US Senior Advisor for Energy Security Amos Hochstein (L) walks with deputy speaker of parliament Elias Bou Saab (C) and head of General Security Abbas Ibrahim at the presidential palace in Baabda east of Beirut, Lebanon, 09 September 2022. EPA, WAEL HAMZEH
Τα βάσανα και η μεγάλη ταλαιπωρία μας (δεν βρίσκω άλλη λέξη) που ξεκίνησαν το 1973 με την Τουρκία φαίνεται να βαίνει προς το τέλος της και το τέλος φαίνεται να προμηνύεται πικρό για τον ελληνισμό.
Όταν οι κύριοι Άμος Χοκστάιν και Τζέφρι Πάιατ έρθουν παρέα στην Αθήνα ως μεσολαβητές στην ελληνοτουρκική διένεξη φοβάμαι ότι θα δούμε μια άλλη θάλασσα από αυτή που έχουμε συνηθίσει για χιλιάδες χρόνια.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ιδιαίτερα μετά την Ρωσοουκρανική κρίση, αποφάσισαν ότι δεν πρέπει να αγνοούν τους κινδύνους μιας ελληνοτουρκικής σύρραξης και μια πρόσφατη έκθεση του Αμερικανικού Πενταγώνου επιβεβαιώνει αυτές τις ανησυχίες τους.
Έτσι αποφάσισαν να ρίξουν το βάρος τους σε μια ουσιαστική μεσολάβηση, βασιζόμενοι στην πρόσφατη πολύ πετυχημένη μεσολάβησή τους για την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ.
Για να εξηγήσουμε τι μας περιμένει πρέπει να αναλύσουμε την πρόσφατη αμερικανική μεσολάβηση στην διαφορά μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου στην Ανατολική Μεσόγειο.
- Η Οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου
Ο Λίβανος και το Ισραήλ έχουν εγκλωβιστεί σε μια διαμάχη για μια θαλάσσια περιοχή 860 τετραγωνικών χιλιομέτρων (332 τετραγωνικά μίλια), σύμφωνα με χάρτες που εστάλησαν και από τις δύο χώρες στον ΟΗΕ το 2011.
Η περιοχή είναι πλούσια σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Ξεκινώντας το 2020, πραγματοποιήθηκαν οκτώ συνεδριάσεις έμμεσων διαπραγματεύσεων για το θέμα υπό τη εποπτεία του ΟΗΕ και τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, με τον τελευταίο και τελικό γύρο που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβρη του 2022.
Ο επόμενος χάρτης εξηγεί το πρόβλημα οριοθέτησης ΑΟΖ των δυο κρατών,
Χάρτης ΑΟΖ της διαφοράς μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου
Γραμμή 1: Ορίστηκε από το Ισραήλ και διαβιβάστηκε στα Ηνωμένα Έθνη.
Γραμμή Η: Προτάθηκε από τον Αμερικανό πρέσβη Frederic Hoff.
Γραμμή 23: Ορίστηκε από το Λίβανο και διαβιβάστηκε στα Ηνωμένα Έθνη.
Γραμμή 29: Προτάθηκε εκ νέου από το Λίβανο όταν η κυβέρνηση του Λιβάνου θεώρησε ότι η γραμμή 23 που είχε προτείνει νωρίτερα ήταν ανακριβής και ότι ο Λίβανος δικαιούται μεγαλύτερη περιοχή. (Εύχομαι να μη κάνει και η Ελλάδα τέτοιο λάθος)
Στις αρχές Οκτωβρίου της φετινής χρονιάς, ο Αμερικανός απεσταλμένος Amos Hochstein, ειδικός στα θέματα ενέργειας της κυβέρνησης Μπάιντεν, παρουσίασε μια τελική πρόταση και όρισε σαν γραμμή οριοθέτησης την Γραμμή 23.
Η πρόταση χαιρετίστηκε και από τις δύο πλευρές, και ακόμη και η τρομοκρατική ομάδα της Χεζμπολάχ του Λιβάνου φάνηκε να εγκαταλείπει την προηγούμενη σφοδρή αντίθεσή της σε μια ισραηλολιβανική συμφωνία.
