Γιώργος Τσουκαλάς: «ΤΑ ΕΙΠΑΜΕ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΜΦΩΝΗΣΑΜΕ;»

του Γιώργου Τσουκαλά, Δικηγόρου Ηλείας

Erdogan, Biden, Johnson και οι συν αυτώ… Περιχαρείς, μετά τις εξ αποστάσεως, απειλές και κατάρες, αντάμωσαν σαν φίλοι, που ξαναβρέθηκαν ύστερα από μακρύ δρόμο και από πολύ καιρό. Η Σουηδία και η Φινλανδία, αφού υποχρεώθηκαν να συμβληθούν σε «Μνημόνιο Συνεννόησης» (Memorandum of Understanding, M.o.U.) με την Τουρκία, άρχισαν μια διαδικασία ένταξης στην συμμαχική ομήγυρη της Δύσης, που κάποτε εν τω μέλλοντι θα ολοκληρωθεί, με τις δυο σκανδιναβικές χώρες να καθίστανται κράτη μέλη στην Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ). Επιπρόσθετα, η Τουρκία ίσως παραλάβει από τις Η.Π.Α. την νέα τεχνολογία των πολεμικών αεροπλάνων F16, εν ευθέτω χρόνω, και αφού πρώτα επανέλθει ολόσωμη στην επικράτεια της Αμερικανικής Ειρήνης (Pax Americana), αποφεύγοντας αυτενέργειες στο Αιγαίο και στην Συρία. Διαπραγματεύτηκαν και συμφώνησαν! «Pacta sunt servanda», οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται, θα τους φώναζαν οι Λατίνοι, του νομοτεχνικού παρελθόντος, αν η βροντερή τους φωνή μπορούσε να ακουστεί μέσα στον χρόνο…

Τι συμφώνησαν οι δυο ομογάλακτες χώρες της Σκανδιναβίας, η Σουηδία και η Φινλανδία, με την Τουρκία, προκειμένου η τελευταία να συναινέσει στην έναρξη της διαδικασίας ένταξής τους στην Συνθήκη της Ουάσιγκτον ή αλλιώς του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ); Η τριμερής συμφωνία υπογράφηκε από τους Υπουργούς Εξωτερικών της Τουρκίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας, στην Σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Μαδρίτη, την 28η Ιουνίου 2022.

Κατ’ αρχάς, συμφωνήθηκε η άρση της απαγόρευσης πώλησης όπλων (embargo) προς την Τουρκία, επί λέξει πως «πλέον δεν υφίσταται εν ισχύι κρατική απαγόρευση όπλων μεταξύ τους» («now there are no national arms embargoes in place between them»), ενώ η Σουηδία δεσμεύτηκε να μεταρρυθμίσει την εθνική της νομοθεσία προς αυτό το τέλος, καθώς οι μελλοντικές εξαγωγές όπλων από την Σουηδία και την Φινλανδία θα διεξάγονται όπως επιτάσσει η συμμαχική αλληλεγγύη και κατά το γράμμα και το πνεύμα του άρθρου 3 της Συνθήκης του Ουάσιγκτον (παρ. 7).

Δεύτερον, η εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση YPG/PYD των Κούρδων της Συρίας, και η οργάνωση FETO της εσωτερικής ισλαμικής αντιπολίτευσης της Τουρκίας, ορίστηκαν ως απειλές κατά της εθνικής ασφάλειας της Τουρκίας («threats to its national security»), καθώς η Σουηδία και η Φινλανδία τις καταδίκασαν και υποσχέθηκαν να μην τις ενισχύουν, ενώ ταυτόχρονα αποκήρυξαν και καταδίκασαν απόλυτα κάθε μορφή τρομοκρατίας («reject and condemn terrorism in all its forms and manifestations, in the strongest terms»), όπως και κάθε τρομοκρατική οργάνωση που διενεργεί επιθέσεις κατά της Τουρκίας («unambiguously condemn all terrorist organisations perpetrating attacks against Turkiye») (παρ. 4).

