του Γιώργου Τσουκαλά, Δικηγόρου«Καλύτερα να μείνουν εδώ να τους σφάξει ο Κεμάλ, γιατί αν πάνε στην Αθήνα θα ανατρέψουν τα πάντα!» φέρεται να απάντησε με πράγματι εγκληματικό κυνισμό, το 1922 ο διαβόητος Ύπατος Αρμοστής της Σμύρνης, Αριστείδης Στεργιάδης, σαν ερωτήθηκε από τον Γεώργιο Παπανδρέου, γιατί δεν ειδοποιούσε τον κοσμάκη για τα επερχόμενα, προκειμένου να διαφύγει από την παγίδα, της μοιραίας Σμύρνης. Τοιουτοτρόπως, η σατανική αυλαία της Μικρασιατικής Καταστροφής έπεσε αμετάκλητα αιμοστάλαχτη, με την αληθινά εκούσια εγκατάλειψη των Μικρασιατών, από την τότε ελληνική κυβέρνηση, επί τω τέλει να αφεθούν οι Ρωμιοί της Μικρασίας να πέσουν σε ένα τεράστιο κεμαλικό βωμό. Έτσι, θυσιασμένοι με ένα πρωτοφανές μακελειό, που θύμιζε άλωση άμοιρης πόλης δια πυρός και σιδήρου, από τους βαρβαρικούς στρατούς του Μεσαίωνα, τελικά φονεύτηκαν προδομένοι, άγνωστες χιλιάδες αθώων Μικρασιατών, όσων απελπισμένων είχαν τότε συρρεύσει στο λιμάνι της Σμύρνης, με την έσχατη πλην φρούδα ελπίδα, πως θα σώζονταν στην έδρα της ελληνικής Αρμοστείας (1919-1922). Όμως ευθύνονταν αποκλειστικά, μόνον η ελληνική κυβέρνηση της εποχής με Πρωθυπουργό τον Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη, που είχε τω όντι ξεγράψει τους Μικρασιάτες;
«Salus populi, suprema lex», υπέρτατος νόμος είναι η σωτηρία του λαού, έλεγαν αποφθεγματικά, οι Ρωμαίοι… Αν και τον Σεπτέμβριο του 1922, η Τουρκία δεν είχε αξιόλογο ναυτικό, ενώ αντιθέτως ο πανίσχυρος ελληνικός στόλος παρέμενε άθικτος από την Μικρασιατική Καταστροφή, ουδείς Έλληνας πλοίαρχος της εποχής δεν συλλογίστηκε να τιμήσει το αυτονόητο ιερό καθήκον, να διακινδυνεύσει ηρωϊκά να εισέλθει στο λιμάνι της Σμύρνης, με ανώτατο νόμο την σωτηρία του λαού της. Εντέλει, όταν στις 9 Σεπτεμβρίου 1922, οι Τούρκοι μπήκαν μέσα στην πόλη, χιλιάδες Έλληνες Μικρασιάτες αφέθηκαν αβοήθητοι να περιμένουν έξω στο λιμάνι, εις μάτην ελληνικά μεταγωγικά. Έτσι κανείς Έλληνας της εποχής δεν διέσωσε τον αθώο ελληνόκοσμο, που εναγωνίως μαζεύονταν στο λιμάνι της Σμύρνης, παρακούοντας έστω την ανόσια εντολή της τότε κυβέρνησης, που είχε προστάξει «στρατόν σώσατε, πολίτας εγκαταλείψατε». Μόνον τρεις επιφανείς Έλληνες στρατιωτικοί, ο συνταγματάρχης Νικόλαος Πλαστήρας, ως επικεφαλής του στρατού στην Χίο, ο συνταγματάρχης Στυλιανός Γονατάς ως επικεφαλής του στρατού στην Λέσβο και ο αντιπλοίαρχος Δημήτριος Φωκάς ως επικεφαλής του ναυτικού, απηυδησμένοι, σκέφτηκαν να στασιάσουν ως Επαναστάτες στις 11 Σεπτεμβρίου 1922. Όμως, ο σκοπός του «Κινήματος» της 11ης Σεπτεμβριου 1922, δεν ήταν οι Επαναστάτες να αψηφήσουν τις ανήθικες εντολές της τότε κυβέρνησης και να σπεύσουν στο λιμάνι της Σμύρνης, προς βοήθεια των ανθρώπων, αλλά να αποβιβαστούν στον Πειραιά, και να καταλάβουν την εξουσία. Μάλιστα, το ελληνικό θωρηκτό «Κιλκίς» που τότε ναυλοχούσε στην Σμύρνη, με την έκρηξη του Κινήματος απέπλευσε για την