Πέθανε ο Βαγγέλης Παπαθανασίου / Φωτογραφία: NDP
19/05/2022 18:33 UPD: 19/05/2022 19:47
Απεβίωσε σε ηλικία 79 ετών ο μεγάλος μουσικός και συνθέτης Βαγγέλης Παπαθανασίου.Ο παγκοσμίου εμβέλειας Έλληνας μουσικός και συνθέτης της ηλεκτρονικής, progressive, ambient, τζαζ και ορχηστρικής μουσικής, γνωστός και ως Vangelis, νοσηλευόταν σε νοσοκομείο στη Γαλλία με κορωνοϊό.
Την είδηση επιβεβαίωσε το δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπεί τον Βαγγέλη Παπαθανασίου.
«Με μεγάλη μας θλίψη ανακοινώνουμε ότι ο μεγάλος Έλληνας Βαγγέλης Παπαθανασίου έφυγε από τη ζωή αργά το βράδυ της Τρίτης 17 Μαΐου», αναφέρει η ανακοίνωση.
Μητσοτάκης: Το παγκόσμιο μουσικό στερέωμα έχασε τον διεθνή Vangelis
Σε ανάρτησή του στο twitter, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αποχαιρέτησε τον Βαγγέλη Παπαθανασίου.
«Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου δεν είναι, πια, κοντά μας. Για όλον τον κόσμο, η θλιβερή είδηση δηλώνει πως το παγκόσμιο μουσικό στερέωμα έχασε τον διεθνή Vangelis. Τον πρωτεργάτη του ηλεκτρονικού ήχου, των Όσκαρ, της Μυθωδίας και των μεγάλων επιτυχιών. Για εμάς τους Έλληνες, όμως, που ξέρουμε ότι το δεύτερο όνομά του ήταν Οδυσσέας, σημαίνει ότι ξεκίνησε το μεγάλο ταξίδι του στους Δρόμους της Φωτιάς. Από εκεί θα μας στέλνει πάντα τις νότες του».
O Βαγγέλης Παπαθανασίου με τον Ζαν Λανγκ και τον Γιάννη Σμαραγδή στην πρεμιέρα της ταινίας «El Greco» / Φωτογραφία: NDP
Ποιος ήταν ο Βαγγέλης Παπαθανασίου
Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου 1943 στην Αγριά Βόλου. Ξεκίνησε να συνθέτει από την ηλικία των τεσσάρων ετών, ενώ έδωσε την πρώτη του δημόσια παράσταση στην ηλικία των έξι, χωρίς να έχει καμία μουσική εκπαίδευση.
Πέθανε -την Τρίτη 17 Μαΐου- ο σπουδαίος Vangelis (Βαγγέλης Παπαθανασίου) σε ηλικία 79 ετών. Τεράστια απώλεια. Μια μεγάλη μουσική ιδιοφυΐα. Oscar μουσικής για το Chariots of Fire αλλά και ιστορικά soundtrack στα Blade Runner, Missing, 1492: Conquest of Paradise και τόσα ακόμα… pic.twitter.com/uXcs5v7sLA
— Thanassis (@theiosthanassis) May 19, 2022
Ήταν αυτοδίδακτος, παρά τις πιέσεις των γονιών του, αλλά και των δασκάλων του, που τον προέτρεπαν να κάνει μαθήματα μουσικής. Ωστόσο, σπούδασε κλασική μουσική, ζωγραφική και σκηνοθεσία στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στην Αθήνα.
Έχει επηρεάσει την ανάπτυξη διαφορετικών μουσικών ειδών, ενώ θεωρείται πρωτεργάτης του ηλεκτρονικού ήχου.
Βαγγέλης Παπαθανασίου
Ήταν βραβευμένος με Όσκαρ για τη μουσική της ταινίας «Οι δρόμοι της φωτιάς», το 1982. Επίσης, είχε επενδύσει μουσικά πλήθος άλλων κινηματογραφικών ταινιών, όπως Blade Runner, 1492: Χριστόφορος Κολόμβος, Αλέξανδρος, Ελ Γκρέκο κ.ά. Είχε συνεργαστεί με τον Ντέμη Ρούσσο, την Ειρήνη Παππά και τον Γιον Άντερσον.
