Λίαν ανησυχητικές πληροφορίες βλέπουν το φως της δημοσιότητας στα λιβυκά ΜΜΕ, με αφορμή την επίσκεψη των εκπροσώπων των αντιπάλων λιβυκών στρατοπέδων στην Άγκυρα. Στο τραπέζι του «παζαριού» μπαίνει μετ’ επιτάσεως η αναγνώριση του μνημονίου για τη δήθεν οριοθέτηση της τουρκο-λιβυκής ΑΟΖ
Η επικύρωση της ψευδεπίγραφης συμφωνίας Άγκυρας – Τρίπολης, το 2019, το ονομαζόμενο μνημόνιο για την οριοθέτηση της τουρκο-λιβυκής ΑΟΖ, έχει τεθεί ανοικτά στο τραπέζι του τουρκο-λιβυκού «παζαριού», κατά την επίσκεψη των εκπροσώπων των δύο κυρίαρχων αντίπαλων στρατοπέδων της Λιβύης, αυτές τις ημέρες στην Άγκυρα.
Όπως ανέφερε προχθές το Antinews, στην Άγκυρα, υπό την «διαιτησία» Ερντογάν, συναντήθηκαν ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Ακίλα Σαλέχ (Aguila Saleh), που αντιπροσωπεύει το «στρατόπεδο της Ανατολής», και το μέλος του Προεδρικού Συμβούλου, Αμπντουλά Αλ-Λάφι (Abdullah Al-Lafi), που εκπροσωπεί τη «Δύση – Τρίπολη».
Παζάρια για την ΑΟΖ
Σε ανάρτηση στο twitter, το λιβυκού site, libyapress2010, αναφέρει ότι «ο Ακίλα Σαλέχ ενημέρωσε την τουρκική πλευρά για την ετοιμότητα του λιβυκού Κοινοβουλίου να επικυρώσει τις συμφωνίες για τη θάλασσα και την ασφάλεια (σ.σ. συμφωνίες για ΑΟΖ και για τουρκική στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη) με αντάλλαγμα να επιτρέψει στην κυβέρνηση Μπασάγκα (Bashagha) να εισέλθει στην Τρίπολη και να αναλάβει τα καθήκοντά της από την κυβέρνηση Ντμπέιμπα (Dabaiba)».
Αν και το site παρουσιάζει το ενδεχόμενο αυτό ως κάτι δεδομένο, από άλλες πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας διαφαίνεται ότι το συγκεκριμένο ζήτημα που αφορά άμεσα την Ελλάδα είναι αντικείμενο «παζαριού» στις διαπραγματεύσεις του επικεφαλής της λιβυκής Βουλής. Η Βουλή έχει έδρα το Τομπρούκ, στην Ανατολική Λιβύη, και αποτελεί έναν από τους δύο βασικούς πυλώνες της πολυδιασπασμένης εξουσίας στη Λιβύη.
Σύμφωνα με το site, almarsad, ο υφυπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Εθνικής Σταθερότητας της Λιβύης, Χασάν Αλ Σαγκίρ (Hasan Al Saghir), αναφερόμενος στην επίσκεψη Σαλέχ στην Τουρκία, σε ανάρτησή του στο Facebook, παρατήρησε: «Η Τουρκία θα επιχειρήσει να αποσπάσει από τον Ακίλα Σαλέχ αναγνώριση της θαλάσσιας συμφωνίας και αυτός θα επιχειρήσει να έχει τη στήριξη της Τουρκίας στην κυβέρνηση Μπασάγκα (Bashagha)».
Παράθυρο ευκαιρίας για την Τουρκία
Να σημειωθεί πως το μνημόνιο που υπέγραψε η Άγκυρα με την «κυβέρνηση μαριονέτα» της Τρίπολης, προς το τέλος του 2019, για τη δήθεν οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, δεν είχε ακυρωθεί από τις επόμενες λιβυκές «κυβερνήσεις» παρ’ ότι η ελληνική πλευρά το είχε ζητήσει.
Την έγκρισή του μπλόκαρε η Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης, καθώς και ο επικεφαλής της, Ακίλα Σαλέχ, με τον οποίον η Αθήνα διατείνεται ότι διατηρεί ιδιαιτέρως στενές σχέσεις. Ο «στρατάρχης» Χάφταρ και η Βουλή αποτελούν τον έναν πόλο εξουσίας στη Λιβύη, ελέγχοντας τις ανατολικές περιοχές της χώρας. Ο έτερος πόλος είναι της Τρίπολης που ελέγχει τις δυτικές περιοχές της Λιβύης. Ένας τρίτος είναι ο Νότος.
Τους προηγούμενους μήνες, υπό τον ΟΗΕ, έγιναν προσπάθειες για διεξαγωγή εκλογών στη Λιβύη. Ναυάγησαν παταγωδώς, προκαλώντας ανησυχίες για νέο ξέσπασμα βίας και εμφύλιων συγκρούσεων. Έως τώρα κάτι τέτοιο έχει αποτραπεί.
Ωστόσο, σχετικά πρόσφατα, όταν αποφασίστηκε η αντικατάσταση της προηγούμενης «κυβέρνησης Ντμπέιμπα» από την «κυβέρνηση Μπασάγκα», η οποία έχει την εύνοια της Ανατολικής Λιβύης, ο Ντμπέιμπα και οι ένοπλες πολιτοφυλακές της «Δύσης» εμπόδισαν τον Μπασάγκα να μπει στην Τρίπολη και να αναλάβει την πρωθυπουργία. Τελευταία, επίσης, σημειώθηκαν σημαντικές διαδηλώσεις, κάποιες από τις οποίες βίαιες.