Τρίτον, η εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση ΡΚΚ των Κούρδων της Τουρκίας επιβεβαιώθηκε ως τρομοκρατική, και η Σουηδία και η Φινλανδία δεσμεύτηκαν να αποτρέπουν τις δράσεις του ΡΚΚ και όλων των άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων και των παραφυάδων τους («commit to prevent activities of the PKK and all other terrorist organisations and their extensions, as well as activities by individuals in affiliated and inspired groups or networks linked to these terrorist organisations») (παρ. 5).

Η Σουηδία δεσμεύτηκε στην θέσπιση μίας αυστηρότερης αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας («further tightening of counter-terrorism legislation») (παρ. 6). Σε εφαρμογή των προρρηθέντων, οι τρεις χώρες δεσμεύτηκαν να προβούν σε μια δέσμη κοινών πράξεων, όπως στην συνέργεια των μυστικών τους υπηρεσιών, στην αυστηροποίηση της εθνικής νομοθεσίας της Σουηδίας και της Φινλανδίας κατά της τρομοκρατίας, στην μέριμνα για την διευκόλυνση της έκδοσης τρομοκρατών στην Τουρκία σε συμφωνία πάντοτε με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Εκδόσεως, στην εξιχνίαση από την Σουηδία και την Φινλανδία της χρηματοδότησης και της στρατολόγησης υπέρ του ΡΚΚ και των άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων, στην πάταξη της παραπληρόφορησης και της αποτροπής κατάχρησης των εθνικών νομοθεσιών της Σουηδίας και της Φινλανδίας ώστε να μην προάγονται οι τρομοκρατικές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων δράσεων που υποκινούν σε βία κατά της Τουρκίας, καθώς και στην υποστήριξη της Τουρκίας ούτως ώστε να εμπλακεί στην Κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική Άμυνας και Ασφάλειας και να συμμετάσχει στο στρατιωτικό πρόγραμμα PESCO (παρ. 8 ).

Για την επίβλεψη της εφαρμογής των συμφωνηθέντων, θα ιδρυθεί έναν Μόνιμος Κοινός Μηχανισμός μεταξύ των τριών συμβαλλομένων κρατών (παρ. 9). Τέλος, η Τουρκία δέχτηκε να στηρίξει την πρόσκληση προς τις δυο υποψήφιες χώρες να γίνουν κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, επιβεβαιώνοντας την μακρόχρονη στήριξή της στην νατοϊκή πολιτική «ανοικτών θυρών» («Turkiye confirms its long-standing support for NATO’s Open Door policy, and agrees to support at the 2022 Madrid Summit the invitation of Finland and Sweden to become members of NATO») (παρ. 10).

Τι είναι τα «Μνημόνια Συνεννόησης» (Memorandum of Understanding, M.o.U.); Η κρατούσα γνώμη στην θεωρία του διεθνούς δικαίου των συμβάσεων, θεωρεί πως τα «Μνημόνια Συνεννόησης» (Memorandum of Understanding, M.o.U.) είναι τις περισσότερες φορές, συμφωνίες χωρίς νομική δεσμευτικότητα.

Όμως, αυτός ο κανόνας έχει και λαμπρές εξαιρέσεις! Πράγματι, στην διεθνή πρακτική, υπάρχουν «Μνημόνια Συνεννόησης» που όχι μόνον είναι νομικώς δεσμευτικές διεθνείς συμβάσεις, αλλά συχνά τρομερές «συνθήκες της Καρχηδόνας», μοιάζοντας σαν συμφωνίες χαραγμένες σε πέτρα από γρανίτη αντί για γραμμένες σε χαρτί – φερ’ ειπείν, η πανίσχυρη Συμφωνία Δανεισμού της Ελλάδας το 2010 ήταν ακριβώς «Μνημόνιο Συνεννόησης». Συνεπώς, υφίσταται και μια ελάσσονα γνώμη στην θεωρία του διεθνούς δικαίου, που θεωρεί τα «Μνημόνια Συνεννόησης» ως διεθνείς συμβάσεις ή συνθήκες, με νομική δεσμευτικότητα. Ανεξαρτήτως της ατέρμονης θεωρητικής διχογνωμίας, στην πράξη η νομική δεσμευτικότητα των «Μνημονίων Συνεννόησης» κρίνεται αναλόγως εκάστης περίπτωσης (ad hoc), και ως εκ τούτου, τα «Μνημόνια Συνεννόησης» κατατάσσονται σε μία ιδιόρρυθμη κατηγορία, μεταξύ των διεθνών συνθηκών και των μη δεσμευτικών διεθνών συμφωνιών. Μάλιστα, η νομική φύση τους εξαρτάται αφ’ ενός από την βούληση των συμβαλλομένων μερών να δεσμευτούν (animus contrahendi) αφ’ ετέρου από την σαφήνεια, τόσο των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων, όσο και των εννόμων συνεπειών των κανόνων που θέτουν.