Σάμο. Τελικά, και ενώ στις 13 Σεπτεμβρίου 1922 φούντωνε ανεξέλεγκτη η φοβερή πυρκαγιά στην Σμύρνη, στην Αθήνα στις 14 Σεπτεμβρίου η «Προσωρινή Επαναστατική Επιτροπή» με επικεφαλής την τριανδρία του Πλαστήρα, του Γονατά και του Φωκά, αποβιβάζονταν στο Φάληρο. Ακόμη όμως, και μετά την κατάληψη της εξουσίας, οι Επαναστάτες ούτε συλλογίστηκαν ούτε φιλοτιμήθηκαν να αποστείλουν πάση θυσία βοήθεια στον κόσμο που σφάδαζε στην Σμύρνη, όπως ίσως ο καθένας θα προσδοκούσε εύλογα να πράξουν. Μάλιστα, στις 15 Σεπτεμβρίου 1922, και ενώ η σφαγή στην Σμύρνη ήταν εν εξελίξει, διέρχονταν στα ανοιχτά της, και το απόρθητο ελληνικό θωρηκτό «Αβέρωφ», ερχόμενο από την Κωνσταντινούπολη, τραβώντας όμως ολοταχώς για τον Πειραιά, μολονότι η λάμψη και οι καπνοί της καιόμενης Σμύρνης, φαίνονταν ολημερίς και οληνυχτίς σε ολάκερο το Ανατολικό Αιγαίο! Μήπως για την εγκληματική άφεση χιλιάδων Μικρασιατών να σκοτωθούν αβοήθητοι στην Σμύρνη, φέρουν αδιάγνωστη έως σήμερα, πλην όλως υπαρκτή και αδιαμφισβήτητη συνευθύνη και όσοι έκαναν το «Κίνημα» της 11ης Σεπτεμβρίου 1922; Εκείνοι που έσπευσαν στην Αθήνα, αντί να μείνουν επί τόπου, στην Χίο και στην Λέσβο, στα ανοιχτά της Σμύρνης, ασφαλώς ως Επαναστάτες, που αμφισβητώντας ως παράνομες τις επίσημες εντολές, είτε θα εισέρχονταν στο λιμάνι της τραγικής πόλης διασώζοντας τον ανυπεράσπιστο πληθυσμό είτε έστω θα εμφανίζονταν προληπτικά ως αποτροπαϊκό φόβητρο σε αυτήν; Δεν όφειλαν, τουλάχιστον εκ των υστέρων, και αφού κατέλαβαν την εξουσία στην Αθήνα, οι Επαναστάτες να διατάξουν, έστω τύποις, την διάσωση των Μικρασιατών που πέθαιναν στο λιμάνι της Σμύρνης; Αντιθέτως δαύτοι είχαν μόνο μέλημα πως θα δικάσουν εκτάκτως και εκτελέσουν γρήγορα τους αντιπάλους τους, που θεωρούσαν αποκλειστικώς υπεύθυνους, αθωώνοντας φυσικά εαυτούς, για τα όποια λάθη και παραλείψεις τους στο πεδίο της μάχης.
Εν τέλει, τι θα συνέβαινε αν ο τότε ελληνικός στόλος έμπαινε στο λιμάνι της Σμύρνης; Θα μπορούσαν τα συμμαχικά πλοία που αγκυροβολούσαν στην Σμύρνη και τηρούσαν ευλαβική ουδετερότητα, να σταματήσουν τα εισπλέοντα ελληνικά καράβια, που θα έρχονταν να σώσουν τον κόσμο; Πάντως, κατά το διεθνές δίκαιο, κανείς δεν θα δικαιούνταν να παρεμποδίσει τα ελληνικά πλοία, εν όσω στην Σμύρνη εξελίσσονταν μεγάλη κατάσταση ανάγκης και σκοτώνονταν χιλιάδες αθώοι άνθρωποι. Αντιθέτως, μάλιστα, ο ελληνικός στόλος είχε την ύψιστη νομική υποχρέωση αλλα και το ιερό δικαίωμα να εισπλεύσει στην Σμύρνη, ακόμη και με ανάληψη οιουδήποτε κινδύνου. Όμως ως γνωστόν, κανείς Έλληνας δεν συλλογίστηκε να το πράξει. Αυτή ήταν και η πιο ντροπιαστική, τελευταία ώρα της Μικρασιατικής Εκστρατείας, όταν κανείς Έλληνας δεν έδειξε το ηθικό ανάστημα πως είχε έστω εν υστάτοις, τον αυθόρμητο ηρωϊσμό και την ηθική ρώμη, να εγερθεί και να πράξει το χρέος του, που όλοι, εχθροί και σύμμαχοι αντάμα, σίγουρα θα σέβονταν και θα τον άφηναν να διεκπεραιώσει.
