Πάντως οι στρατηγικοί μας σύμμαχοι, Γάλλοι, όχι.
Του Αλκη Καλλιαντζίδη,Οικονομολόγου, [email protected], www.kalkis.eu
Αυτό αποκαλύπτει σχετική διακομματική κοινοβουλευτική έκθεση που έφερε στο φως της δημοσιότητας ο δημοσιογράφος Cédric Pietralunga, στις 18-2-2023, στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Le Monde, με τίτλο : «Ο γαλλικός στρατός στερείται πυρομαχικών για υψηλή ένταση» (L’armée française manque de munitions pour la haute intensité).
Πράγματι, σύμφωνα με έκθεση της Επιτροπής Άμυνας της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης, που δημοσιεύθηκε την περασμένη Παρασκευή, τα αποθέματα πυρομαχικών φέρονται να βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο και δεν θα επέτρεπαν να διαρκέσουν περισσότερο από μερικές εβδομάδες σε περίπτωση «σκληρής» σύγκρουσης της Γαλλίας με κάποιον εχθρό.
Ακούγοντας δε πριν λίγες μέρες στα ΜΜΕ και τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ να παροτρύνει δημόσια τα μέλη του (άρα και την Ελλάδα) να «βάλουν μπρος τις μηχανές για να αυξηθούν τα πεσμένα πυρομαχικά τους» (προφανώς λόγω του πολέμου στην Ουκρανία), μου δημιουργήθηκαν ερωτηματικά αλλά και μια κάποια ανησυχία. Αφού ως πολίτης, όπως και κάθε άλλος Έλληνας, γνωρίζω ότι :
@ η νατοϊκή χώρα μου, συνήψε προσφάτως μια επιμέρους πολυετή αμυντική συμφωνία για τις εν Ελλάδι αμερικανικές βάσεις, κάτι που ευλόγως εξοργίζει τους εξ ανατολών γείτονές μας (αφού όσο νάνε θα είναι δύσκολο να τις χτυπήσουν),
@ η Ελλάδα και η Γαλλία συνήψαν μια επί τούτου ελληνο-γαλλική συμφωνία αμυντικής συνδρομής σε περίπτωση επιθέσεως από ένα εχθρό.
Και το εύλογο ερώτημά μου είναι : πώς θα μας συνδράμει η Γαλλία, όταν η ίδια διαθέτει πυρομαχικά μόνο για μερικές εβδομάδες, όπως αποκαλύπτουν παρακάτω τα στοιχεία της εν λόγω έκθεσης ; Και καλά η Γαλλία δεν διαθέτει επάρκεια σήμερα. Εμείς διαθέτουμε ; Οι ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ που με φιλοξενούν, κι έχουν μια πλειάδα αποστράτων αλλά και εν ενεργεία αξιωματικών-συνεργατών, φαντάζομαι ότι θα είναι σε θέση να απαντήσουν για να διασκεδάσουν την ανησυχία μου, σαν αυτήν που εκφράζει και η έκθεση.
Ας γυρίσουμε λοιπόν στα στοιχεία της έκθεσης.
Ο συναγερμός για την μη επάρκεια των πυρομαχικών δεν είναι νέος, αλλά ο πόλεμος 
στην Ουκρανία του δίνει βαρύτητα. Σύμφωνα λοιπόν με
έκθεση της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Ενόπλων Δυνάμεων της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης, που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2023, ο γαλλικός στρατός δεν διαθέτει πλέον αρκετά πυρομαχικά (δηλαδή : οβίδες, πυραύλους, τορπίλες, κ.λπ.) για να υποστηρίξει μια εμπλοκή του υψηλής έντασης. «Η συνολική επιδείνωση των γαλλικών αποθεμάτων πυρομαχικών από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου φαίνεται να έχει καταστεί ανυπόφορη, τόσο ενόψει του τρέχοντος στρατηγικού πλαισίου όσο και των στρατιωτικών φιλοδοξιών της Γαλλίας», γράφουν οι βουλευτές Vincent Bru (του κεντρώου κόμματος MoDem που στηρίζει την κυβέρνηση) και του Julien Rancoule (του κόμματος RN της Λε Πεν), δηλαδή οι δύο συντάκτες της έκθεσης.
Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, τα γαλλικό οπλοστάσιο αποδυναμώθηκε για να ανταποκριθεί στις δημοσιονομικές δεσμεύσεις και τα πυρομαχικά έγιναν «μια μεταβλητή προσαρμογής του προϋπολογισμού», αναφέρουν με λύπη τους οι παραπάνω βουλευτές. Από το 2011, έξι από τις είκοσι αποθήκες πυρομαχικών έχουν κλείσει στην γαλλική επικράτεια. Εάν ταξινομηθεί το ακριβές επίπεδο των αποθεμάτων, αυτά θα ήταν στο χαμηλότερο επίπεδο και δεν θα τους επέτρεπαν να διαρκέσουν πέρα από μερικές εβδομάδες σε περίπτωση «σκληρής» πολεμικής σύγκρουσης. «Είναι να φοβόμαστε ότι κάποιοι από τους αντιπάλους μας είναι ικανοί να μας εξουθενώσουν», είχε ήδη προειδοποιήσει η διεύθυνση στρατιωτικών πληροφοριών, σε άλλη προγενέστερη κοινοβουλευτική έκθεση, σχετικά με την προετοιμασία του στρατού για υψηλή ένταση, που δημοσιεύτηκε πριν από ένα χρόνο.
Εκτός από τη μείωση των δυνατοτήτων δέσμευσης των δυνάμεων, αυτή η μείωση των αποθεμάτων πυρομαχικών έχει σοβαρές συνέπειες στην απόδοση των στρατευμάτων. «Η βολή των σύνθετων πυρομαχικών έχει γίνει σπάνια στην εκπαίδευση», αναφέρουν οι βουλευτές. Ομολογουμένως, οι στρατοί χρησιμοποιούν εκπαιδευτικά πυρομαχικά και προσομοιωτές για να διατηρήσουν τις δυνατότητές τους, αλλά αυτά δεν καθιστούν δυνατή την «αναπαραγωγή της πολυπλοκότητας του περιβάλλοντος». «Ένας πιλότος που δεν έχει εκτοξεύσει ποτέ πύραυλο Meteor στην εκπαίδευση ή ένα πλήρωμα φρεγάτας που δεν έχει εκτοξεύσει ένα Aster 30 υπό βέλτιστες συνθήκες δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει εκπαιδευτεί σωστά», προειδοποιεί η έκθεση. Με άλλα λόγια είναι σαν να τα έχεις για φιγούρα ή για εκφοβισμό, όπως μας έκανε ο Σουλτάνος Ερντογάν με τους Ταϊβούν, μέχρι τους πρόσφατους καταστρεπτικούς σεισμούς !
Πιο εξελιγμένα πυρομαχικά
Πέρα όμως από την έλλειψη πιστώσεων, τα αποθέματα υποφέρουν επίσης από την αυξανόμενη τεχνολογική πολυπλοκότητα ορισμένων πυρομαχικών, ιδίως των προωθητικών, όπως οι πύραυλοι και οι τορπίλες. Αυτή η πολυπλοκότητα αυξάνει το
κόστος των βλημάτων και συνεπώς μειώνει τον όγκο των παραγγελιών τους, ώστε να μην υπερβαίνει ένα περιορισμένο δημοσιονομικό πλαίσιο. «Από το 2003, οι προγραμματικοί στόχοι έχουν μειωθεί κατά 40%, ενώ η απειλή συνέχισε να αυξάνεται με την ισχυρή επιστροφή του διακρατικού ανταγωνισμού, ιδίως μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014», επισημαίνει ο Léo Péria–Peigné, ερευνητής στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, σε έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο 2023 και έλαβαν υπόψη τους οι βουλευτές.
«Πρέπει να βρούμε τη σωστή ισορροπία μεταξύ της ποσότητας και της τεχνολογίας : 
χρειαζόμαστε προηγμένα πυρομαχικά, ιδίως αεροπορικά και ναυτικά, αλλά χρειαζόμαστε και πυρομαχικά στο χαμηλότερο φάσμα», εκτιμά ο κ. Bru, ο οποίος συνιστά ιδιαίτερα την αγορά «πολλών χιλιάδων» «αυτοκτονικών drones», δηλαδή φθηνά όπλα που μπορούν όμως να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές, κάτι που λείπει εντελώς από τη Γαλλία αυτή τη στιγμή, όπως και από την Ελλάδα !
