Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου [email protected] www.kalkis.eu
Είναι το αίνιγμα που απασχολεί Γάλλους πολιτικούς και κοινωνιολόγους από την εμφάνισή του ενάντια στην άνοδο των τιμών των καυσίμων, το οποίο προγραμμάτισε διαδικτυακά και οδήγησε σε πάνω από 2.000 καταλήψεις δρόμων στο σύνολο της Γαλλίας το Σάββατο, 17 Νοεμβρίου, με κύριο σύνθημα : «Macron, demission- Μακρόν παραιτήσου» ; «Ton gasoil nous fout à poil-Τα καύσιμά σου μας απογυμνώνουν», με μια νεκρή και δεκάδες τραυματίες.
Ποιος θα στοιχημάτιζε, πριν από μερικούς μήνες ή πριν 2 χρόνια, για την διοργάνωση μιας μεγάλης παν-γαλλικής κινητοποίησης ενάντια στην άνοδο των τιμών των καυσίμων ή ακόμα και για το διαθέσιμο εισόδημα των Γάλλων ; Το κίνημα αυτό είναι εξίσου απροσδόκητο, καθώς και απροσδιόριστο. Ένα σύνολο διαφόρων αυθόρμητων θυμωμένων πολιτών σε απευθείας διαδικτυακή σύνδεση, μέσα από ένα ψήφισμα διαμαρτυρίας, ένα βίντεο μιας κυρίας που το είδαν 5.000.000 άνθρωποι, μια σχετική σελίδα στο facebook ….
Το εν λόγω κίνημα δεν έχει έναν ηγέτη επί του παρόντος, αλλά πολλά πρόσωπα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Προβάλει διεκδικήσεις με μεταβλητή γεωμετρία, οι οποίες αφορούν όχι μόνο την τιμή των καυσίμων, αλλά και τα διόδια (σήκωσαν μπάρες διοδίων λέγοντας στους οδηγούς, «περάστε ελεύθερα, πληρώνει ο Μακρόν»), τους τεχνικούς ελέγχους των αυτοκινήτων και όλα τα πρόσφατα μέτρα που είναι δυσμενή για τους οδηγούς (με ανώτατη ταχύτητα 80 χιλ./ώρα στο επαρχιακό οδικό δίκτυο), μερικές φορές ακόμη και την γενικευμένη κοινωνική εισφορά αλληλεγγύης (CSG), τις συντάξεις και την εκπαίδευση, την παρακμή των αγροτικών και περιαστικών περιοχών προς όφελος των αστικών περιοχών.
Το 69 % των Γάλλων διάκεινται ευμενώς στο κίνημα τα «κίτρινα γιλέκα», σύμφωνα με μια έρευνα της εταιρείας Ifop-Fiducial για το CNews και το Sud Radio που δημοσιεύθηκε χθες, σύμφωνα με την δημοσιογράφο SOPHIE AMSILI, στην ηλεκτρονική έκδοση Les echos, στις 16/11/2018.
Ας δούμε επεξηγηματικά 5 θέματα της εν λόγω κινητοποίησης.
1 – Ποιοι ήταν στα μπλόκα το Σάββατο;
Η διαμαρτυρία ξεκίνησε από τα κοινωνικά δίκτυα. Και κυρίως μέσω μιας σελίδας Facebook που συσπειρώνει γάλλους έτοιμους να συμμετάσχουν στα «εθνικά μπλόκα κατά της αύξησης της τιμής των καυσίμων» και μιας γραπτής διαμαρτυρίας (συγκέντρωσε περισσότερες από 850.000 υπογραφές μέχρι την Παρασκευή το μεσημέρι) που ξεκίνησε από την Priscillia Ludosky, μια κάτοικο του Savigny-le- Marne), 32 χρονών. «Δεν σκέφτονται τους ανθρώπους που βρίσκονται στην περιφέρεια, στην επαρχία, στις αγροτικές περιοχές […]. Τους λένε να μετακινούνται εναλλακτικά, αλλά η πραγματικότητα δεν είναι απλή. Δεν έχουν άλλη επιλογή από το να πληρώσουν», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP), σύμφωνα με την Anne-Charlotte Dusseaulx στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Le journal de dimanche στις 16-11-2018. Έτσι, πολλές τοπικές ομάδες των ολιγάριθμων ατόμων οργανώθηκαν στο Διαδίκτυο και συμμετείχαν σε αυτήν την κινητοποίηση για να δείξουν τη δυσαρέσκειά τους.
