Φώτης Καγγελάρης
Με αφορμή το 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Φιλοσοφική Σχολή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
ΣΗΜΕΙΩΣΗ “ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΩΝ”. Οι “Ανιχνεύσεις” δημοσιεύουν σε δύο μέρη, ένα εξαιρετικό κείμενο του ψυχοπαθολόγου Φώτη Καγγελάρη. Το πρώτο μέρος δημοσιεύεται σήμερα. Θα ακολουθήσει το δεύτερο τις επόμενες ημέρες. Τα κολαζ φωτογραφιών είναι της Ναταλίας Σταμοπούλου. Οι υπογραμμίσεις είναι της σύνταξης του ιστολογίου.
Επινόησα το υβρίδιο «‘Δημοκρατικός’ Φασισμός» (το «Δημοκρατικός» στην συγκεκριμένη περίπτωση πάντα σε εισαγωγικά) για να αποδώσω ένα ιδιάζον φαινόμενο που λαμβάνει χώρα τις τελευταίες δεκαετίες με αυξανόμενη πρόοδο στην πολιτική σκηνή του πλανήτη.
Ως ορισμό θα έδινα: την χρήση δημοκρατικών διαδικασιών (εκλογές, δημοψήφισμα, συμμετοχή σε δημόσιο διάλογο, διεύρυνση των ατομικών δικαιωμάτων…) για την επίτευξη ενός αδιόρατου ολοκληρωτικού κοινωνικού ελέγχου καλυπτόμενου ακριβώς κάτω από αυτές τις διαδικασίες.
Προς τούτο επιστρατεύονται η εικόνα, ιδιαίτερα εκείνη της τηλεόρασης και ο ασύδοτα ανήθικος πολιτικά λόγος π.χ. εκείνος που κατονομάζει «Σοσιαλισμό» το πολιτικό καθεστώς της Κίνας ή του Βιετνάμ ή αυτόν που για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας εξακολουθεί να κάνει χρήση των όρων «αριστερός»- «δεξιός» στην Ελλάδα.
Ας πάρουμε δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις της χρήσης της εικόνας, ως προς το πως αξιοποιείται ως τηλεοπτικός-πολιτικός λόγος.
(Η εικόνα είναι πάντοτε λόγος ανεξάρτητα του αν μιλά κάποιος μέσα στην εικόνα. Η εικόνα έχει τον δικό της λόγο. Η ίδια η οντική διάσταση της εικόνας οφείλεται στην καταβύθιση της στον λόγο. Η εικόνα συμπαραδηλώνει. Μια εικόνα χωρίς τον λόγο ως πλοηγό, απλά, δεν υπάρχει. Η εικόνα είναι πάντα ένα κείμενο).
Κατ’ αρχήν, την εικόνα του κ. Junker.
Όπως θα έχετε προσέξει ο κ. Junker («κύριος Junker», αναφέρεται σε όλες τις ειδήσεις και σε όλα τα πολιτικά πάνελ. Τώρα, το πως οι Έλληνες σχολιαστές άφησαν τον λαϊκίστικο ενικό και το «μεγάλε» είναι ένα ερώτημα. Ένδειξη σεβασμού; Υπόδειξη του πως οφείλουμε να τον βλέπουμε και το τι οφείλουμε σ’ αυτόν που κάνει το κάθε τι για να μας σώσει; Όψιμη επιρροή της γαλλικής επανάστασης;) είναι πάντοτε μειλίχιος, προσηνής, χαμογελαστός, ένας καλοπροαίρετος έως καλοκάγαθος κύριος, κάτι μεταξύ ηλικιωμένου πατέρα και παππού. Εκεί που νομίζαμε ότι είχαμε απαλλαγεί από τους «πατερούληδες» να σου ένας διαφορετικός «πατέρας», στοργικός, απαραίτητος τόσο που να νομίζεις ότι αν εκλείψει κινδυνεύεις με διάλυση, με τις συνέπειες της «forclusion du nom du père» (διάκλειση του ονόματος του πατρός), ήτοι την συμβιωτική σχέση με την μητέρα Merkel, ήτοι ψύχωση. Η εικόνα μάς τον παρουσιάζει ως μια ήπια, δημοκρατική (πως θα μπορούσε να μην είναι μια τέτοια εικόνα) προσωπικότητα και μας δίνει την εντύπωση ότι ξέρουμε τα πάντα γι’ αυτόν, άρα δεν μας κρύβει τίποτα, τα ξέρουμε κι εμείς όλα αφού τα μοιράζεται μαζί μας μέσω του ύφους του, του ύφους του καθημερινού στοργικού κηδεμόνα που βρέθηκε σ’ αυτή τη θέση για να μας συμβουλεύσει και να υπερασπίσει τα δικά μας συμφέροντα και δίκαια. Γι’ αυτό κι εμείς τον καλούμε τα βράδια στο σπίτι μας, την ώρα που τρώμε και βλέπουμε τηλεόραση, εκεί, κατά τις 8, ένας δικός μας άνθρωπος του οποίου η εικόνα συγκροτεί την συνείδηση της δικής μας εικόνας: ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε για να είμαστε καλά. Ο κύριος Junker μέσω της εικόνας του μας βεβαιώνει για την ενιαία εικόνα της Ελλάδας η οποία θα κινδύνευε με διαμελισμό χωρίς την δική του εικόνα η οποία εργάζεται διαρκώς για το καλό μας. Ο κύριος Junker ως καθρέφτης συγκροτεί την εικόνα του εαυτού μας, ενός πολιτικού «εγώ» όπως, ακριβώς, συμβαίνει στο «στάδιο του καθρέφτη»
Έχουμε, λοιπόν, την εντύπωση ενός οικείου προσώπου για το οποίο ξέρουμε τα πάντα. Τον έχουμε δει ακούρευτο, κουρεμένο, σκεπτικό, κυρίως χαμογελαστό, με ποτέ τον τόνο της φωνής σηκωμένο. Ένα οικείο πρόσωπο του οποίο μάθαμε την θλίψη όταν πέθαναν και οι δύο γονείς του. Αλλά, αυτός, παρόλη την θλίψη του, παρέμεινε σταθερός στην θέση του καθήκοντος (καντιανού, προτεσταντικού, τηλεοπτικού ή άλλου, δεν θα μάθουμε και δεν έχει και σημασία).
Ωστόσο, το άτομο αυτό ανήκει στον πιο σκληρό πυρήνα της πολιτικοοικονομικής πλανητικής παρέας που κανονίζει αμείλικτα τις τύχες του κόσμου, τις ζωές των ανθρώπων, το αν οι άνθρωποι θα αυτοκτονήσουν ή θα πεθάνουν στο δρόμο γιατί τα αυτοκίνητα του ΕΚΑΒ είναι ακινητοποιημένα από έλλειψη ανταλλακτικών.
Παράλληλα, ας θυμηθούμε τις υποστηρικτικές αγκαλιές και το ενθαρρυντικό χαμόγελο στους ηγέτες των φτωχών χωρών της Ευρώπης, βλέπε Παπανδρέου και Τσίπρα. Έχετε προσέξει ότι τους ηγέτες αυτούς τους κρατά από το μπράτσο όταν περπατάνε, ενώ, πριν, τον έχει συλλάβει «τυχαία» η κάμερα να τους λέει αστειάκια ή να τους δίνει κανένα χαϊδευτικό χαστουκάκι;
Παρεμπιπτόντως, όλοι οι ηγέτες του «ελεύθερου κόσμου» έχουν μια τρομερή αίσθηση επίδειξης φυσικότητας έναντι του φακού της τηλεόρασης, σαν ο φακός να μην είναι εκεί. Μιλάνε φυσικά, δεν κρύβουν τίποτα, χαιρετούν σαν και μας, είναι σαν και μας, ταυτιζόμαστε μαζί τους κι έτσι παίρνουμε τις αποφάσεις (σε βάρος μας) κι εμείς μαζί τους.
