ΚΑΣΟΣ: ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ ΑΠΟ Ο,ΤΙ ΑΡΧΙΚΑ ΝΟΜΙΖΑΜΕ

Δημήτρης Α. Ιωάννου

Μητσοτάκης-Γεραπετρίτης: Το δίδυμο διαμόρφωσης μιας επικίνδυνης, για τα ελληνικά συμφέροντα, εξωτερικής πολιτικής

Ορθώς έπραξε ο κύριος Υπουργός Εξωτερικών δηλώνοντας ότι η Ελλάδα, πραγματοποιώντας έρευνες μισό μίλι πέραν των χωρικών υδάτων της, στην περιοχή της Κάσου, άσκησε ένα κυριαρχικό της δικαίωμα δοθέντος ότι το σημείο ευρίσκεται εντός της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, όπως αυτή ορίζεται από το Ελληνο-αιγυπτιακό Σύμφωνο της 6ης Αυγούστου του 2020.

Το έπραξε ορθώς διότι έτσι θα έπρεπε να ήταν, και διότι έτσι δίνεται η δυνατότητα να σωθούν εν μέρει τα προσχήματα και να αποκατασταθεί, σε έναν βαθμό, σε επίπεδο εντυπώσεων η ζημιά που έχει γίνει. Μόνο που στην πραγματικότητα τα πράγματα δεν είναι δυνατόν να έχουν συμβεί όπως τα περιγράφει ο κύριος Υπουργός και συνεπώς, εξ αιτίας λανθασμένων ενεργειών και χειρισμών, υποπέσαμε σε ένα σημαντικό σφάλμα το οποίο ισοδυναμεί με ηττα και το οποίο δημιουργεί ένα πολύ κακό προηγούμενο. Επ’ αυτού, λοιπόν, ο κύριος Γεραπετρίτης παραπληροφορεί τους Έλληνες πολίτες όταν υπαινίσσεται πως  μία χώρα μπορεί να κάνει “έρευνες” μόνο στην δική της Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, ως άσκηση κυριαρχικού δικαιώματος, και πως κάτι τέτοιο έπραξε και η χώρα μας δηλώνοντας το μάλιστα στην τουρκική πλευρά, η οποία, υποτίθεται, το αποδέχθηκε παθητικά.

Ο ισχυρισμός ότι το ιταλικό ερευνητικό πλοίο ολοκλήρωσε το ερευνητικό του πρόγραμμα, ακόμα και αν είναι αλήθεια, δεν έχει την σημασία που επιχειρεί να προβάλει ο κύριος Υπουργός. Σε μία Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, στην οποία η χώρα Α ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα μπορούν να γίνουν έρευνες, με σκοπό την πόντιση καλωδίου ή την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού από οποιαδήποτε τρίτη χώρα. Η χώρα Α στην οποία ανήκει η ΑΟΖ και η οποία ασκεί τα κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή δεν έχει το δικαίωμα, από το Διεθνές Δίκαιο, να το εμποδίσει αυτό εκτός και αν απειλείται σοβαρή φυσική καταστροφή, την οποία πάντως τα ποντισμένα καλώδια δεν μπορούν να προκαλέσουν. Το συγκεκριμένο δικαίωμα των τρίτων χωρών αναφέρεται ρητά στο άρθρο 58 της UNCLOS (Rights and duties of other States in the exclusive economic zone). Απλώς για την τρίτη χώρα η οποία ενδιαφέρεται να ποντίσει το καλώδιο ή να κατασκευάσει τον αγωγό υφίσταται η υποχρέωση να ενημερώσει την χώρα Α στην οποία ανήκει η ΑΟΖ και να υποβάλει το σχετικό αίτημα .

Μια πολύ χαρακτηριστική περίπτωση αυτού στο Διεθνές Δίκαιο, και μάλιστα σχετικά πρόσφατη, είναι εκείνη που αφορά τον, κακότυχο όσον αφορά την κατάληξή του, υποθαλάσσιο αγωγό  φυσικού αερίου North Stream 2. Η όδευσή του, εκτός από τις ΑΟΖ της Γερμανίας και της Ρωσίας, συμπεριελάμβανε και τις ΑΟΖ της Φιλανδίας, της Σουηδίας και της Δανίας. Καμμία από τις τρεις αυτές χώρες δεν έβλεπε με θετικό μάτι την κατασκευή του ρωσογερμανικού άγωγού πλην όμως, και παρά το γεγονός ότι χρονοτρίβησαν και οι τρεις την απάντησή τους πέρα από τον εύλογο χρόνο της διπλωματικής πρακτικής, τελικά δεν μπόρεσαν να αρνηθούν στην Ρωσία ούτε το δικαίωμα των προκαταρκτικών ερευνών, ούτε το δικαίωμα της κατασκευής του αγωγού.

