Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Αυτό είναι το ερώτημα απόγνωσης που αναγραφόταν στα ισπανικά στον παρακάτω μαυροπίνακα στις 20
Αυγούστου 2019, στην συνοικία του επιχειρείν του Buenos Aires, που δημοσίευσε στις 21-8-2019 ως φωτογραφία του JUAN MABROMATA/AFP, η ανταποκρίτρια Christine Legrand του ηλεκτρονικού Le Monde. Στην Αργεντινή οι άνθρωποι δεν λένε ότι έπεσε το εθνικό τους νόμισμα το Πέσο, αλλά ότι «ανέβηκε το δολάριο», εξ ου και το 
παραπάνω σαρκαστικό και μυθολογικό ερώτημα του αργεντίνικου κόσμου προς το Μαντείο των Δελφών.
Μετά από μια εβδομάδα πανικού στις αγορές, όπου το πέσο έχασε περισσότερο από το 20% της αξίας του και το χρηματιστήριο έπεσε 
περισσότερο από 30% της κεφαλαιοποίησής του, απολύθηκε ο υπουργός Οικονομικών Nicolas Dujovne στις 17 Αυγούστου. Αντικαταστάθηκε από τον Hernan Lacunza, πρώην Υπουργό Οικονομίας της επαρχίας του Μπουένος Άιρες. Την προηγούμενη μέρα δε οι γνωστοί μας οίκοι αξιολόγησης Fitch και S & P μείωσαν την βαθμολογία επί του κρατικού χρέους της Αργεντινής. Δηλαδή είπαν ότι δυσκολότερα η τελευταία θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις δανειακές της υποχρεώσεις. Άρα αυξήθηκε ο «κίνδυνος για τη χώρα της Αργεντινής».
Από την πλευρά του, ο σύμβουλος για τη Διεθνή Οικονομική Ανάπτυξη, Yves de Ricaud, θεωρεί, σε συνέντευξή 
του στον ηλεκτρονικό Le Monde στις 21-8-2019, ότι ο «Πληθωρισμός, θα γίνει ο τάφος της προεδρίας του Macri» (L’inflation, tombeau de la présidence Macri). Επί της προεδρίας του παρατηρήθηκε μια επιτάχυνση του πληθωρισμού από την αρχή μέχρι το τέλος της θητείας 
του, πάνω από 50% σήμερα.
Το πρώτο έτος της θητείας του, το 2016, ήταν ήδη δύσκολο διότι : μειώθηκε το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) κατά 2%, επιταχύνθηκε ο πληθωρισμός από 26% το 2015 σε 41% το 2016, αυξήθηκε η ανεργία … Αλλά αυτή η επιδείνωση ήταν αναμενόμενη. Εξηγείται από την επιβράδυνση των δημοσίων δαπανών, οι οποίες είχαν αυξήσει μαζικά το έλλειμμα του προϋπολογισμού κατά την περίοδο της πρώην προέδρου 
Kirchner και από την «προσαρμογή» των δημόσιων τιμολογίων που είχαν τότε διατηρηθεί σε τεχνητά χαμηλά επίπεδα από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Το 2017 φαινόταν να είναι η άκρη του τούνελ : με την επιστροφή στην ανάπτυξη, την πτώση του πληθωρισμό, την αναθέρμανση των επενδύσεων … Ο Macri διευθέτησε το ζήτημα του χρέους της Αργεντινής και τις διαφορές που είχε η χώρα με τις ξένες εταιρείες, φέρνοντας έτσι πίσω τους διεθνείς επενδυτές. Όσον αφορά την ευέλικτη πολιτική της ισοτιμίας του Πέσο, η οποία διαδέχθηκε την ημι-σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία και τον άγριο νομισματικό έλεγχο της εποχής της Kirchner, ευνοεί θεωρητικά την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών.
Αλλά πολύ γρήγορα, το τωρινό τοξικό για την Αργεντινή δίδυμο «πληθωρισμός-ισοτιμία του Πέσο», πλήττει τον κοσμάκη και πολιτικά τον Macri. Είχε κληρονομήσει έναν πληθωρισμό ρεκόρ του 30%, που τροφοδοτούνταν από το σπειροειδές δίδυμο «τιμών-μισθών», τέλεια προστατευμένου από μια σφοδρή πολιτική αλλοίωσης των στοιχείων του δείκτη πληθωρισμού. Η Αργεντινή (η εθνική στατιστική της υπηρεσία-INDEC) ανακοίνωνε, με διάταγμα, έναν μονοψήφιο πληθωρισμό, ενώ στην πραγματικότητα αυτός ήταν 4 φορές υψηλότερος ! Αυτές οι πρακτικές, που είναι ανάξιες μιας χώρας του G20, στοίχισαν στην Αργεντινή στο να κάτσει στον πάγκο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), δηλαδή περίπου ό,τι έκανε και έπαθε η Ελλάδα, αλλά ούσα στο ευρώ. Ο Macri μεταμόρφωσε γρήγορα την Στατιστική του Υπηρεσία INDEC, τοποθετώντας επικεφαλής της έναν λογικό Περονιστή και αποκατέστησε έτσι μια κανονική σχέση με το ΔΝΤ. Κάπως έτσι δεν έγινε και στην Ελλάδα το 2010 με την ΕΣΥΕ ; Μόνο που σε εμάς η καραμανλική συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ, και οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, ακόμα κυνηγούν τον τότε τοποθετηθέντα από τον Γ.Α.Π. ως επικεφαλής, για να του φορτώσουν την αλλοίωση των στατιστικών στοιχείων 2005-2009 και έβγαλαν πεντακάθαρο το «αργούν πολιτικό κεφάλαιο» της Ραφήνας.