Άλλωστε, πάνω σε αυτόν τον ελληνικό ηθικό ξεπεσμό στο λιμάνι της Σμύρνης, στην εκεί ταπείνωση, στην αποκάλυψη της νεοελληνικής ηθικής ένδειας, και όχι στις ήττες στις μάχες, δομήθηκε όλη η μετέπειτα τουρκική ιδεολογία, που θέλει να ρίχνει τον Έλληνα στην θάλασσα του Αιγαίου πελάγους, όπου αυτός έντρομος πνίγεται. Φαίνεται πως όσοι έσπευσαν στην Αθήνα, με τον άθικτο ελληνικό στόλο και τα διασωθέντα σώματα του ελληνικού στρατού, για να καταλάβουν την εξουσία, οργανώνοντας το Κίνημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1922, αντί να παραμείνουν στην περιοχή, στο λιμάνι της Σμύρνης, στην Χίο και στην Λέσβο, έχουν τεράστια ευθύνη που δεν οργάνωσαν την διάσωση των Μικρασιατών στην προκυμαία της Σμύρνης.
Εν κατακλείδι, για την τραγωδία που εκτυλίχθηκε στο λιμάνι της Σμύρνης, με τους ανθρώπους να πνίγονται, να καίγονται, να ποδοπατούνται, να βιάζονται και να δολοφονούνται, ενόσω η Σμύρνη πυρπολούνταν, υπάρχουν κάποιοι ύστατοι μα ύψιστοι υπαίτιοι. Είναι δυνατόν όταν χιλιάδες Μικρασιάτες χάνονταν στην Προκυμαία της Σμύρνης, να μην στρέφονται οι Έλληνες φυσικά προς αυτούς, εκεί που ήταν το ίδιο το καθήκον τους; Μάλιστα, ακόμη και όταν ένας σπουδαίος Αμερικανός, ο Έιζα Τζένινγκς (Asa Jennings), συγκινημένος από το ανείπωτο δράμα, οργάνωσε πρώτος με ξένα πλοία την μεταφορά των Μικρασιατών προσφύγων στην Ελλάδα, συμφωνώντας με τον ίδιο τον Μουσταφά Κεμάλ, να εισέλθουν ελληνικά πλοία στην Σμύρνη, για την διάσωση του κόσμου, ο ελληνικός στόλος αρνήθηκε ουσιαστικά να εισέλθει στο λιμάνι της Σμύρνης. Είναι βέβαιο πως αν ο ελληνικός στόλος ήταν τότε στο λιμάνι της Σμύρνης, αντί για τον Πειραιά, δεν θα συνέβαινε αυτή η ιστορική τραγωδία στην Σμύρνη.
«Οι μεγάλοι οι δικοί μας ξεκουμπιστήκανε και φύγανε και αφήσανε τον κόσμο στο έλεος του Θεού. (…) Φωτιά από τη μια, θάλασσα από την άλλη. Βρισκόμασταν στη μέση. (…) Τη νύχτα οι Τσέτες έκαναν επίθεση ν’ αρπάξουν, να σφάξουν, ν’ ατιμάσουν. «Βοήθεια! Βοήθεια!», φώναζε ο κόσμος. Τα εγγλέζικα πλοία ήταν απέναντι. Έριχναν τους προβολείς. Σταματούσαν για λίγο. (…) Βρεθήκαμε σε μια χαβούζα. Γύρω γύρω, στα χείλια της χαβούζας σπαρταρούσαν κορμιά, και μέσα η χαβούζα ήταν γεμάτη κεφάλια. Έπαιρναν όποιον έπιαναν, τον πήγαιναν στην άκρια της χαβούζας, έκοβαν το κεφάλι και το έριχναν μέσα στη χαβούζα και τα κορμιά τα άφηναν να σπαρταρούν γύρω γύρω. (…) Εκεί σ’ αυτό το μέρος χάσαμε και τον πατέρα μου. Τον αδελφό μου τον έσφαξαν στο χωριό. Έβγαλαν, μετά, ιταλικά και ελληνικά πλοία και μας πήραν. Πόσους; Ούτε ένα είκοσι τοις εκατό δεν επήραν. Τέτοια καταστροφή δεν είδαν τα μάτια μου!» θυμούνταν μέχρι τα βαθιά της γεράματα, μία διασωθείσα Μικρασιάτισα, η Ελένη Καραντώνη. Κάπως έτσι πέθανε το ήθος στην προκυμαία της Σμύρνης…
Και μόνο ότι οι Κινηματίες – οι δύο τουλάχιστον -Συνταγματάρχες Πλαστήρας και Γονατάς ευρίσκονταν στην Χίο ο πρώτος και στην Λέσβο ο δεύτερος και όχι στην καιόμενη Σμύρνη δίνει το μέτρο της ακηδίας τους για τους Μικρασιάτες.