Το άλλο παράδειγμα, όσον αφορά την χρήση της εικόνας είναι ο Πρόεδρος Τrump.
(Τώρα, το γιατί το «πρόεδρος» συνοδεύει σταθερά τα πολιτικά πάνελ και συζητήσεις, κι όχι ας πούμε «ο κύριος Τrump» ή όπως λέμε «η κυρία Merkel» είναι ένα ερώτημα. Μήπως στο πάνελ της τηλεόρασης νομίζουν ότι τους παρακολουθούν αν αποδίδουν τιμές; Μήπως έχουν εντολές για κάτι τέτοιο; Μήπως έτσι περνάνε στο συλλογικό φαντασιακό ότι ο Προέδρος Trump είναι και δικός μας πρόεδρος, σαν να μην υπάρχει άλλος πρόεδρος στον πλανήτη; Εν παρόδω, έχετε προσέξει την αγωνία που μας υποβάλλουν τα δικά μας ΜΜΕ για το ποιος υποψήφιος θα πάρει το χρίσμα του κόμματος του και εν συνεχεία την αγωνία για την νύχτα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών; Μήπως είναι-και-δικές μας; Κάποιοι, βέβαια, θα προβάλλουν το αστείο επιχείρημα της εξωτερικής πολιτικής… Ας πει κάποιος μία μόνο διαφορά όσον αφορά την πολιτική προς την Ελλάδα, μεταξύ Obama και Trump).
Η ζωή του Προέδρου Τrump, λοιπόν, και της Melania, παρότι απόμακρη, παρότι κινείται σε άλλο κόσμο από τον δικό μας, ωστόσο, δείχνουν ανθρώπινοι μέσα στις αδυναμίες τους, τόσο που να μην μπορούμε να πιστέψουμε ότι είναι το ίδιο άτομο που επιθυμεί την διακοπή των κοινωνικών παροχών στις Η.Π.Α. ή τους βομβαρδισμούς στην Συρία. Σαν ένας παλιός αυστηρός γυμνασιάρχης που θέλει να διοικεί με σιδερένια πυγμή το σχολείο του-τον κόσμο (είδατε πως πέταξε τον δημοσιογράφο του CNN που αυθαδίασε, έξω από την τάξη -συγγνώμη, το Οβάλ Γραφείο ήθελα να πω), κι αν φαίνεται ανάλγητος καμιά φορά ή λέει και κανένα fake news είναι πάντοτε για το καλό των παιδιών. Κι αν κάπου-κάπου μας φαίνεται κωμικός, εξωπραγματικός μέχρι γελοίος, μην ανησυχείτε, είναι μέρος της εικόνας του κι αυτό, (το επιτελείο επικοινωνίας δεν έχει αφήσει τίποτα στη τύχη, εκτός, ίσως, από κάποιο στραβοπάτημα στη σκάλα του αεροπλάνου), δεν είναι έτσι ο άνθρωπος, απλά είναι πολύ αυθόρμητος, πηγαίος, δεν είναι υστερόβουλος, δείχνει ευθέως τα συναισθήματα του και βέβαια τις δημοκρατικές καταβολές του. Δεν εξελέγη, άλλωστε, με δημοκρατικές διαδικασίες, από το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών έως την εκλογική του νίκη; Δεν έχεις να φοβάσαι από έναν τέτοιο ανοιχτό άνθρωπο. Να δείτε, δεν αποκλείεται να επανεκλεγεί. Είναι ένας αγέρωχος (οι κακεντρεχείς θα τον χαρακτήριζαν απάνθρωπο) πλανητάρχης, λίγο στον κόσμο του, κάπως συντηρητικός και παλιομοδίτικος, αγενής ίσως, αλλά φροντίζει για τα παιδιά του, ξέρει το καλό τους. Γιατί, δηλαδή, να μην σηκώσει τείχος στο Μεξικό ή να μην βομβαρδίσει τη Συρία; Εσείς τι θα κάνατε αν ερχόταν κάποιος να καταλάβει το χωράφι σας; Δεν θα βάζατε ένα συρματόπλεγμα; Και δεν θ’ αυτοδικούσατε αν κάποιος Ζακ, απειλούσε τη ζωή ή την περιουσία σας; Και, επί τη ευκαιρία, ποιοι είναι αυτοί που φωνασκούν για την κατάργηση της οπλοφορίας στην Αμερική όταν ολόκληρη η εξωτερική πολιτική της Αμερικής βασίζεται στην οπλοκατοχή, οπλοφορία και οπλοχρησία και μάλιστα δίχως άδεια;
Σε αντίθεση με την εικόνα, (το «εικόνα» το τονίζω), του ζεύγους Obama, που αισθάνεσαι ότι θα μπορούσες να καλέσεις σπίτι σου για ένα τσάι ή οι ίδιοι αυτοί να συνέτρωγαν τυχαία μαζί σου στην ταβέρνα που είχες βγει ένα βράδυ με την παρέα σου. Βέβαια, το Γκουαντάναμο δεν έκλεισε, ο έλεγχος του κόσμου συνεχίστηκε, οι βομβαρδισμοί αμείωτοι, αλλά δεν φταίει αυτός, έκανε ότι μπορούσε. Αυτός είχε ένα όραμα, το είπε εκείνο το βράδυ της εκλογικής του νίκης, σαν τον Μ. L. King στην τεράστια συγκέντρωση στην Ουάσιγκτον λίγο πριν τον σκοτώσουν. Ο Πρόεδρος Obama συνεχιστής του ήταν σαν τον κ. Τσίπρα όταν μίλησε στη Θεσσαλονίκη και είπε με σχολικό σκονάκι «έχω ένα όραμα να μοιραστώ μαζί σας». Αμάν, κ. Γραφέα των λόγων του κ. Πρωθυπουργού… Λίγη έμπνευση, λίγη πρωτοτυπία, δεν βλάπτει. Κάτι προς το μεταμοντέρνο, να τσακώσετε και τους διανοούμενους (κάποιους). Εκτός, και εάν σκόπιμα θέλατε να παρουσιάσετε τον κ. Πρωθυπουργό ως συνεχιστή των οραμάτων των μεγάλων ανδρών της ηγέτιδας δύναμης του ελεύθερου κόσμου και εξ αυτού, παράλληλα, να μας δείχνετε τη θέση μας στον κόσμο.
Αυτά είναι δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα χρήσης της εικόνας, όχι τα μοναδικά.
