυξελλών και του Παρισιού θα ανταποκρινόταν σε αυτήν την αμερικανική πρωτοβουλία με ενθουσιασμό. Πράγματι, η φον ντερ Λάιεν οδηγεί ήδη την Κομισιόν σε μια σπάνια πορεία που θα αφαιρούσε από την Ουγγαρία τις επιδοτήσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων από την ΕΕ που λαμβάνει η κυβέρνησή της – τις οποίες ο Όρμπαν χρησιμοποιεί τώρα για να διατηρήσει τις δικτατορικές του φιλοδοξίες.
Η Κομισιόν εξετάζει επίσης σοβαρά παρόμοια μέτρα κατά της Πολωνίας ως απάντηση στη συνεχιζόμενη παραβίαση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο έχει δηλώσει ότι η σημερινή κυβέρνηση παραβιάζει θεμελιώδεις αρχές της συνταγματικής δημοκρατίας στις οποίες έχει δεσμευτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Εάν η φον ντερ Λάιεν κερδίσει την απαραίτητη υποστήριξη για να αναστείλει τα προνόμια της Πολωνίας στο κοινοβούλιο έως ότου συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις του δικαστηρίου, ο Μπάιντεν θα πρέπει επίσης να υποστηρίξει την αναστολή της συμμετοχής της στη Συμμαχία.
Οι προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας είναι εξαιρετικές. Αλλά η ανοικοδόμηση του ΝΑΤΟ δεν αντιπροσωπεύει μόνο την καλύτερη ευκαιρία της Δύσης να αποτρέψει μελλοντική ρωσική επίθεση. Προσφέρει επίσης μια ευκαιρία στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη να αναζωογονήσουν τη μεγάλη παράδοση του Διαφωτισμού της φιλελεύθερης δημοκρατίας ενάντια στους εθνικιστές δημαγωγούς που επιδιώκουν να την καταστρέψουν και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