Εκτοτε, η αντίθεση στην αύξηση των τιμών των καυσίμων, η πρώτη των διεκδικήσεων για τα «κίτρινα γιλέκα» διευρύνθηκε σε μια ευρύτερη αμφισβήτηση της κυβερνητικής πολιτικής, και κυρίως για τον φόρο του διοξειδίου του άνθρακα που επιβαρύνει ιδιαίτερα τα καύσιμα, που κατατρώγει την αγοραστική δύναμη και που προβλέπεται να αυξηθεί και πάλι την 1η Ιανουαρίου 2019.
2 – Και από την πλευρά των πολιτικών κομμάτων;
Τα γνωστά κόμματα θα μπορούσαν να μπουν στον πειρασμό να καπελώσουν το ψηφιακό κίνημα, αλλά δεν επιθυμούν να εκδηλωθούν στο πλευρό των ακραίων. Πράγματι, ο Nicolas Dupont-Aignan του ακροδεξιού κόμματος Η Γαλλία όρθια και ο Εθνικός Συναγερμός της Marine Le Pen ήταν οι πρώτοι που έδειξαν τη συμπάθειά τους για την κίνηση των “κίτρινων γιλέκων”.
«Δεν μπορώ να φανταστώ το συνδικάτο μου CGT να διαδηλώνει δίπλα στο Εθνικό Μέτωπο», συνόψισε ο κομμουνιστής ηγέτης του Philippe Martinez την Παρασκευή στο ραδιόφωνο France Inter. Πολλοί καταγγέλλουν την εκμετάλλευση των κινητοποιήσεων από τα πολιτικά κόμματα. «Κάποιοι χρησιμοποιούν αυτήν την ένταση για να υποστηρίξουν ομιλίες μίσους», δήλωσε στην εφημερίδα Le journal de dimanche ο βουλευτής της «Γαλλίας Εμπρός» της περιοχής Isere Olivier Veran, ο οποίος καλεί τους Γάλλους να είναι προσεκτικοί σχετικά με τις διεκδικήσεις των «κίτρινων γιλέκων».
Στη δεξιά πτέρυγα, ο Laurent Wauquiez (οι Ρεπουμπλικάνοι), υποστηρίζει το κίνημα και προβλεπόταν να διαδηλώσει στην περιοχή Haute-Loire. Στην αριστερά, οι απόψεις αποκλίνουν. Ο Jean-Luc Mélenchon (Ανυπότακτη Γαλλία) επιθυμεί την «επιτυχία» του κινήματος, αλλά δεν θα συμμετάσχει, σε αντίθεση με ορισμένους συναδέλφους του. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) «θα είναι δίπλα στους διαδηλωτές για να υπερασπιστεί την αγοραστική τους δύναμη». Οι οικολόγοι λένε ότι ακούνε «έναν θυμό τροφοδοτούμενο από ένα νόμιμο αίσθημα αδικίας», αλλά «δεν καλούν σε συμμετοχή στην ημέρα των μπλόκων».
Σύμφωνα όμως με το ρεπορτάζ της Lucie Soullier στον ηλεκτρονικό Le Monde στις 17-11-2018, στο «Bar-le-Duc, μελανσονικοί, λεπενιστές και μοναρχικοί φορούν όλοι ένα κίτρινο γιλέκο». Να γιατί δεν πρέπει να μας παραξενεύει πλέον η συμμαχία των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
3 – Η έκταση των κινητοποιήσεων ;
Εδώ είναι όπου τα πράγματα περιπλέκονται. Οι διοργανωτές ανέμεναν 1.500 μπλόκα σε ολόκληρη την γαλλική επικράτεια, αν πιστέψουμε τον ιστότοπό τους https://www.blocage17novembre.com/. Από αυτά μόνο 100 είχαν δηλωθεί στις κατά τόπους νομαρχίες, όπως απαιτεί ο γαλλικός νόμος. Σήμερα όμως ο γαλλικός τύπος μεταδίδει ότι διοργανώθηκαν, δίκην ψηφιακής παρέας, πάνω από 2.000 καταλήψεις δρόμων (240.000 συνολικά συμμετεχόντων κατά το υπουργείο Εσωτερικών). Όμως, η ελλείψει εθνικού συντονισμού των «κίτρινων γιλέκων», καθιστά δύσκολο να εκτιμηθεί η έκταση των κινητοποιήσεων.
Τρεις ήταν οι κύριες μορφές κινητοποίησης :
@ Μια «επιχείρηση σαλιγκαριού στους δρόμους μεγάλης ταχύτητας», δηλαδή οι διαδηλωτές μπαίνουν 
μπροστά με τα οχήματά τους, πηγαίνουν πολύ αργά κι έτσι καθυστερούν την κυκλοφορία των οχημάτων που έρχονται από πίσω.