Αυτή είναι η συμφωνία: Oct 10 2022 Maritime Deal.pdf (globes.co.il)
Η τελική συμφωνία δίνει στο Ισραήλ πλήρη έλεγχο στο κοίτασμα φυσικού αερίου Karish και στον Λίβανο τον πλήρη έλεγχο του κοιτάσματος φυσικού αερίου Qana, λίγο βορειότερα. Η ελληνική εταιρεία Energean έχει ήδη εγκαταστήσει την εξέδρα φυσικού αερίου της στο κοίτασμα φυσικού αερίου Karish και ετοιμάζεται να ξεκινήσει την εξόρυξη αυτόν τον μήνα.
Πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι η διαπραγμάτευση έγινε με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) για οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών και κατέληξε σε μία “win-win” συμφωνία. Νομίζω ότι είναι πασιφανές ότι μια τέτοια συμφωνία είναι αδύνατον να επιτευχθεί ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία.
Αλλά πολύ φοβούμαι ότι λογαριάζουμε χωρίς τον ξενοδόχο που δεν είναι άλλος από την κυβέρνηση Μπάιντεν. Πηγές της Ουάσιγκτον αναφέρουν ότι ο Τζο Μπάιντεν σκοπεύει να αδράξει αυτή την επιτυχία του ‘Αμος Χοκστάιν και να τον στείλει μαζί με τον πεπειραμένο στα ελληνοτουρκικά υφυπουργό Ενέργειας Τζέφρι Πάιατ στην Αθήνα και την Άγκυρα για να πετύχουν μια παρόμοια συμφωνία.
- Το Μεγαλεπήβολο Αμερικανικό Σχέδιο
Η Ανατολική Μεσόγειος, σήμερα, είναι η μία από τις πλέον έκρυθμες περιοχές στον πλανήτη Γη και οι εξελίξεις στο τομέα της ενέργειας δημιουργούν περισσότερα γεωπολιτικά προβλήματα.
Βέβαια, η τραγωδία είναι ότι στην περιοχή βρίσκεται και η Τουρκία που παραβιάζει, για μεγάλο χρονικό διάστημα το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), όπως ακριβώς πράττουν και οι Κινέζοι στην Σινική Θάλασσα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες όμως εφαρμόζοντας δύο μέτρα και δύο σταθμά καυτηριάζουν μεν τις παρανομίες των Κινέζων, αλλά αρνούνται να κάνουν το ίδιο με τις παρανομίες των Τούρκων.
Παρακολουθώντας τις τελευταίες κινήσεις των Αμερικανών στην Ουάσιγκτον, προκύπτει ότι αντιλαμβάνονται την κρισιμότητα της σημερινής κατάστασης και ενδιαφέρονται να λύσουν μια για πάντα την ελληνοτουρκική διαφορά. Σε περίπτωση πολεμικής σύγκρουσης είναι διατεθειμένοι να παρέμβουν άμεσα, ώστε η σύρραξη να μη διαρκέσει πάνω από δύο ημέρες και στη συνέχεια οι εμπόλεμοι να συρθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με στόχο την συνδιαχείριση, δηλαδή το μοίρασμα των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, που θα περιλαμβάνει όχι μόνο την Ελλάδα και την Τουρκία αλλά και την Κύπρο.
Η σοβαρή ιστοσελίδα της Ουάσιγκτον THE HILL έγραψε πρόσφατα:
«Για να βοηθήσει στη σταθεροποίηση της ανατολικής Μεσογείου και να αμφισβητήσει τη Ρωσία, ο Πρόεδρος Μπάιντεν θα πρέπει να μεσολαβήσει στη θαλάσσια διαμάχη μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας-Κύπρου. Οι άμεσες διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έχουν σταματήσει επ’ αόριστον, αποδυναμώνοντας το ΝΑΤΟ και τη Δύση, καθώς στρατεύματα και πόροι εκτρέπονται για να αποκρούσουν το ένα το άλλο, αντί να αποτρέψουν αντιπάλους όπως η Ρωσία.»
