Η τρομοκρατική επίθεση της ισλαμιστικής Χαμάς στο Ισραήλ και ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας έχουν διχάσει βαθιά τον κόσμο. Ιδιαίτερα στον λεγόμενο Παγκόσμιο Νότο (Global South), η σύγκρουση αντιμετωπίζεται πολύ διαφορετικά από ό,τι στα κυβερνητικά κέντρα της Ουάσιγκτον, του Βερολίνου ή του Λονδίνου. Λόγω της δικής τους ιστορίας, πολλοί άνθρωποι στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική βλέπουν τα γεγονότα μέσα από έναν μετα-αποικιακό φακό. Γι αυτούς οι Παλαιστίνιοι είναι πάνω απ’ όλα θύματα της πολιτικής κατοχής του Ισραήλ.“Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες βλέπουν τη στάση της Δύσης στο ζήτημα Ισραήλ-Παλαιστίνης ως απόδειξη ότι εφαρμόζει επιλεκτικά τους διεθνείς κανόνες, με δύο μέτρα και δύο σταθμά, και τις νόρμες ανάλογα με τα γεωπολιτικά συμφέροντα και όχι με καθολικό τρόπο”, γράφει ο Γερμανοβραζιλιάνος πολιτικός επιστήμονας Όλιβερ Στίνκελ, στο περιοδικό Foreign Policy.
Ν. Αφρική: “Συλλογική τιμωρία” των Παλαιστινίων
Αίφνης στην Αφρική πολλές χώρες καταδίκασαν τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς της Λωρίδας της Γάζας ως απάντηση στις επιθέσεις της Χαμάς. Κυρίως στις χώρες με ισχυρό μουσουλμανικό στοιχείο εκφράζεται μεγάλη αλληλεγγύη προς τους Παλαιστίνιους. Εκτός από ορισμένες δηλώσεις που αναφέρονται ρητά στο Ισραήλ ως “καταπατητή”, πολλές κυβερνήσεις ζητούν τον τερματισμό της βίας κατά των αμάχων και την εφαρμογή της λύσης των δύο κρατών. Η Αφρικανική Ένωση είχε περιγράψει “την άρνηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού” ως τον “κύριο λόγο” της σύγκρουσης. Αλλά κυρίως η Νότια Αφρική, ένα από τα πιο ισχυρά οικονομικά και μοντέρνα κράτη της Αφρικής και, ως εκ τούτου, πρότυπο και εκφραστής πολλών κρατών της ηπείρου, υιοθετεί μια “ριζοσπαστική και εξαιρετικά επικριτική” στάση απέναντι στο Ισραήλ, δήλωσε στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων DPA ο Ραν Γκρίνσταϊν, πολιτικός αναλυτής στο Πανεπιστήμιο Witwatersrand στο Γιοχάνεσμπουργκ. Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας Ναλέντι Ποντόρ χαρακτήρισε την αντίδραση του Ισραήλ στην τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου ως “συλλογική τιμωρία” των Παλαιστινίων, που περιλαμβάνει τη “συνεχιζόμενη δολοφονία παιδιών και αθώων πολιτών”.
Η Νότια Αφρική κάνει λόγο για εγκλήματα πολέμου από τις ισραηλινές δυνάμεις, θέλει να ανακαλέσει τους διπλωμάτες της από το Ισραήλ και απειλεί να απελάσει τον Ισραηλινό πρεσβευτή. Το κυβερνών κόμμα της Νότιας Αφρικής, το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC), το οποίο τάσσεται υπέρ μιας “ελεύθερης Παλαιστίνης” εδώ και πολλά χρόνια, συγκαταλέγει συχνά εκπροσώπους της Χαμάς μεταξύ των προσκεκλημένων του σε πολιτικά συνέδρια. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Εβραϊκό Κογκρέσο, η Νότια Αφρική φιλοξενεί τη μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα με περισσότερους από 75.500 Εβραίους.