Αν παρακολουθήσετε την διαδοχή των προέδρων της Γαλλίας θα δείτε ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει. Η εικόνα του κ. Sarkozy ως λαϊκού ηγέτη δεν μπόρεσε να πείσει για τις επιδιωκόμενες μεταρρυθμίσεις, για τις οποίες καιγόταν η κ. Merkel και ο κ. Junker και δίνει την σκυτάλη στον «σοσιαλιστή» κ. Hollande ο οποίος ως «σοσιαλιστής» φάνηκε πολλά υποσχόμενος, ότι δηλαδή αυτός θα μπορούσε να περάσει τις μεταρρυθμίσεις. Όπως συνέβη στα καθ’ ημάς με τον «σοσιαλιστή» κ. Παπανδρέου και αργότερα με τον «σοσιαλιστή» κ. Τσίπρα. Άργησε όμως ο κ. Hollande, και η αρχική του δημοτικότητα είχε στο μεταξύ πέσει. Η πρόσκαιρη ανάκαμψη του, μετά το Μπατακλάν, δεν ήταν αρκετή. Έτσι, δίνει κι αυτός τη σκυτάλη στην εικόνα του κ. Macron: νέος, ωραίος, αθώος, αντισυμβατικός (με την Brigitte ζουν εκτός γάμου συν η μεγάλη διαφορά ηλικίας, δεν ήταν σαν τον κ. Hollande του οποίου η συναισθηματική ζωή με την νεαρή σταρ ήταν σαν θέμα από «boulevard» ή του κ. Sarkozy που ήταν χαώδης. Με τον κ. Macron δεν υπάρχει τίποτα κρυφό, όλα συμβαίνουν μπροστά στα μάτια των Γάλλων) και ο οποίος περνά μέρος των μεταρρυθμίσεων αμέσως μετά την εκλογή του, όταν δηλαδή, η εικόνα του ήταν ακόμα πολύ ψηλά. Πράγμα, ωστόσο, που αδυνατεί να συνεχίσει επειδή, ακριβώς, η εικόνα του έχει πέσει πολύ χαμηλά. Ότι μπόρεσε το πέρασε. Σειρά έχει ο επόμενος.
Η ρήξη σε επίπεδο κοινωνίας με τα «κίτρινα γιλέκα» είναι ακριβώς το ισοδύναμο της ρήξης μεταξύ εικόνας-πραγματικότητας, της αναντιστοιχίας της αρχικής (τηλεοπτικής) εικόνας ενός πατέρα-του έθνους- ο οποίος φαίνεται ν’ αντιμετωπίζει με σεβασμό τα παιδιά του και ενός πατέρα ο οποίος επιχειρεί αυτό που δεν τόλμησαν οι προηγούμενοι πατεράδες του έθνους: την με την βία και το ψέμα εξασφάλιση της δικής του απόλαυσης αφήνοντας τα παιδιά στον δρόμο (στην κυριολεξία). Ο δρόμος είναι το μέρος που εγκατέλειψε τα παιδιά η τηλεοπτική εικόνα του πατέρα, το μέρος όπου τα παιδιά ανακαλύπτουν την πραγματικότητα. Και αντιδρούν. Η βία ήταν έκφραση θυμού γι’ αξιοπρέπεια έναντι ενός πραγματικού, αδιάφορου και αυταρχικού πατέρα που αδιαφορεί για τα βάσανα των παιδιών του και ο οποίος έχει καταλάβει την εικόνα του ιδανικού (τηλεοπτικού) πατέρα. Τα «κίτρινα γιλέκα» ζήτησαν την αποκατάσταση της -τηλεοπτικής- εικόνας του πατέρα. Πρόκειται για απόπειρα συμβολικής πατροκτονίας όχι του πατέρα γενικά αλλά, εκείνου του πατέρα που δεν συνάδει με την εικόνα. Τα επεισόδια -διάψευση που επιφέρει θυμό και θλίψη- είναι το ισοδύναμο ενός αιτήματος αποζημίωσης για την ρήξη που επήλθε μεταξύ εικόνας-πραγματικότητας και ταυτόχρονα μια απόπειρα εξάλειψης της πραγματικότητας προς αποκατάσταση της εικόνας.
Ο «‘Δημοκρατικός’ Φασισμός» βάζει τον κόσμο να ψηφίζει, καίγεται να ψηφίζει ο κόσμος, γιατί έτσι νομιμοποιείται. Αλλιώς, μένει ακάλυπτος και γυμνός. Και όταν δεν του βγαίνει το εκλογικό αποτέλεσμα, τότε με «δημοκρατικές» πάντα διαδικασίες, μεταποιεί το αποτέλεσμα, βλέπε τους οκτώ βουλευτές που ψήφισαν υπέρ του ονόματος της Π.Γ.Δ.Μ. ή βλέπε απόπειρα ποδηγέτησης του προϋπολογισμού της Ιταλίας. Η κυβέρνηση της Ιταλίας δεν είναι παρά μια εσωτερική αντίφαση του «‘Δημοκρατικού’ Φασισμού», μεταξύ του ανοιχτού φασισμού και του καλυμμένου φασισμού στυλ Le Pen και άλλων συναφών κομμάτων, τα οποία σταδιακά ανακαλύπτουν τα πλεονεκτήματα του «‘Δημοκρατικού’ Φασισμού» εγκαταλείποντας, τουλάχιστον κατ’ όψη, τον ανοιχτό φασισμό αλλά όχι, βέβαια, τον φασισμό. Να είστε σίγουροι ότι, κάποια στιγμή, θα επιχειρήσουν να αποτρέψουν και το Brexit. Ήδη οργανώνονται διαδηλώσεις κατά του Brexit.
Ο φασισμός είναι το ζητούμενο. Όλοι τον θέλουν αλλά κανείς δεν τολμά να τον υποστηρίξει ανοιχτά, τουλάχιστον μετά το 1989. Ας θυμηθούμε, όμως, ότι όποτε το πολιτικό σύστημα βρισκόταν σε δυσχερή θέση παρέδιδε την διαχείριση για ένα διάστημα σ’ ένα καθεστώς τύπου δικτατορίας όπως στην Ελλάδα, την Αργεντινή, την Βραζιλία, την Χιλή, κ.λπ.
Ωστόσο, ο κ. Junker, παραδίδοντας δημοκρατικά μαθήματα μας λέει ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για την καλοκαιρινή ώρα στην Ευρώπη θα εφαρμοστεί «γιατί δεν μπορούμε να λέμε στον κόσμο ότι θέλουμε την άποψη του και να μην την εφαρμόζουμε». Τόσο δημοκράτης!
Τα ανοιχτά ή λανθάνοντα φασιστικά κόμματα, αν έλθουν στην εξουσία θα κυβερνήσουν «δημοκρατικά». Περισσότερο δημοκρατικά και από τα δημοκρατικά. Ίσως, με περισσότερες παροχές για περισσότερη αποδοχή του ελέγχου, όπως ο Μεταξάς, στα καθ’ ημάς ίδρυσε το ΙΚΑ και ο Lula da Silva στην Βραζιλία έδινε ένα μπουκάλι γάλα το πρωί στις άπορες οικογένειες. Βέβαια, το κόστος από αυτό το μπουκάλι γάλα το έβαζε πολλαπλάσιο στην τσέπη του, δίνοντας, έτσι, ένα σοβαρό επιχείρημα για την εκλογή του νυν προέδρου ο οποίος, ειρήσθω εν παρόδω, θέλει να αποψιλώσει όλο τον Αμαζόνιο.
Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η εξουσία εν τη ασκήσει της και εν όψει της προσδοκώμενης ανάπτυξης, συμπεριλαμβάνει και παροχή ψίχουλων σε ομάδες του πληθυσμού για να μπορούν να στηρίξουν το καθεστώς αλλά και να μπορούν να καταναλώνουν για να στηρίξουν το σύστημα. Μέχρι ενός σημείου βέβαια, αλλιώς, οι περισσευούμενοι ας πεθάνουν.