Το αμερικανικό σχέδιο δεν είναι πλέον καθόλου μυστικό. Οι Αμερικανοί θέλουν με ένα σμπάρο τρία τρυγόνια. Επιθυμούν, όπως το αποκαλούν, ένα «package deal» που να περιλαμβάνει την συνεκμετάλλευση ή συνδιαχείριση των υδρογονανθράκων της Κύπρου, της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Το πρόβλημα με αυτή την συνεκμετάλλευση είναι ότι η Κύπρος και η Ελλάδα θα υποχρεωθούν να μοιράσουν τον πλούτο των υδρογονανθράκων τους με μια χώρα που δεν διαθέτει υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο. Από το 1923 οι Τούρκοι πάντοτε θεωρούσαν ότι είχαν μεγάλες ακτές, αλλά δεν διέθεταν μεγάλη θάλασσα και μετά το 1982 με την UNCLOS συνειδητοποίησαν ότι η θάλασσά τους περιορίστηκε και άλλο. Έτσι άρχισαν έναν επικίνδυνο ρητορικό πόλεμο, εκτός δύο θερμών εξαιρέσεων (1987 και 1996), αλλά από το 2018 προβάλλουν πλέον παρανοϊκές απαιτήσεις, που σίγουρα θα συνεχιστούν και στο μέλλον.
Υποψιάζομαι ότι ο κύριος Χοκστάιν θα έρθει στην περιοχή μας, με ένα θριαμβευτικό ύφος, λόγω της σημαντικής μεγάλης επιτυχία του για την οριοθέτηση ΑΟΖ ανάμεσα στο Ισραήλ και το Λίβανο και θα προσπαθήσει να επιλύσει την ελληνοτουρκική διαφορά βασισμένος στην προβληματική οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου που υπογράφτηκε στις 6 Αυγούστου 2021. Ισχυρίζομαι ότι αυτή η οριοθέτηση είναι προβληματική διότι αποτελεί μια παγκόσμια πρωτοτυπία αφού το Δίκαιο της Θάλασσας δεν προβλέπει μια τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ.
Είναι χρήσιμο εδώ, για να καταλάβουμε τι θα συμβεί να δούμε τον χάρτη της συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο.
ΧΑΡΤΗΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ ΑΟΖ ΕΛΛΑΔΑΣ-ΑΙΓΥΠΤΟΥ
Αυτή η οριοθέτηση έγινε μεταξύ 26ου και 28ου Μεσημβρινού ενώ η σωστή πλήρης οριοθέτηση έπρεπε να γίνει μεταξύ 25ου και 30ου Μεσημβρινού.
Ήταν λάθος η τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο, διότι προσπαθώντας να τεμαχίσουμε την παράνομη τουρκολιβυκή συμφωνία, υποκύψαμε στην απαίτηση του Καΐρου να σταματήσουμε στο 28ο Μεσημβρινό, γιατί οι Αιγύπτιοι ήθελαν να δείξουν στους Τούρκους ότι δεν αποκλείουν την προοπτική να έχουν θαλάσσια σύνορα μαζί τους στην Μεσόγειο. . Έτσι εμφανίζεται η Κρήτη με μειωμένη επήρεια και η Ρόδος χωρίς καμία επήρεια!
Η άρνηση της Αιγύπτου να οριοθετήσουμε μεταξύ του 28ου και 30ου Μεσημβρινού θα δώσει την ευκαιρία στην Τουρκία να απαιτήσει ότι αυτή η περιοχή ανήκει στην δική της ΑΟΖ!
Σε περίπτωση που οι Αμερικανοί πετύχουν να αρχίσουν συζητήσεις με Αθήνα και Άγκυρα, θα βασιστούν στον παραπάνω χάρτη όπου η Αθήνα θα ισχυρίζεται ότι η ΑΟΖ της βρίσκεται από τον 25ο Μεσημβρινό μέχρι τον 30ο Μεσημβρινό, ενώ η Τουρκία θα ισχυριστεί ότι η ΑΟΖ της βρίσκεται από τον 25ο Μεσημβρινό μέχρι τον 34ο Μεσημβρινό (παραβιάζοντας την ΑΟΖ της Κύπρου) και ότι έχει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο.
Ο μόνος τρόπος για να ακυρώσει η Ελλάδα τα αμερικανικά σχέδια θα είναι, την ημέρα της άφιξης των κυρίων Χοκστάιν και Πάιατ στην περιοχή μας, να προβούμε σε οριοθέτηση της ΑΟΖ της με αυτή της Κύπρου βάσει της μέσης γραμμής, σύμφωνα με τις προβλέψεις της UNCLOS, που θα δίνει πλήρη επήρεια στην νήσο Στρογγύλη, με αποτέλεσμα η Τουρκία να μην έχει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο και φυσικά ούτε με την Λιβύη.
Η ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Οι συναντήσεις των δυο ενδιαφερόμενων μερών, όλα αυτά τα χρόνια, έγιναν χωρίς ποτέ να συναντηθούν! Τα δυο ενδιαφερόμενα μέρη επικοινωνούσαν έμμεσα μέσω του μεσολαβητή!