Το 1997 σκηνοθέτησε την τελετή έναρξης του 6ου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ανοιχτού Στίβου της IAAF, που πραγματοποιήθηκε στο Παναθηναϊκό Στάδιο της Αθήνας.
Το έργο του «Μυθωδία» επελέγη από τη ΝΑΣΑ ως η επίσημη μουσική για την αποστολή της «2001 Οδύσσεια στον Άρη», ενώ το 2002 δημιούργησε την επίσημη μουσική για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2002 στις χώρες Κορέα-Ιαπωνία.
Μερικές από τις δημιουργίες του σε βίντεο:
Μόλις το περασμένο φθινόπωρο, η Decca Records ανακοίνωσε το τελευταίο άλμπουμ του Βαγγέλη Παπαθανασίου με τίτλο «Juno To Jupiter», που κυκλοφόρησε στις 24 Σεπτεμβρίου σε CD και ψηφιακή μορφή.
Το έργο είναι εμπνευσμένο από την πρωτοποριακή αποστολή της NASA με το διαστημικό σκάφος Juno, στην εξερεύνηση του πλανήτη Δία. Ένα πολυδιάστατο μουσικό ταξίδι με τη συμμετοχή τής σταρ της όπερας, Angela Gheorghiu. Επίσης, το άλμπουμ περιλαμβάνει και ήχους από την εκτόξευση του Juno από τη Γη, από το σκάφος και από τα διαφορετικά στάδια του ταξιδιού του Juno, που βρίσκονται σε αρμονία με τη μουσική του Βαγγέλη Παπαθανασίου.
Συμμετοχή σε συγκροτήματα
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 κάνει τα πρώτα του βήματα στη μουσική με τη συμμετοχή του στο συγκρότημα Forminx. Το όχημα για την επιτυχία του συγκροτήματος ήταν το τραγούδι «Jeronimo Yanka», που σημείωσε τεράστια επιτυχία, καθώς το 45άρι άλμπουμ έγινε χρυσό την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας του.
Και φυσικά μην ξεχνάμε το ξεκίνημα του Βαγγέλη Παπαθανασίου από τους Forminx και μετά στους Aphrodite’s Child. Εδώ σε ψαρωτική φωτογράφιση για Ολλανδικό νεανικό περιοδικό με τον Λουκά Σιδερά (αριστερά) και τον Ντέμη Ρουσσο (δεξιά). pic.twitter.com/pk2xkXEkhV
— Thanassis (@theiosthanassis) May 19, 2022
Το 1968 μετακόμισε στο Παρίσι και μαζί με τον Έλληνα καλλιτέχνη Ντέμη Ρούσσο δημιούργησε τους Aphrodite’s Child. Το επιτυχημένο διπλό άλμπουμ με τον τίτλο «666» θεωρείται ότι του έδωσε ώθηση για την αρχή μιας διεθνούς καριέρας.
Βαγγέλης Παπαθανασίου-Λώρα Μεταξά
Ενώ αποτελούσε ακόμα μέλος των Aphrodite’s Child, άρχισε να ασχολείται και με διαφορετικά πράγματα. Η αρχή έγινε το 1970, όταν έγραψε τη μουσική για μία ταινία τού Χένρι Χάπιερ.
Ακολούθησε ένα ακουστικό ντοκιμαντέρ, επηρεασμένο από τις φοιτητικές εξεγέρσεις στο Παρίσι το 1968. Το 1973 ξεκίνησε μία επιτυχημένη συνεργασία με τον σκηνοθέτη Φρέντερικ Ροσίφ για μία σειρά ντοκιμαντέρ για την άγρια φύση, ενώ, λίγο προτού μεταβεί στο Λονδίνο, κυκλοφόρησε το σόλο άλμπουμ «Earth».
Λάκης Λαζόπουλος-Βαγγέλης Παπαθανασίου-Γιάννης Σμαραγδής
Σόλο καριέρα
Το 1975 αποχώρησε τους Aphrodite’s Child για να εγκατασταθεί στο Λονδίνο. Εκεί ίδρυσε υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις μουσικών ηχογραφήσεων, τα Nemo studios.