Τα παραπάνω έχουν ιδιαίτερη σημασία διότι ο κύριος Υπουργός μιλώντας προς εκπροσώπους του τύπου υπήρξε ανακριβής, αλλά και ανακόλουθος, στα λεγόμενά του. Ισχυρίστηκε δηλαδή ότι η χώρα μας προχώρησε στις έρευνες εντός της εθνικής ΑΟΖ, (στο μισό μίλι από τα χωρικά ύδατα) ασκώντας  το προφανές κυριαρχικό της δικαίωμα.

Μόνο που αν ήταν έτσι η Ελλάδα δεν είχε λόγο να ζητήσει άδεια από καμμία άλλη ομορη χώρα, ούτε είχε λόγο να κάνει κάποιου είδους διαπραγματεύσεις και συνομιλίες με την Τουρκία. Εάν τα, -κατά τύχη ίσως, ευρισκόμενα στην περιοχή- πέντε τουρκικά πολεμικά πλοία, δημιουργούσαν προβλήματα στην διεξαγωγή των ερευνών, δηλαδή στην άσκηση του κυριαρχικού μας δικαιώματας, τότε ήταν ευθύνη και καθήκον του ελληνικού ναυτικού να διευθετήσει την υπόθεση με τον κατάλληλο τρόπο, όποιος και αν ήταν αυτός.

¨Ετσι θα έπραττε μία χώρα που θα ασκούσε κυριαρχικό της δικαίωμα. Όμως, εμείς, δεν κάναμε αυτό αλλά “ενεργοποιήσαμε” τους “διαύλους επικοινωνίας” με την τουρκική πλευρά. Και, -ω του θαύματος- οι Τούρκοι διατείνονται, -σε απόλυτη αντίθεση με τους ισχυρισμούς του κυρίου Υπουργού-, ότι σε συνέχεια ελληνικού αιτήματος να πραγματοποιήσει το ιταλικό πλοίο έρευνες μέσα στην “τουρκική ΑΟΖ”, έδωσαν την σχετική άδεια και μάλιστα εξέδωσαν και ανάλογη NAVTEX. Αυτά λένε οι Τούρκοι.

Εάν πιστέψουμε όμως τον κύριο Γεραπετρίτη η Ελλάδα τους δήλωσε ότι σκοπεύει να πραγματοποιήσει έρευνες έξω από τα εθνικά χωρικά ύδατά της, σε περιοχή που θεωρεί ως ελληνική ΑΟΖ, και οι Τούρκοι το αποδέχτηκαν καλόβολα, και ίσως περιχαρείς! (Απεμπολώντας ουσιαστικά  το τουρκολυβικό Σύμφωνο και τους διαχρονικούς ισχυρισμούς τους! Μόνο που εδώ το ερώτημα είναι γιατί αν συνέβη κάτι τέτοιο ο κύριος Υπουργός κράτησε μία τόσο χαρμόσυνη είδηση μόνο για τον εαυτό του.).

Φυσικά όμως δεν συνέβη κάτι τόσο πολύ σουρεαλιστικό. Στον υπαρκτό κόσμο τα πράγματα γίνονται με πολύ διαφορετικό τρόπο Αλλωστε θα ήταν εντελώς παρανοϊκό για την Τουρκία να επικύρωνε την απόσυρση της από το τουρκολυβικό Μνημόνιο και την μεταβολή της στάσης της έναντι της Ελλάδας με επίθεση φιλίας, στέλνοντας μόνο πέντε πολεμικά πλοία να παρακολουθούν ένα ερευνητικό σκάφος ακόμα και εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων! Για να δούμε την σοβαρή πλευρά του θέματος λοιπόν, πρέπει να πουμε πως

δεν είναι δυνατόν να εμφανίζεται ο Υπουργός μίας σοβαρής χώρας και επεκτεινόμενος πέραν της ορθής και απολύτως αναγκαίας δήλωσής του ότι με βάση το Διεθνές Δίκαιο η περιοχή ερευνών του συγκεκριμένου πλοίου είναι η νόμιμη ελληνική ΑΟΖ, να προχωρά και να ισχυρίζεται τέτοια εξωφρενικά και αντιφατικά πράγματα που υποτιμούν και την νοημοσύνη του κοινού αλλά και εκθέτουν διεθνώς την χώρα . Δηλαδή, εάν όλα έγιναν όπως τα περιγράφει, δεν θα πρέπει να δώσει μία εξήγηση για την ασύλληπτη αλλαγή στην στάση της Τουρκίας   ; Και πως αυτό επιτεύχθηκε;