Τοιουτοτρόπως, η διάγνωση για τον δεσμευτικό ή μη χαρακτήρα τους, γίνεται μέσα από τα κριτήρια που υπαγορεύουν οι μέθοδοι ερμηνείας των συνθηκών, όπως α) κατ’ εξοχήν και κυρίως, η πρόθεση των μερών να δεσμευτούν, και β) επικουρικώς, ο τύπος του εγγράφου, η πρακτική των μερών, το περιεχόμενο του εγγράφου, οι περιστάσεις κατά την σύνταξη και υπογραφή, και η σύμπτωση βουλήσεων των μερών. Ad hoc, κατά περίπτωση συνεπώς, κι εάν ένα «Μνημόνιο Συνεννόησης» συγκεντρώνει όλα τα προρρηθέντα κριτήρια – τα οποία ταυτίζονται με τα στοιχεία μιας διεθνούς συνθήκης – τότε η νομική του φύση είναι όμοια με αυτή των διεθνών συνθηκών. Αντιστρόφως, αν ένα «Μνημόνιο Συνεννόησης» δεν εμφορείται από αυτά τα στοιχειώδη γνωρίσματα, συνιστά μια μη δεσμευτική συμφωνία. Εν κατακλείδι, στους σύγχρονους γοργούς καιρούς, και εφ’ όσον πληρούνται ad hoc τα ανωτέρω χαρακτηριστικά των διεθνών συνθηκών, μυριάδες συμφωνίες που καλούνται «Μνημόνια Συνεννόησης», καθ’ όλα δεσμευτικές από τον χρόνο της υπογραφής τους, συνάπτονται με την συνοπτική διαδικασία αυτών των συμφωνιών απλοποιημένης μορφής που δεν απαιτούν επικύρωση.

H δε θέσμιση των «Μνημονίων Συνεννόησης» και η θέση σε ισχύ τους από της υπογραφής (ex nunc) συνιστά το σύγχρονο αντίδοτο στην παραδοσιακή, χρονοβόρα διαδικασία συνάψεως των συνθηκών μέσω αργόσυρτων επικυρώσεων από τα κοινοβούλια των συμβαλλομένων κρατών – αν και υπάρχουν ενίοτε συμφωνίες απλοποιημένης μορφής που τελικά καταλήγουν να επικυρώνονται και αυτές, κατά τον παραδοσιακό τρόπο και να ισχύουν έκτοτε (ex tunc).

Τέλος, είναι χαρακτηριστικό πως συμβάσεις απλοποιημένης μορφής, που υπογράφονται συνήθως από τους υπουργούς των εξωτερικών, συνάπτονται όταν υπάρχει κύρια συνθήκη – όπως εδώ, η Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ, 1949) – προκειμένου να γίνει μία επέκταση με κάποιους όρους, και για την ρύθμιση τεχνικών ζητημάτων, όπως ακριβώς με το «Μνημόνιο» της 28ης Ιουνίου 2022, μεταξύ Τουρκίας, Σουηδίας και Φινλανδίας.