Το πρόβλημα οριοθέτησης ΑΟΖ του Ισραήλ με τον Λίβανο δεν έχει καμία απολύτως ομοιότητα ή σχέση με το δικό μας πρόβλημα με την Τουρκία, Ενδεικτικά στο πρόβλημα αυτό υπήρχαν ήδη γραμμές οριοθέτησης διαφορετικές από την κάθε πλευρά ,ενώ σε μας δεν υπάρχει κάν κήρυξη ΑΟΖ. Μία απλή ιστορική αναδρομή του προβλήματος αυτού ,τόσο του παρελθόντος όσο και του παρόντος θα το αποδείξει. Αν οι αμερικανοί επιδιώξουν να μεσολαβήσουν – Κεφάλαιο XV του Δικαίου της Θάλασσας ,επίλυση διαφορών κλπ- στην Ελληνο-τουρκική διαφορά η οποία έχει άλλης υφής περιεχόμενο πολύ ποιο περίπλοκο από το αναλυόμενο στο άρθρο , θα πρέπει να συμφωνήσουν τα δύο εμπλεκόμενα μέρη (Ελλάς -Τουρκία) στην διαμεσολάβηση αυτή , που θα πάρει μερικές δεκαετίες αν ποτέ καταλήξει σε λύση.
Μία παρατήρηση .Στο κοίτασμα Qana που περιέρχεται στον Λίβανο υπάρχει συνεκμετάλλευση του Ισραήλ στο Νότιο κομμάτι του που δέχθηκε να παίρνει αποζημίωση από την Total που θα το εκμεταλλευτεί.
Καιρός; να καταλάβουμε όλοι οι αναγνώστες των ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΩΝ -μας-ότι,
ο ”υιοθετημένος” γιος του αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου-συμμετείχε μετά το 1981 στην ελληνική αντιπροσωπεία ,όπως πλειστάκις ανέφερε- επιθυμεί διακαώς η σημερινή κυβέρνηση , η οποία δεν τον συμβουλεύεται ως ”πατέρα της ΑΟΖ” ,να υπογράψει Συμφωνία με την Τουρκία -χωρίς την ΧΑΓΗ- υποχωρώντας (με πίεση των Αμερικανών) για τα κυριαρχικά μας δικαιώματα ,που έχουμε -όπως όλα τα κράτη- από την Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, που την επικυρώσαμε το 1994.
ΦΥΣΙΚΑ ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΕΝ ΕΙΡΗΝΗ. ΟΜΩΣ ,
Από πολλούς δεν βγαίνει το ”άσπονδο” μίσος για την Δεξιά- ας είναι καλά.
Το τελευταίο το οποίο χρειαζόμαστε είναι μια τέτοια προοπτική.
Θα πρέπει αυτό να γίνει απολύτως σαφές απέναντι στους αμερικανούς.
Το ζητούμενο εδώ είναι ο τρόπος με τον οποίο θα γίνει μια τέτοια αποσαφήνιση απέναντι στους αμερικανούς χωρίς αυτό να εκληφθεί ως άρνηση στην βάση μιας αφηρημένης αντίληψης περί κυριαρχικών δικαιωμάτων. Κάτι τέτοιο θα άφηνε πιθανώτατα την χώρα μας να φαίνεται ως μέρος του προβλήματος και ίσως, κάτι το οποίο θα ήτανε οπωσδήποτε ακόμη χειρότερο, ως το πλέον αδύναμο μέρος του προβλήματος.
Θα ήταν αντθέτως κατά πολύ πειστικότερο να καταδειχθεί στους αμερικανούς, ότι μια πρόσβαση των τούρκων στον ορυκτό πλούτο της ανατολικής μεσογείου, θα αποτελούσε βαρύτατη ζημία για τα εθνικά μας συμφέροντα. Επειδή ωστό δεν έχουμε εθνικά συμφέροντα άλλα από εκείνα του νατο και κατ’ επέκταση της ε.ε. (δεν αστειεύομαι) οφείλουμε να καταδείξουμε ότι ούτε τα τελευταία δεν εξυπηρετούνται από μια τέτοια πρόσβαση των τούρκων, τουλάχιστο ενόσω αυτή η πρόσβαση δεν γίνει χωρίς προϋποθέσεις (preconditioned acces). Εδώ οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι η παρούσα τουρκική ηγεσία με τις τάσεις για ανεξαρτητοποίηση απέναντι στο νατο θα βοηθούσε πάρα πολύ σε ένα ενδεχόμενο εγχείρημά μας να πείσουμε τους αμερικανούς, ότι ο ερντογάν με μια τέτοια πρόσβαση θα γινόταν ακόμη περισσότερο ανεξάρτητος (και επομένως ανεξέλεγκτος), πιθανώτατα και επικίνδυνος για το νατο.
