του Αλέξανδρου Ιτιμούδη, Γεωπολιτικού Αναλυτή – Αναλυτή Πληροφοριών.
Οι τελευταίες εξελίξεις στο σύμπλοκο της Ανατολικής Μεσογείου καταδεικνύουν πως η ενεργειακή ασφάλεια της Δύσης έχει αναγκάσει τους ιθύνοντες υπερσυστημικών δρώντων να δώσουν τις ευλογίες τους σε κράτη της περιοχής, προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη σύμπλευση, αρχικά, και αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων σε δεύτερο επίπεδο.
Η πρόσφατη οριοθέτηση μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου, με την παραίνεση των ΗΠΑ, κατέδειξε πως η επίλυση καθορισμού των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών της περιοχής μπαίνει σε μια νέα φάση, ώστε να εξαχθεί το ενεργειακό προϊόν όσο το δυνατόν ταχύτερα. Κατ’ επέκταση η επιστολή του προέδρου του Λιβάνου προς την Κύπρο φανερώνει την τάση να κλείνουν ανοικτά μέτωπα. Αυτόματα το ελληνικό σύστημα μπαίνει στο κάδρο των εξελίξεων εφόσον τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα έχουν ΑΟΖ που εφάπτονται με τις ΑΟΖ κρατών που ήδη παράγουν φυσικό αέριο (Αίγυπτος, Ισραήλ, Λιβύη).
Μάλιστα η θετική ανταπόκριση των ΗΠΑ σε μια πιθανή κατασκευή δύο αγωγών από την Λιβύη προς την Ελλάδα και την Νταμιέτα (Αίγυπτος) δείχνει πως ο δυτικός παράγων υπολογίζει πολύ στην ενεργειακή ασφάλεια, η οποία ελέω του πολέμου έχει κλονίσει σοβαρά τις δυτικές κοινωνίες. Μέσα σε όλα αυτά το πάζλ συμπληρώνουν οι ανανεωμένες κυρώσεις από την Ε.Ε προς την Τουρκία για τις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, όπως και η ανακοίνωση της Ελλάδας για διεξαγωγή σεισμικών ερευνών στα νοτιοδυτικά της Κρήτης και της Πελοποννήσου. Αυτό σημαίνει πως αυτόματα η Τουρκία καθίσταται ανεπιθύμητη όσον αφορά τις διαδικασίες παραγωγής και εξαγωγής ενεργειακού προϊόντος στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που αυτόματα υποβαθμίζει την αξία της στην περιοχή.
Το θετικό για την Ελλάδα είναι πως διαθέτει επιχειρηματικό βραχίονα στην περιοχή, με την ελληνική Energean να έχει ανακαλύψει νέο κοίτασμα στην ΑΟΖ του Ισραήλ, το οποίο μάλιστα είναι μεγαλύτερο από αυτό που προβλεπόταν και που αναμένεται να αξιοποιηθεί εντός του 1ου εξαμήνου του 2023. Κατά σύμπτωση, μέχρι τον Νοέμβριο του 2023 θα διαρκέσουν και οι κυρώσεις της Ε.Ε εναντίον Τούρκων φυσικών και νομικών προσώπων.
Όλα αυτά συνθέτουν μια ξεκάθαρη μεγάλη εικόνα: Η ενέργεια αναδεικνύεται ως βασικός γεωπολιτικός παράγων ανακατανομής ισχύος στο σύμπλοκο της Ανατολικής Μεσογείου, εφόσον αποτελεί μια καθαρή εναλλακτική επιλογή για τον δυτικό παράγοντα. Αυτό αναγκάζει υπερσυστημικούς δρώντες να στοχεύσουν την περιοχή και να αναπτύξουν σχέσεις με τα κράτη της περιοχής.
Όμως, το βασικό εδώ είναι πως το ενεργειακό αυτόματα θα βγάλει στην επιφάνεια και τα ζητήματα ασφαλείας που θα προκύψουν, διότι δρώντες όπως η Τουρκία δεν αναμένεται να μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια. Μάλιστα, η κίνηση του Πούτιν να προτείνει την Τουρκία ως εναλλακτική ενεργειακή οδό με την κατασκευή αγωγών στο έδαφος της, καθώς και η πιθανή προβολή ισχύος της Ρωσίας μέσω Συρίας (βάση Ταρσού και Λαττάκειας), μπορεί να αναγνωστεί ως μια αντεπίθεση του αναδυόμενου ευρασιατικού συνασπισμού.
Ακριβώς εκεί έγκειται η χρησιμότητα του ελληνικού συστήματος Ελλάδας – Κύπρου, το οποίο θα κληθεί να υπερασπιστεί ακόμα και διά των όπλων, το αναδυόμενο ενεργειακό πλέγμα, το οποίο ασφαλώς θα έχει να κάνει και με τα συμφέροντα του Ελληνισμού. Και αυτό διότι, η Τουρκία στην προσπάθεια της να εμπλακεί στο ενεργειακό παιχνίδι θα απειλήσει άμεσα την εδαφική ακεραιότητα των δύο ελληνικών κρατών.
Η Τουρκία παρά την πρόταση του Πούτιν να λειτουργήσει ως ενεργειακό αντίβαρο θα κληθεί πολύ σύντομα να επιλέξει πλευρά. Βλέποντας να μένει εκτός συμμαχιών αυτό θα την ωθήσει ακόμα περισσότερο σε σπασμωδικές κινήσεις, όμως ο κίνδυνος για την Ελλάδα και την Κύπρο υπάρχει ακόμη και αν η Τουρκία επιχειρήσει μια στροφή προς την Δύση ξανά.
Επομένως, η γεωστρατηγική των δύο ελληνικών κρατών θα πρέπει να περιλαμβάνει περαιτέρω ενίσχυση της σκληρής ισχύος ώστε να δύνανται να υπερασπιστούν ένα μεγάλο θαλασσο-χερσαίο χώρο. Ειδικά η Κύπρος πρέπει να αναβαθμίσει την άμυνα της, καθώς η άρση του αμερικανικού εμπάργκο αποτελεί πράσινη ένδειξη προς τον κυπριακό ελληνισμό για να κάνει το βήμα παραπέρα. Η Ελλάδα από την άλλη πέρα από το να κλείσει το μέτωπο με την Λιβύη στο καθαρά νομικό κομμάτι, πρέπει να κάνει το βήμα να κηρύξει τα 12 ναυτικά μίλια, όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά σε όλο το Αιγαίο, προβάλλοντας παράλληλα την στρατιωτική της ισχύ απέναντι στην Τουρκία.
Οι ενδείξεις δείχνουν πως η Ελλάδα δύναται να καταστεί κόμβος ενεργειακής κυκλοφορίας, αγαθών, καθώς και υψηλής τεχνολογίας, αλλά για να το καταφέρει αυτό θα πρέπει να πάψει να σκέφτεται σαν εξάρτημα ευρύτερων σχηματισμών και να αναλάβει ξεκάθαρο ρόλο. Ο ρόλος αυτός σχετίζεται με την ασφάλεια της περιοχής. Εξάλλου οι μεγάλοι δρώντες ήδη πλησιάζουν την Ελλάδα και αυτή οφείλει να «πουλήσει» τις υπηρεσίες της όσο πιο ακριβά γίνεται.
