- KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΟΛΕΒΑΣ
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναζητούν τρόπους για να αρθεί το βέτο της βουλγαρικής κυβερνήσεως ως προς την ενταξιακή πορεία των Σκοπίων, η οποία συμπαρασύρει και την πορεία της Αλβανίας. Η πρόβλεψη δεν είναι αισιόδοξη. Η Βουλή της Βουλγαρίας άνοιξε στις 24 Ιουνίου ένα παράθυρο για άρση του βέτο, αλλά οι όροι που τίθενται θα προκαλέσουν αντιδράσεις στο κράτος των Σκοπίων.
Η διαμάχη έχει ιστορικό βάθος. Όταν διαλύθηκε η Γιουγκοσλαβία και ανακηρύχθηκε το ανεξάρτητο κράτος των Σκοπίων (Σεπτέμβριος 1991) η Βουλγαρία αναγνώρισε το κράτος με το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας», αλλά δήλωσε ότι δεν αναγνωρίζει «μακεδονική» γλώσσα και «μακεδονική» εθνότητα. Προφανώς η Σόφια θεωρεί ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού είναι βουλγαρικής καταγωγής. Από τότε οι διαφορές αυξήθηκαν. Σήμερα ισχύει η διαπίστωση της εφημερίδας Nova Makedonija των Σκοπίων, η οποία στις 10.6.2022 έγραψε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών ενθάρρυνε τον βουλγαρικό εθνικισμό.
Οι διαφωνίες είναι πολλές. Η κυριότερη αφορά στην αναγνώριση των Βουλγάρων ως συνιστώσας εθνότητας μαζί με τους «Μακεδόνες» και τους Αλβανούς. Η Βουλγαρία θέλει να γίνει ρητά η αναφορά στο Σύνταγμα του κράτους των Σκοπίων. Ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν πρότεινε να δεχθεί μόνο αυτό το αίτημα η πλευρά των Σκοπίων και να αρθεί το βέτο. Όμως οι βουλγαρικές αντιρρήσεις αναφέρονται και σε άλλα προβλήματα.
Η απογραφή που έγινε πέρσι στο κράτος των Σκοπίων κατέγραψε περίπου 3500 Βούλγαρους. Η Σόφια δεν θεωρεί γνήσια την απογραφή. Θυμίζει ότι τουλάχιστο 100.000 πολίτες του γειτονικού της κράτους έχουν ζητήσει και έλαβαν βουλγαρική υπηκοότητα και το αντίστοιχο διαβατήριο. Ένας από αυτούς είναι ο πρώην Πρωθυπουργός των Σκοπίων Λιούπτσο Γκεοργίεφσκι. Στη δεκαετία του 1990 δήλωνε «Μακεδόνας». Τώρα δηλώνει υπερήφανος Βούλγαρος! Είναι προφανές ότι οι εθνικές ταυτότητες στο κράτος αυτό είναι αρκετά ρευστές.
Η Σόφια ζητεί να παύσουν τα σχολικά βιβλία των Σκοπίων να αναφέρουν με αρνητικούς χαρακτηρισμούς τη δράση του βουλγαρικού στρατού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε η νότια περιοχή του βασιλείου της Γιουγκοσλαβίας με πρωτεύουσα τα Σκόπια μοιράσθηκε από τους Γερμανούς σε δύο ζώνες. Τη δυτική την πήρε η Αλβανία. Εκεί σήμερα ζει μία πολυάριθμη αλβανική κοινότητα. Την ανατολική ζώνη την κατέλαβαν οι Βούλγαροι, οι οποίοι μπήκαν στον Πόλεμο ως σύμμαχοι του Άξονα.
Στο Μοναστήρι (Μπίτολα) των Σκοπίων η φιλοβουλγαρική μειονότητα ίδρυσε Βουλγαρικό Πολιτιστικό Κέντρο με όνομα που διχάζει. Ο Βάντσο Μιχαήλοφ θεωρείται από τα Σκόπια ως συνεργάτης του βουλγαρικού φασισμού. Προ ολίγων ημερών κάποιοι έβαλαν βόμβα στο Πολιτιστικό Κέντρο και η Βουλγαρία διαμαρτυρήθηκε επισήμως.
Άλλο σημείο τριβής είναι η ονομασία της γλώσσας. Η Βουλγαρία θεωρεί ότι η γλώσσα του σκοπιανού κράτους δεν πρέπει να αποκαλείται «μακεδονική», διότι αποτελεί κλάδο της βουλγαρικής.
Διαφωνία υπάρχει και για την εθνική ταυτότητα ιστορικών προσώπων, όπως ο Τσάρος Σαμουήλ, το οποίον νίκησε το 1014 ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ ο Μακεδών. Επίσης για τους ιδρυτές του ΒΜΡΟ (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση) του 1893, όπως ο Γκότσε Ντέλτσεφ κ.ά.
Στους θεσμούς που αντιδρούν εντάσσεται η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία. Στις 21 Ιουνίου ανακοίνωσε ότι αποδέχεται την αναγνώριση της Εκκλησίας των Σκοπίων από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά επιφυλάσσεται ως προς το όνομα «Αρχιεπισκοπή Αχρίδος». Η επικρατούσα αντίληψη στη Σόφια θεωρεί (κακώς) ότι ο τίτλος αυτός είναι μέρος της βουλγαρικής Ιστορίας.
Στον βαλκανικό κυκεώνα ας προστατεύσουμε την Ιστορία του Ελληνισμού!
Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ 25.6.2022
πηγή φωτογραφίας: AP Photo/Boris Grdanoski