Του ΝΙΚΟΥ ΚΑΤΣΟΥΡΙΔΗ. Σίγουρα στο μυαλό ορισμένων εδώ στην Κύπρο εγείρεται το ερώτημα κατά πόσον θα μπορούσε στο όνομα και για χάριν του ΝΑΤΟ να λυθεί το Κυπριακό. Όμως στην Κύπρο υπάρχουν ορισμένοι οι οποίοι κατά καιρούς τολμούν αυτή τη διασύνδεση. Σκέφτονται ότι κάτι τέτοιο θα ήταν κατορθωτό.
Αρθρογραφούν μάλιστα κατά καιρούς με τη λογική ότι κάτι τέτοιο, η λύση δηλαδή, θα επιτυγχάνετο πολύ πριν το 1974 αν ο Μακάριος είχε επιλέξει την ένταξή μας στο ΝΑΤΟ. Επί του σημείου αυτού έχω γράψει αρκετές φορές. Τόσον για την περίοδο πριν το 1974 όσον και μετά το 1974. Με παραδείγματα και στοιχεία έχω καταδείξει ότι κάτι τέτοιο δεν ήταν ρεαλιστικό. Και ότι λύση στα πλαίσια του ΝΑΤΟ στο παρελθόν θα οδηγούσε σε υλοποίηση ακριβώς των σχεδίων του ΝΑΤΟ, που ήταν όλα διχοτομικά. Και τίθεται το ερώτημα αν σήμερα, μέσω ΝΑΤΟ, θα μπορούσε να επιτευχθεί μια λειτουργική, βιώσιμη, ασφαλής λύση, η οποία θα οδηγούσε σ’ ένα φυσιολογικό κράτος.
Άρα ένα κράτος ενωμένο, εδαφικά ακέραιο, κυρίαρχο, με μια και μόνο ιθαγένεια, χωρίς ξένους στρατούς, ειδικά τουρκικό και τουρκική βάση. Χωρίς εγγυητές και προστάτες. Ένα Κράτος με πλήρη δικαιώματα και έναν Λαό επίσης με πλήρη δικαιώματα.
Ας το εξετάσουμε. Και ας εξετάσουμε και τι θα συνεπαγόταν για τις σχέσεις της Κύπρου και άλλων κρατών και για την οικονομία μας κάτι τέτοιο. Το πρώτο ερώτημα είναι. Θα ήταν διατεθειμένο λοιπόν το ΝΑΤΟ να επιβάλει μια λύση όπως πιο πάνω περιέγραψα, με αντάλλαγμα την ένταξη της Ενωμένης Κυπριακής Δημοκρατίας σ’ αυτό; Κάτι τέτοιο θα σήμαινε επιλογή των κυπριακών θέσεων έναντι των τουρκικών. Άρα ΝΑΤΟ και ΗΠΑ θα ριψοκινδύνευαν να χάσουν από τους Κόλπους τους την Τουρκία. Τι λένε επ’ αυτού τα δεδομένα όμως. Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν μπορούν σ’ αυτό τουλάχιστον το στάδιο να ριψοκινδυνέψουν χάριν της Κύπρου ή και της Ελλάδας να απωλέσουν την Τουρκία. Δε θα είναι καθόλου εύκολο για ΝΑΤΟ και ΗΠΑ αν η Τουρκία εξελιχθεί σε ένα νέο Ιράν. Και μην ξεχνάτε ότι και στην περίπτωση του Ιράν, ουδείς ανέμενε ή υπολόγιζε να γίνει η ανατροπή αλλά έγινε. Όσους πόντους και να κερδίσει το ΝΑΤΟ εντάσσοντας στις γραμμές του χώρες όπως το Μαυροβούνιο και τα Σκόπια, δεν συγκρίνονται με ενδεχόμενη απώλεια της Τουρκίας.
Συνεπώς, από τη στιγμή που δεν μπορούν να ικανοποιήσουν την Τουρκία σε σειρά από άλλα ζητήματα, π.χ. Συρία, θα τη δελεάσουν σε εκείνα που από καιρό θεωρούν ότι δεν κινδυνεύουν με απώλειες. Και αυτά είναι οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό. Και ορθά εκτιμούν έτσι, γιατί ό,τι και να μας κάνουν, εμείς εκεί. Άρα στο Κυπριακό ούτε άλλαξε, ούτε αναμένεται να αλλάξει η κύρια στόχευση ΝΑΤΟ και ΗΠΑ. Και κύρια στόχευση τους μέχρι στιγμής τουλάχιστον είναι «λύση» του Κυπριακού κατά τρόπο που να… περνά έστω με κόπο από τα δημοψηφίσματα και να ικανοποιεί από την άλλη το αίσθημα ασφάλειας και περηφάνιας όχι των Κυπρίων, αλλά της Τουρκίας. Η βασική αντίληψη τους περί «λύσης» είναι εκεί από το 1962. Έκτοτε πήρε διαφορές μόνο αλλά επί της ουσίας παραμένει η ίδια. Μια διπλοκατοικία με κοινή στέγη και αυλή καθιστικό και όλα τα άλλα χώρια. Και ακτοφύλακας η Τουρκία.
