του Ανδρέα Θεοφάνους
Αναμφίβολα ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα κληθεί να χειρισθεί σωρεία θεμάτων η έκβαση των οποίων θα είναι καθοριστικής σημασίας για την πορεία της χώρας καθώς και για το βιοτικό επίπεδο του λαού. Υπογραμμίζονται, μεταξύ άλλων, η οικονομία, το Κυπριακό, η διαφθορά, το μεταναστευτικό, θέματα εσωτερικής διακυβέρνησης, η υγιεία, η παιδεία και η έρευνα. Σε κάθε περίπτωση, οι ευθύνες τις οποίες θα αναλάβει η νέα κυβέρνηση θα είναι τεράστιες.
Είναι σημαντικό να αξιολογήσουμε συνοπτικά τη στάση των τριών μεγαλύτερων κομμάτων καθώς και τα συναφή δεδομένα. Στη συζήτηση αυτή δεν μπορεί να παραγνωρισθεί το γεγονός ότι οι τρεις κυριότεροι υποψήφιοι ήταν στενοί συνεργάτες του Προέδρου Αναστασιάδη. Αυτό αποκτά ουσιαστική αλλά και συμβολική σημασία.
Από τον Μάρτιο του 2013 όταν ο Νίκος Αναστασιάδης ανέλαβε την Προεδρία μέχρι και σήμερα έχει κατ’ επανάληψιν δεχθεί σκληρή κριτική για διάφορα ζητήματα. Εκεί όπου όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης συμφωνούσαν πλήρως ήταν σε σχέση με την ανάγκη για αντιμετώπιση της διαφθοράς, η οποία είχε φθάσει σε ψηλά επίπεδα. Όμως η αντιπολίτευση δεν κατάφερε να επιλέξει ένα κοινό υποψήφιο για να διεκδικήσει τις προεδρικές εκλογές του 2023. Εμμέσως πλην σαφώς, οι επιλογές που έγιναν στην καλύτερη περίπτωση δικαιώνουν τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και στη χειρότερη προσπερνούν τις οποιεσδήποτε ευθύνες υπάρχουν για τη διακυβέρνησή του.
Το κυβερνών κόμμα κατέρχεται στις εκλογές με υποψήφιο τον ηγέτη του, Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος, μεταξύ άλλων, υπογραμμίζει ότι ο ΔΗΣΥ παραμένει εγγυητής της σταθερότητας. Οι μέχρι τώρα μετρήσεις παραπέμπουν σε σοβαρό πρόβλημα συσπείρωσης. Είναι αναμενόμενο μετά από δέκα σχεδόν χρόνια διακυβέρνησης να υπάρχει φθορά στο κυβερνών κόμμα. Αυτό επηρεάζει σοβαρά τον υποψήφιο του ΔΗΣΥ. Το πρόβλημα για τον Αβέρωφ Νεοφύτου όμως φαίνεται να είναι βαθύτερο καθώς ένα σημαντικό μέρος των υποστηρικτών του ΔΗΣΥ προτιμούν τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Θα διαφανεί στην πορεία του χρόνου κατά πόσον η κατάσταση αυτή είναι αναστρέψιμη ή όχι. Πέραν τούτου, στο κόμμα αυτό ήδη έχει ξεκινήσει η συζήτηση και ο προβληματισμός για την επόμενη μέρα των προεδρικών εκλογών.
Με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα και τις δημοσκοπήσεις διαφαίνεται ότι ο τέως Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης προηγείται με σαφή διαφορά. Θα αξιολογηθεί στην πορεία του χρόνου κατά πόσον τα οποιαδήποτε λάθη που έχουν προκύψει με την εξαγγελία της υποψηφιότητάς του ή και κάποιες αντιφάσεις θα έχουν τις δικές τους επιπτώσεις επί των προοπτικών επιτυχίας.
Το ΔΗΚΟ, το οποίο έχει θέσει ως βασικό στόχο την ουσιαστική συμμετοχή του κόμματος στην επόμενη κυβέρνηση, προσανατολίζεται προς τη στήριξη του Νίκου Χριστοδουλίδη. Ενώ μια τέτοια επιλογή είναι δυνατό να οδηγήσει το κόμμα στην υλοποίηση των στόχων του, είναι σαφές ότι δημιουργεί κάποιες αντιφάσεις σε σχέση με την έντονη κριτική κατά της κυβέρνησης και την απαίτηση για αλλαγή. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης εξακολουθεί να είναι μέλος του ΔΗΣΥ ενώ, επιπρόσθετα, δεν αποστασιοποιείται από το έργο της διακυβέρνησης Αναστασιάδη. Η στάση του Νίκου Χριστοδουλίδη είναι αναμενόμενη καθώς προσβλέπει σε στήριξη από ένα σημαντικό μέρος των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ. Θα είναι σημαντικό για τον ίδιο να διαμορφώσει ένα αφήγημα το οποίο θα του επιτρέπει να διατηρήσει τη στήριξη μέρους του ΔΗΣΥ καθώς και του μεγαλύτερου μέρους του ενδιάμεσου χώρου. Το ΔΗΚΟ είναι εκείνο που θα κληθεί να τετραγωνίσει τον κύκλο.
Σε σχέση με το ΑΚΕΛ σημειώνεται ότι μέρος της κριτικής που ασκούσε στον Νίκο Αναστασιάδη ήταν ότι το 2017 απώλεσε μια μεγάλη ευκαιρία για την επίλυση του Κυπριακού. Για το ΑΚΕΛ είναι ο Αναστασιάδης που ευθύνεται για την αποτυχία στο Κραν Μοντάνα. Ο υποψήφιος όμως που προκρίνει το ΑΚΕΛ δεν συμμερίζεται την άποψη αυτή. Για τον Ανδρέα Μαυρογιάννη είναι η τουρκική πλευρά που φέρει την ευθύνη για την αποτυχία. Θεωρώ ότι η μετακίνηση του ΑΚΕΛ στο Κυπριακό είναι ουσιαστική και προς την ορθή κατεύθυνση. Και αναμφίβολα είναι δυνατό να βοηθήσει το κόμμα στην πορεία του χρόνου εάν ταυτόχρονα υπάρξει ανάλογη κατάθεση θέσεων για το θέμα αυτό. Η μεγάλη πρόκληση για τον Ανδρέα Μαυρογιάννη και το ΑΚΕΛ είναι να πείσουν ότι η υποψηφιότητα δεν είναι μονοθεματική, ότι καταθέτει θέσεις για την οικονομία, τη διαφθορά, την εσωτερική διακυβέρνηση, το μεταναστευτικό, το δημογραφικό και τα άλλα καυτά ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία.
Είναι προφανές ότι το κομματικό και πολιτικό πεδίο δεν θα είναι το ίδιο την επομένη των προεδρικών εκλογών. Η μεγάλη πρόκληση για τον νέο Πρόεδρο και τη νέα κυβέρνηση θα είναι ο χειρισμός των πολλαπλών προκλήσεων που έχουμε ενώπιον μας σε ένα εξαιρετικά δύσκολο περιβάλλον.
* Ο Καθηγητής Ανδρέας Θεοφάνους είναι Πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων καθώς και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
