Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected], www.kalkis.eu
Με δόλωμα την αμοιβή, χειραγωγημένοι από αδίστακτους Στρατολογητές και Ιεροκήρυκες, αρκετές δεκάδες Σύριοι πεθαίνουν στο πεδίο του Αζερμπαϊτζάν. Αυτό προκύπτει από το ρεπορτάζ του Madjid Zerrouky στις 22-10-2020 στον ηλεκτρονικό Le Monde με τίτλο : «Σύριοι μισθοφόροι, πιεσμένοι από τη φτώχεια, πεθαίνουν κατά δεκάδες στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ» (Des mercenaires syriens, pressés par la misère, meurent par dizaines au Haut-Karabakh).
Κρυμμένος σε ένα σκονισμένο όρυγμα στην περιοχή Horadiz, καθώς μια οβίδα σκάει κάθε δύο δευτερόλεπτα, ο Mostafa Qanti φιλμάρει σπάνια πλάνα από αυτά τα χαρακώματα στις αρχές Οκτωβρίου 2020 που καταπίνουν 
δεκάδες άντρες καθημερινά. Μακριά από αδιάκριτα βλέμματα. Στο μέτωπο του Nagorno–Karabakh. «Θεέ μου, προστάτεψέ μας. Μας σφάγιασαν. Αυτά τα αρμένικα σκυλιά … Σφάγιασαν τα παλικάρια ..», αναφέρει το ρεπορτάζ. Στα 23 του, ο Mostafa Qanti είναι ένας μισθοφόρος. Είναι ένας πρώην Σύριος αντάρτης από το Hayyan, μια πόλη βόρεια του Χαλεπίου, που για άλλη μια φορά καταλήφθηκε από τη Δαμασκό. Ένας πρόσφυγας σε ένα από τα πολλά αυτοσχέδια στρατόπεδα γεμάτα από δεκάδες χιλιάδες οικογένειες, ο Mostafa Qanti προσλήφθηκε από το τμήμα Hamza, μια ένοπλη ανταρτική φατρία που έχει μετασχηματιστεί σε βοηθητική πολιτοφυλακή της Τουρκίας. Περίμενε να πάει στη Λιβύη, αλλά θα πάει τελικά στο Αζερμπαϊτζάν, όπως και οι περισσότεροι από τους 1.000 κομπάρσους της.
Μετά την Τρίπολη, όπου στάλθηκαν τον περασμένο χειμώνα για να υπερασπιστούν την πρωτεύουσα της 
Λιβύης που απειλήθηκε από τις δυνάμεις του στρατάρχη Χαφτάρ, αυτές οι πολιτοφυλακές ρίχτηκαν από την Άγκυρα στα βουνά του Καυκάσου για να υποστηρίξουν τις δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν. Στις 5 Οκτωβρίου 2020, ο ιστότοπος ειδήσεων Jesrpres, ο οποίος πήρε εικόνες από τις ταφές με συνοπτικές διαδικασίες, κατά τη διάρκεια της νύχτας, πολλών μισθοφόρων από την ταξιαρχία Sultan Murad, υπολόγισε ότι ο αριθμός των μισθοφόρων που 
σκοτώθηκαν στην πρώτη γραμμή ήταν 85, μόλις μέσα 10 ημέρες μάχης. Η υπόθεση είναι ευαίσθητη : οι συγγενείς των αγνοουμένων πολεμιστών αρνούνται να θίξουν το θέμα, ακόμη και μετά την ανακοίνωση του θανάτου τους. Οι πιο πρόσφατες, αλλά μη επαληθεύσιμες, εκτιμήσεις μιλάνε για πάνω από 150 σκοτωμένους.
«Ήρωες» στις τάξεις των πολεμιστών
«Η εντολή λέει να προχωρήσουν τα πράγματα όσο το δυνατόν γρηγορότερα πριν από την κατάπαυση του πυρός», δηλαδή να δημιουργηθούν τετελεσμένα, μαρτυρεί ο Mohamed, που στάλθηκε στην πρώτη γραμμή στα νότια του αυτονομημένου θύλακα των Αρμενίων. Ο πολιτοφύλακας, που λέει ότι είναι 24 ετών, δεν περιορίζεται στις συνθήκες της στρατολόγησής του. Αντίθετα επικαλείται θανατηφόρες μάχες – «έπρεπε να κατακτηθούν τα υψώματα» – «αναγκαστικές πορείες χωρίς μια ημέρα ανάπαυση». Και «ήρωες» στις τάξεις των πολεμιστών.
Η φράση θα μπορούσε να μας κάνει να αντιδράσουμε με συμπάθεια. «Είθε ο Θεός να τους ελεήσει, αλλά μπορεί να καταραστεί εκείνους που εμπορεύονται το αίμα τους», αναφωνεί ο συγγενής ενός πρώην αντάρτη, που κηδεύθηκε στις αρχές του μήνα στο Azzaz. Ο θυμωμένος ακτιβιστής Ahmed Ferzane από το Rastan, από το οποίο προέρχεται τουλάχιστον μισή ντουζίνα πολεμιστών που σκοτώθηκαν στο Αζερμπαϊτζάν, το βλέπει ως άλλη μια προδοσία και συντριμμένες ζωές. Σε ένα βίντεο που αναρτήθηκε στη σελίδα του στο Facebook, περιγράφει τους άντρες, πιεσμένους από τη φτώχεια, οι οποίοι στρατεύονται χωρίς τη θέλησή τους σε έναν πόλεμο του οποίου τα διακυβεύματα τους υπερβαίνουν.