Κι έτσι, ποιος θέλει φασαρίες και εντάσεις όταν ο υπήκοος, π.χ. στα καθ’ ημάς, έχει πειστεί από μόνος του για το τι πρέπει να διαπράξει σε βάρος του με δωράκι, προσωπικό, όχι συλλογικό, μια αύξηση του μισθού του κατά μισό κουλούρι και ταυτόχρονη ταύτιση με το έτοιμο πρότυπο της ιδανικής εικόνας του εαυτού του; Τί άλλο να θέλει; Καλά είναι έτσι… Ξέρει ότι ο αρχηγός του φροντίζει γι’ αυτόν, ταυτίζεται μαζί του, στη σκέψη, στο στυλ, στη μαγκιά: ο αρχηγός του προσποιείται στους άλλους ευρωπαίους ότι είναι μαζί τους, ενώ στην πραγματικότητα είναι μ’ αυτόν, τον οπαδό, ο αρχηγός του κλείνει πονηρά και αδιόρατα το μάτι. Όταν μπορέσει ο αρχηγός θα την φέρει στους Φράγκους, στους μίζερους προτεστάντες που τόλμησαν να τα βάλουν με τον Παρθενώνα ενώ τρώνε ακόμα -τα γνωστά-βελανίδια. Πάντα μας ζήλευαν και πάντα μας είχαν στο μάτι και τώρα φάνηκε αυτό. Τώρα, όμως, οπαδέ, σώπα και κάνε ότι μας λένε για να μην καταλάβουν ότι δεν είμαστε μαζί τους. Ξεγέλασε τους με περισσότερο πλεόνασμα, πλήρωσε περισσότερη εφορία.
Επί πλέον, ο «‘Δημοκρατικός’ Φασισμός» έχει σύμμαχο τον Θεό.
Αναφέρω τρία χαρακτηριστικά εδάφια από ισάριθμους στυλοβάτες της πολιτικής της Εκκλησίας:
Ο Άγιος Αυγουστίνος, στο περίφημο έργο του «Η πολιτεία του Θεού» γράφει επί λέξει: «Ο Θεός έβαλε στον κόσμο την δουλεία ως τιμωρία της αμαρτίας. Όποιος επιχειρήσει να την καταργήσει αντιστρατεύεται το θέλημα του Θεού».
Στην καθ’ ημάς Ανατολή, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, στο περί «Αποστολικών λόγων» σχολιάζει: «Ο δούλος οφείλει να είναι ευχαριστημένος με τη μοίρα του. Όταν υπακούει στον αφέντη του υπακούει στο Θεό».
Και ο Αριστοτέλης της Εκκλησίας, ο Άγιος Θωμάς ο Ακινάτης, στη γνωστή του «Summa» γράφει: «Στον κόσμο συμβαίνει όχι μόνο ό,τι ο Θεός θέλει αλλά και ότι πρόκειται να συμβεί».
Νομίζετε ότι έτσι προσεύχεται ο Πρόεδρος Τrump μετά από κάθε μακελειό κάποιου παράφρονα στου οποίου η νομοθεσία έβαλε στο χέρι όπλο, -αφού πρώτα ελέγξουν αν ήταν τρομοκράτης για να υπενθυμίζουν την ανασφάλεια που οφείλει να βρίσκεται ο πολίτης αλλά, που όμως, το κράτος μεριμνά-, ή έτσι προσέρχονται απαξάπαντες της ελληνικής πολιτικής και πολιτειακής εξουσίας στη Μητρόπολη, με κάθε ευκαιρία παγανιστικής στιγμής όπως εκείνη της Πρωτοχρονιάς; Βλέπετε, η παγανιστική στιγμή έχει βαθύτερη θέση στον ψυχισμό του ανθρώπου από την έλλογη και μετ’ αποδείξεων θρησκεία παρότι η θρησκεία καπηλεύεται τον παγανισμό. (Η Ορθοδοξία, ιδιαίτερα, στηρίζεται σ’ έναν πρωτογενή αποσαρκωμένο-πνευματοποιημένο παγανισμό, σε αντίθεση με τον εκκοσμικευμένο παγανισμό της Δυτικής Εκκλησίας. Αλλά και στις δύο περιπτώσεις κυριαρχεί το «άμπρα-κατάμπρα»).
Θα λέγαμε ότι, τα πολιτικά πράγματα δεν είναι πια άσπρα μαύρα. Είναι γκρι, μια γκρι σούπα όπου υπερτερεί το μαύρο αλλά στην επιφάνεια φαίνεται μάλλον υπόλευκη.
Δεν υπάρχει πια εμφανές Αστυνομικό κράτος, τουλάχιστον στη Δύση. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα η αστυνομία είναι, ούτως ή άλλως, υπό ηρωική αποσύνθεση, εκτός του τομέα που αφορά την λεγόμενη τρομοκρατία (βλέπε κοινές ασκήσεις με Αμερικανούς εκπαιδευτές κ.λπ.). Ωστόσο, σε όλες τις χώρες της Δύσης, το Αστυνομικό κράτος είναι στο απόγειό του, όσο ποτέ δεν ήταν και έπεται συνέχεια. Στο όνομα της ασφάλειας, υπάρχει πλήρης έλεγχος των στοιχείων του πολίτη ανά πάσα στιγμή, πλήρης περιγραφή του σημείου που βρίσκεται ανά πάσα στιγμή (ένα άτομο στην Αγγλία φωτογραφίζεται από τις κάμερες ασφαλείας περίπου 200 φορές την ημέρα), πλήρεις μονάδες καταστολής είναι έτοιμες να επέμβουν, ανά πάσα στιγμή, στην ενέργεια που θα χαρακτηριστεί ως ύποπτη τρομοκρατικής πράξης. Και οποιαδήποτε ενέργεια πια, ακόμα και μια διένεξη μεταξύ κακοποιών του κοινού ποινικού δικαίου προβάλλεται μεγεθυμένη από τα ΜΜΕ, ως ύποπτη κατ’ αρχήν τρομοκρατικού χρώματος. Δεν έχει σημασία αν δεν ήταν, μπορεί να είναι την επόμενη φορά, ζούμε σ’ εποχή τρομοκρατίας (τώρα από ποιους σε ποιους…).
Και ανά πάσα στιγμή ο δορυφορικός έλεγχος μπορεί να καταγράψει ύποπτα μηνύματα και ύποπτες λέξεις.
Βέβαια, υποτίθεται ότι ο έλεγχος δεν αφορά τον φιλήσυχο και νομοταγή πολίτη. Μα, αν όλοι είναι εν δυνάμει ύποπτοι για μια κάποια στιγμή στο μέλλον, (γιατί αυτό που ετοιμάζεται, ίσως να μην αντέχεται) ας έχουν από τώρα τον φόβο γι’ αυτό που ο «‘Δημοκρατικός’ Φασισμός» ετοιμάζει.
Το αστυνομικό κράτος παίρνει κι ένα χεράκι βοήθειας από τον στρατό όχι μόνο αν χρειαστεί (βλέπε τον στρατό που αναπτύχθηκε κατά μήκος των αμερικανικών συνόρων για να εμποδίσει την προσφυγική ροή) αλλά και για να εξοικειώνεται ο πολίτης με την παρουσία του στρατού στη πόλη, με μία μόνιμη διακριτική παρουσία (το επιχείρησε ήδη για ένα διάστημα ο Berlusconi) ο οποίος δεν θα ξενίσει κανένα αν χρειαστεί μια νύχτα, σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης να αναλάβει ενεργό ρόλο μέχρι που να αποκατασταθεί η τάξη. Μόνο που η «έκτακτη ανάγκη», λέει ο Agamben, μπορεί να είναι χωρίς τέλος.