Ας μην υπάρχουν αυταπάτες. Εάν οι Αμερικανοί θέλουν να διευθετηθεί το θέμα their way, αυτό θα γίνει τη συμπράξη των υποτελών ελληνοφώνων κυβερνήσεων. Ούτε να τούς πείσουν ν’ αλλάξουν γνώμη δεν πρόκειται να προσπαθήσουν.
Ο καθηγητής Καρυώτης, είχε ενημερώσει ήδη από το 1983 τον Παπανδρέου για την UNCLOS 1982, κι αυτός τον παρέπεμψε σε κάποιους … “αρμόδιους” υπουργούς, που είναι αμφίβολο αν άκουσαν/κατάλαβαν καν τι τούς έλεγε.
Σήμερα, εν έτει 2022, είμαστε ένα από τα ελάχιστα παράκτια κράτη χωρίς ΑΟΖ (ανεξήγητο γιατί δεν την έχομε κηρύξει και εν συνεχεία οριοθετήσει) και το μοναδικό κράτος με χωρικά ύδατα στα 6 αντί των 12 ν.μ.
Είμαι της άποψης ότι δεν θα έπρεπε να θεωρήσουμε τους αμερικανούς δεδομένους όσον αφορά μια επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών, ειδικά με την παρούσα σύνθεση της αμερικανικής αλλά και της τουρκικής ηγεσίας.
Βέβαια είναι γεγονός ότι δεν έχουμε ανακυρήξει ΑΟΖ όπως και είναι επίσης αλήθεια ότι έχουμε περιορισμένη εθνική κυριαρχία και αυτό όχι μόνο όσον αφορά τα χωρικά ύδατα. Αλλά εδώ οφείλουμε επίσης να δούμε ότι είμαστε επίσης μια χώρα η οποία κατάφερε να εμφανίζει ανάπτυξη έπειτα από μια de facto χρεοκοπία χωρίς να αλλάξει παραγωγικό πρότυπο, εξακολουθώντας βασικά να ζούμε από τις εισαγωγές.
Δεν θεωρώ τούς Αμερικανούς δεδομένους, αλλά εμάς. Έχει διαφορά το πράγμα. Αυτό δεν γράφω; Δεν ξέρω τι και αν θελήσουν, αλλά αυτό που ξέρω είναι ότι θα γίνει αυτό που θέλουν. Αυτό έγραψα.
Η “ανάπτυξη” είναι άσχετη με το θέμα, αλλά πού βλέπεις εσύ την ανάπτυξη; Μία χώρα χωρίς παραγωγικό ιστό, η οποία αδιαφορεί (οι αθηναϊκές κυβερνήσεις της, δηλαδή) για την παραγωγή τεχνολογίας, ενώ έχει πολύ καλά μυαλά (βλέπε π.χ. ΙΤΕ τού Πανεπιστημίου Κρήτης), δεν εξάγει παρά ελάχιστα, ενώ εισάγει τα πάντα, τι ανάπτυξη μπορεί να έχει; Στα χαρτιά;
Δυστυχώς, δεν ειδοποιούμαι για απαντήσεις, ούτε μπορώ να τις δω στο https://www.anixneuseis.gr/comments/feed/ Το σύστημα χάλασε ξανά, έχω ειδοποιήσει κι ελπίζω να το φτιάξουν σύντομα.
κι εγώ είπα, ότι ακόμη και να έχουν αποφασίσει οι αμερικανοί να το λύσουν με συμβιβασμό, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να κάμουμε κάτι, χωρίς να βγούμε από αυτή την ιδιότυπη σχέση εξάρτησής μας από αυτούς.
Πάντα μπορούσαμε και μπορούμε να κάνουμε κάτι, αλλά δεν το κάμαμε ποτέ. Γι αυτό είμαστε στα σημερινά χάλια. Από την μια οι Αμερικανοί, από την άλλη οι Γερμανοί πιέζουν κι εμείς σκύβομε το κεφάλι.