Τώρα, λοιπόν, με «επιδιαιτητή» την Τουρκία αναζητάται πολιτική λύση στη νέα πολιτική κρίση στη χώρα. Σε αυτό το σκηνικό, η Άγκυρα βρήκε «παράθυρο ευκαιρίας» για να ζητήσει ανταλλάγματα, προκειμένου να παίξει διαμεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα στα αντίπαλα στρατόπεδα. Ούτως ή άλλως διαθέτει ισχυρά ερείσματα στο «στρατόπεδο της Δυτικής Λιβύης», ενώ επί τόπου έχει Τούρκους στρατιωτικούς και μισθοφόρους.
Ζητάει, λοιπόν, από τον Ακίλα Σαλέχ και τη λιβυκή Βουλή να εγκρίνουν το -ψευδεπίγραφο και πέραν πάσης γεωγραφικής λογικής και βάσης διεθνούς Δικαίου- τουρκο-λιβυκό μνημόνιο. Θα πρόκειται για ιδιαίτερα σοβαρή εξέλιξη εάν η Βουλή δεχτεί να νομιμοποιήσει το μνημόνιο. Πρακτικά, θα είναι σοβαρότατο πλήγμα στην Ελλάδα και η Τουρκία θα έχει κάνει ένα βήμα παραπέρα στις διεκδικήσεις της έναντι της χώρας μας.
Η Αθήνα παρατηρητής
Το Antinews επανειλημμένως και με ιδιαίτερη έμφαση υπογράμμιζε τους σοβαρούς κινδύνους από τη στάση παρατηρητή που ακολουθεί η ελληνική κυβέρνηση ως προς τις λιβυκές υποθέσεις. Κάτι που αφήνει ορθάνοιχτο τον δρόμο στην Τουρκία, καθώς και σε άλλες δυνάμεις, μεταξύ των οποίων και κάποιες Δυτικές «συμμαχικές», να αλωνίζουν στη Λιβύη.
Όλα αυτά εκδηλώνονται τη στιγμή που η Άγκυρα έχει προαναγγείλει την έξοδο του νέου, σύγχρονου πλωτού γεωτρύπανου που απέκτησε πρόσφατα ενδεχομένως στην Ανατολική Μεσόγειο, περί τις 9 Αυγούστου, με κάποιους Τούρκους προπαγανδιστές της «γαλάζιας πατρίδας» να καλούν την Άγκυρα να προβεί σε γεωτρήσεις στα όρια (!) της τουρκο-λιβυκής ΑΟΖ.
Σε ρόλο διαιτητή στην αντιπαράθεση των δύο αντιπάλων στρατοπέδων στη Λιβύη, της Ανατολικής και της Δυτικής, εμφανίστηκε ο Ταγίπ Ερντογάν. Δίπλα του, στην Άγκυρα, βρέθηκαν και φωτογραφήθηκαν οι πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Ακίλα Σαλέχ (Aguila Saleh) και το μέλος του Προεδρικού Συμβούλου, Αμπντουλά Αλ-Λάφι (Abdullah Al-Lafi).
Η επίσκεψη των εκπροσώπων των δύο αντιμαχόμενων πλευρών της Λιβύης στην Τουρκία, αναβαθμίζει την εικόνα της Άγκυρας και προσωπικά του Τ.Ερντογάν ως «διαιτητή» και δραστήριου παράγοντα στην «επίλυση» της λιβυκής κρίσης. Παράλληλα, δείχνει ότι και η Βουλή των Αντιπροσώπων στο Τομπρούκ, στην Ανατολική Λιβύη, η οποία παλαιότερα δεν ήταν τόσο φιλική ως προς την Τουρκία, αποδέχεται να στήσει γέφυρες προσέγγισης με την Άγκυρα.
Σιτηρά, Λιβυκό, Συρία, Α.Μεσόγειος
Η κινητικότητα της Άγκυρας προς την κατεύθυνση του Λιβυκού έρχεται να προστεθεί στην πρόσφατη δραστήρια εμπλοκή της στην «κρίση των ουκρανικών σιτηρών» και τη συμφωνία για το άνοιγμα της Οδησσού στην εξαγωγή των σιτηρών. Η Τουρκία λειτούργησε σε ρόλο μεσάζοντα ανάμεσα σε Ρωσία, Ουκρανία. Ως γνωστόν, στο θέμα αυτό επήλθε συμφωνία υπό την «αιγίδα» του ΟΗΕ. Γεγονός που προσδίδει επιπλέον διπλωματικά εύσημα στην Τουρκία, η οποία επιδιώκει να αυτοπροβάλλεται ως χώρα με διεθνείς ρόλους.
Να σημειωθεί πως η τουρκική κινητικότητα σε πολλά καυτά διεθνή και περιφερειακά «μέτωπα» σημειώνεται τη στιγμή που η Άγκυρα έχει προαναγγείλει την έξοδο του νέου, σύγχρονου πλωτού γεωτρύπανου που απέκτησε πρόσφατα ενδεχομένως στην Ανατολική Μεσόγειο, περί τις 9 Αυγούστου. Είναι εμφανές ότι η Άγκυρα ανοίγει τη «βεντάλια» των επιδιώξεών της. Προ εβδομάδων, ως γνωστόν, στο Ιράν συναντήθηκαν οι πρόεδροι Ρωσίας, Τουρκίας, Ιράν, με κύριο «μενού» τους τη Συρία.