Το δεύτερο ερώτημα είναι κατά πόσο μια τέτοια εξέλιξη θα επέφερε ένα ευρύτερο όφελος για την ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία. Στο διπλωματικό, πολιτικό και οικονομικό πεδίο. Ας το εξετάσουμε και αυτό. Μια ενδεχόμενη ένταξη στο ΝΑΤΟ θα μας φέρει σε ευθεία αντιπαράθεση με όλα εκείνα τα κράτη, και είναι αρκετά, τα οποία το μεν ΝΑΤΟ θεωρεί αντιπάλους και τα ίδια τα κράτη αυτά θεωρούν το ΝΑΤΟ ως κίνδυνο για την ύπαρξη τους.
Ορισμένα από αυτά τα κράτη μπορεί για πολλούς εδώ στην Κύπρο να θεωρούνται αμελητέα, όπως π.χ. η Κίνα και το Ιράν. Έστω και αν το Ιράν διαδραματίζει σημαίνοντα, αν όχι καθοριστικό ρόλο στον Ισλαμικό κόσμο, χωρίς να σημαίνει αυτή η αναφορά τοποθέτηση για το εσωτερικό καθεστώς του Ιράν.
Και θα μου πει κάποιος: και τι μας αφορά και ενδιαφέρει εμάς ο Ισλαμικός κόσμος;
α. Από τους Κόλπους του, σε κρατικό επίπεδο, είναι που προέρχεται ο βασικός κίνδυνος αναγνώρισης του ψευδοκράτους, β. Αν όντως έχουν δίκαιο οι νατοϊκοί «σύμμαχοι» ότι απ’ εκεί εκπηγάζει η τρομοκρατία τότε ανοίγουμε νέα μέτωπα για την Κύπρο.
Βέβαια το ουσιαστικότερο είναι ότι το πρώτο και κύριο κράτος που θεωρεί ότι απειλείται από το ΝΑΤΟ και το κράτος εκείνο το οποίο το ΝΑΤΟ θεωρεί εχθρό υπ’ αριθμόν ένα είναι η Ρωσία. Άρα σε περίπτωση ένταξής μας στο ΝΑΤΟ, οι σχέσεις με τη Ρωσική Ομοσπονδία κλυδωνίζονται. Σχέσεις οι οποίες ήδη δοκιμάζονται από τη μέρα του κουρέματος, τα μέτρα που λαμβάνονται κατά των Ρώσων επενδυτών στην Κύπρο, δικαιολογημένα ή όχι, τη βελτίωση των σχέσεων Τουρκίας – Ρωσίας κ.ο.κ. Μια πλέον απ’ ευθείας αντιπαράθεση λόγω ΝΑΤΟ θα έχει σοβαρότατες διπλωματικές και πολιτικές επιπτώσεις στην Κυπριακή Δημοκρατία. Και για όσους θα πουν «έγνοια που μας έπιασε για τη Ρωσία, εμείς ανήκουμε στη Δύση» να προσθέσω ότι θα έχουμε και σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις. Και επειδή κάποιος μπορεί να πει ότι θα αναπληρωθεί το οικονομικό κενό από Δυσμάς, να πω ότι μέχρι τώρα δεν έχει συμβεί.
Φυσικά σε περίπτωση ένταξης στο ΝΑΤΟ θα υπάρξουν αναταράξεις και σε πολλά άλλα επίπεδα στις σχέσεις μας και με αρκετά άλλα κράτη. Θα δεχτώ για χάριν συζήτησης ότι στο βωμό μιας ορθής λύσης του Κυπριακού όλα αξίζει να τα συζητήσουμε. Μα αν το ΝΑΤΟ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ επιθυμούσαν πραγματικά μια τέτοια λύση, θα την είχαμε μέχρι σήμερα ή θα την φέρουν αύριο – μεθαύριο και στην περίπτωση που το επιτύχουν ο κυπριακός Λαός ανεξάρτητα από την προσωπική μου άποψη, μάλλον θα συγκλίνει σε ένταξη σε όλους τους Δυτικούς συνασπισμούς.
Αν η απάντηση είναι ότι η Δύση δεν μπορεί να επιβάλει την ορθή, την λογική λύση στην Τουρκία, τότε προς τι η ένταξη στο ΝΑΤΟ; Το τρίτο ερώτημα είναι κατά πόσον στα πλαίσια του ΝΑΤΟ διασφαλιζόμαστε από τις ορέξεις της Τουρκίας. Την απάντηση την έχουμε δεκαετίες τώρα στην πράξη. Όσο εξασφαλίστηκε στις επτά περίπου δεκαετίες ζωής του ΝΑΤΟ η Ελλάδα. Και ας μην μου πει κάποιος ότι αν δεν ήταν στο ΝΑΤΟ θα την κτυπούσε η Τουρκία, γιατί κάθε φορά που έφθαναν σ’ αυτό το σημείο, ο πόλεμος αποφεύγετο με υποχώρηση ή παραχωρήσεις ή και τα δύο από την Ελλάδα. Τραγικό τεράστιο παράδειγμα εμείς. Η Κύπρος. Η Τουρκία στο ΝΑΤΟ κατέχει εξέχουσα θέση. Όπως είχε πει από το βήμα της Βουλής ο πρώην Πρόεδρος Τάσος Παπαδόπουλος, στο ΝΑΤΟ η Τουρκία είναι συνταγματάρχης και εμείς θα είμαστε φαντάροι. Υπάρχουν και άλλα επιχειρήματα για το θέμα αλλά για την ώρα μένω εδώ.