Αν όντος είναι έτσι τα πράγματα, ας κάνουμε τον παραλληλισμό για να δούμε ποιος έχει σήμερα πλεονέκτημα ; Εμείς με τα Rafale, τα υπό εκσυγχρονισμό F 16 σε Viper, τα υπό παραγγελία F 35 και τις υπό κατασκευή BELHARA ή εξαγωγός drones Τουρκία ;
Για να αναπληρωθούν τα οπλοστάσια, οι εν λόγω βουλευτές προτείνουν πολλές λύσεις. Η πρώτη είναι να γίνουν επειγόντως παραγγελίες προς τους κατασκευαστές, ιδιαίτερα για τα σύνθετα πυρομαχικά, δεδομένου ότι οι χρόνοι κατασκευής μπορεί να είναι μεγάλοι, όπως π.χ. : χρειάζονται 10 έως 20 μήνες για να αποκτήσουν οι στρατοί μια οβίδα των 155 mm –αυτές που χρησιμοποιούν τα πυροβόλα Cesar– 36 μήνες για έναν πύραυλο αέρος-αέρος Meteor – ο οποίος εξοπλίζει το Rafale – και «έως 4 έως 5 χρόνια» για έναν Exocet – δηλαδή την αιχμή του δόρατος των γαλλικών αντι-πλοίων. «Αυτός ο κύκλος παραγωγής υπερβαίνει κατά πολύ τους χρόνους απόκρισης που επιβάλλονται στους στρατούς, σε περίπτωση κρίσης υψηλής έντασης», υπογραμμίζει η έκθεση.
Χαλάρωση των κανονισμών
Για να αυξηθούν οι παραγωγικές δυνατότητες των εταιρειών εξοπλισμών, οι βουλευτές προτείνουν τη δημιουργία ενός «βιομηχανικού αποθέματος των πυρομαχικών», προκειμένου να ανταποκριθεί γρήγορα στην αύξηση των παραγγελιών και των ποσοστών παραγωγής. Η εκπαίδευση ενός εργάτη πυροτεχνίας απαιτεί χρόνο –δεν υπάρχει καμία εκπαίδευση σε αυτόν τον τομέα– και μόνο ένας στους δέκα υποψήφιους περνά επιτυχώς τα ψυχολογικά τεστ που είναι απαραίτητα για να εργαστεί σε αυτόν τον ευαίσθητο τομέα.
Ομοίως, ζητείται μια χαλάρωση των κανονισμών για τις χημικές ουσίες ή τον χαρακτηρισμό των οπλισμών. Από αυτή την άποψη, οι βουλευτές εκφράζουν τη λύπη τους για την απουσία στη Γαλλία πεδίου κατάλληλου για δοκιμές βολής μεγάλης εμβέλειας, οι οποίες πρέπει να πραγματοποιούνται στη Νότια Αφρική και τη Σουηδία, «κάτι που κινητοποιεί πολύπλοκα και δαπανηρά logistics».
Από το 2017, όντως έχει ξεκινήσει η αύξηση της ισχύος των αποθεμάτων από το Υπουργείο Ενόπλων Δυνάμεων, στο πλαίσιο του νόμου περί στρατιωτικού προγραμματισμού 2019-2025. Αυτό μάλιστα επιταχύνθηκε μετά την εισβολή στην Ουκρανία : ένα κονδύλι 2 δισ. ευρώ προβλέπεται στον προϋπολογισμό για το 2023, προκειμένου να αναπληρωθούν τα οπλοστάσια των στρατών με πυραύλους, οβίδες και άλλες ρουκέτες. Αυτό όμως παραμένει ανεπαρκές, πιστεύουν οι βουλευτές, για τους οποίους «η εξέλιξη του στρατηγικού παραδείγματος απαιτεί ακόμη μεγαλύτερες προσπάθειες».
Εμείς που βρισκόμαστε ;
Κάθε έγκυρη απάντηση, από το «οπλοστάσιο» των ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΩΝ, θα είναι αποδεκτή.
Ο γράφων δεν προσπαθεί να ενσπείρει τον πανικό ούτε είναι ψοφοδεής.
Εύλογα ερωτήματα θέτει προς τους ειδικούς για την καλύτερη ασφάλεια της χώρας μας.
Επειδή η ποσότητα είναι πάντοτε σχετική έννοια, το ζήτημα που θέτουν οι Γάλλοι δεν έχει να κάνει με μείωση των αποθεμάτων τους, αλλά με την νέα εικόνα για τον πόλεμο, που προέκυψε μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Συγκεκριμένα, μετά την λήξη του Ψυχρού Πολέμου, όλες οι “δυτικές” δυνάμεις προσανατολίστηκαν σε περιορισμό των συμβατικών τους δυνάμεων (εξ ου και η συνθήκη CFE), καθώς οι απειλές ασφαλείας που διέκριναν για το – τότε – μέλλον ήταν ασύμμετρες συγκρούσεις χαμηλής εντάσεως.
Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος επανέφερε στο προσκήνιο σενάρια πολέμου υψηλής εντάσεως, μεταξύ κρατών με συγκρίσιμη ισχύ (“peer threat”). Και οι “δυτικές” χώρες διαπιστώνουν ότι δεν έχουν, πλέον, την απαραίτητη ετοιμότητα και υποδομή να ανταποκριθούν σε τέτοιου είδους διενέξεις.
Παρόμοια αναστάτωση στην Γαλλία προεκάλεσε και το περασμένο έτος η δημοσίευση των συμπερασμάτων από την αεροναυτική άσκηση “Polaris-21”, κατά την οποία πάλι διαπιστώθηκε η αδυναμία των υφισταμένων μέσων σε μια σύρραξη πλήρους κλίμακος.
https://www.navalnews.com/naval-news/2022/05/feedback-on-french-navy-high-intensity-exercise-polaris/
Ενώ και στις ΗΠΑ, άρχισαν να προβληματίζονται για το ενδεχόμενο μετασχηματισμού της δομής των χερσαίων δυνάμεών τους, ώστε βασικό τους συστατικό στοιχείο να ξαναγίνει η μεραρχία, αντί της ταξιαρχίας, που καθιερώθηκε την δεκαετία του ’90.
https://www.defenseone.com/policy/2022/10/divisions-corps-replace-brigades-armys-wartime-formation-choice/378234/
Στα καθ’ ημάς. Έκθεση της CIA, στις 9 Ιουνίου 1983 εκτιμά ότι ένας ελληνοτουρκικός πόλεμος δεν είναι δυνατόν να διαρκέσει περισσότερο από 1-2 εβδομάδες, άνευ εξωτερικής παρεμβάσεως, λόγω εξαντλήσεως των υλικών μέσων πολέμου των δύο χωρών.
https://www.cia.gov/readingroom/docs/CIA-RDP85T01058R000202330002-5.pdf
Έκτοτε, η Τουρκία ίσως έχει βελτιώσει το επίπεδο των αποθεμάτων της, λόγω της μεγάλης εμπλοκής της εγχωρίου βιομηχανίας της, αλλά για την Ελλάδα μάλλον τα πράγματα είναι χειρότερα από το 1983, αν συνυπολογίσουμε την επί 15ετία παραμέληση των ενόπλων μας δυνάμεων.
Ως προς το αν μπορεί να μας συνδράμει η Γαλλία, παρά τις ελλείψεις της. Προφανώς, διότι πρόκειται για άλλης τάξεως μεγέθη. Για παράδειγμα, η αρχική μας παραγγελία βλημάτων αέρος-εδάφους SCALP (η αιχμή του δόρατος για την κρούση μας) αφορούσε μόλις 50 τεμάχια, όταν αυτός ο αριθμός ήταν περίπου η ημερήσια χρήση των γαλλικών ενόπλων δυνάμεων, την περίοδο που συμμετείχαν στις επιχειρήσεις της Συρίας. Επομένως, μπορεί να φαντάζουν μικρά τα γαλλικά αποθέματα πολεμικού υλικού για τις δικές τους ανάγκες, αλλά κλάσμα τους υπερεπαρκεί για να καθορίσουν την έκβαση μιας ελληνοτουρκικής αναμετρήσεως.
Ακόμη και άνευ απτής υλικής βοήθειας, η Γαλλική υποστήριξη μπορεί να αποβεί καθοριστική μόνο με την παροχή πληροφοριών και ηλεκτρονικών μέσων. Εξ άλλου, το πρώτο διάστημα του πολέμου στην Ουκρανία, η συμβολή των ΗΠΑ υπήρξε αποφασιστική, μόνο με την διοχέτευση πληροφοριών στους Ουκρανούς.
Φαίνεται, πάντως, ότι επανέρχεται στις συζητήσεις για την μορφή του συγχρόνου πολέμου η έννοια της ποσότητος, ενώ κυριαρχούσε τις τελευταίες 2-3 δεκαετίες μόνο η ποιότητα των οπλικών συστημάτων (*). Αυτό θα πρέπει να μας απασχολήσει κι εμάς, με αφορμή την πρόθεση αποκτήσεως 20 (+20) F35. Μήπως θα ήταν αποτελεσματικότερο η ίδια χρηματική δαπάνη να διοχετευθεί αλλού, ώστε να εξασφαλισθεί και ποσοτική επάρκεια, αντί τεχνολογικής υπεροχής;
(*)
Αυτό το θέμα έχω διαπραγματευθεί αναλυτικότερα σε προ μηνών ανάρτηση στο προσωπικό μου ιστολόγιο.
https://kak-ies.blogspot.com/2022/08/blog-post.html