Την ίδια στιγμή, σήμερα, κατεγράφησαν τουρκικές παραβιάσεις και αερομαχίες στο Αιγαίο. Ειδικότερα, πέντε αερομαχίες («εμπλοκές») όταν ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη έσπευσαν να αναχαιτίσουν τουρκικά που παραβίασαν τον ελληνικό εναέριο χώρο (ΕΕΧ). Συνολικά, έγιναν 26 παραβιάσεις στο Βορειοανατολικό, Κεντρικό και Νοτιοανατολικό Αιγαίο (16 από ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος – UAV και 10 από F-16).
Η ελληνική πλευρά, πάντως, φαίνεται να παρακολουθεί όλες αυτές τις διπλωματικές εξελίξεις, ορισμένες από τις οποίες την αφορούν άμεσα, μάλλον ως παρατηρητής, ενώ, ως όλα δείχνουν, η Αθήνα και η διπλωματία έχουν μπει για τα καλά σε τροχιά … καλοκαιρινής νιρβάνας.
Η Λιβύη στην … Άγκυρα
Αναφερόμενος στη συνάντηση στην Τουρκία, ο Αμπντουλά Αλ-Λάφι, μέλος του Προεδρικού Συμβούλου, που αντιπροσωπεύει τη Δυτική Λιβύη (Τρίπολη), έγραψε στο Twitter: «Συναντηθήκαμε στην Άγκυρα, με τον πρόεδρο Ερντογάν, παρουσία του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων. Συζητήσαμε τις πολιτικές εξελίξεις και συμφωνήσαμε για τη διατήρηση της ενότητας της Λιβύης, την επίσπευση της διεξαγωγής εκλογών βάσει της νομοθεσίας και μιας ισχυρής κυβέρνησης, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι αποκλείεται μια στρατιωτική λύση». Δηλαδή, ότι πρέπει να αποτραπεί το ενδεχόμενο ένοπλης αντιπαράθεσης ανάμεσα στα αντίπαλα στρατόπεδα στη χώρα.
Από τη μεριά της, η τουρκική Προεδρία περιορίστηκε στην ανακοίνωση της συνάντησης, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες.
Σύμφωνα με μερίδα του λιβυκού Τύπου, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, στην Άγκυρα, σήμερα Τρίτη, ο πρόεδρος του τουρκικού Κοινοβουλίου, Μουσταφά Σαντόπ (Mustafa Shantop), υπογράμμισε την ανάγκη πολιτικής διευθέτησης της κατάστασης στη Λιβύη, προειδοποίησε για τον κίνδυνο «κενού εξουσίας», κάλεσε όλες τις πλευρές σε «αυτοσυγκράτηση» και τόνισε ότι πρέπει «να αποφευχθούν βήματα που θα έθεταν σε κίνδυνο τη σταθερότητα σε αυτή την κρίσιμη περίοδο που διέρχεται η Λιβύη».
Ο ίδιος εξήρε την «ανάπτυξη των κοινοβουλευτικών σχέσεων» Τουρκίας – Λιβύης, υπενθυμίζοντας τη συγκρότηση Ομάδας Φιλίας της Λιβύης στην τουρκική Βουλή τον περασμένο Απρίλιο, με τη συμμετοχή των εκπροσώπων όλων των πολιτικών κομμάτων, ενώ ανέφερε ότι σχεδιάζει να επισκεφθεί τη Λιβύη.
Ο πρόεδρος της τουρκικής Βουλής ανέφερε ότι η Άγκυρα τηρεί «ίσες αποστάσεις» προς όλες τις πλευρές στη Λιβύη, και είπε ότι η Λιβύη «δεν χωρίζεται σε δύση, ανατολή και νότο».
Από τη μεριά του, ο Ακίλα Σαλέχ υπογράμμισε τους «ιστορικούς δεσμούς μεταξύ του τουρκικού και του λιβυκού λαού» και την επιθυμία «να κρατηθούν ανοιχτά όλα τα κανάλια διαλόγου» προκειμένου να διασφαλιστεί η ειρήνη και η σταθερότητα στη Λιβύη. Εξήγησε, δε, ότι η προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης, η οποία έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής των Αντιπροσώπων, είναι να «διασφαλίσει τη διεξαγωγή βουλευτικών και προεδρικών εκλογών στη χώρα».
Να σημειωθεί, ωστόσο, πως η «νέα κυβέρνηση», στην οποία αναφέρεται ο Σαλέχ, εμποδίζεται να αναλάβει τα καθήκοντά της από την «προηγούμενη κυβέρνηση» (!).
Γεωτρήσεις στη γραμμή της ΑΟΖ
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, εμφανίστηκε και πάλι ο λαλίστατος, Τσιχάτ Γιαϊτσί (Cihat Yaycı), ο οποίος συχνά εμφανίζεται σε ρόλο λεκτικού προβοκάτορα και «λαγού» της Άγκυρας. Ο γνωστός στην Ελλάδα ως εκ των «εγκεφάλων» της «γαλάζιας πατρίδας», απόστρατος ναύαρχος και πρώην αρχηγός του τουρκικού ΓΕΝ, δήλωσε: «Ας κάνουμε γεώτρηση με σημαία ΤΔΒΚ (σ.σ. κατεχόμενα Κύπρου) στην γραμμή οριοθέτησης ΑΟΖ με Λιβύη».