Πάντως, βλέποντας τον στρατό στο δρόμο από τώρα, δεν θα μας ξενίσει, όπως τότε όταν ξυπνήσαμε, στις 21 Απριλίου 1967, με τη λέξη «πραξικόπημα» στα βουβά χείλη. Τώρα θα λέγεται «σχέδιο Ασφάλεια» ή κάτι προς το ποιητικότερο όπως «σχέδιο Παμμακάριστος» και θα έχει και την συναίνεση της πολιτικής εξουσίας αφού, ακριβώς, από αυτή θα έχει παρασκευαστεί. Ο κόσμος, το βράδυ θα βγει κανονικά, για ένα ποτό, για φαγητό, κάποιοι κάτι θα σχολιάσουν για τους στρατιώτες στο δρόμο που θα κρατούν μεν το όπλο στραμμένο στον κόσμο αλλά σαν τον κόσμο θα παίζουν κι αυτοί με τα κινητά τους.
Σχεδόν, δεν θ’ αλλάξει τίποτα, αυτό θα είναι απλώς η τελευταία κίνηση ενός, προ πολλού, κατεσταλμένου κόσμου.
Αυτός ο πλήρως ελεγχόμενος κόσμος, μπορεί να μην είναι για αύριο. Όμως με μία συστηματική τακτική, ανάλογη
του Hitler που προετοίμαζε τα μικρά παιδιά για τον Εθνικοσοσιαλισμό του μέλλοντος και με δέλεαρ σήμερα την προσωπική επιτυχία και τον εύκολο πλούτο, ο πλήρως ελεγχόμενος, από τον «‘Δημοκρατικό’ Φασισμό» κόσμος είναι προ των πυλών. Ένας «Gleichschaltung», όπως ακριβώς εφαρμόστηκε αμέσως το 1933.
Θα έλεγα ότι, ο κόσμος, σήμερα, διαιρείται πολιτικά στον «‘Δημοκρατικό’ Φασισμό» σημεία του οποίου παρουσίασα μόλις τώρα, στον «‘Σοσιαλιστικό’ Φασισμό» που θα δούμε αμέσως τώρα (το «Σοσιαλιστικός» πάντα σε εισαγωγικά, στην περίπτωση αυτή) και στις ιδιάζουσες περιπτώσεις της Αφρικής και της Μ. Ανατολής που θα δούμε στη συνέχεια.
Στην περίπτωση του «‘Σοσιαλιστικού’ Φασισμού» σε χώρες όπως το Βιετνάμ, Κίνα, Κούβα, (σε λίγο και η Β. Κορέα), την εξουσία ασκεί το μεταλλαγμένο Κομμουνιστικό Κόμμα χωρίς, φυσικά, κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, προς όφελος της Αγοράς. Περισσότερο αμείλικτα και καταπιεστικά από τον «‘Δημοκρατικό’ Φασισμό» ο οποίος κρατά τα προσχήματα, αν και σιγά σιγά τείνει να τα εξαφανίζει με σειρά από νόμους και προεδρικά διατάγματα των οποίων το κύριο επιχείρημα είναι η ασφάλεια των πολιτών.
Στις χώρες αυτές απαγορεύονται οι διαμαρτυρίες, κοινωνικές η εθνοτικές (βλέπε περιοχές ποταμού Ουσσούρι ή Θιβέτ), οι διαδηλώσεις, οι απεργίες, γιατί κρίνονται δήθεν αντεπαναστατικές, ενάντια στον Σοσιαλισμό, στο άγιο Κόμμα και στον Λαό. Παρότι οι διαμαρτυρίες συνάδουν, ουσιαστικά, με το πολιτικό πνεύμα του καθεστώτος -ελεύθερη αγορά- και μόνο το γεγονός ότι μπορεί να υπάρξει παραγωγή εκτός κεντρικού ελέγχου, βλέπε κατ’ όνομα Κ.Κ., είναι αρκετό για να επισύρει την κατασταλτική επέμβαση του κράτους. Οι διαμαρτυρίες, αν ακουστούν από την Δύση, όπως και οι καταστολές, όποτε συμφέρει τη Δύση, σαφώς και είναι προσποιητές, σύντομες και ανώδυνες για να τηρούνται δήθεν οι διαφοροποιήσεις, εκτός και μπορούν να τις εκμεταλλευτούν προς ίδιον όφελος. Ο Πρόεδρος Τrump, πρόσφατα, είπε δεν μπορώ να χαλάσω τις σχέσεις μας με την Σ. Αραβία για ένα διαμελισμό. Θα έλεγα στο σημείο αυτό ότι είναι πάντα προς το συμφέρον των μεγάλων δυνάμεων να υπάρχουν εστίες φωτιάς οι οποίες θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν την κατάλληλη στιγμή. Τέτοιες εστίες υπάρχουν πολλές αυτή τη στιγμή ακόμα και στην Ευρώπη, στην Γαλλία τουλάχιστον τρεις (Κορσική, Βρετάνη, Οξιτανία) και φυσικά η Ελλάδα δεν θα μπορούσε ν’ αποτελεί εξαίρεση.
Ανάμεσα στις χώρες του «‘Σοσιαλιστικού’ φασισμού» είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του κατασταλτικού μηχανισμού της Βιρμανίας, νυν Μιανμάρ, έναντι οποιασδήποτε αμφισβήτησης του καθεστώτος με ακραία περίπτωση την εθνοκάθαρση που συμβαίνει τώρα και με ακραία εκδήλωση αντίστασης, παλαιότερα, τους αυτοπυρπολισμούς των μοναχών. Αν και οι κάτοικοι ζουν με τον φόβο και μιλούν ψιθυριστά για την ηγέτιδα της νόμιμης αντιπολίτευσης, όπως εξάλλου ψιθυριστά μιλούν στην Κίνα οι κάτοικοι του Πεκίνου για τα γεγονότα της Τιεν Αν Μεν, ωστόσο, υπάρχει συναίνεση από τον πληθυσμό ο οποίος έχει πιστέψει, στην Κίνα, στο νέο όραμα του «Σοσιαλισμού» που ακούει στο όνομα προσωπικός πλούτος. Η μεγαλύτερη παγκοσμίως αγορά για Φεράρι και Λαμποργκίνι είναι σήμερα στην Κίνα. Όχι, δεν κυκλοφορούν δισεκατομμύρια Φεράρι. Τα δισεκατομμύρια των ανθρώπων που δεν έχουν, απλώς αγνοούνται, πεθαίνουν, εργάζονται στις βιομηχανίες των δυτικών πολυεθνικών.