Κυκλοφόρησε την πρώτη του συλλογή με τίτλο Heaven and Hell (1975), ενώ ακολούθησαν και άλλα επιτυχημένα άλμπουμ, όπως το Albedo 0.3 (1976), το Spiral (1977), για το οποίο βραβεύτηκε με το διεθνές βραβείο MIDEM Instrumental, το Beaubourg (1978) και το China (1979). Εκείνη την περίοδο ο Παπαθανασίου άρχισε να γίνεται παγκοσμίως γνωστός.
Το 1978 συνεργάστηκε με την Ελληνίδα ηθοποιό Ειρήνη Παππά στο άλμπουμ με τίτλο «Ωδές», που περιέχει παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια, ενώ το 1986 συνεργάστηκαν ξανά στο άλμπουμ «Ραψωδίες».
Ο Παπαθανασίου έκανε παράλληλα άλλη μία μεγάλη συνεργασία με τον Γιον Άντερσον σε τέσσερα άλμπουμ, το Short Stories (1978), το The Friends of Mr Cairo (1981), το Private Collection (1983) και το Page of Life (1991).
Βαγγέλης Παπαθανασίου, επίτιμος διδάκτορας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευης
Συνθέσεις για κινηματογραφικές ταινίες
Άλμπουμ Chariots of fire
Πολλές από τις συνθέσεις του Παπαθανασίου δημιουργήθηκαν για να πλαισιώσουν κινηματογραφικές παραγωγές ως σάουντρακ. Κορυφαίο σάουντρακ θεωρείται το «Οι δρόμοι της φωτιάς» («Chariots of Fire») για την ομώνυμη ταινία του 1981, η οποία απέσπασε το Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής το 1982. Η ταινία εξιστορεί την προσπάθεια τριών Βρετανών δρομέων στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 στο Παρίσι.
Ο Παπαθανασίου έχει γράψει μουσική σε ταινίες μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές παραγωγές, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζουν οι:
Vortex – Το πρόσωπο της μέδουσας (1967), του Νίκου Κούνδουρου
Ο αγνοούμενος (Missing, 1982), του Έλληνα σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά
Blade Runner (Μπλέιντ Ράνερς: Ομάδες Εξόντωσης, 1982), ταινία επιστημονικής φαντασίας, του Ρίντλεϊ Σκοτ
Η ανταρσία του Μπάουντυ (1984), του Ρότζερ Ντόναλτσον
Francesco (1989), της Liliana Cavani
1492: Χριστόφορος Κολόμβος (1492 – Conquest of Paradise, 1992), για το οποίο απέσπασε το βραβείο Echo Awards αλλά και το βραβείο του Χρυσού Λέοντα
Τα μαύρα φεγγάρια του έρωτα (Bitter Moon, 1992), του Ρόμαν Πολάνσκι
Καβάφης (1996), του Γιάννη Σμαραγδή
Αλέξανδρος (Alexander, 2004), του Όλιβερ Στόουν
Ελ Γκρέκο (2007), του Γιάννη Σμαραγδή
Μουσική για το Διάστημα
Η εξερεύνηση του Διαστήματος τον ενθουσίαζε από τα πρώτα του παιδικά χρόνια, όπως είχε δηλώσει και ο ίδιος. Ένα μεγάλο μέρος από τα έργα του είναι αφιερωμένο σε αυτό, ενώ διαχρονικά οι κορυφαίοι διαστημικοί οργανισμοί τον εμπιστεύθηκαν για να μελοποιήσει τις επιτυχίες τους.
Το 1980 ξεκίνησε να προβάλλεται η αμερικανική τηλεοπτική σειρά «Cosmos: A Personal Voyage», του Καρλ Σαγκάν, που είχε ως κύριο θέμα τη θέση του ανθρώπου στο σύμπαν και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Η μουσική επένδυση των επεισοδίων δημιουργήθηκε από τον Παπαθανασίου, ενώ η σειρά απέσπασε βραβείο Έμμυ και προβλήθηκε σε 69 χώρες και σε 500 εκατομμύρια τηλεθεατές.