Ειδικότερα, ανέφερε: «Ας στείλουμε τα πλοία γεωτρήσεων κοντά στη γραμμή συμφωνίας οριοθέτησης με τη Λιβύη και ας φέρουν τη σημαία της ΤΔΒΚ (σ.σ. κατεχόμενα). Ας κάνουν έρευνα για λογαριασμό της ΤΔΒΚ. Ας είναι η ΤΔΒΚ ο συνομιλητής ενάντια στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα. Ας θέσουμε, έτσι, τις βάσεις για τη de facto αναγνώριση της ΤΔΒΚ».
Την Τουρκία προσεγγίζει η Ανατολική Λιβύη. Παρ’ ότι η ελληνική κυβέρνηση διατείνεται ότι διαθέτει στενές, φιλικές σχέσεις με τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τον αυτοαποκαλούμενο «στρατάρχη», Χάφταρ, τώρα φαίνεται ότι γίνονται κινήσεις «συμφιλίωσής» τους με την Τουρκία.
Ως γνωστόν, τα προηγούμενα χρόνια οι ελέγχοντες την Ανατολική Λιβύη επέκριναν την Τουρκία με βαρύτατους χαρακτηρισμούς, και ζητούσαν από τους «εισβολείς», όπως χαρακτήριζαν τους Τούρκους στρατιωτικούς και τους μισθοφόρους τους, να φύγουν από τη χώρα. Από τη μεριά της, η Άγκυρα χαρακτήριζε «δικτάτορα» και «δολοφόνο» τον Χάφταρ. Τώρα, όμως, εκδηλώνονται κινήσεις επαναπροσέγγισης.
Σε αυτό το σκηνικό, η ελληνική κυβέρνηση, λίγο μετά την υπογραφή του ψευδεπίγραφου, εκτός του γράμματος του διεθνούς Δικαίου, αλλά και πάσης γεωγραφικής λογικής, μνημονίου οριοθέτησης της ΑΟΖ Λιβύης – Τουρκίας, στο τέλος του 2019, είχε επιλέξει να προσκαλέσει, τον Ιανουάριο του 2020, τον Χαλίφα Χάφταρ στην Αθήνα. Τον υποδέχτηκε με τιμές αρχηγού κράτους, παρ’ ότι δεν είναι, και μάλιστα συναντήθηκε μαζί του και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Τότε, η επίσκεψη Χάφταρ είχε συνοδευτεί από διθυράμβους στα φιλοκυβερνητικά για την εξωτερική πολιτική Μητσοτάκη – Δένδια, αν και πάμπολλοι πολιτικοί και διπλωματικοί κύκλοι αντιμετώπισαν με εξαιρετική επιφυλακτικότητα αυτές τις κινήσεις, τις οποίες χαρακτήριζαν ως αλλοπρόσαλλες.
Ανεξαρτήτως αυτού, η ελληνική εξωτερική πολιτική κινήθηκε νωθρά, άτολμα και με ιδιαίτερα καθυστερημένα αντανακλαστικά στη Λιβύη. Κι’ αυτό, ενώ η Τουρκία, όπως και άλλες δυνάμεις (Ιταλία, Ρωσία, κ.α.), είχαν αναπτύξει μεγάλη κινητικότητα στη χώρα.
Η Άγκυρα, μάλιστα, μέσω του τουρκο-λιβυκού μνημονίου, που είχε υπογραφεί στο τέλος του 2019 με την τότε κυβέρνηση – μαριονέτα της Τρίπολης, οικοδομούσε απαιτήσεις κατά της Ελλάδας, ενώ με άλλη συμφωνία έστελνε στρατιωτικό προσωπικό, οπλισμό και μισθοφόρους στη Δυτική Λιβύη.
Η Αθήνα, από τη μεριά της, με δειλές και ημιτελείς κινήσεις, δεν επεδίωξε να ενισχύσει σοβαρά την ελληνική παρουσία στη Λιβύη, να διευρύνει τις ήδη υπάρχουσες σχέσεις με ορισμένα κέντρα εξουσίας κυρίως στην Α.Λιβύη, αλλά και στην Τρίπολη. Ενδεικτικό είναι πως, παρ’ ότι αποφασίστηκε να ξανανοίξει η ελληνική πρεσβεία στην Τρίπολη, εστάλη εκεί επιτετραμμένος και όχι πρέσβης. Μόλις πρόσφατα αποφασίστηκε να σταλεί πρέσβης. Κι όλα αυτά, παρά τη γεωγραφική γειτνίαση της Ελλάδας με τη Λιβύη και τους πολύ στενούς ιστορικούς δεσμούς των λαών των δύο χωρών.
Στο μεταξύ, όμως, Δυτικές χώρες, όπως η Ιταλία, οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Γερμανία, αλλά και άλλες, όπως η Ρωσία, η Τουρκία, η Αίγυπτος, τα Εμιράτα και το Κατάρ, ανέπτυσσαν εντυπωσιακή κινητικότητα στη Λιβύη, μέσω διπλωματικών, επιχειρηματικών, στρατιωτικών και άλλων διαύλων. Όλες, βέβαια, προσπαθούν να ενισχύσουν την παρουσία τους, να καταστήσουν εξαρτημένο από αυτές το λιβυκό πολιτικό προσωπικό και τους τοπικούς φύλαρχους, με απώτερο σκοπό την εκμετάλλευση του (ενεργειακού) πλούτου της χώρας.
Τώρα, λοιπόν, η Τουρκία εμφανίζεται να διεκδικεί και ρόλο «διεθνούς παίκτη» και διαμεσολαβητή στην επίλυση της χρόνιας κρίσης και της εμφύλιας αντιπαράθεσης στην κατακερματισμένη -σε φέουδα- χώρα. Και, ήδη, έχει δρέψει καρπούς. Εάν, μάλιστα, επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας σε μερίδα του αραβικού Τύπου, σύμφωνα με τις οποίες επιχειρείται επαναπροσέγγιση ανάμεσα στην Ανατολική Λιβύη και την Άγκυρα, θα πρόκειται για μια θετική -για την Τουρκία- εξέλιξη.