“Ακροβασία μεταξύ ιδεολογίας και πραγματισμού”
“Σε τελική ανάλυση η Νότια Αφρική και πολλές άλλες χώρες του Παγκόσμιου Νότου ενδιαφέρονται να υπάρξει μια στρατηγική εξισορρόπηση”, υποστηρίζει ο Πριγιάλ Σινγκ, αναλυτής στο Ινστιτούτο Μελετών Ασφάλειας (ISS). „Από τη μία πλευρά, είναι προσηλωμένες σε μια αντιαποικιακή, αντιιμπεριαλιστική κοσμοθεωρία, από την άλλη, δεν θέλουν να θέσουν σε κίνδυνο τις καλές οικονομικές και διπλωματικές σχέσεις με τις δυτικές χώρες που υποστηρίζουν το Ισραήλ στη σύγκρουση στη Γάζα, όπως η Γερμανία, οι ΗΠΑή η Βρετανία. “Μια ακροβασία μεταξύ ιδεολογίας και πραγματισμού”, το περιγράφει χαρακτηριστικά ο Σινγκ. Η ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση στη Λωρίδα της Γάζας έχει επίσης επικριθεί ευρέως στη Λατινική Αμερική. Αν και η κυβέρνηση της Βραζιλίας καταδίκασε τη σφαγή αμάχων από τη Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, κάλεσε επίσης “όλα τα μέρη να επιδείξουν τη μεγαλύτερη δυνατή αυτοσυγκράτηση προκειμένου να αποφευχθεί η κλιμάκωση της κατάστασης”. Σε ψήφισμα που κατέθεσε η Βραζιλία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕοι ΗΠΑ άσκησαν βέτο επειδή δεν ανέφερε το δικαίωμα του Ισραήλστην αυτοάμυνα.
Η Αργεντινή καταδίκασε τις επιθέσεις των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων σε μη στρατιωτικές υποδομές και ζήτησε την τήρηση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Εβραϊκές οργανώσεις στη χώρα αυτή της Νότιας Αμερικής επέκριναν τη θέση αυτή.Η εβραϊκή κοινότητα της Αργεντινής που αριθμεί175.000 άτομα, είναι η μεγαλύτερη στη Λατινική Αμερική. Οι αριστερές αυταρχικές κυβερνήσεις της Κούβας, της Βενεζουέλας και της Νικαράγουας είναι σαφώς στο πλευρό των Παλαιστινίων. Επικρίνουν την ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση στη Λωρίδα της Γάζας και σχετικοποιούν τη βία της Χαμάς. Το υπουργείο Εξωτερικών της Κούβαςπεριέγραψε τη σύγκρουση ως “συνέπεια 75 ετών διαρκούς παραβίασης των αναφαίρετων δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού και της επιθετικής και επεκτατικής πολιτικής του Ισραήλ”.
Να ληφθεί σοβαρά υπόψη ο Παγκόσμιος Νότος
Ο πρόεδρος της ΒενεζουέλαςΝίκολας Μαδούρο κατηγόρησε το Ισραήλ ότι έχει εγκαθιδρύσει ένα σύστημα απαρτχάιντ και ότι διαπράττει γενοκτονία στη Λωρίδα της Γάζας. Από την πλευρά της η Βολιβίαδιέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ μετά την έναρξη των επιθέσεων στη Λωρίδα της Γάζας. Η Χιλή και η Κολομβίαανακάλεσαν τους πρεσβευτές τους για διαβουλεύσεις. Όπως και η Νότια Αφρική, η Χιλή περιγράφει τους βομβαρδισμούς του Ισραήλ ως “συλλογική τιμωρία του παλαιστινιακού άμαχου πληθυσμού”. Η χώρα αυτή της Νότιας Αμερικής φιλοξενεί τη μεγαλύτερη παλαιστινιακή διασπορά εκτός της Μέσης Ανατολής.
„Οι απόψεις των χωρών του Παγκόσμιου Νότου πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη”, επισημαίνει ο Ραν Γκρίνσταϊν. “Η στάση τους αποτελεί σοβαρό πλήγμα στην προσπάθεια του Ισραήλ να εξομαλύνει τις σχέσεις του με τον αραβικό κόσμο και τις ισλαμικές χώρες. Πριν από την έναρξη της σύγκρουσης στη Γάζα, το Τελ Αβίβ εξακολουθούσε να εργάζεται για τη βελτίωση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερες σχέσεις με άλλες ισλαμικές χώρες, όπως τη Μαλαισία και την Ινδονησία. “Όλα αυτά δεν είναι πλέον δυνατά. Η σύγκρουση προκαλεί μόνιμη ζημιά, η οποία θα είναι σχεδόν αδύνατο να ξεπεραστεί”.
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου
DW
