Μνημόνιο κατανόησης για την αεριοποίηση της Αλβανίας υπεγράφη αυτή την εβδομάδα μεταξύ τριών εταιρειών παρουσία του πρωθυπουργού Έντι Ράμα και του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, σηματοδοτώντας την έναρξη ενός νέου δυνητικού διαδρόμου φυσικού αερίου μεταξύ Αλβανίας και Βουλγαρίας.
Η συμφωνία υπεγράφη μεταξύ της Overgas (Βουλγαρία), της Linden Energy (ΗΠΑ) και της Albgaz (Αλβανία), με την πρώτη να εκδηλώνει ενδιαφέρον για την παραλαβή φυσικού αερίου από τον μέχρι στιγμής μη λειτουργικό τερματικό σταθμό στον Αυλώνα.
Η υπουργός Ενέργειας Μπελίντα Μπαλούκου, η οποία ήταν επίσης παρούσα, δήλωσε ότι γίνεται ένα μεγάλο βήμα και ότι και άλλες περιφερειακές χώρες έχουν εκφράσει ενδιαφέρον.
«Κάνουμε ένα μεγάλο βήμα μετατρέποντας το έργο από τοπικό σε περιφερειακό. Τις τελευταίες εβδομάδες, αφού ανακοινώσαμε τις προσπάθειές μας στους Αμερικανούς εταίρους μας, εκφράσαμε την επιθυμία συνεργασίας από τη Βόρεια Μακεδονία και το Κοσσυφοπέδιο να γίνουν μέρος αυτού του έργου», δήλωσε η ίδια.
Ο Μάθιου Μπράιζα, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Overgas και πρώην διπλωμάτης των ΗΠΑ, δήλωσε στη βουλγαρική εφημερίδα SEGA ότι «στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας νέος ενεργειακός διάδρομος με τις προσπάθειες ιδιωτικών εταιρειών και την ισχυρή υποστήριξη της αλβανικής και της αμερικανικής κυβέρνησης, ώστε να βοηθηθούν όλες οι βαλκανικές χώρες, καθώς και η Ουκρανία και η Μολδαβία, να μειώσουν την εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο».
Ο Πομπέο ανέφερε ότι η περιοχή των Βαλκανίων είναι μία από τις πιο ευάλωτες στην έλλειψη ενεργειακής ποικιλομορφίας και η υπογραφή αυτού του μνημονίου κατανόησης είναι «ένα ισχυρό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση».
«Σε μια εποχή μεγάλης αβεβαιότητας στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, είμαι υπερήφανος που συμμετέχω σε μια ομάδα που εργάζεται άμεσα για το θέμα αυτό», δήλωσε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο οποίος είναι τώρα πρόεδρος του συμβουλευτικού συμβουλίου της Linden Energy.
Η Overgas είναι η μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία φυσικού αερίου της Βουλγαρίας και διευθύνεται από τον Σάσο Ντόντσεφ. Η εταιρεία διαχειρίζεται περισσότερα από 2.400 χιλιόμετρα αγωγών φυσικού αερίου και παρέχει φυσικό αέριο σε πάνω από το 1/4 του εκατομμυρίου των βουλγαρικών νοικοκυριών και 60.000 εργοστασίων.
Ο Ράμα έγραψε στο Facebook ότι η υπογραφή της συμφωνίας από την Albgaz, μια 100% κρατική οντότητα, είναι ένα ακόμη σημαντικό βήμα προς την εκπλήρωση του οράματος «Αλβανία 2030 καθαρός εξαγωγέας ενέργειας».
Η Αλβανία παράγει σήμερα σχεδόν το 100% της ενέργειάς της από υδροηλεκτρικά εργοστάσια. Η ενέργεια αυτή δεν μπορεί να αποθηκευτεί, οπότε πωλείται σε άλλες χώρες κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού, όταν η παραγωγή είναι υψηλότερη. Αλλά στη συνέχεια, όταν έρχεται ο χειμώνας, η ζήτηση σημαίνει ότι το κράτος πρέπει να αγοράσει ορυκτά καύσιμα από γειτονικές χώρες για να καλύψει τις ανάγκες.
Αλλά η κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόσφατα σχέδια για την αεριοποίηση της χώρας. Η Επιτροπή Βιομηχανικών Δραστηριοτήτων (KVP) δήλωσε ότι έξι έργα με κόστος άνω των 4 δισεκατομμυρίων ευρώ θα πρέπει να υλοποιηθούν στη χώρα για να επιτευχθεί η αποτελεσματική διανομή του φυσικού αερίου.
Συγκεκριμένα, αυτά περιλαμβάνουν την επέκταση του αγωγού Ιονίου-Αδριατικής και την ανάπτυξη του θερμοηλεκτρικού σταθμού της Αυλώνας.
Ο σταθμός ηλεκτροπαραγωγής στον Αυλώνα βρίσκεται σε μια από τις πιο παρθένες παραλίες της περιοχής. Από την κατασκευή του και την ολοκλήρωσή του το 2005, δεν έχει παράγει ούτε ένα βατ ενέργειας και ταλαιπωρείται από προβλήματα με το σύστημα ψύξης του.
Τον Φεβρουάριο του 2022, η αμερικανο-ιταλική κοινοπραξία Excelerate Energy-Renco ανακοίνωσε ότι θα ηγηθεί του εργοστασίου. Η Renco ασχολείται με τη συμβουλευτική, τη μηχανική και την κατασκευή στον τομέα της ενέργειας, ενώ η Excelerate Energy διαθέτει αρκετούς πλωτούς τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Αρκετοί πλωτοί τερματικοί σταθμοί φυσικού αερίου θα δημιουργηθούν για να συνεργαστούν με τον υφιστάμενο σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα έργο που οι εμπλεκόμενοι λένε ότι θα ανοίξει το δρόμο στην Αλβανία για να γίνει βασικός παίκτης στο φυσικό αέριο σε ολόκληρη την περιοχή.
Ωστόσο, η χρήση του φυσικού αερίου, ιδίως από χώρες που δεν εξαρτώνται επί του παρόντος από αυτό, έχει προκαλέσει ανησυχίες από τους περιβαλλοντικούς φορείς. Φοβούνται ότι θα σπαταληθούν χρήματα σε ακριβά, χρονοβόρα έργα που δεν είναι βιώσιμα και θα εγκλωβίσουν την περιοχή στο φυσικό αέριο, καθώς η υπόλοιπη Ευρώπη θέλει να στραφεί προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η Αλβανία δεν χρησιμοποιεί επί του παρόντος φυσικό αέριο για ενεργειακή χρήση ούτε στον δημόσιο ούτε στον ιδιωτικό τομέα.