Πρόσφατα, ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Ακίλα Σάλεχ, με τον οποίο πολλάκις η ελληνική πλευρά είχε έλθει σε επαφή και ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, διαφήμιζε την καλή σχέση που είχε μαζί του, δήλωσε στον λιβυκό τηλεοπτικό σταθμό, Al-Mesar: «Υπάρχει προσέγγιση με την Τουρκία. Δεν μπορεί να υπάρχει συνεχές μποϊκοτάζ ή συνεχής ανταγωνισμός. Η πολιτική είναι ευέλικτη και ανοιχτή στις αλλαγές» (!).
Πάντως, αφού πρόσθεσε ότι «τα συμφέροντα των Τούρκων συνδέονται με τα δικά μας», αναφερόμενος στην παρουσία ξένων στρατιωτικών δυνάμεων και μισθοφόρων στη Λιβύη, είπε: «Όσον αφορά τις ξένες δυνάμεις, τις απορρίπτουμε: Τούρκους, Ρώσους, Αμερικανούς».
Ο Α.Σάλεχ, επίσης, ανέφερε ότι θα επισκεφθεί την Άγκυρα στο μέλλον. «Θα επισκεφθώ την Τουρκία, αλλά η ημερομηνία της επίσκεψης δεν μπορεί να προσδιοριστεί λόγω των πρόσφατων γεγονότων στη Λιβύη (σ.σ. διαδηλώσεις και επεισόδια)». Κατά πληροφορίες, ο Α.Σάλεχ έχει δεχτεί σχετική πρόσκληση από τον Τ.Ερντογάν.
Ο επικεφαλής της Βουλής των Αντιπροσώπων, η οποία βρίσκεται στο Τομπρούκ, στην Α.Λιβύη, και το κτήριό της δέχτηκε επίθεση κατά τις -προ εβδομάδων- διαδηλώσεις, είπε ότι σύντομα θα γίνει και συνάντηση αντιπροσωπείας της τουρκικής Βουλής με τον ορισθέντα ως πρωθυπουργό από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, Φάτχι Μπασάγκα (Fathi Bashagha).
Ως γνωστόν, οι ελέγχοντες την Τρίπολη, ούτε καν επέτρεψαν στον Μπασάγκα να εισέλθει στην πόλη και να αναλάβει τα καθήκοντά του. Απειλήθηκε, μάλιστα, ένοπλη σύγκρουση.
Στο μεταξύ, σε μερίδα του λιβυκού Τύπου είδαν το φως της δημοσιότητας πληροφορίες ότι τη Βεγγάζη, το προπύργιο της Α.Λιβύης, θα επισκεφθεί ο Τούρκος αντιπρόεδρος και ο υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ.
Το site, Africa Intelligence, επίσης, κάνει λόγο για πρόθεση της Τουρκίας να φιλοξενήσει μια διευρυμένη συνάντηση μεταξύ των αντιπαρατιθέμενων στρατοπέδων στο εσωτερικό της Λιβύης, καθώς και των βασικών εμπλεκομένων ξένων χωρών στις λιβυκές υποθέσεις, προκειμένου να διευθετηθεί η νέα πολιτική κρίση που σοβεί στη χώρα. Κατά τον ιστότοπο, μέσω αυτής της πρωτοβουλίας, ο Ταγίπ Ερντογάν επιδιώκει να αναδειχθεί διεθνώς ως βασικός παράγων επίλυσης της κρίσης στη Λιβύη.
Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει μείνει πανηγυρικά εκτός όλων των πρωτοβουλιών που αναπτύχθηκαν για το Λιβυκό εδώ και τρία χρόνια, είτε πρόκειται για γερμανικές, είτε για ιταλικές και ρωσικές πρωτοβουλίες.
Πριν από ένα χρόνο η Αθήνα αισθανόταν ότι «δικαιωνόταν» το αφήγημά της, σύμφωνα με το οποίο ο Ερντογάν ήταν «απομονωμένος», επειδή ο Μάριο Ντράγκι τον είχε αποκαλέσει «δικτάτορα». Τώρα, που στην επίσκεψη του Ιταλού πρωθυπουργού στην Άγκυρα τα βρήκαν με τον «δικτάτορα», τι έχει να πει η ελληνική κυβέρνηση;
Μαίνεται ο ανταγωνισμός για τη Λιβύη. Τη στιγμή που μεγάλες Δυτικές δυνάμεις, καθώς και περιφερειακές, όπως η Αίγυπτος και η Τουρκία, διαγκωνίζονται στη χώρα της βορείου Αφρικής, η Ελλάδα δείχνει να παρακολουθεί ως παρατηρητής τις εκεί εξελίξεις.
Μια θετική εξέλιξη, πάντως, που σημειώνεται από ελληνικής πλευράς, είναι ότι, επιτέλους, μετά από ένα χρόνο αφότου ξανάνοιξε η ελληνική πρεσβεία στην Τρίπολη, το υπουργείο Εξωτερικών αποφάσισε εσχάτως να σταλεί πρέσβης εκεί, και όχι επιτετραμμένος, όπως ήταν μέχρι σήμερα. Να σημειωθεί πως Ιταλία, Τουρκία, Ρωσία, Αίγυπτος και Γαλλία «αλωνίζουν» εδώ και χρόνια στη χώρα.