Τούτων δοθέντων, είναι νομικά δεσμευτική η τριμερής συμφωνία («Μνημόνιο», Memorandum, της 28ης Ιουνίου 2022), μεταξύ της Τουρκίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας; Το κρίσιμο γνώρισμα για την απόφανση είναι η βούληση νομικής δέσμευσης (animus contrahendi). Δεδομένου ότι η Τουρκία έχει πολύ μεγάλο συμφέρον από την εφαρμογή του ανωτέρω «Μνημονίου» με την Σουηδία και την Φινλανδία, καθώς για αυτήν τόσο το κουρδικό πρόβλημα όσο και το embargo όπλων, είναι ζωτικότατα ζητήματα, δεν χωρεί αμφιβολία πως θεωρεί (animus) πως το «Μνημόνιο» έχει απολύτως δεσμευτικό χαρακτήρα (animus contrahendi).

Άλλωστε, στις 30 Ιουνίου 2022, δυο ημέρες μετά την υπογραφή της τριμερούς συμφωνίας, ο Erdogan δήλωσε πως η Σουηδία και η Φινλανδία πρέπει να εκπληρώσουν πρώτες τις δεσμεύσεις τους, μεταρρυθμίζοντας την εθνική τους νομοθεσία, και ακολούθως η Τουρκία θα επικυρώσει την ένταξή τους στην Συνθήκη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας (ΝΑΤΟ). Προφανώς αν η Τουρκία δεν ικανοποιηθεί μέχρι κεραίας, οι δυο σκανδιναβικές χώρες δεν θα γίνουν τελικά κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, καθώς το τουρκικό κοινοβούλιο δεν θα προβεί στην αναγκαία επικύρωση της ένταξής τους. Μάλιστα, το τριμερές μνημόνιο είναι ήδη εν ισχύι από της υπογραφής (ex nunc), ενόσω η Σουηδία και η Φινλανδία δεν έχουν ακόμη ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, και πριν από την ολοκλήρωση της επικύρωσης από τα κοινοβούλια. Εκτός από την βούληση δέσμευσης (animus contrahendi), θεσπίζονται με το τριμερές μνημόνιο δεσμευτικές νομικές υποχρεώσεις, που διέπονται από σαφήνεια, όπως η άρση απαγόρευσης πώλησης όπλων προς την Τουρκία (παρ. 7), ο χαρακτηρισμός των οργανώσεων YPG/PYD και FETO ως «απειλών κατά της εθνικής ασφάλειας της Τουρκίας», που θα τυγχάνουν μεταχείρισης από την Σουηδία και την Φινλανδία, παρόμοιας με όσα προβλέπονται για τις τρομοκρατικές οργανώσεις (παρ. 4), καθώς και νομικώς δεσμευτικές υποχρεώσεις, που το ακριβές νόημά τους συνάγεται ερμηνευτικά, όπως η ανάληψη της υποχρέωσης της Σουηδίας να αυστηροποιήσει την νομοθεσία της κατά της τρομοκρατίας (παρ. 6) – προφανώς και ερμηνευτικά, με αύξηση των ορίων των ποινών, και διευκόλυνση των εκδόσεων. Συμπερασματικά, το εν λόγω «Μνημόνιο» της 28ης Ιουνίου 2022 μεταξύ Τουρκίας, Σουηδίας και Φινλανδίας, είναι νομικώς δεσμευτικό, κατ’ εξοχήν επειδή τα συμβαλλόμενα μέρη το αντιλαμβάνονται κατ’ αυτόν τον τρόπο, και θεωρούν πως νομικά δεσμεύονται (animus contrahendi), ενώ θα απαιτηθεί η πλήρης εφαρμογή του από την Σουηδία και την Φινλανδία (παρ. 4-9), άλλως η Τουρκία δεν θα τηρήσει την δική της υποχρέωση (παρ. 10), και δεν θα επικυρώσει την ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στην Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ).