Κατανικήθηκαν από τον Κεμάλ -αρκετοί δε αξιωματικοί όλων των βαθμών ταυτισμένοι με τον Βενιζελισμό έγιναν και λιποτάκτες μετά το 1920 και ουδέποτε δικάσθηκαν -, μετέφεραν με τα πλοία του ελληνικού στόλου τους υποχωρούντες ατάκτως πολεμιστές της Μικρασιατικής εκστρατείας και στη συνέχεια οι ”γενναίοι” έκαναν το Κίνημα ,εξασφάλισαν για τους εαυτούς αμνηστία για τις λιποταξίες τους και- με Έκτακτο Στρατοδικείο σκοπιμότητος- κατεδίκασαν και εξετέλεσαν τον Νοέμβριο του 1922 τους πέντε πολιτικούς και τον Αρχιστράτηγο και έφθασαν στα τάρταρα το εθνικό διχασμό που σοβούσε από το 1915, λόγω των δύο παραιτήσεων του μεγάλου Ελευθερίου Βενιζέλου, που νόμιζε ότι ήταν θεόσταλτος για να μεγαλουργήσει υπ’αυτόν ο Ελληνισμός , τον οποίον ”ευτύχησε” να δει μειούμενο και ταπεινωμένο το 1922 και το 1923 με την Συνθήκη της Λωζάνης , στην οποίαν δέχθηκε και την πρωτοφανή για την ιστορία ανταλλαγή πληθυσμών.
Υ.Γ Δεν γνωρίζω αν προκύπτει από γραπτό ντοκουμέντο η στιχομυθία του Γεωργίου Παπανδρέου -το φέρεται δεν είναι αληθές-με τον Βενιζελικό και αγγλόφιλο Στεργιάδη ,αλλά το φέρεται ”διεδόθη” για να φορτώσουν σαυτόν την αδιαφορία των πολιτικών και στρατιωτικών μετά την ανήκουστη καταστροφή της Σμύρνης στην Αθήνα .
Να γράψω και εγώ ένα φέρεται κύριε Τσουκαλά ” ο δικηγόρος Γεώργιος Παπανδρέου φέρεται ότι έγραψε το κατηγορητήριο για την επιλεγόμενη Δίκη των έξη ”.
ΟΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΕΣ ΕΙΝΑΙ -μας κοροϊδεύουν όμως- ΠΑΝΤΑ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΑΣ ΔΙΚΗΣ.
Αν δεν το δέχεστε ,σκάστε .
Ευχαριστώ για το σχόλιό σας. Είναι γεγονός πως η τότε κυβέρνηση ελληνική κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη, όπως και ο Αρμοστής Σμύρνης, δεν έλαβαν κανένα μέτρο για τους Μικρασιάτες. Αυτοί έχουν την κύρια ευθύνη για όσα έγιναν. Οι Κινηματίες εχουν και αυτοί μια αδιάγνωστη έως σήμερα ευθύνη, όπως στοιχειοθετείται στο άρθρο, όμως δεν είναι οι υπαίτιοι της Καταστροφής. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν αδιαμφισβήτητα πολύ καλύτερος από όλους τους Έλληνες πολιτικούς της εποχής – η ανάλυση των λόγων, χωρεί σε μελέτη παρά σε σχόλιο. Είναι αντικειμενική αλήθεια πως οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά το 1920 ήταν κατ’ εξοχήν υπαίτιες για την Μικρασιατική Καταστροφή, που μπορούσε να αποφευχθεί, καθώς η ελληνική στρατιά ήταν πάντοτε και μέχρι τέλους μεγαλύτερη και καλύτερα εξοπλισμένη από τον στρατό του Κεμάλ. Εν τέλει η ήττα ήταν στρατιωτική και οφείλεται σε λάθη και παραλείψεις που έγιναν τον Αύγουστο του 1922, καθώς η έκβαση της μάχης θα μπορούσε να ήταν υπέρ των Ελλήνων, υπό άλλες προϋποθέσεις.