Μένει να φανεί, βέβαια, κατά πόσον η τοποθέτηση πρέσβη θα σημάνει και τη μεγαλύτερη ενεργοποίηση της Ελλάδας στις λιβυκές υποθέσεις, καθώς και την επανάκαμψή της στη Λιβύη. Κάτι, πάντως, για το οποίο εκφράζονται έντονες επιφυλάξεις, δεδομένης της ατολμίας και της έλλειψης βούλησης που έχει επιδείξει η Αθήνα τα τελευταία χρόνια σε αυτό το θέμα.
Ενέργεια και εσωτερική αναταραχή
Στο μεταξύ, η Δύση, πιεζόμενη από τη διεθνή αναταραχή που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία και τα τεράστια προβλήματα στον τομέα της ενέργειας και της ακρίβειας, αναζητά εναγωνίως διεξόδους.
Στην προσπάθειά της να καλύψει τα ενεργειακά ελλείμματά της, ούτως ώστε να «απεξαρτηθεί» από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, η Δύση προσβλέπει και στα πλούσια ενεργειακά κοιτάσματα της Λιβύης.
Πρόσφατα, μάλιστα, η αμερικανική πλευρά, διά στόματος του πρέσβη των ΗΠΑ στη Λιβύη, έριξε την «πρόταση» να εφαρμοστεί και στη χώρα το πρόγραμμα που είχε επιβληθεί στον Σαντάμ Χουσεΐν στο Ιράκ, «πετρέλαιο έναντι τροφίμων». Κοντολογίς, να μην ελέγχονται οι ενεργειακοί πόροι και τα έσοδα από την εξαγωγή τους από την κατακερματισμένη γεωγραφικά, πολιτικά και στρατιωτικά Λιβύη, αλλά ουσιαστικά να είναι υπό «διεθνή» έλεγχο.
Κάτι, ωστόσο, που έχει ήδη συναντήσει τις έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας, αν και οι διεθνείς ενεργειακοί κολοσσοί, αμερικανικοί και ευρωπαϊκοί, μάλλον το βλέπουν με καλό μάτι.
Για να εξασφαλίσει η Δύση, όμως, τα ενεργειακά κοιτάσματα της Λιβύης, πρέπει στοιχειωδώς να ελεγχθεί η εσωτερική αναταραχή, η οποία όσο πάει διογκώνεται. Εσχάτως, έγιναν μεγάλες διαδηλώσεις στις σημαντικότερες πόλεις της χώρας, οπότε σημειώθηκαν συγκρούσεις και πυρπολισμοί κτιρίων. Μεταξύ αυτών και της Βουλής των Αντιπροσώπων στην πόλη της ανατολικής Λιβύης, Τομπρούκ. Πόλη – αντίβαρο εξουσίας σε αυτήν στην Τρίπολη, στη δυτική Λιβύη.
Νεο-αποικιοκρατία
Εν μέσω, ουσιαστικά, κενού εξουσίας στη Λιβύη, με τις αντίπαλες πολιτικές «φάρες» να συγκρούονται για το ποιος θα έχει την εξουσία, και με θολή την προοπτική προεδρικών και βουλευτικών εκλογών, οι μεγάλες ξένες δυνάμεις τρίβουν τα χέρια τους, αφού αποκτούν ελευθερία κινήσεων στο εσωτερικό της χώρας ουσιαστικά ως επικυρίαρχοι.
Έτσι, «δορυφοριοποιούν» πολιτικούς, στρατιωτικούς, κρατικούς παράγοντες, φύλαρχους και πάμπλουτους επιχειρηματίες που εν μια νυκτί θησαύρισαν, προς όφελος ιδίων γεωπολιτικών και οικονομικών συμφερόντων.
Ο καλός «δικτάτορας»
Εκτός των άλλων δυνάμεων, ιδιαίτερη κινητικότητα παρουσιάζουν η Ιταλία και η Τουρκία, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις συνεργάζονται για να μοιράσουν μεταξύ τους τη λεία του πλούτου της Λιβύης.
Προ ημερών, την Τουρκία επισκέφθηκε ο Ιταλός πρωθυπουργός, Μάριο Ντράγκι. Ο επονομαζόμενος για τους φανατικούς χειροκροτητές του, μεταξύ των οποίων έχει και αρκετούς «εκσυγχρονιστές» στην Ελλάδα, «ιπτάμενος Μάριο».
Ναι, είναι εκείνος που τον Απρίλιο του 2021 χαρακτήριζε τον Ταγίπ Ερντογάν «δικτάτορα», προκαλώντας … ρίγη συγκίνησης στους εδώ «οπαδούς» του και βέβαια στην κυβέρνηση, η οποία αισθανόταν -μόνο σε επικοινωνιακό επίπεδο, πάντως- ότι δικαιώνεται το αφήγημά της περί «απομόνωσης» του Τούρκου προέδρου.
Τώρα, βέβαια, κατά τη συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν, όλα ήταν μέλι γάλα. Λογικό. Υπάρχουν δικτάτορες και δικτάτορες. Δικτάτορες, με τους οποίους δεν συνεργάζονται οι -κατά τα λοιπά ευαίσθητοι περί τα ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα- Ευρωπαίοι. Και οι «χρήσιμοι δικτάτορες» με τους οποίους κλείνονται χρυσοφόρα ντιλ. Ειδικά, όταν πρόκειται για ενέργεια, ακόμα και οι υβριστικοί χαρακτηρισμοί ξεχνιούνται.
