Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Αυτό δήλωσε ο αρμόδιος Επίτροπος Valdis Dombrovskis την Παρασκευή 13 Μαρτίου 2020, σύμφωνα με το ρεπορτάζ στον ηλεκτρονικό Le Monde στις 14-3-2020 της Virginie Malingre με τίτλο : «Κορωναϊός : Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτρέπει τα κράτη να παρέμβουν χωρίς περιορισμούς» (Coronavirus : la Commission européenne pousse les Etats à intervenir sans limite). Συγκεκριμένα ανέφερε : «Δεν αναστέλλουμε το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αλλά χρησιμοποιούμε όλη την ευελιξία του», πριν προσθέσει: «Είμαστε έτοιμοι να ενεργοποιήσουμε τη ρήτρα γενικής κρίσης». Αυτή, που προβλέφθηκε το 2011 και που δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ, επιτρέπει την αναστολή της εφαρμογής του Συμφώνου Σταθερότητας, εάν η ύφεση είναι βαθιά και επηρεάζει ολόκληρη την ήπειρο. Το 2008, δεν υπήρχε αυτή η ρήτρα, αλλά παρά ταύτα «η Επιτροπή είχε ζητήσει από τα κράτη μέλη να προετοιμάσουν σχέδια ανάκαμψης που αντιπροσώπευαν το 1,5% του 
ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους, πράγμα που αποτελούσε από μόνο του αναστολή του συμφώνου σταθερότητας», είπε ανωνύμως ένας ανώτερος κοινοτικός υπάλληλος.
Οι εν λόγω δηλώσεις έγιναν παρουσία της προέδρου της Επιτροπής Ursula von der Leyen και της Επιτρόπου ανταγωνισμού Margrethe Vestager, όπως δείχνει και η σχετική φωτογραφία της JOHANNA GERON / REUTERS.
«Είναι πολύ πιθανό ότι η ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και στην ευρωζώνη, θα είναι μικρότερη από το μηδέν το 2020 και ακόμη πιο κάτω» : δήλωσε με έναν μονότονο τόνο, ο γενικός διευθυντής οικονομικών και χρηματοοικονομικών υποθέσεων Maarten Verwey στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Ευρώπη θα μπει σε ύφεση φέτος, υπό την επίδραση της κρίσης του Κορωναιού που βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο εν λόγω ανώτερος κοινοτικός υπάλληλος εξήγησε το γρανάζι της κρίσης, ήτοι : μόλυνση από την Κίνα, διακοπή των βιομηχανικών αλυσίδων, αυξανόμενη απουσία υπαλλήλων από τη δουλεία τους, πτώση της κατανάλωσης (πλην τροφίμων), άνοδος των προληπτικών αποταμιεύσεων, περιορισμός ρευστότητας, αύξηση της αβεβαιότητας. Η επεξήγηση του υπαλλήλου ήταν αμείλικτη, αν και θα πρέπει να περιμένουμε τον Μάιο για να έχουμε τις επόμενες ποσοτικο-ποιημένες προβλέψεις της ευρωπαϊκής επιτροπής.
Σύμφωνα με το έγγραφο που παρουσίασαν οι Βρυξέλλες, «ο αντίκτυπος της κρίσης του Covid-19 εκτιμάται σε μια μείωση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) κατά 2,5 μονάδες το 2020». Ενώ οι προβλέψεις πριν από την πανδημία της Επιτροπής έκαναν λόγο για αύξηση 1,4%.
«Πρόκειται για ένα μεγάλο σοκ. Αλλά είναι προσωρινό. Πρέπει να εργαστούμε από κοινού για να το κάνουμε πιο σύντομο και όσο το δυνατόν πιο περιορισμένο το πρόβλημα», προέτρεψε η Ursula von der Leyen, ενώ οι κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη ανακοίνωναν το κλείσιμο σχολείων, νηπιαγωγείων και καταστημάτων για να περιορίσουν την πανδημία. Η Πρόεδρος της Επιτροπής επανέλαβε ότι η ΕΕ «θα κάνει ό, τι είναι απαραίτητο» για να βοηθήσει τους 27 να μετριάσουν τις επιπτώσεις αυτής της κρίσης.
Οι Βρυξέλλες είναι έτοιμες να ελαφρύνουν τους δημοσιονομικούς περιορισμούς που πρέπει να τηρούν τα κράτη μέλη και να χαλαρώσουν τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, οι οποίοι τα εμποδίζουν να επιδοτούν τομείς της οικονομίας ή των επιχειρήσεων. Τέλος, η Επιτροπή σχεδιάζει να διαθέσει 37 δισ. Ευρώ για την καταπολέμηση των επιπτώσεων της επιδημίας. Οι υπουργοί Οικονομικών των 27 συναντώνται στις Βρυξέλλες αύριο Δευτέρα (16 Μαρτίου 2020) για να συζητήσουν τα θέματα.