Ευχαριστώ για το σχόλιό σας. Είναι γεγονός πως η τότε κυβέρνηση ελληνική κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη, όπως και ο Αρμοστής Σμύρνης, δεν έλαβαν κανένα μέτρο για τους Μικρασιάτες. Αυτοί έχουν την κύρια ευθύνη για όσα έγιναν. Οι Κινηματίες εχουν και αυτοί μια αδιάγνωστη έως σήμερα ευθύνη, όπως στοιχειοθετείται στο άρθρο, όμως δεν είναι οι υπαίτιοι της Καταστροφής. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν αδιαμφισβήτητα πολύ καλύτερος από όλους τους Έλληνες πολιτικούς της εποχής – η ανάλυση των λόγων, χωρεί σε μελέτη παρά σε σχόλιο. Είναι αντικειμενική αλήθεια πως οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά το 1920 ήταν κατ’ εξοχήν υπαίτιες για την Μικρασιατική Καταστροφή, που μπορούσε να αποφευχθεί, καθώς η ελληνική στρατιά ήταν πάντοτε και μέχρι τέλους μεγαλύτερη και καλύτερα εξοπλισμένη από τον στρατό του Κεμάλ. Εν τέλει η ήττα ήταν στρατιωτική και οφείλεται σε λάθη και παραλείψεις που έγιναν τον Αύγουστο του 1922, καθώς η έκβαση της μάχης θα μπορούσε να ήταν υπέρ των Ελλήνων, υπό άλλες προϋποθέσεις.
Δεν θα επεκταθώ κύριε Τσουκαλά στην μελαγχολική εικόνα της αρχής και του τέλους της ελληνικής εκείνης περιπετείας ,αλλά θα παραθέσω και για εσάς και τους άλλους αναγνώστες μας, μια παράγραφο από την εισαγωγή του βιβλίου του πρέσβη της Ελλάδος Κων/νου Μ. Σακελλαρόπουλου , εκδόσεις Εκάτη.
”Όταν τον Μάϊον του 1919 προεκάλει , ή απλώς εδέχετο ο Βενιζέλος την αποστολήν ελληνικού στρατού εις Σμύρνην , με απώτερον σκοπόν να προσαρτήση την περιοχήν της εις την Ελλάδα εδικαιολόγουν αι εν γένει περιστάσεις την γνώμην ότι ήτο το σχέδιον πραγματοποιήσιμον;;;.
Και αν, κατ’ανθρωπίνας τουλάχιστον προβλέψεις, παρουσιάζετο τότε η πραγματοποίησις του ως δυνατή ,από ποίαν εποχήγ έγινε προβληματική και από πότε έπρεπε να θεωρηθή αδύνατος;;;.
Εφόσον δε το όλον ζήτημα έλαβε οπωσδήποτε κακήν τροπήν, πως θα ήτο δυνατόν ν’ αποσοβηθή η πλήρης καταστροφή;;;”.
Υ.Γ Προσωπική μου άποψη ,εντέλει .
Μας πήγαν οι σύμμαχοι του αγγλόφιλου Βενιζέλου στην Μικρά Ασία για να εκδιώξουν τον Ελληνισμό της Ανατολής , που ζούσε εκεί 20 αιώνες, βοηθώντας οι περισσότεροι τον Κεμάλ να μας κατανικήσει σε πόλεμο και όχι με γενοκτονία , δικαιολογώντας την απουσία τους στο τραγικό τέλος , λόγω της επιστροφής στον θρόνο -με βούληση του ελληνικού λαού-, του Στρατηλάτη Βασιλέως Κωνσταντίνου.
ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΝ ΗΘΕΛΑΝ ”ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΠΟΔΙΑ ΤΟΥΣ” ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ κύριε Τσουκαλά και κυρίες και κύριοι αναγνώστες .
ΚΑΛΗΝΥΧΤΑ .
Η ελληνική στρατιά ήταν πάντοτε μεγαλύτερη και καλύτερα εξοπλισμένη από τον στρατό του Κεμάλ. Συστρατεύθηκαν με τους Έλληνες ακόμη και ο Στρατός του Χαλιφάτου και Κιρκάσιοι. Ο ελληνικός στρατός δεν είχε πρόβλημα επάνδρωσης. Χιλιάδες Έλληνες Μικρασιάτες πολέμησαν με τον ελληνικό στρατό. Τα προβλήματα του ελληνικού στρατού ήταν οι κακοί, ακατάρτιστοι, άπειροι αξιωματικοί, το απομακρυσμένο στρατηγείο, η έλλειψη συντονισμού και κρίσιμα επιχειρησιακά λάθη όπως τα χαρακώματα από ξερολιθιά, αλλά και στρατηγικά λάθη – που έγιναν από τον Αρχιστράτηγο Γεώργιο Χατζηανέστη αλλά και τον στρατηγό Νικόλαο Τρικούπη, με αποτέλεσμα την ήττα του τελευταίου και την αιχμαλωσία του Σώματός του, που συμπαρέσυρε σε νίλα όλη την μαχόμενη στρατιά.