«Οι νέοι εξαπατήθηκαν από τους διοικητές των ένοπλων φατριών. Τους είπαν ότι θα υπηρετούσαν ως 
αστυνομικοί ή συνοριοφύλακες χωρίς να συμμετάσχουν στις μάχες». Τους ξεγέλασαν δηλαδή. «Αυτοί που πήγαν εκεί δεν έχουν τα προς το ζην για να ταΐσουν τα παιδιά τους. Πέρασε ο χειμώνας, μετά το καλοκαίρι, χωρίς να μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των δικών τους», συνεχίζει. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι υπεσχημένες αμοιβές, σημαντικές στο πλαίσιο μιας κατεστραμμένης Συρίας εδώ και 10 χρόνια πολέμου, συχνά εξαφανίζονται στις τσέπες των ηγετών της πολιτοφυλακής με άθλια λαιμαργία. «Στην πραγματικότητα παίρνουν μόνο το 20% των οφειλομένων τους. Οι Τούρκοι πληρώνουν 800-900 $ ανά πολεμιστή, εκ των οποίων έως 700 $ κατακρατούνται από τους διοικητές». Δηλαδή το 80% της προβλεπόμενης αμοιβής πολεμιστή στο Αζερμπαϊτζάν είναι μίζα που παίρνουν οι Στρατολόγοι του. «Οι νέοι σκέπτονται ότι θα πάνε για δύο, τρεις μήνες. Νομίζουν ότι δεν είναι πολύ 
επικίνδυνο και ότι θα κερδίσουν 2.000 έως 3.000 $ πριν επιστρέψουν. Δυστυχώς, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή από την πρώτη μέρα … Εν τω μεταξύ, οι Στρατολόγοι τους συσσωρεύουν αυτοκίνητα και βίλες στη Συρία». Ενώ ο κόσμος στη Δαμασκό δεν έχει να φάει ούτε ψωμί στην πατρίδα του, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ της Γαλλο-Σύριας δημοσιογράφου Hala Kodmani στην ηλεκτρονική Libération στις 7-11-2020 με τίτλο : «Οι κάτοικοι της Δαμασκού μέσα σε κλουβιά ψωμιού» (Les habitants de Damas dans des cages à pain).
«Αυτός ο πόλεμος δεν είναι δικός μας. Και δεν θα βρείτε καμία δόξα εκεί [στο Αζερμπαϊτζάν], εκτός από το θάνατο », προσθέτει ο Ahmed Ferzane, απευθυνόμενος σε όσους θα μπορούσαν να μπουν στον πειρασμό αυτής της περιπέτειας.
Ιεροκήρυκες με αμοιβή των πολιτοφυλακών
Αν και η αποστολή πολεμιστών στη Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν αποκαλύπτει την οικονομική ανέχεια 
πολλών Σύρων, ορισμένοι επιτήδειοι την εκμεταλλεύονται δεόντως. Μεταξύ των ηγετών των τριών φιλο-τουρκικών φατριών που εμπλέκονται (το τμήμα Hamza, οι ταξιαρχίες του Sultan Murad και του Sultan Suleiman Chah) ευδοκιμεί μια ολόκληρη παραοικονομία των Μισθοφόρων, με τους Στρατολόγους της και τους λοιπούς συνεργάτες της Διακινητές. Ένα από τα νευραλγικά τους κέντρα είναι μια μεγάλη εγκατάσταση χτισμένη στα συρο-τουρκικά σύνορα, στο Hiwar Kilis. Εκεί, ντυμένοι με τις στολές των συνοριοφυλάκων του Αζερμπαϊτζάν, δεκάδες στρατολογημένοι εκπαιδεύονται συνοπτικά πριν σταλούν αεροπορικώς στο Μπακού.
Οι ιεροκήρυκες που πληρώνονται από τις πολιτοφυλακές φροντίζουν για τη θρησκευτική κατήχηση των Μισθοφόρων. Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν λίγες επιφυλάξεις, όταν πρόκειται για την περιγραφή της φύσης του προορισμού των μελλοντικών στρατολογημένων. Στη βόρεια Συρία, οι ιεροκήρυκες κλήθηκαν συχνά να βάλουν το χεράκι τους, όταν επρόκειτο για την καταπολέμηση του καθεστώτος της Δαμασκού ή των σιιτών πολιτοφυλακών που υποστηρίζει η Τεχεράνη. «Ο πόλεμός μας στο Αζερμπαϊτζάν δεν είναι λιγότερο σημαντικός από αυτόν που διεξάγουμε εδώ. Το Αζερμπαϊτζάν είναι ουσιαστικά μια σουνιτική χώρα. Το μερίδιο των σιιτών είναι 50%, οι σουνίτες είναι 50%», ξελαρυγγίστηκε ένας ιμάμης από το Azzaz στις 8 Οκτωβρίου 2020. Στην πραγματικότητα όμως, σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία, το μερίδιο των σιιτών μουσουλμάνων αντιπροσωπεύει το 85% του πληθυσμού της μουσουλμανικής πίστης στο Αζερμπαϊτζάν.