Και λες, καλά, τζάμπα χύθηκε τόσο αίμα στο Βιετνάμ; Η «Μεγάλη Πορεία», μήπως είναι fake news; Οι βομβαρδισμοί στην Καμπότζη, μήπως έγιναν μόνο από τον Coppola; Μήπως οι λαοί δεν πρέπει ν’ αντιστέκονται γιατί θα έρθει μια μέρα που θα παρακαλούν να κατακτηθούν;
Η θέση της Αφρικής είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση. Σχεδόν, όλες οι χώρες έχουν μια ιδιόρρυθμη μεν, τυπική δε κοινοβουλευτική δημοκρατία με προεξάρχουσες την Γκάνα (της οποίας τις κοινοβουλευτικές διεργασίες θα ζήλευαν πολλές Δυτικές χώρες), την Γκαμπόν, την Μοζαμβίκη, την Νότια Αφρική, την Ρουάντα πια, με ενδιάμεσες χώρες, αναφέρω παραδειγματικά, την Κένυα, την Σενεγάλη, την Ζάμπια, το Μαλάουι, την Τανζανία, το Καμερούν, την Μπουρκίνα Φάσο. Εξαιρέσεις αποτελούν η Ναμίμπια η οποία ουσιαστικά κυβερνάται από την Γερμανία παρότι η εκτελεστική εξουσία ασκείται από τον γηγενή πληθυσμό, το Μάλι από την Γαλλία, το Κονγκό κατά το ήμισυ από επίσημη κυβέρνηση και κατά το άλλο ήμισυ από ανταρτικές δυνάμεις που εξορμούν από Ουγκάντα και Ρουάντα. Ανάλογη είναι η περίπτωση του Νίγηρα και της Νιγηρίας. Ξεχωριστή, επίσης, είναι η περίπτωση της Αγκόλα η οποία με τυπική κοινοβουλευτική δημοκρατία και αύξηση κατά 16% τον χρόνο του Α.Ε.Π. έχει το μεγαλύτερο άνοιγμα της ψαλίδας στην Αφρική μεταξύ πλουσίων και φτωχών, χωρίς διαμαρτυρίες και διεκδικήσεις: και οι πιο φτωχοί κάτοικοι όταν μιλούν για την χώρα τους μιλούν σε πρώτο πληθυντικό και λένε «είμαστε πλούσιοι, έχουμε πετρέλαιο, έχουμε διαμάντια». Ο επισκέπτης στην Αφρική, επίσης θα εντυπωσιαστεί, σε μικρότερο βαθμό, από τους ουρανοξύστες σε πόλεις σαν το Νταρ ες Σαλάαμ ή το Μαπούτο εν σχέσει με τις παρακείμενες παράγκες και την ένδεια του τοπικού πληθυσμού.
Στην Αφρική επί πλέον έχει εφαρμοστεί το δόγμα της σαλαμοποίησης: Τσαντ, Νίγηρας, Νιγηρία, Μάλι, Σενεγάλη, Καμερούν και όχι μόνο αποτελούν τυπικές περιπτώσεις σαλαμοποίησης όπου η χώρα ουσιαστικά είναι διαιρεμένη στα δύο, συνήθως βορράς-νότος. Η σαλαμοποίηση εκμεταλλεύεται μια ήδη προϋπάρχουσα κατάσταση που οφείλεται στην ανεπάρκεια της κεντρικής εξουσίας μιας χώρας να φτάσει η πολιτεία στις παρυφές της χώρας και ταυτόχρονα σ’ ένα κυβερνητικό συγκεντρωτισμό που πηγάζει από καχυποψία. Πως να φτάσει η κεντρική διακυβέρνηση στις παρυφές όταν μέχρι πρότινος η διακυβέρνηση αφορούσε μόνο μια συγκεκριμένη φυλή και όταν για να πάει κανείς από τη μια φυλή στην άλλη έπρεπε να έχει μαζί του μάσκα-διαβατήριο για ν’ αναγνωρίζεται η καταγωγή του; Περιπτώσεις τέτοιες είναι η Νότια Σενεγάλη όπου για να πάρει κάποιος μια απλή βεβαίωση θα πρέπει να πάει στο Ντακάρ, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, και πως να πάει όταν δεν υπάρχει οικονομική δυνατότητα για πτήση και άρα θα πρέπει ν’ αφήσει τις αγροτικές δουλειές του γι’ αρκετές μέρες. Άλλη ανάλογη περίπτωση είναι το Τιμπουκτού όπου και πριν την επέμβαση των Γάλλων και διαχωρισμό της χώρας σε βορρά-νότο, οι κάτοικοι έλεγαν ότι δεν έχουν καμία σχέση με το Μπαμακό, την πρωτεύουσα. Ανάλογα στο Νίγηρα όπου δεν υπάρχουν καθόλου αεροδρόμια και για διασχίσει κανείς την απόσταση στην Σαχάρα, από το Αγκαντέζ στην πρωτεύουσα Νιαμέι, υπάρχουν μόνο αρχαία λεωφορεία με συχνές βλάβες και πολλές στάσεις για προσευχή.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα σαλαμοποίησης αποτελεί το Σουδάν όπου μετά τον διαχωρισμό του σε Σουδάν και Νότιο Σουδάν, δηλαδή από τη στιγμή που οι Δυτικοί πήραν αυτό που ήθελαν, τις πηγές, έπαψε και η υστερία ότι το Σουδάν αποτελεί κίνδυνο για τη Δύση, θα θυμόσαστε τους προληπτικούς βομβαρδισμούς στο Χαρτούμ. Και, βέβαια η Σομαλία η οποία έχει διαμελιστεί στα τρία, χώρα χαώδης, μπορείς στο νότιο τμήμα να μπεις ακόμα και χωρίς διαβατήριο αλλά δεν είναι διόλου σίγουρο ότι θα βγεις αν έχεις την ατυχία να μένεις στο ξενοδοχείο που θα δεχθεί επίθεση. Σε αντίθεση με το βόρειο τμήμα αυτής της «έρημης χώρας», το οποίο είναι μεν ασφαλές αλλά δεν διαφέρει διόλου ως προς την πενία με το τμήμα του Μογκαντίσου και το ενδιάμεσο «πειρατικό».
Όσον αφορά την επιρροή των αποικιοκρατικών δυνάμεων στην Αφρική χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Τόγκο όπου στην επέτειο της ημέρας της ανεξαρτησίας του από τους Γάλλους παρελαύνει σε τιμητική θέση η «Λεγεώνα των ξένων», δηλαδή, ο μισθοφορικός στρατός που χρησιμοποιούν οι Γάλλοι για να επιβάλλουν την άποψή τους σε αυτή την χώρα και όχι μόνο.
Να σημειωθεί ότι, για τον καλύτερο έλεγχο της Αφρικής, η ήπειρος αυτή σταδιακά περνά υπό την επιρροή της Αμερικής, αρχής επισήμως γενομένης με τα ταξίδια των Αμερικανών προέδρων, Clinton, Obama, τώρα Melania, οι οποίοι, συμβολικά, κατ’ αρχήν, πατούν πόδι στην ήπειρο αυτή. Ότι, δηλαδή, συνέβη και στο Βιετνάμ μετά το Ντιεν-Μπιεν-Φου όπου η Γαλλία παρέδωσε την αποικία της στην Αμερική ή στην Ελλάδα μετά τον 2ο πόλεμο όταν η Αγγλία παρέδωσε τη χώρα που διοικούσε ανεπίσημα από την εποχή του Μαυροκορδάτου, επίσης στην Αμερική. Παρεμπιπτόντως, το χρέος ή δάνειο πείτε το, που άρχισε την εποχή του Μαυροκορδάτου δεν θα πάψει ποτέ (τώρα πάμε για το 2060) γιατί είναι ο πιο φτηνός τρόπος ελέγχου μιας χώρας.
Η Αφρική πια είναι μοιρασμένη μεταξύ Αμερικής και Κίνας. Υπάρχουν πτήσεις όπως αυτή Μπράνζαβιλ-Πουέντ Νουάρ που είναι γεμάτες μόνο από κινέζους τεχνικούς. Αυτό που ανήκει πια στο λαό της Αφρικής είναι εποχιακές θέσεις εργασίας και κανένα γήπεδο ή δρόμος που τους κάνουν δώρο οι κινέζοι για τα πετρέλαια και τα άλλα ορυκτά που απομυζούν, οι οποίοι, ειρήσθω εν παρόδω, είναι σκληρότεροι εργοδότες και από τους πλέον, κάποτε, σκληρούς Βέλγους του βασιλιά Leopold B΄.