Επίσης, οι Έλληνες είχαν διάχυτο μικροελλαδισμό, πολλοί δεν πίστευαν πως μπορούσαν να κρατήσουν την Μικρά Ασία, άλλοι την έβλεπαν ως ιμπεριαλιστική επιχείρηση. Υπήρχε ο Εθνικός Διχασμός και ο ένας υπονόμευε τον άλλον. Επί διετία (1920-1922) συζητούσαν πως θα αποχωρήσουν από την Μικρά Ασία, και τελικά προκάλεσαν ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία την ήττα τους τον Αύγουστο του 1922 από μικρότερο και χειρότερα εξοπλισμένο στρατό. Ακόμη και έως σήμερα, οι τότε απόψεις των Ελλήνων διατρέχουν την ελληνική κοινωνία, και έχουν επιβληθεί ως επίσημη ερμηνεία.
Η Γαλλία, η Ιταλία, η Σοβιετική Ρωσία θεωρούσαν “ανέφικτη” την επέκταση της Ελλάδας στην Ιωνία, κατά τα συμφέροντά τους, και όχι επειδή ίσχυε – δεν ήθελαν την Ελλάδα στην Ιωνία και στα Στενά, γιατί θεωρούσαν πως εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Αγγλίας. Βέβαια, οι Έλληνες έλαβαν τοις μετρητοίς όσα έλεγαν και όχι ως κουβέντες των συμφερόντων τους. Η οικονομική εξάντληση της Ελλάδας οφείλεται στην διαχείριση της εκστρατείας μετά τις Εκλογές του 1920. Τα αίτια της ήττας ήταν στρατιωτικά και όχι αυτά που νομίζουμε μέσω διαφόρων θεωριών. Γεγονός παραμένει πως η Ελλάδα είχε μέχρι τέλους μεγαλύτερο και καλύτερα εξοπλισμένο στρατό από τον Κεμάλ (ο οποίος δεν είχε την ομόθυμη υπόστηριξη που σήμερα πιστεύουμε από τους μουσουλμάνους της Ανατολίας, για αυτό και δεν μπορούσε να συγκεντρώσει μεγαλύτερο στρατό, από τους Έλληνες), και μπορούσε να νικήσει υπό άλλες προϋποθέσεις (αρχιστρατηγία κοντά στον στρατό, εμπειρότεροι αξιωματικοί, σύμπτυξη σε οχυρές τοποθεσίες αντί για παραμονή σε ένα αχανές μέτωπο, όχι πέτρινα χαρακώματα που στο τέλος βομβαρδίστηκαν από το τούρκικο πυροβολικό και οι πέτρες έσπαζαν και εκσφενδονιζόμενες σκότωναν τους πάντες). Το κυριώτερο είναι πως οι Έλληνες έχασαν για δικούς τους ιδεολογικούς λόγους, δεν είχαν πρακτικό φρόνημα αλλά είχαν αναλωθεί σε θεωρίες (ελλαδισμός/μικροελλαδισμός, αντιπολεμικές θεωρίες) εν μέσω του πολέμου, και προέβαλαν την εγκατάλειψη της Ιωνίας. Ήταν τέλος διεσπασμένοι και σοβαρά διχασμένοι λόγω του Εθνικού Διχασμού. Κοντολογίς, οι κυβερνήσεις μετά το 1920 είχαν εκλεγεί, αφήνοντας να διαδοθεί στον κόσμο πως θα έληγαν την Μικρασιατική εκστρατεία ώστε να επιστρέψουν πίσω οι φαντάροι, άμα τη εκλογή τους, ήταν ακατάλληλες να διεξάγουν την Εκστρατεία.
Μάλιστα, οι κυβερνήσεις αυτές αναζητούσαν εξιλαστήρια θύματα – βολιδοσκοπούσαν και τον δικό τους Μεταξά, ο οποίος όμως ήταν πατριώτης και δεν συμφωνούσε με τους καταστροφικούς χειρισμούς τους που επένδυαν με διάφορα ηθικολόγα και ψευδοαληθή επιχειρήματα, για αυτό και πεισματικά αρνούνταν. Μάλιστα ο Μεταξάς στον διάλογο που διασώζει στα Απομνημονεύματά τους, τούς σκιαγραφεί πολύ αρνητικά ως ανάξιους και ανήθικους ανθρώπους που δεν προέτασσαν την σωτηρία της πατρίδας, την οποία “έστελναν στον διάολο, για να μην έρθει ο Βενιζέλος”. Φαίνεται πως το αδιέξοδο το κατασκεύασαν και το προκάλεσαν οι ίδιες οι μετανοεμβριανές κυβερνήσεις. Ακόμη και ο Μεταξάς τους προτείνει να οχυρωθούν στην Ζώνη της Σμύρνης (δηλαδή θεωρούσε πως τουλάχιστον αυτή η περιοχή έπρεπε να κρατηθεί πάση θυσία από την Ελλάδα).