Ρήτρα έκτακτων περιστάσεων
Στο άμεσο μέλλον, θα είναι η «ρήτρα εξαιρετικών περιστάσεων» που θα ενεργοποιείται, ως μια πιο κλασική διευκόλυνση, που ήδη χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια των σεισμών στην Ούμπρια ή κατά τις 
τρομοκρατικές επιθέσεις στο Βέλγιο το 2016. Επιτρέπει δηλαδή στα κράτη να δαπανήσουν ό,τι θέλουν για να καταπολεμήσουν την πανδημία, χωρίς οι Βρυξέλλες να τους ζητούν να τηρήσουν τον έλεγχο των δημόσιων οικονομικών τους. Σαφώς, οι δαπάνες αυτές δεν θα υπολογίζονται στο έλλειμμα και στα άλλα δημοσιονομικά κριτήρια με τα οποία οι 27 θα πρέπει κανονικά να συμμορφώνονται. Με τον τρόπο της, η ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να κάνουν τα πάντα για να στηρίξουν τις οικονομίες τους.
Η Επιτροπή είναι επίσης έτοιμη να χρησιμοποιήσει όλη την ευελιξία που προσφέρει το καθεστώς κρατικών ενισχύσεων, το οποίο θεωρητικά απαγορεύεται επειδή στρεβλώνει τον ανταγωνισμό και αποτελεί εμπόδιο στην ενιαία αγορά. Όλα τα γενικά μέτρα που μπορεί να αποφασίσει μια κυβέρνηση – όπως η μείωση των εισφορών ή οι φορολογικές αναβολές- επιτρέπονται.
Τα κράτη μέλη θα μπορούν επίσης να δημιουργήσουν συστήματα υποστήριξης των οικονομικών κλάδων 
που απειλούνται από την κρίση στον τομέα της υγείας, όπως ο τουρισμός, η 
εστίαση ή οι μεταφορές, η παροχή βοήθειας στις ΜΜΕ τους. Ένας μηχανισμός που οι Βρυξέλλες είχαν ήδη ενεργοποιήσει κατά τη διάρκεια της κρίσης των τρελών αγελάδων τη δεκαετία του 1990, μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, αλλά και τη στιγμή της χρεοκοπίας της Lehman Brothers στις 15 Σεπτεμβρίου 2008.
Απαντήσεις στα κράτη μέσα σε «24 ώρες»
«Είμαστε αποφασισμένοι να ανταποκριθούμε στα αιτήματα των κρατών εντός 24 ωρών», δήλωσε η Margrethe Vestager, Επίτροπος Ανταγωνισμού. Δημιουργήθηκε μια ειδική τηλεφωνική γραμμή (τηλέφωνο και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) για να βοηθήσει τις χώρες στην προσπάθειά τους. Την Πέμπτη 12 Μαρτίου, επετράπη π.χ. στη Δανία να βοηθήσει τους διοργανωτές εκδηλώσεων, αφού η Κοπεγχάγη απαγόρευσε τις συγκεντρώσεις.
Τέλος, η Ursula von der Leyen πρότεινε επίσης «να διατεθούν 37 δισεκατομμύρια ευρώ» – αντί των 25 δις., όπως είχε ανακοινωθεί αρχικά – από κονδύλια της Ένωσης για την καταπολέμηση της επιδημίας, λέγοντας ότι είναι έτοιμη «να κάνει και περισσότερα, εάν αλλάξει η κατάσταση». Αυτά τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη των υπηρεσιών υγείας, των εργαζομένων που έχουν μερική ανεργία και των προβληματικών ΜΜΕ.
«Το σύνολο αυτού του μηχανισμού πριν από 15 μέρες ήταν αδιανόητο», όταν η επιδημία εξακολουθούσε να πλήττει μόνο μερικές χώρες, σχολίασε ένας ευρωπαίος αξιωματούχος, ο οποίος δεν έχει καμία αμφιβολία ότι οι υπουργοί Οικονομικών των 27 θα τον εγκρίνουν τη Δευτέρα.
Θεωρώ ότι βοήθησαν στην διαμόρφωση αυτού του ελπιδοφόρου πλαισίου, παρά την καταθλιπτική και αβέβαιη κατάσταση που δημιούργησε ο κορωναϊός, οι πολιτικές ρήσεις :
@ της καγκελαρίου Μέρκελ την Τετάρτη 11-3-2020 ότι δεν εξετάζει πλέον το «μηδενικό έλλειμμα» της Γερμανίας,
@ του Γάλλου προέδρου Μακρόν στο διάγγελμά του την Πέμπτη 12-3-2020 ότι «όσο κι αν κοστίσει» θα αντιμετωπιστεί η κρίση,
@ της προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Christine Lagarde ότι «έχει το περιθώριο να βοηθήσει τις τράπεζες να δανείσουν τις επιχειρήσεις ή τα άτομα».