@ Αποκλεισμός διοδίων αυτοκινητοδρόμων ή εισόδου μεγάλης πόλης, σήκωμα της μπάρας των διοδίων.
@ Μια διαδήλωση σε μια δεδομένη σταθερή θέση, χωρίς να εμποδίζεται ή να προτίθεται να επιβραδύνει την κυκλοφορία.
Στα κοινωνικά δίκτυα, ορισμένοι κάλεσαν επίσης τους διαδηλωτές να εμποδίσουν την πρόσβαση στα σούπερ μάρκετ και τα βενζινάδικα όλο το σαββατοκύριακο ή να διαδηλώσουν το Σάββατο μπροστά στα κτήρια της εξουσίας. Στο Παρίσι, αν και η κινητοποίηση σχεδιάστηκε αρχικά στον περιφερειακό δρόμο της πόλης, στο Porte de Bercy, τίθεται πλέον θέμα «να φτάσουν μέχρι το προεδρικό μέγαρο Elysée» (κάτι που δεν έγινε τελικά). Παρακολουθώ τώρα στο ειδησεογραφικό κανάλι France 24, μια ολιγάριθμη συγκέντρωση στην Place de la Concorde η οποία διαλύθηκε ησύχως.
4 – Γιατί ένα «κίτρινο γιλέκο»;
O γαλλικός κώδικας οδικής κυκλοφορίας επιβάλει στους οδηγούς αυτοκινήτου να έχουν στο πορτμπαγκάζ τους, μαζί με το τρίγωνο κι ένα φωσφορίζον κίτρινο γιλέκο για να το φορούν για λόγους ασφαλείας, σε περίπτωση που σταματούν επί των οδικών αξόνων εξαιτίας βλάβης, ατυχήματος, κλπ. . Οι διοργανωτές φορούν λοιπόν αυτό το γιλέκο για να αναγνωρίζονται μεταξύ τους και να δείχνουν μια ομοιομορφία.
5 – Τι ρισκάρουν οι διαδηλωτές των «κίτρινων γιλέκων» ;
«Μπορούμε να διαδηλώσουμε», αλλά η «παρακώλυση μιας χώρας» είναι «μη αποδεκτή», δήλωσε ο πρωθυπουργός Edouard Philippe την Παρασκευή στο περιθώριο ενός ταξιδιού στην περιοχή Essonne, αφιερωμένη ακριβώς στα συνοδευτικά μέτρα ελάφρυνσης των νοικοκυριών που έλαβε η κυβέρνηση εξαιτίας της ανόδου των τιμών των καυσίμων. Αλλά συγκεκριμένα, ποιον κίνδυνο διατρέχουν τα «κίτρινα γιλέκα» που συμμετείχαν στα μπλόκα το Σάββατο;
@ Σε περίπτωση διοργάνωσης μιας διαδήλωσης στον δημόσιο δρόμο χωρίς άδεια, η ποινή μπορεί να φτάσει έως και 6 μήνες φυλάκιση και πρόστιμο 7.500 ευρώ, όπως αναφέρεται στον ιστότοπο service-public.fr.
@ Το άρθρο L-412-1 του κώδικα οδικής κυκλοφορίας ορίζει ότι όταν «τοποθετείται ή επιχειρείται η τοποθέτηση σε λωρίδα ανοικτής δημόσιας κυκλοφορίας αντικειμένου που παρεμποδίζει τη διέλευση οχημάτων», το αδίκημα τιμωρείται με «δύο έτη φυλάκιση και 4.500 ευρώ πρόστιμο». Μπορεί επίσης να αποφασιστεί η αναστολή της άδειας οδήγησης και η ακινητοποίηση του οχήματος.
@ Η απόκρυψη των πινακίδων κυκλοφορίας τιμωρείται με πρόστιμο ύψους από 135 έως 750 ευρώ.
Συμπερασματικά
Πρόκειται για πυρκαγιά από άχυρο τα κίτρινα γιλέκα ή είναι ένα βαθύ κίνημα ; Θα επιτύχει, όπως ο Μακρόν πριν δυο χρόνια, ή θα ξεφουσκώσει ; Η «νεκροψία» θα το δείξει…
Πάντως το βέβαιο είναι ότι ολόκληρο το υπάρχον γαλλικό πολιτικό σύστημα σήμερα, περιλαμβανομένου και του νεόδμητου κόμματος του Γάλλου προέδρου, δεν έχει τον έλεγχο των «ψηφιακών κινητοποιήσεων». Τις παρακολουθεί αμήχανα, επειδή έχει χάσει την πολιτική αξιοπιστία του.