Ευχαριστώ πολύ για τα σχόλια σας.
Η ελληνική στρατιά ήταν πάντοτε μεγαλύτερη και καλύτερα εξοπλισμένη από τον στρατό του Κεμάλ. Συστρατεύθηκαν με τους Έλληνες ακόμη και ο Στρατός του Χαλιφάτου και Κιρκάσιοι. Ο ελληνικός στρατός δεν είχε πρόβλημα επάνδρωσης. Χιλιάδες Έλληνες Μικρασιάτες πολέμησαν με τον ελληνικό στρατό. Τα προβλήματα του ελληνικού στρατού ήταν οι κακοί, ακατάρτιστοι, άπειροι αξιωματικοί, το απομακρυσμένο στρατηγείο, η έλλειψη συντονισμού και κρίσιμα επιχειρησιακά λάθη όπως τα χαρακώματα από ξερολιθιά, αλλά και στρατηγικά λάθη – που έγιναν από τον Αρχιστράτηγο Γεώργιο Χατζηανέστη αλλά και τον στρατηγό Νικόλαο Τρικούπη, με αποτέλεσμα την ήττα του τελευταίου και την αιχμαλωσία του Σώματός του, που συμπαρέσυρε σε νίλα όλη την μαχόμενη στρατιά.
Επίσης, οι Έλληνες είχαν διάχυτο μικροελλαδισμό, πολλοί δεν πίστευαν πως μπορούσαν να κρατήσουν την Μικρά Ασία, άλλοι την έβλεπαν ως ιμπεριαλιστική επιχείρηση. Υπήρχε ο Εθνικός Διχασμός και ο ένας υπονόμευε τον άλλον. Επί διετία (1920-1922) συζητούσαν πως θα αποχωρήσουν από την Μικρά Ασία, και τελικά προκάλεσαν ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία την ήττα τους τον Αύγουστο του 1922 από μικρότερο και χειρότερα εξοπλισμένο στρατό. Ακόμη και έως σήμερα, οι τότε απόψεις των Ελλήνων διατρέχουν την ελληνική κοινωνία, και έχουν επιβληθεί ως επίσημη ερμηνεία.
Η Γαλλία, η Ιταλία, η Σοβιετική Ρωσία θεωρούσαν “ανέφικτη” την επέκταση της Ελλάδας στην Ιωνία, κατά τα συμφέροντά τους, και όχι επειδή ίσχυε – δεν ήθελαν την Ελλάδα στην Ιωνία και στα Στενά, γιατί θεωρούσαν πως εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Αγγλίας. Βέβαια, οι Έλληνες έλαβαν τοις μετρητοίς όσα έλεγαν και όχι ως κουβέντες των συμφερόντων τους. Η οικονομική εξάντληση της Ελλάδας οφείλεται στην διαχείριση της εκστρατείας μετά τις Εκλογές του 1920. Τα αίτια της ήττας ήταν στρατιωτικά και όχι αυτά που νομίζουμε μέσω διαφόρων θεωριών. Γεγονός παραμένει πως η Ελλάδα είχε μέχρι τέλους μεγαλύτερο και καλύτερα εξοπλισμένο στρατό από τον Κεμάλ (ο οποίος δεν είχε την ομόθυμη υπόστηριξη που σήμερα πιστεύουμε από τους μουσουλμάνους της Ανατολίας, για αυτό και δεν μπορούσε να συγκεντρώσει μεγαλύτερο στρατό, από τους Έλληνες), και μπορούσε να νικήσει υπό άλλες προϋποθέσεις (αρχιστρατηγία κοντά στον στρατό, εμπειρότεροι αξιωματικοί, σύμπτυξη σε οχυρές τοποθεσίες αντί για παραμονή σε ένα αχανές μέτωπο, όχι πέτρινα χαρακώματα που στο τέλος βομβαρδίστηκαν από το τούρκικο πυροβολικό και οι πέτρες έσπαζαν και εκσφενδονιζόμενες σκότωναν τους πάντες). Το κυριώτερο είναι πως οι Έλληνες έχασαν για δικούς τους ιδεολογικούς λόγους, δεν είχαν πρακτικό φρόνημα αλλά είχαν αναλωθεί σε θεωρίες (ελλαδισμός/μικροελλαδισμός, αντιπολεμικές θεωρίες) εν μέσω του πολέμου, και προέβαλαν την εγκατάλειψη της Ιωνίας. Ήταν τέλος διεσπασμένοι και σοβαρά διχασμένοι λόγω του Εθνικού Διχασμού. Κοντολογίς, οι κυβερνήσεις μετά το 1920 που είχαν εκλεγεί, αφήνοντας να διαδοθεί στον κόσμο πως θα έληγαν την Μικρασιατική εκστρατεία ώστε να επιστρέψουν πίσω οι φαντάροι, άμα τη εκλογή τους, ήταν ακατάλληλες να διεξάγουν την Εκστρατεία.
