Του Δημήτρη Γαρούφα*
Κάθε χρόνο γίνονται στη χώρα μας σε εθνικό η τοπικό επίπεδο εκδηλώσεις μνήμης για το ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, την γενοκτονία του Ποντιακού και Μικρασιατικού Ελληνισμού, για την θανάτωση πληθυσμιακών ομάδων Ελλήνων στην διάρκεια Βουλγαρικών κατοχών στην Ανατολικη Μακεδονία και Θράκη και στην Γερμανική κατοχή. Οι εκδηλώσεις αυτές δεν είναι και δεν μπορούν να χαρακτηριστούν σοβινιστικές γιατί στόχος τους είναι να συντηρήσουν την μνήμη και να λειτουργούν αποτρεπτικά υπενθυμίζοντας σε κάθε κατεύθυνση ότι η ανθρωπότητα δεν πρέπει να ξαναζήσει τέτοια γεγονότα.
Οι εκδηλώσεις αυτές θα ήταν πιο αποτελεσματικές αν τα κράτη-θύτες συμμετείχαν σε αυτές τις εκδηλώσεις κάνοντας αυτοκριτική και καταδικάζοντας τα μελανά στίγματα του παρελθόντος τους όπως έχει κάνει η Γερμανία της οποίας διπλωμάτες πάντα παρευρίσκονται σε εκδηλώσεις μνήμης για τα θύματα της Γερμανικής κατοχής και είναι σωστή κίνηση η απόφαση της Γερμανίας να χρηματοδοτήσει την ανέγερση Μουσείου για το ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Η μόνη που ενοχλείται από τέτοιες εκδηλώσεις είναι η Τουρκία και είναι βέβαιο ότι όπως κάθε χρόνο θα δείξει την ενόχλησή της και στις εκδηλώσεις που θα γίνουν σε μερικές μέρες για την γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού. Καλό θα ήταν βέβαια η Τουρκία να καταδικάσει το σκοτεινό παρελθόν της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και τις γενοκτονίες Αρμενίων και Ελλήνων και άλλων χριστιανικών πληθυσμών στην προσπάθειά της να ομογενοποιήσει τον πληθυσμό και δημιουργήσει κράτος Τουρκίας. Αντί να αντιδρά κάθε χρόνο στις εκδηλώσεις που γίνονται από Αρμένιους και ΄Ελληνες το σωστό θα ήταν να συμμετέχει και η ίδια σε αυτές τις εκδηλώσεις αποδεικνύοντας έμπρακτα ότι έμαθε να ξεχωρίζει το σωστό από το λάθος κι΄ ότι θέλει να αλλάξει σελίδα και θα σέβεται πλέον τις μειονότητες και τα ανθρώπινα δικαιώματα…Αυτό θα ήταν το σωστό αλλά είναι κάτι που δεν πρόκειται να κάνει η Τουρκία η οποία όχι μόνο δεν αποδέχεται την ιστορική αλήθεια αλλά με θράσος προσπαθεί να διαστρεβλώσει την ιστορία και με υπερβολικό θρησκευτικό φανατισμό μετατρέπει σε τζαμιά ιστορικά μνημεία, όπως τον ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, ενώ στην ευρύτερη περιοχή της Ν.Α Ευρώπης λειτουργεί ως ταραξίας αποδεικνύοντας ότι τα έργα της ειρήνης δεν την ελκύουν…
Θέλω να επισημάνω ότι η Ελλάδα πρέπει στην ευρύτερη Βαλκανική περιοχή να λειτουργεί ως σταθεροποιητικός παράγοντας και πρότυπο δημοκρατικής χώρας προβάλλοντας την κοινή Ευρωπαική προοπτική και στηρίζοντας φορείς που προωθούν την Βαλκανική φιλία και συνεργασία .Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα διαγράφουμε την ιστορία και βεβαίως ο στιγματισμός σκοτεινών στιγμών της ιστορίας συντελεί στον φρονηματισμό και την μη επανάληψη τέτοιων εγκλημάτων.
Επισημαίνω επίσης ότι ακόμη και στην Τουρκία υπάρχουν και μετριοπαθείς άνθρωποι που τολμούν να μιλούν για ανθρώπινα δικαιώματα και σεβασμό των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου…Θυμάμαι χαρακτηριστικά πως τον Νοέμβριο του 2006 υποδεχθήκαμε στον Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης αντιπροσωπεία προέδρων δικηγορικών συλλόγων από την Τουρκία κι΄ όταν τους υποδέχθηκα ως πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης ευχήθηκα στην προσφώνησή μου η χώρα τους να εμπνέεται από το όραμα της Ευρωπαϊκής προοπτικής με σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου. Η απάντησή τους ήταν ότι ακόμη κι αν δεν το ζητά η Ευρώπη ως προαπαιτούμενο πρέπει να διαπνέονται από αυτές τις αρχές για να γίνουν σύγχρονο δημοκρατικό κράτος. Αλλά δυστυχώς στα χρόνια που πέρασαν η Τουρκία έδειξε να λειτουργεί όχι με όραμα την Ευρωπαϊκή Τουρκία αλλά το παρελθόν της Οθωμανικής αυτοκρατορίας…
Για την ψυχολογία των Τούρκων έγραψε ο διατελέσας Πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία Χένρι Μοργκεντάου σε βιβλίο του μεταξύ άλλων: «Μετά από στενή επαφή πεντακοσίων ετών με τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, ο σύγχρονος Τούρκος εξακολουθούσε να είναι ακριβώς ο ίδιος με εκείνον που είχε εμφανιστεί το Μεσαίωνα από τις στέπες της Ασίας» (βλ.Henry Morgenthau: «τα μυστικά του Βοσπόρου»,σελ.366,371 εκδ.ΤΡΟΧΑΛΙΑ)
Δυστυχώς και η σημερινή Τουρκία αντιδρά σε όλες τις εκδηλώσεις μνήμης και προσπαθεί η λήθη να σβήσει τα αποτρόπαια γεγονότα που την βαρύνουν από την ιστορική μνήμη ,ενώ δείχνει να νοσταλγεί σε κάποιο βαθμό τις σκοτεινές πτυχές της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αν επιτευχθεί η ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης και η αναγνώριση των γενοκτονιών και εθνικών εκκαθαρίσεων που διέπραξε στο παρελθόν η Οθωμανική αυτοκρατορία ίσως αρχίσει σιγά-σιγά και η σύγχρονη Τουρκία να συνειδητοποιεί ότι πρέπει κάνοντας αυτοκριτική να καταδικάσει τις γενοκτονίες που βαρύνουν το παρελθόν της Οθωμανικής αυτοκρατορίας αλλά και να σταματήσει την προκλητική επιθετικότητα έναντι των γειτόνων της.
Σε κάθε περίπτωση η Ε.Ε και οι χώρες μέλη της, αλλά και όλες οι δημοκρατικές χώρες, οφείλουν παραμερίζοντας οφέλη και σκοπιμότητες να στέλνουν διαχρονικό μήνυμα στην Τουρκία ότι η απεμπόληση του αυτοκρατορικού συμπλέγματος από το οποίο διακατέχεται είναι προαπαιτούμενο για να λειτουργεί ως σύγχρονο κράτος στην Ν.Α Ευρώπη.
- Δικηγόρος-πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
- “Δημοκρατία”