Η εικόνα που δημιουργήθηκε αρχικά, στην όλη υπόθεση, ήταν ότι η Ελλάδα υποχώρησε με πολύ αυτοκαταστροφικό, αν μη τι άλλο, τρόπο μπροστά στην επίδειξη κακόβουλης ισχύος της τουρκικής πλευράς. Αυτό που προκύπτει όμως, τώρα, μετά τις δηλώσεις του κυρίου Γεραπετρίτη, σε συνδυασμό με τις τουρκικές ανακοινώσεις, είναι ακόμη χειρότερο: η εικόνα, πλέον, είναι πως

ουσιαστικά η Ελλάδα αιτήθηκε, ως τρίτη χώρα, να της επιτραπεί να κάνει έρευνες στην θαλάσσια περιοχή που η Τουρκία, εντελώς παράνομα και καταχρηστικά θεωρεί ως τουρκική ΑΟΖ.

Μία αίτηση που η Τουρκία δεν θα είχε κανέναν λόγο να απορρίψει, αφού την εμφανίζει ως έχουσα τα κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή. ¨Ετσι μόνο, άλλωστε, εξηγείται και το γεγονός πως τα τουρκικά πολεμικά είχαν τόσο “πολιτισμένη” συμπεριφρρά, παρακολουθώντας εξ αποστάσεως το ιταλικό ερευνητικό πλοίο, όπως με, ανυπόκριτη χαρά, δήλωσε ο κύριος Γεραπετρίτης!

Για όποιον δεν έχει καταλάβει τι συνέβη, θα πρέπει να το πούμε ακόμα πιο απλά: στα πλαίσια του “διαλόγου” και των “διαύλων συνεννόησης” με την Τουρκία,  κάναμε κατά τρόπο εντελώς άστοχο και αυτοκαταστροφικό εκείνο ακριβώς που οι Τούρκοι επιθυμούν. Στόχος του  τουρκικού καθεστώτος, στην Νοτιανατολική Μεσόγειο, είναι να

υποστηλώσει τον ισχυρισμό του ότι το τουρκολυβικό Σύμφωνο δημιουργεί Δίκαιο και δικαιώματα ΑΟΖ για την Τουρκία σε οποιαδήποτε θαλάσσια περιοχή βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη των 6 ναυτικών μιλίων από τις ακτές των ελληνικών νήσων της περιοχής.

Πως το επιδιώκει αυτό; Προφανώς με το να εμφανίζει ότι οποιαδήποτε πραγματοποίηση επιστημονικής έρευνας ή οποιαδήποτε πόντιση καλωδίου η δημιουργία υποθαλάσσιου αγωγού από οποιαδήποτε τρίτη χώρα στην υποτιθέμενη τουρκική ΑΟΖ μπορεί να γίνει μόνο κατόπιν τουρκικής αδείας. Και αυτό, ακριβώς, είναι που κάναμε εμείς ενεργοποιώντας τους “διαύλους επικοινωνίας” και τα λοιπά σχετικά για “να υπάρξει αποκλιμάκωση”. Δώσαμε στον κύριο Ερντογάν το δικαίωμα να ισχυριστεί ότι η πραγματοποίηση ερευνών, (και, κατ’ επέκτασιν, η τυχόν πόντιση καλωδίου, -αν ποτέ αυτό υλοποιηθεί γιατί εδώ πρόκειται για ένα άλλο κεφάλαιο ελληνικής κακοδαιμονιας), θα έχουν την νομιμότητα που απορρέει από την παροχή αδείας από την Τουρκία, η οποία ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα ΑΟΖ στην περιοχή! Με αυτήν την έννοια, μάλιστα, μόνο χαρά θα αισθανθεί ο κύριος Ερντογκάν αν κάνουμε και άλλες δέκα τέτοιες έρευνες στην ελληνική κατ’ εμάς, τουρκική κατ’ αυτόν, ΑΟΖ της περιοχής-με την άδειά του πάντα!

Διότι αυτό θα είναι το, ισχυρό του επιχείρημα, εάν ποτέ το θέμα βρεθεί σε διαδικασία δικαστικής επίλυσης, αλλά και οπουδήποτε αλλού θα συζητείται: ότι, παρά τα λεγόμενά της, η Ελλάδα, εν τοις πράγμασι, αναγνωρίζει την δικαιοδοσία της Τουρκίας διότι ζητάει την άδειά της για τις ενέργειές της στην περιοχή.

Θα είναι πολύ κακό αν υποχωρήσαμε και δεν ολοκληρώσαμε τις έρευνες λόγω του φόβου μας εξ αιτίας της παρουσίας των τουρκικών πολεμικών. Θα είναι ακόμη χειρότερο εάν ολοκληρώσαμε τις έρευνες ζητώντας άδεια από τους Τούρκους.