Ωστόσο και σ’ αυτές τις χώρες, εκτός των προαναφερμένων, οι λαοί παραμένουν υπάκουοι. Κάτι με το Βουντού, κάτι με το Ισλάμ -το οποίο εκδηλώνει παντού παρουσία με μεγαλοπρεπή ή φτωχικά τζαμιά, ακόμα και στο νότο της Αφρικανικής ηπείρου- κάτι με το «έτερον» που είναι ο κακός γείτονας ή ο κακός αποικιοκράτης Ευρωπαίος, κάτι με την αμείλικτη πάταξη της εγκληματικότητας, όπου είναι δυνατόν αυτό, όπως στην Μπουρκίνα Φάσο όπου ο κλέφτης εκτελείται με συνοπτικές διαδικασίες άνευ δίκης, στο παρακείμενο χωράφι (εν παρόδω, το όνομα της χώρας σημαίνει «Η αξιοπρέπεια του ανθρώπου»), κάτι με το όνειρο της Δύσης, της μετανάστευσης και του κινητού τηλεφώνου, οι άνθρωποι αυτοί έχουν δεχθεί να ζουν με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα, με μηδέν περίθαλψη -ας είναι καλά ο μάγος-, τρομακτική παιδική θνησιμότητα, όπως επίσης τρομακτική θνησιμότητα από aids, ιδιαίτερα σε χώρες σαν το Μαλάουι ή την Μποτσουάνα. Διασχίζοντας την έρημο Καλαχάρι μέσω της «Καλαχάρι τρανς γουέι» με προορισμό την Ναμίμπια είναι αναπόφευκτο να κάνεις σύγκριση μεταξύ της καλοπέρασης των ζώων και της κακοπέρασης των ανθρώπων. Πως ν’ απορείς μετά με τα ανταρτικά κινήματα με θρησκευτικό μανδύα που αναπτύσσονται σε κάποιες από αυτές τις χώρες;
Είναι χαρακτηριστική η άποψη που εξέφρασε σε μια συζήτηση μας ο αρχηγός μιας κοινότητας στις Κομόρες, ένα από τα πιο φτωχά κράτη στον πλανήτη: «είμαστε φτωχοί αλλά έχουμε την ησυχία μας». Μ’ άλλα λόγια, πεθαίνουμε από έλλειψη πόσιμου νερού αλλά δεν μας ενοχλεί κανείς. Ω! Το όνειρο κάθε Πλανητάρχη!
Δεν ξέρουν, βέβαια, ότι θα ενοχληθούν ακόμα και για το νερό, όπως συνέβη στην Βολιβία, αν μια πολυεθνική κρίνει ότι η πηγή είναι κερδοφόρα.
Ωστόσο, πρέπει να τονιστεί ότι, και η πλέον άψογη κοινοβουλευτική εκπροσώπηση στις χώρες της Αφρικής, ουσιαστικά, είναι ένας τρόπος εκπροσώπησης μιας χώρας στο εξωτερικό. Η πραγματική εξουσία ασκείται από την επιρροή των φυλών και τους τοπικούς φύλαρχους και βασιλιάδες οι οποίοι έχουν υπό την κυριαρχία τους εκατοντάδες χιλιάδες πιστούς υπηκόους, έτοιμους ακόμα και να πολεμήσουν μεταξύ τους είτε όσον αφορά ενδοφυλετικές διενέξεις σε τοπικό επίπεδο είτε σε εθνικό επίπεδο όπως συνέβη στην Ρουάντα, στο Μπουρούντι, στη Λιβερία, στη Σιέρα Λεόνε και αλλού. Εξάλλου η χάραξη των συνόρων από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις ευνοεί τις ενδοσυγκρούσεις και την κατά συνέπεια δυνατότητα παρέμβασης όπως και την εθνικιστική χειραγώγηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι φυλές που κάποτε ήταν ενωμένες σήμερα χωρίζονται τεχνητά από επιβαλλόμενα σύνορα και τυπικά χρειάζονται διαβατήριο για να επισκεφτούν συγγενείς, κάτι ανάλογο, δηλαδή, με τα πρώην τείχη στην Ευρώπη κι αλλού. Ο χάρτης της Αφρικής μας δείχνει κάθετες γραμμές ως σύνορα που δεν προκύπτουν από καμιά έγνοια για την ιστορία και την κουλτούρα του τόπου: τα σύνορα πχ. βελγικού και γαλλικού Κονγκό χαράχτηκαν στη βάση του βεληνεκούς που έφτανε το κανόνι. Οι ενδοφυλετικές συγκρούσεις είναι, λοιπόν, στην ημερήσια διάταξη.
Ιδιαίτερα στη Λιβερία, οι ακρωτηριασμένοι είναι ένα είδος εθνικής περηφάνειας -όπως και οι λεπροί ένα είδος αποκάλυψης του θείου. Και είναι ιδιαίτερα συγκινητικοί οι άνθρωποι αυτοί, όταν ξεχνώντας το σημάδι του θεού που φέρουν πάνω τους έρχονται να σ’ αγκαλιάσουν και να δείξουν τη χαρά τους για την επίσκεψη σου.
Η επιρροή των φυλών έχει, όμως, ως συνέπεια την ιδιάζουσα περίπτωση που συναντάμε μόνο στην Αφρική, οι κοινωνίες αυτές να παραμένουν εκτός της παγκοσμιοποίησης, σαν να ασκούν ένα είδος ιδιάζουσας αντίστασης σε αυτό που τους περικυκλώνει, στον υπόλοιπο κόσμο δηλαδή, με βαριές όμως συνέπειες, ακόμα και ζωής.
Ακραίες περιπτώσεις αυτού του φαινομένου είναι κάποιες φυλές στη λεκάνη του Αμαζονίου -είναι αδύνατη ακόμα και η προσέγγιση στην όχθη σε περιοχές βόρεια της Λετίσια, κοντά στο χωριό που λέγεται Μακεδονία(!) με κατεύθυνση το Ικίτος, αλλά επίσης είναι αδύνατη η αποβίβαση από το ποταμόπλοιο στις όχθες μεταξύ Μανάους/Σανταρέμ -στην θάλασσα Άνταμαν, και στο ακραίο δυτικό άκρο της Παπούα Νέας Γουϊνέας στα σύνορα με την Ίριαν Τζάβα. Ίσως, γι’ αυτό οι Παπούα να έχουν το κουράγιο, παρότι, επίσημα, χριστιανοί, να βάζουν την εικόνα του Θεού-Κώνωπα πάνω από την εικόνα του Χριστού.