Στο έργο του Λουκιανού «Φιλοψευδής ή Απιστών», ο Τυχιάδης αντιδρά με οργή ανάμεικτη με απογοήτευση, σαν ο σοφός Αρίγνωτος αποδείχτηκε πως πιστεύει στα φαντάσματα, φωνάζοντας «Τι είναι αυτά, Αρίγνωτε, είπα, και συ η μόνη ελπίδα της αληθείας, να είσαι γεμάτος από καπνιά και φαντάσματα; Μας αποδείχθηκες άνθρακες ο θησαυρός, κατά την παροιμία!» («Τί τοῦτ’, ἔφην, ὦ Ἀρίγνωτε; Καὶ σὺ τοιοῦτος ἦσθα, ἡ μόνη ἐλπὶς τῆς ἀληθείας, καπνοῦ μεστὸς καὶ ἰνδαλμάτων; τὸ γοῦν τοῦ λόγου ἐκεῖνο, ἄνθρακες ἡμῖν ὁ θησαυρὸς πέφηνε», Λουκιανός, Φιλοψευδής 32). Αναλόγως, η δυτική αντίδραση ήταν πως η Τουρκία «γελάστηκε σαν τον χωριάτη, στην πόλη», πως «τυλίχτηκε σε μια κόλλα χαρτί» άνευ σημασίας, και στην Δύση μίλησαν για πολιτική συμφωνία, και πως το τριμερές μνημόνιο δεν είναι νομικώς δεσμευτική συμφωνία, και συνεπώς πως τάχα η Τουρκία δεν έριξε γονυπετή μπροστά στην βαρβαρότητά της τον σκανδιναβικό πρόμαχο του δυτικού κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αναλόγως, η ελληνική αντίδραση υπήρξε ανεπίσημη μέσω πανηγυρικών διαρροών, πως τάχα δεν κράτησε μεγάλο χρονικό διάστημα η ιδιότυπη διαπραγμάτευση του Ερντογάν για το θέμα της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας, πως η συμφωνία που επιτεύχθηκε δεν επηρεάζει την ελληνική πλευρά ούτε τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία, πως επιπλέον η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ενισχύει τον ευρωπαϊκό χώρο της Συμμαχίας και ενισχύει τη θέση της Ελλάδας. Έτσι, συσκοτίστηκε πως θα μπορούσε η Ελλάδα να εισέλθει και αυτή στην διαπραγμάτευση για την ένταξη των δύο χωρών, και να προβάλλει αρνησικυρία (veto) στην ένταξη τους, εάν ήραν – όπως τελικά έγινε – την απαγόρευση της πώλησης όπλων προς την Τουρκία. Συσκοτίστηκε στην Ελλάδα, πως πλέον ευκολότερα θα πωληθούν όπλα στην Τουρκία και από άλλες χώρες – όπως από την Γερμανία, τα γνωστά υποβρύχια που η Ελλάδα ζητά να μην παραδοθούν στην Τουρκία, ή ακόμη και από τις Η.Π.Α. οι οποίες έχουν ανακρούσει πρύμναν αναφορικά με τους εξοπλισμούς της Τουρκίας και πλέον επιδιώκουν να άρουν τους περιορισμούς στις πωλήσεις όπλων στην χώρα αυτή. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η Ελλάδα εθελοτυφλεί όταν δεν αντιλαμβάνεται την σημασία του τριμερούς μνημονίου για το μέλλον της, καθώς δυσκολότερα θα μπορεί πλέον να απαιτεί την απαγόρευση πώλησης όπλων στην Τουρκία, και συνεπώς η Ελλάδα μπορεί να χάσει το προβάδισμα στους εξοπλισμούς έναντί της. Συν τοις άλλοις, όσοι περιγέλασαν την Τουρκία για την αποτυχία της, δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη στο «Μνημόνιο» και συνεπώς η γνώμη τους είναι νομικώς αδιάφορη (res inter alios acta), καθώς το σημαντικό είναι εάν τα ίδια τα συμβαλλόμενη μέρη, η Σουηδία, η Φινλανδία και η Τουρκία, θεωρούν πως δεσμεύονται (animus contrahendi) και όχι πως κρίνεται η συμφωνία τους από τρίτους.