Μάλιστα, οι κυβερνήσεις αυτές αναζητούσαν εξιλαστήρια θύματα – βολιδοσκοπούσαν και τον δικό τους Μεταξά, ο οποίος όμως ήταν πατριώτης και δεν συμφωνούσε με τους καταστροφικούς χειρισμούς τους που επένδυαν με διάφορα ηθικολόγα και ψευδοαληθή επιχειρήματα, για αυτό και πεισματικά αρνούνταν. Μάλιστα ο Μεταξάς στον διάλογο που διασώζει στα Απομνημονεύματά τους, τούς σκιαγραφεί πολύ αρνητικά ως ανάξιους και ανήθικους ανθρώπους που δεν προέτασσαν την σωτηρία της πατρίδας, την οποία “έστελναν στον διάολο, για να μην έρθει ο Βενιζέλος”. Φαίνεται πως το αδιέξοδο το κατασκεύασαν και το προκάλεσαν οι ίδιες οι μετανοεμβριανές κυβερνήσεις. Ακόμη και ο Μεταξάς τους προτείνει να οχυρωθούν στην Ζώνη της Σμύρνης (δηλαδή θεωρούσε πως τουλάχιστον αυτή η περιοχή έπρεπε να κρατηθεί πάση θυσία από την Ελλάδα).
Ευχαριστώ πολύ για τα σχόλια σας.
Επειδή κύριε Τσουκαλά θα μας διαβάσουν πολλοί αναγνώστες και κυρίως επειδή στα επαναλαμβανόμενα σχόλιά σας εκφράζετε την ΄”αγοραία” άποψη για την μεγαλύτερη καταστροφή του Ελληνισμού , χωρίς να ”θίγετε” τους στοχασμούς του πρέσβη που σας παρέθεσα, θα συνεχίσω με λιγότερα , πρώτα από το βιβλίο του πρέσβη-που συνιστώ να το μελετήσετε.
”Όταν κατέρρεε με πάταγον το εφήμερον οικοδόμημα της μικρασιατικής Ελλάδος ολίγοι αντελήφθησαν τους πραγματικούς λόγους της καταστροφής .
Εις την Ελλάδα ιδιαιτέρως , όπου οι οπαδοί της ατυχησάσης κυβερνήσεως , όχι άλλως καλύτερα από τους υπολοίπους Έλληνας πληροφορημένοι ,κατεδικάσθησαν εις σιγήν , μια και μόνη της συμφοράς εξήγησις εδόθη , η οποία επεβλήθη ως ιστορική αλήθεια .
Έκτοτε δεν υπήρχαν σχεδόν Έλληνες απροκατάληπτοι , μη ανήκοντες δηλαδή εις την μίαν ή την άλλην παράταξιν και κατ’αρχήν πρόθυμοι να λάβουν υπ’όψιν ειλικρινείς και αντικειμενικές γνώσεις” .
ΣΗΜΕΙΩΣΗ μου. Ανέκαθεν αναζητώ απροκατάληπτος ειλικρινείς και αντικειμενικές γνώσεις .
Υ.Γ Ως Θρακιώτης καταγράφω και τα εξής.
Υπεστηρίχθη ότι, αν απέβαινε αδύνατος η διατήρησις της Ιωνίας , ο Βενιζέλος θα είχε την ικανότητα να σώση τουλάχιστον την Ανατολικήν Θράκην . Τούτο θα είχε ίσως κατορθωθή μόνον αν απεφάσιζε να εγκαταλείψη την Μικράν Ασίαν εγκαίρως ,δηλαδή προ του Νοεμβρίου του 1920.
Δι’αιτίας όμως ,των οποίων θ’απετελει περιττολογίαν η επανάληψις , το τελευταίον ευρίσκετο έξω των ορίων της ενδοτικότητος του Βενιζέλου υπό τας συνθήκας προ των οποίων ηθέλησεν ο ίδιος να τεθή.
Και εγώ σας ευχαριστώ για τα σχόλια σας.
Σταύρος Αθαν. Ναλμπάντης