Για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, πάντως, ο «ιπτάμενος Μάριο» είναι ειλικρινής. Ουδέποτε είπε ότι πρέπει να σταματήσει η ΕΕ και η Δύση γενικότερα τα πάρε – δώσε με τον «δικτάτορα».
Πέρυσι, τον Απρίλιο, όταν με αφορμή τον εξευτελισμό της Ούρσουλα Φον Ντερ Λάϊεν, που άφησαν να στέκεται όρθια η πρόεδρος της Κομισιόν στο προεδρικό «παλάτι» στην Άγκυρα, ενώ κάθονταν στις πολυθρόνες ο Ερντογάν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ο Μ. Ντράγκι είχε χαρακτηρίσει τον Τούρκο πρόεδρο … «δικτάτορα».
Ωστόσο, σημείωνε: «Πρέπει να πούμε ότι με αυτούς τους δικτάτορες -ας τους ονομάσουμε όπως πρέπει- με τους οποίους όμως υπάρχει η ανάγκη να συνεργαστούμε, πρέπει να είμαστε σαφείς: Εκφράζοντας τη διαφωνία μας, σε ό,τι αφορά τις απόψεις, τις συμπεριφορές, σε ό, τι αφορά την κοινωνία, συγχρόνως πρέπει να είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με στόχο το συμφέρον της χώρας μας. Αυτό είναι σημαντικό, πρέπει να βρούμε τη σωστή ισορροπία».
Το απόγειο της υποκρισίας. Δύο μέτρα και δύο σταθμά.
Λιβύη: Ιταλία – Τουρκία
Πρόσφατα, οι συνομιλίες που διεξήχθησαν στη Γενεύη, στις 28-30 Ιουνίου, ανάμεσα στον πρόεδρο του λιβυκού Κοινοβουλίου, Ακίλα Σαλέχ (Aguila Saleh), που αντιπροσωπεύει την «Ανατολή», και τον πρόεδρο του Κρατικού Συμβουλίου, Χαλέντ Αλ-Μίσρι (Khaled Al-Mishri) που εκπροσωπεί τη «Δύση», οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο. Δεν στάθηκε δυνατόν να συμφωνηθεί ένας οδικός χάρτης, προκειμένου να οδηγηθεί η Λιβύη σε εκλογές.
Τώρα, σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν σε αραβικά ΜΜΕ, ενδεχομένως, οι Σαλέχ και Μίσρι να συναντηθούν στην Τουρκία, με τη διαμεσολάβηση της Άγκυρας. Έχει προηγηθεί μια ιταλική πρωτοβουλία με τη συμμετοχή της Τουρκίας, προκειμένου, υπό τη σκέπη τους, να ανοίξουν διάλογο τα αντιπαρατιθέμενα στρατόπεδα στη Λιβύη.
Την Τρίτη, σε συνέντευξη Τύπου με τον Τ. Ερντογάν, στην Άγκυρα, ο Μ. Ντράγκι, αφού ανέφερε ότι Τουρκία και Ιταλία έχουν την ίδιες απόψεις και στόχους, γεγονός που καθιστά στενή τη συνεργασία τους, σημείωσε: «Συμφωνήσαμε ότι πρέπει να εργαστούμε για να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να αποκαταστήσουμε την ειρήνη και τη σταθερότητα στη Λιβύη».
Από τη μεριά του, ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε πρόσφατα με τον πρόεδρο του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης, και πρώην πρέσβη της χώρας στην Ελλάδα, Αλ-Μένφι, ανέφερε ότι η Αίγυπτος «δεν θα φεισθεί προσπαθειών με στόχο την εθνική συμφιλίωση και επανένωση της Λιβύης».
Στο μεταξύ, ο Λίβυος βουλευτής, Μούσα Αλ-Κόνι (Moussa al-Koni), κατά τη συνάντησή του με τον Γερμανό πρέσβη στη Λιβύη, Michael Unmacht, υπογράμμισε την ανάγκη μιας διεθνούς διάσκεψης, παρόμοια με τις διασκέψεις του Βερολίνου, που θα συγκεντρώσει όλα τις αντιπαρατιθέμενες πλευρές στη Λιβύη για την επίλυση των διαφορών τους.
Απούσα η Ελλάδα
Από όλες αυτές τις διαδικασίες, είτε είναι ιταλικές, είτε είναι άλλες, όπως οι γερμανικές Διεθνείς Διασκέψεις Ι και ΙΙ του Βερολίνου τα προηγούμενα χρόνια, η Ελλάδα απουσιάζει πανηγυρικά.
Κι αυτό παρ’ ότι το Λιβυκό την αφορά άμεσα. Πόσο μάλλον, αφού, εκτός των άλλων, «εκκρεμεί» το ψευδεπίγραφο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο της δήθεν οριοθέτησης της ΑΟΖ Τουρκίας – Λιβύης. Μνημόνιο, το οποίο έως τώρα δεν έχουν καταγγείλει οι Λίβυοι. Κάτι δύσκολο, βέβαια, εν μέσω μεγάλης εσωτερικής αναταραχής, έλλειψης πιέσεων από ελληνικής πλευράς, αλλά και ενισχυόμενης τουρκικής παρουσίας στη Λιβύη.
Ως γνωστόν, το 2019, η «κυβέρνηση» της Τρίπολης του Σαράζ, η οποία ωστόσο ήταν η αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ (!), υπέγραψε το μνημόνιο με την Τουρκία. Τότε, η Τρίπολη πολιορκείτο από τον Χάφταρ. Τελικώς, δεν την κατέλαβε και υποχώρησε στην «Ανατολή», στην έδρα του, στη Βεγγάζη.