Η ασάφεια, λένε, είναι υπέρ του ισχυρού. Την επόμενη ημέρα από την υπογραφή της τριμερούς συμφωνίας, η Τουρκία εγχείρισε στην Σουηδία και την Φινλανδία μια λίστα με καμιά εβδομηνταριά ονόματα Κούρδων και αντιφρονούντων προς έκδοση. Αν και το «Μνημόνιο» είναι ήδη σε ισχύ, και οι δυο σκανδιναβικές χώρες δεν αρνούνται την νομική δεσμευτικότητά του, αντέτειναν πως τα αιτήματα αυτά θα κριθούν από τα δικαστήριά τους, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες δικαίου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η πρώτη νομική διαφορά ανάμεσα στην Τουρκία και στην Σουηδία και την Φινλανδία έχει ήδη γεννηθεί, σχετικά με την ερμηνεία της μεταξύ τους συμφωνίας, και αναμένεται ο χρόνος να δείξει πως τελικά θα εφαρμοστεί το εν λόγω «Μνημόνιο». Πάντως, προεξοφλείται ένα αέναο και κοπιώδες ανατολίτικο παζάρι που δύσκολα θα καταλήξει σε τίποτα άλλο παρά στην πλέρια ικανοποίηση της Τουρκίας – η οποία άλλωστε κρατά και «τα κλειδιά του Παραδείσου» της ένταξης των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ.

Όσο διαρκεί εις το διηνεκές, η μη ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών λόγω της μη επικύρωσης της ένταξης από το τουρκικό κοινοβούλιο, επί τη βάσει της διένεξης για το τριμερές μνημόνιο, τόσο η Ρωσία του Putin θα αισθάνεται ικανοποιημένη στα συμφέροντά της χάριν στην βυζαντινή διπλωματία της Τουρκίας.

Πράγματι, ο Erdogan κράτησε ταυτόχρονα «και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο», αφού ενόσω η Τουρκία παρουσιάστηκε πως σπεύδει στο δυτικό μαντρί, υπογράφοντας τάχιστα υπέρ της ένταξης της Σουηδίας και της Νορβηγίας στο ΝΑΤΟ, άλλο τόσο η Τουρκία πρόκειται να παρακωλύσει την ένταξη αυτή όσο χρειαστεί για την Ρωσία, απαιτώντας από τις δυο σκανδιναβικές χώρες «τον ουρανό με τ’ άστρα». Έτσι, η Τουρκία θα συνεχίσει επιδέξια να πατά σε δυο βάρκες, μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Άλλωστε, η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί συντομότερα από τον επόμενο χρόνο, και μέχρι τότε ίσως και ο πόλεμος της Ουκρανίας με την Ρωσία να έχει κριθεί – και αναλόγως ο Putin να αντιδράσει στην ένταξη ή μη τελικά των δύο σκανδιναβικών χωρών. Πάντως σε έναν χρόνο, θα έχουν γίνει σίγουρα εκλογές στην Τουρκία, οπότε ο Biden θα εξετάσει αναλόγως του νικητή εάν θα εκσυγχρονίσει τα F16 της Τουρκίας όπως υποσχέθηκε τις προάλλες στον Erdogan θέτοντάς του ως όρο να επανέλθει στην σκέπη της αμερικανικής ειρήνης και αποφεύγοντας πρωτοβουλίες κατά της Ελλάδας και της Συρίας. Στο τέλος του χρόνου εξάλλου θα λήξει και η θητεία του γερουσιαστή Robert Menendez που αρνείται να εγκρίνει την πώληση όπλων στην Τουρκία, και άρα τότε θα συγκεκριμενοποιηθεί η απάντηση στο ζήτημα. Όλα αυτά που άγουν ;

«Καλά Χριστούγεννα, κύριε Λώρενς!» έλεγε μέσα στον τροπικό καύσωνα της μακρυνής Ανατολής, ο αλλόθρησκος ανθρωποφύλακας στον τυραννισμένο δυτικό έγκλειστο, με κάποια μεταμέλεια της ύστατης ανθρωπιάς ανάμεικτη με ακατάβλητη στοχοπροσήλωση στην ειρκτή. Αναλόγως, θα μπορούσε να ευχηθεί στην Δύση η Τουρκία, βάσει όσων συμφωνήθηκαν με την τριμερή συμφωνία με την Σουηδία και την Φινλανδία, κατόπιν της τελευταίας Συνόδου των Συμμάχων – καθώς όσα οραματίστηκαν αναμεταξύ τους, θα καταφθάσουν, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2022, αλλά ίσως και πιο πέρα απ’ το 2023…