(Τις κοινωνίες αυτές θα τις παρομοίαζα με τον Σεβασμιότατο Πειραιώς, τον τελευταίο γνήσιο υπερασπιστή της-δικής του-αλήθειας με τον οποίο παρότι μας χωρίζει ιδεολογικά το χάος δεν μπορώ να μην του αναγνωρίσω το μεγαλείο της μαχόμενης, ανιδιοτελούς, φλεγόμενης και μη καιόμενης ψυχής του: ένας αυθεντικός τοποτηρητής της Παράδοσης και των αξιών που βοήθησαν την ανθρωπότητα να φτάσει στο σημείο ν’ αμφισβητήσει αυτές τις αξίες. Αυτός ο λόγος του, ο γεμάτος μίσος προς κάθε τι το έτερον, ο οποίος θυμίζει τον Πατέρα-Θεό της Παλαιάς Διαθήκης και όχι της Νέας, δεν είναι ουσιαστικά παρά ο φόβος και η αντίσταση στη διάλυση της ταυτότητας, -όπως αυτή η ταυτότητα υπήρξε επί αιώνες ο τρόπος επιβίωσης μέσα στην ιστορία-, σε τούτη την εποχή της παγκοσμιοποίησης όπου οι ταυτότητες, οι χώρες, οι λαοί συγχωνεύονται και εξαφανίζονται στο όνομα της προόδου, της κατανάλωσης. Ξεχνώντας ότι η ετερότητα είναι ο καθρέφτης της ταυτότητας. Ο Σεβασμιότατος είναι αυτός που είναι επειδή υπάρχει το έτερον το οποίο πολεμά. Υπενθυμίζω εν συντομία την χεγκελιανή διαλεκτική «Κυρίου-Δούλου» όπως και την απόδοση της θεατρικά από τον J. Genet όπου ο δικαστής παρακαλεί τον κλέφτη να παραμείνει κλέφτης ή λογοτεχνικά από τον A. France όπου ο Διάβολος αρνείται τη θέση του Θεού γιατί μετά θα κινδυνεύει από τον Θεό να την χάσει. Ο Σεβασμιότατος Πειραιώς ως ο πιο συντηρητικός εκφραστής της Παράδοσης -Παράδοση σημαίνει ζώσα, οριοθετημένη, αναλλοίωτη και περιχαρακωμένη ταυτότητα- και ταυτόχρονα ένας σαλός στους σύγχρονους καιρούς, δεν θ’ αντέξει στην λαίλαπα της εξέλιξης. Μα, είναι ο μόνος που πιστεύει και αντιστέκεται χωρίς να υπολογίζει το κόστος -γραφικός, τρελός, φασίστας, σκοταδιστής, πέστε τον όπως θέλετε- εν αντιθέσει με τον «προοδευτικό» κλήρο που προσπαθεί να προσαρμοστεί, να αρέσει, κερδίζοντας ναρκισσικές μονάδες, ακιζόμενος μπροστά στον τηλεοπτικό φακό και επιδεικνύοντας με το απαράδεκτο «ύφος χιλίων καρδιναλίων» την υπεροχή της «ταπεινότητας» του.
Εν παρόδω, γιατί αυτή η ένδοση τελευταία, αγαπητοί Άγιοι Πατέρες στην ψυχιατρική και την ψυχανάλυση; Άγιοι Πατέρες του «προοδευτικού» κλήρου, έχουμε ψυχιάτρους και ψυχαναλυτές -νέο ελληνικό υβρίδιο: ιερέας/ψυχαναλυτής- για να συμμετέχουν σε τηλεοπτικά πάνελ. Αντί να οχυρώνεστε πίσω από την Παράδοση και να επιδεικνύετε ταυτόχρονα τους ακαδημαϊκούς τίτλους σας ως παράσημα στο στήθος της «ταπεινότητας» σας, δίπλα στο Σταυρό και την εικόνα της Παναγίας ή να εντάσσετε τον λόγο άλλων όπως εκείνον της ψυχανάλυσης στον δικό σας λόγο -καλά ψυχίατρος, αλλά και ψυχαναλυτής; Πως γίνεται να συμβιβάζεται ο άθεος επινοητής της ψυχανάλυσης και η ερμηνεία του για το θρησκευτικό συναίσθημα με τον χριστιανικό λόγο; Μήπως, έχει δίκιο ο Lacan που λέει ότι η θρησκεία θα επιβιώσει γιατί νοηματοδοτεί, δηλαδή, οικειοποιείται τα πάντα; -δεν θα ήταν καλύτερα να προτείνετε ένα σύγχρονο δικό σας λόγο; Μήπως, στοχεύετε στην λεγόμενη υπαρξιακή-οντολογική-οντική αγωνία του ανθρώπου και νομίζετε ότι δίπλα στην ψυχανάλυση μόνο ο εκκλησιαστικός λόγος έχει κάτι να πει επ’ αυτού; Και στην περίπτωση αυτή μήπως είναι καλύτερα να στραφείτε και να εντάξετε την Daseinanalyse δίπλα στα Πατερικά κείμενα; Τον Binswanger και τον Boss, ίσως τον Kierkegaard και τον Marcel, δίπλα στον Άγιο Αυγουστίνο και τον Άγιο Κυπριανό; Αλλιώς, πως συμβιβάζονται τα ασυμβίβαστα- οι παύλειες επιστολές και ιδιαίτερα η Α’ προς Κορινθίους 7.1, 7.8, με τις επιστολές στον Fliess-; Γιατί δεν μας προτείνετε τον δικό σας σύγχρονο λόγο; Έχετε να μας πείτε κάτι για τον Ισαάκ τον Σύρο και την σύγχρονη εποχή; Προσαρμογή δεν σημαίνει ν’ αφήσετε τη θέση του εξορκιστή (βλέπετε ότι και το Βατικανό ακόμα διατηρεί τη θέση του επίσημου εξορκιστή) για τη θέση του ψυχαναλυτή. Προσαρμογή σημαίνει, στην ερώτηση για το πως κρίνετε τους διαφορετικούς σεξουαλικούς προσανατολισμούς ν’ απαντήσετε στοχαστικά -όπως κάποιος άλλος-: «Και ποιος είμαι εγώ που θα κρίνω;».
Αν, όπως λέτε, η νεοελληνική ταυτότητα είναι συνυφασμένη με την Εκκλησία, οφείλετε κατ’ αρχήν να απαντήσετε σε αυτό: Που βρισκόμαστε σήμερα; Γιατί δεν οργανώνετε ένα συνέδριο με θεματική «Ελληνική Ταυτότητα, Ορθοδοξία, Παγκοσμιοποίηση»; Μήπως, Άγιοι Πατέρες νομίζετε ότι μιλάτε τη γλώσσα του εκσυγχρονισμού, ενώ, άθελά σας, μιλάτε τη γλώσσα της παγκοσμιοποίησης; Μήπως, νομίζετε ότι ο εκκλησιαστικός λόγος θα εντάξει προς όφελος του τον ψυχαναλυτικό λόγο στη φαρέτρα του; Μήπως, είδατε ότι η ψυχανάλυση μπορεί να προσφέρει στην κατανόηση και ανακούφιση του συμπτώματος και της ζωής και είπατε να βρούμε τρόπο να την εντάξουμε στο δικό μας λόγο; Προσοχή, η χοάνη της παγκοσμιοποίησης καταπίνει, «ανεπαισθήτως», ολόκληρους λαούς.
Ο Σεβασμιότατος Πειραιώς είναι το τελευταίο πέτρινο δάσος του οποίου θα εξαχνώνεται σταδιακά η φιγούρα με την έλευση του χρόνου. Ας τον ακούμε, ακόμα κι αν δεν τον λαμβάνουμε υπ’ όψη μας, έστω όπως ακούμε ένα παραληρηματικό λόγο. Είναι η περήφανη αγωνία μιας εποχής και ενός λόγου που τελειώνει χωρίς να συμβιβάζεται, χωρίς να παραδίνεται. Εξάλλου, ο λόγος του πατέρα οφείλει να οριοθετεί, τα παιδιά οφείλουν να τον υπερβαίνουν. Μας υπενθυμίζει τη θέση που οφείλουμε να μην βρισκόμαστε, την θέση του. Η Παράδοση, ωστόσο, παρότι μπορεί να είναι ένα απολιθωμένο αγκωνάρι του παρελθόντος μπορεί να είναι ζώσα και πάλλουσα. Με μια ευρεία έννοια της Παράδοσης είναι, άραγε, ξεπερασμένος ο Bach, είναι, άραγε, ξεπερασμένο το «Ω, γλυκύ μου έαρ», το «αγάπη δε ουκ έχον…» η αρχιτεκτονική της Αγίας Σοφίας ή ο Caravaggio;