Τουρκικές αντιρρήσεις προκαλεί η επικείμενη ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Βέτο ή τακτικός ελιγμός; Ένα σχόλιο από τον Ρόναλντ Μαϊνάρντους
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει πολλά μέτωπα. Εκτός από τις μάχες στην ίδια τη χώρα, υπάρχουν παραπλήσια πολιτικά μέτωπα. Η επιδρομή του Πούτιν αναγκάζει τη Δύση να συσπειρωθεί. Φοβούμενες τη ρωσική επιθετικότητα, η Σουηδία και η Φινλανδία είναι αποφασισμένες να εγκαταλείψουν την ουδετερότητά τους και να ενταχθούν στη στρατιωτική συμμαχία της Δύσης. Πρόκειται για ένα γεωστρατηγικό σεισμό με εκτεταμένες επιπτώσεις στη αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ευρώπης. Φαίνεται ότι είναι μόνο θέμα χρόνου η ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στο ΝΑΤΟ. Τον Ιούνιο οι ηγέτες της συμμαχίας θέλουν να δώσουν το πράσινο φως.
Η ανακοίνωση του Τούρκου προέδρου Ερντογάν την Παρασκευή ότι δεν μπορεί να υποστηρίξει τα σχέδια αυτά θέτει σε κίνδυνο το χρονοδιάγραμμα. Με τις επιφυλάξεις του για την ένταξη των Σουηδών και των Φινλανδών στο ΝΑΤΟ ο Ερντογάν πυροδότησε μια βόμβα στο στρατόπεδο της Δύσης. Και τούτο τη στιγμή που η Δύση τονίζει την υπαρξιακή σημασία της ενότητας της Συμμαχίας. Κατα τον Ερντογάν οι σκανδιναβικές χώρες αποτελούν “ξενώνα φιλοξενίας τρομοκρατικών οργανώσεων”, όπως είπε σε Τούρκους δημοσιογράφους. Αναφέρθηκε στο PKK, το οποίο η Άγκυρα καταπολεμά εδώ και πολλά χρόνια, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Λίγο αργότερα ένας σύμβουλος του προέδρου διευκρίνισε τις προθέσεις της Άγκυρας: “Δεν κλείνουμε την πόρτα, αλλά είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας της Τουρκίας”, δήλωσε ο Ιμπραήμ Καλίν. “Πρέπει να σταματήσουν να ανέχονται οργανώσεις και δραστηριότητες, καθώς και άτομα του PKK στις χώρες τους”, ήταν η κατηγορηματική απαίτηση του εκπροσώπου του Ερντογάν.
Εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες στην Τουρκία
Ο Ρόναλντ Μαϊνάρντους
Το αργότερο τον Ιούνιο του 2023 θα διεξαχθούν στην Τουρκία οι επόμενες εκλογές. Το κουρδικό ζήτημα προσφέρεται όσο λίγα άλλα για την κινητοποίηση του εκλογικού σώματος. Η πολιτική του Ερντογάν για το ΝΑΤΟ έχει λοιπόν μια σημαντική εσωτερική διάσταση. Αλλά ο Τούρκος ηγέτης δεν σκέφτεται μόνο το PKK και την επανεκλογή του. Αυτό φαίνεται από την αναφορά του στην Ελλάδα. Στην ίδια δήλωση, ο Τούρκος πρόεδρος ανέφερε ότι δεν θέλει να επαναλάβει το λάθος των προηγούμενων κυβερνήσεων, οι οποίες- ώς γνωστόν- είχαν συμφωνήσει στην επιστροφή της Ελλάδας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ το 1980.
Το “καρφί” κατά της Ελλάδας αποτελεί χονδροειδή πολιτική αγένεια. Δείχνει πόσο αναξιόπιστη είναι η προσήλωση του Τούρκου προέδρου στην ελληνοτουρκική συμφιλίωση. Ο Ερντογάν αμφισβητεί τη χρησιμότητα της παρουσίας της Ελλάδας στην δυτική Συμμαχία σε μια στιγμή που οι σχέσεις της Αθήνας με το ΝΑΤΟ – και ιδιαίτερα με την Ουάσιγκτον – είναι πιο στενές από ποτέ. Αρχές της εβδομάδας ο Έλληνας πρωθυπουργός θα συναντηθεί στο Λευκό Οίκο με τον πρόεδρο Μπάιντεν και θα εκφωνήσει λόγο στο Κογκρέσο. Πρόκειται για ένα θρίαμβο της ελληνικής διπλωματίας. Αναμένεται οτι ο κ. Μητσοτάκης θα θίξει τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου απο τουρκικά μαχητικά στο Αιγαίο.
Γεωστρατηγική αναβάθμιση
Στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία, οι εντάσεις έχουν αυξηθεί στο Αιγαίο. Στο βόρειο Ιράκ η Άγκυρα διεξάγει τον δικό της πόλεμο εναντίον των Κούρδων. Στο εσωτερικό της χώρας ο Ερντογάν καταπνίγει την αντιπολίτευση. Η ποινή ισόβιας κάθειρξης κατά του Οσμάν Καβάλα είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Δεδομένης της γεωστρατηγικής αναβάθμισης της Τουρκίας, ο Ερντογάν βλέπει τον εαυτό του στο απόγειο της δύναμής του. Φαίνεται ότι η Δύση κάνει τα στραβά μάτια. Αντί να βάλει τον Τούρκο πρόεδρο στη θέση του – και να επιμείνει στον σεβασμό των βασικών αξιών της δυτικής Συμμαχίας – αποδέχεται τον ιδιαίτερο ρόλο του.
Παρ’ όλα αυτά, δεν πιστεύω ότι η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα αποτύχει εξαιτίας ενός βέτο της Τουρκίας. Όμως η Άγκυρα θα απαιτήσει υψηλό τίμημα για τη συγκατάθεσή της. Αυτά δεν είναι καλά νέα για την αντιπολίτευση στο εσωτερικό της Τουρκίας, ούτε για τις γειτονικές χώρες, οι οποίες έχουν κάθε λόγο να θεωρούν έναν ανεξέλεγκτο Τούρκο πρόεδρο ως απειλή.
Δρ. Ρόναλντ Μαϊνάρντους
DW
*Ο Δρ. Ρόναλντ Μαϊνάρντους είναι πολιτικός αναλυτής, σχολιαστής και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 διετέλεσε διευθυντής της Ελληνικής σύνταξης της Deutsche Welle.