*Δημοσιεύθηκε στο Φιλελεύθερο.
“από τη στιγμή που δεν μπορούν να ικανοποιήσουν την Τουρκία σε σειρά από άλλα ζητήματα, π.χ. Συρία”
Γιατί δεν μπορούν να την ικανοποιήσουν στη Συρία; Σαφέστατα μπορούν. Απλώς για κάποιο λόγο δεν θέλουν.
“κύρια στόχευση τους μέχρι στιγμής τουλάχιστον είναι «λύση» του Κυπριακού κατά τρόπο που να… περνά έστω με κόπο από τα δημοψηφίσματα”
Θα πω τη δικιά μου άποψη.
A) Να δόσει η Τουρκία κάθε διευκόλυνση για την εύρεση όσων αγνοουμένων παραμένουν ακόμα αγνοούμενοι (που υπάρχουν τάφοι κ.τ.λ.).
Β) Να κάνει το ίδιο η ελληνοκυπριακή πλευρά για τους 600 περίπου αγνοουμένους της τουρκοκυπριακής πλευράς.
Γ) Η ελληνοκυπριακή πλευρά να ζητήσει συγνώμη για τους νεκρούς Τουρκοκύπριους των χωριών Τόχνη, Αλόα, Σανταλάρη, Μαράθα κ.α.
Δ) Η τουρκική πλευρά να κάνει το ίδιο για όσους άμαχους Ελληνοκύπριους σκοτώθηκαν στα γεγονότα του 1974.
Ε) Επειδή περισσότεροι Ελληνοκύπριοι εγκατέλειψαν τον Βορρά από όσους Τουρκοκύπριους εγκατέλειψαν τον Νότο, να δόσει η Τουρκία αποζημιώσεις σε όσους Ελληνοκύπριους πρόσφυγες δεν πήραν τουρκοκυπριακή περιουσία στον Νότο.
ΣΤ) Να ανοικοδομήσει η Τουρκία το Βαρώσι με τη βοήθεια του ΟΗΕ και είτε να επιτρέψει στους κατοίκους του να επιστρέψουν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση (οι οποίοι σαφώς θα πάρουν διαβατήρια και ταυτότητες της Τ.Δ.Β.Κ. είτε διπλή υπηκοότητα) είτε να αποδόσει η Τουρκία το Βαρώσι σε ελληνοκυπριακή διοίκηση υπό τον όρο της αναγνώρισης της ΤΔΒΚ από την ελληνοκυπριακή πλευρά.
Ζ) Να αναγνωριστούν ως εθνική μειονότητα στην Τ.Δ.Β.Κ. οι Ελληνοκύπριοι που παραμένουν στην Καρπασία και να γίνουν σεβαστά τα δικαιώματα τους, όπως και οι Μαρωνίτες που βρίσκονται ή θέλουν να επανεγκατασταθούν στον Κορμακίτη και στην Καρπάσια, υπό τον όρο ότι θα βγάλουν διαβατήρια και ταυτότητες της Τ.Δ.Β.Κ..
Η) Αν η ελληνοκυπριακή πλευρά αναγνωρίσει την ΤΔΒΚ, να αναγνωρίσει η Τουρκία με τη σειρά της το ελληνοκυπριακό κράτος και να ανοίξει τα λιμάνια και τον εναέριο χώρο της για τα πλοία και τα αεροπλάνα των Ελληνοκυπρίων.
Θ) Να ανοικοδομήσει η Τουρκία τους ναούς των Μαρωνιτών στη βόρεια πλευρά του νησιού, το μοναστήρι του Αγίου Μακαρίου ή Σουρπ Μαγκάρ (γνωστό και ως Αρμενομονάστηρο ή Μαγκαραβάνκ) που βρίσκεται κοντά στη Χαλεύκα (Alevkaya), καθώς και το 20% των ελληνορθόδοξων εκκλησιών και μοναστηριών, και να τα αποδώσει σε λατρευτική χρήση.
Ι) Να δοθούν στους Τουρκοκύπριους το 20% του κέρδους από το φυσικό αέριο/πετρέλαια.
Και τέλος, αν γίνουν όλα τα παραπάνω, θα πρότεινα να δημιουργηθεί στην νεκρή ζώνη κοινός χώρος/μνημείο, όπου θα γίνεται μία φορά τον χρόνο κοινό μνημόσυνο ή κάποια τελετή (πολιτικό μνημόσυνο) για τους νεκρούς και των 2 πλευρών.