Το καλοκαίρι του 2001 ο Παπαθανασίου παρουσίασε το έργο Μυθωδία στους στύλους του Ολυμπίου Διός. Η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή ΝΑΣΑ 2001: Οδύσσεια στον Άρη. Ήταν μία φαντασμαγορική μουσική παράσταση, κατά τη διάρκεια της οποίας προβάλλονταν με ειδικά οπτικά εφέ απεικονίσεις κυρίως από θεούς της αρχαίας Ελλάδας και διαστημικές εικόνες της ΝΑΣΑ.
Τα σολιστικά μέρη του έργου ερμήνευσαν οι σοπράνο Τζέσι Νόρμαν και Κάθλιν Μπατλ. Επίσης, συμμετείχε η Μητροπολιτική Ορχήστρα του Λονδίνου, 120μελής χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ενώ ο ίδιος ο συνθέτης χειριζόταν τα πλήκτρα. Το έργο προβλήθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον πλανήτη, ενώ υπήρχαν γιγαντοοθόνες και στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Μετά το τέλος της μουσικής παράστασης, η γαλλική κυβέρνηση, την οποία εκπροσώπησε ο υπουργός Παιδείας Ζακ Λανγκ, απένειμε στον Παπαθανασίου τον τίτλο του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής, σε μία τελετή που έλαβε χώρα στο περιστύλιο του Ζαππείου.
Δύο χρόνια αργότερα, η ΝΑΣΑ τού απένειμε το Μετάλλιο Δημόσιας Συνεισφοράς, σε αναγνώριση της εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμά της. Το βραβείο αποτελεί την υψηλότερη τιμή από τον αμερικανικό οργανισμό για μη κυβερνητικά πρόσωπα.
Το 2013, η ΝΑΣΑ υιοθέτησε για δεύτερη φορά τη μουσική του Παπαθανασίου, με ένα πρωτότυπο μουσικό έργο που δημιουργήθηκε για να πλαισιώσει το βίντεο από την αποστολή Ήρα (Τζούνο), που απεικονίζει συγχρόνως την κίνηση της Γης και της Σελήνης μαζί για πρώτη φορά. Το βίντεο απαθανατίστηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής καθ’ οδόν για το σύστημα του πλανήτη Δία.
Τον Νοέμβριο του 2014 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) πρότεινε στον Παπαθανασίου να συνθέσει τη μουσική για την πρώτη ιστορική προσεδάφιση σε κομήτη. Έτσι, συνέθεσε μια μουσική τριλογία (Άφιξη, Το ταξίδι του Philae και Το βαλς του Ροζέτα), η οποία παρουσιάστηκε από τον ESA μετά την επιτυχημένη προσεδάφιση του σκάφους Ροζέτα στον κομήτη 67P.
Το 1995, ως φόρο τιμής στη μουσική του προσφορά αλλά και στην αγάπη του για το Διάστημα, το Minor Planet Center της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης έδωσε το όνομα του συνθέτη στον Αστεροειδή της Κύριας Ζώνης 6354, που πλέον ονομάζεται 6354 Vangelis.
Διάφορες μουσικές δημιουργίες
1982: Δημιουργεί το ηχητικό σήμα των ειδήσεων της ΕΡΤ, το οποίο συνέχιζε να ακούγεται στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων μέχρι σήμερα, με εξαίρεση την περίοδο 2013-2015.
1991: Αναλαμβάνει τη μουσική για τα ντοκιμαντέρ του παγκοσμίου φήμης ωκεανογράφου Ζακ-Ιβ Κουστό.
1998: Γράφει το άλμπουμ Φόρος τιμής στον Γκρέκο, τα έσοδα του οποίου διατέθηκαν για την ενίσχυση της εκστρατείας της εθνικής πινακοθήκης για την απόκτηση του πίνακα του Ελ Γκρέκο Άγιος Πέτρος.
1999: Συνθέτει τη μουσική που συνόδευσε την παρουσίαση του επίσημου εμβλήματος των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, ενώ δημιουργεί και τη μουσική για την τελετή παράδοσης την ολυμπιακής φλόγας τόσο στο Σίδνεϊ όσο και από το Σίδνεϊ στην Αθήνα.
2002: Δημιουργεί τη μουσική για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2002, που πραγματοποιήθηκε στην Ιαπωνία και την Κορέα.
iefimerida.gr