Αρκεί όμως μόνο η αλλαγή θερμόμετρου ;
Ασφαλώς όχι.
Mια αλλαγή θερμόμετρου ποτέ δεν ρίχνει τον πυρετό. Αντί να πιάσει δηλαδή από τα κέρατα τον εκθετικό πληθωρισμό που κληρονόμησε ο Macri, από την αρχή της θητείας του, για να του σπάσει τα πλευρά (π.χ. παγώνοντας άμεσα τις τιμές και τους μισθούς), επέλεξε την «σταδιακότητα», δηλαδή : την επιβράδυνση της προσφοράς χρήματος, με την παράλληλη μείωση των δημόσιων ελλειμμάτων … Θυμίζοντάς μας την αποτυχημένη οικονομική πολιτική του αείμνηστου Γεράσιμου Αρσένη, όταν ήταν «τσάρος» της ελληνικής οικονομίας, η οποία ως γνωστόν εγκαταλείφθηκε γρήγορα από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με τις επίσημες προβλέψεις, η επιστροφή της Αργεντινής στον κανονικό πληθωρισμό, δηλαδή μικρότερο από το 10% (Σκεφθείτε να είχαμε σήμερα στην Ελλάδα ένα τέτοιο ποσοστό πληθωρισμού! Τον Ιούλιο 2019 είχαμε 0% ! Εξ ου και η νομισματική χαλάρωση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας), θα χρειαστεί ο Macri μια δεύτερη προεδρική θητεία, που κατά πάσα βεβαιότητα δεν θα την έχει, όπως έδειξαν τα προκριματικά αποτελέσματα στις 11 Αυγούστου 2019. Τα οποία έδωσαν νέα ώθηση στην υποτίμηση του Πέσο και συνακόλουθα στον πληθωρισμό της Αργεντινής ! Αφού προβλέπεται να ξανάρθει τον προσεχή Δεκέμβριο στα πράγματα, ως αντιπρόεδρος, η Kirchner.
Aυτή η «σταδιακότητα εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων» έγινε ακόμη πιο ανενεργή από τη 
«δολαριοποίηση» της οικονομίας. Δηλαδή η μεσαία τάξη της Αργεντινής, μετά από τις επανειλημμένες οικονομικές κρίσεις που έζησε για έναν αιώνα, μετατρέπει συστηματικά τις αποταμιεύσεις της σε δολάρια ή σε επενδύσεις σε ακίνητα, 
ιδιαίτερα στην Punta del Este (Ουρουγουάη) ή στο Μαϊάμι (Φλόριντα).
Κι αν δεν έχει η μεσαία τάξη τα οικονομικά μέσα, τουλάχιστο αυτό είναι το όνειρό της. Ωστόσο, την άνοιξη του 2018, η Αργεντινή πλήττεται από μια νομισματική κρίση που ρίχνει το πέσο απότομα κατά 20% έναντι του δολαρίου. Αυτή η κρίση ήταν κυρίως εξωτερική : αποδόθηκε στην 
ξηρασία που έπληξε την εξαγόμενη σόγια και συνακόλουθα στα κέρδη συναλλάγματος που χάθηκαν. Αλλά και στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ η οποία αύξησε τα αμερικανικά επιτόκια. Τούτο είχε ως αποτέλεσμα τα κερδοσκοπικά κεφάλαια να στραφούν στο δολάριο εις βάρος των νομισμάτων των αναδυόμενων χωρών, συμπεριλαμβανομένου και του πέσο και της τουρκικής λίρας.
Κι έτσι οι Αργεντινοί βρίσκονται σε έναν φαύλο κύκλο : «πόσο θα κάνει το δολάριο σήμερα;» Ο εν λόγω φαύλος κύκλος της νομισματικής κρίσης δίνει μια τεράστια ώθηση στον πληθωρισμό, που βρίσκεται τώρα σε ετήσια βάση στο 50%. Για να περισώσουν την αγοραστική τους δύναμη, αγοράζουν δολάρια, τροφοδοτώντας έτσι τις τιμές των εισαγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών, και απαιτούν αυξήσεις των μισθών και των συντάξεών τους. Οι διαδοχικές υποτιμήσεις του πέσο οδήγησε στο να χάσει συνολικά τα δύο τρίτα της αξίας του, κατά τη διάρκεια διακυβέρνησης του Macri …και δεν ξέρουμε ως πού θα φτάσουν.