Τότε η Τουρκία στήριξε τον Σαράζ, στέλνοντας μισθοφόρους, Τούρκους στρατιωτικούς και βέβαια μη επανδρωμένα αεροσκάφη, Bayraktar. Σε αντάλλαγμα, η Άγκυρα ζήτησε και πήρε μια συμφωνία στρατιωτικής παρουσίας της στη Λιβύη και το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο.
Τουρκική δαγκάνα
Το δεύτερο είναι, ουσιαστικά, μια συμφωνία για να «στριμώξει» την Ελλάδα και, παρ’ ότι είναι παντελώς εκτός κάθε έννοιας διεθνούς Δικαίου, αλλά και της ίδιας της γεωγραφίας, για να αποκτήσει δικαιώματα γεωτρήσεων στην περιοχή. Εφόσον, βέβαια, έχει τη σύμφωνη γνώμη της Τρίπολης. Μια πρόκληση, νότια – ανατολικά της Κρήτης, η οποία κάθε άλλο παρά έχει αποκλειστεί.
Το ντιλ της Άγκυρας με την Τρίπολη είναι ένα μέρος της ονομαζόμενης «δαγκάνας» που θέλει να απλώσει η Άγκυρα γύρω από την Ελλάδα. Από Ανατολάς, τα Βαλκάνια, και νότια από τη Λιβύη.
Κατ’ αυτό τον τρόπο, η Άγκυρα κεφαλαιοποίησε την αδυναμία της «κυβέρνησης» της Τρίπολης, αλλά και την -τότε- απουσία της Ευρώπης από τις λιβυκές υποθέσεις, με αποτέλεσμα να αποκτήσει σημαντικό κομμάτι επιρροής στη Λιβύη. Ως εκ τούτου, τώρα, και ο Ντράγκι σπεύδει στην Άγκυρα, για «να τα βρει» με τον Τ.Ερντογάν.
Στις 8η Ιουνίου 2022, επίσης, στην Τουρκία βρέθηκε και ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέϊ Λαβρόφ, οπότε συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Ως γνωστόν, την Τρίπολη υποστηρίζει η Τουρκία και το Κατάρ, και τον Χάφταρ η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και τα Εμιράτα (ΗΑΕ).
Πετρέλαιο έναντι τροφίμων
Ο πρώην απεσταλμένος των ΗΠΑ για την ειρήνη στη Λιβύη, Jonathan Weiner, σχολιάζοντας τις πρόσφατες διαδηλώσεις στη χώρα, είπε ότι αποτελούν προειδοποίηση προς τους πολιτικούς ότι η υπομονή των Λιβύων μπορεί να εξαντληθεί, και επισήμανε ότι η Λιβύη αντιμετωπίζει ένα επικίνδυνο καλοκαίρι αναταραχών, αναφέρει το site, Al-Wasat.
Από τη μεριά του, το site, Middle East Monitor, αναδεικνύει ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα. Αναφέρει ότι οι ΗΠΑ θέλουν να εφαρμόσουν στη Λιβύη «το πρόγραμμα “πετρέλαιο έναντι τροφίμων”».
Πρόκειται για «πρόταση» του πρέσβη των ΗΠΑ στη Λιβύη, Ρίτσαρντ Νόρλαντ (Richard Norland). Είναι, ουσιαστικά, μια τροποποιημένη εκδοχή του περιβόητου προγράμματος «πετρέλαιο έναντι τροφίμων» που επιβλήθηκε στο Ιράκ το 1995, με στόχο ο Σαντάμ να μην έχει την ελευθερία να χρησιμοποιεί τα έσοδα από το πετρέλαιο όπως θα ήθελε.
Η «ιδέα» του Νόρλαντ, με την κωδική ονομασία «Mustafa» (!), αναφέρει το site, αποτελεί μια απροκάλυπτη προσπάθεια στέρησης από τη Λιβύη ως κράτους της δυνατότητας να λαμβάνει τις δικές της κυρίαρχες αποφάσεις σχετικά με τους πλούσιους ενεργειακούς πόρους της, τους οποίους ουσιαστικά θα παραδώσει σε ξένες δυνάμεις.
Εάν υλοποιηθεί, καμία λιβυκή κυβέρνηση δεν θα μπορεί να διαμορφώσει ελεύθερα τον προϋπολογισμό της, χρησιμοποιώντας τα έσοδα από τους ενεργειακούς πόρους της χώρας.
Σχολιάζοντας την αμερικανική «πρόταση», το Middle East Monitor τονίζει ότι παράλληλα ο στόχος της είναι να στερήσει από τις λιβυκές ένοπλες πολιτοφυλακές τη χρηματοδότηση που απολάμβαναν για την υποστήριξή τους και μερικές φορές εκβιάζοντας τις κυβερνήσεις που ήρθαν στην εξουσία στη Λιβύη την τελευταία δεκαετία.
Η «πρόταση» επικρίθηκε από πολλούς διότι μπορεί να οδηγήσει σε de facto διαίρεση της χώρας. Η ιδέα, πάντως, δεν είναι νέα. Ωστόσο, σήμερα παρουσιάζεται με ιδιαίτερη ένταση και φαίνεται να την υποστηρίζει και ο «πρωθυπουργός» της Λιβύης, Ντιμπέϊμπα.
Λιβύη: Εδώ Τουρκία, εκεί Ιταλία και Αίγυπτος, που είναι η Ελλάδα;
