Η Τουρκία είναι πιθανόν να απειληθεί με ξαφνική στάση πληρωμών

Αν δεν αποδεχθεί τις οικονομικές της αδυναμίες και δεν δράσει, αντί να συνομωσιολογεί

Του Αλκη Καλλιαντζίδη Οικονομολόγου [email protected] www.kalkis.eu

Στις 12-08-2018 στις Ανιχνεύσεις είχα θέσει το ρητορικό ερώτημα «Ποιον θα επιλέξει ο Ερντογάν ; Τον Αλλάχ ή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ;»

https://www.anixneuseis.gr/?p=194028. Παρά τις ενδείξεις περί του αντιθέτου, ως πείσμων αλαζών  που είναι, επιλέγει επί του παρόντος μάλλον το δρόμο του θρησκευτικού φανατισμού, εξακοντίζοντας τουρκικές κατάρες που «πιάνουν» όπως είπε και αντίποινα, διευρύνοντας έτσι το συνολικό κόστος της ζημίας στην τουρκική οικονομία, αντί να παραδεχθεί τις διαρθρωτικές της αδυναμίες  και να προσπαθήσει άμεσα να τις διορθώσει.

Τηρουμένων των αναλογιών, μου θυμίζει λίγο τους Έλληνες  «αγανακτισμένους» του 2010-2014, που εξαφανίστηκαν βέβαια σήμερα και που τα είχαν βάλει τότε με τους «τοκογλύφους δανειστές μας» τους οποίους εμείς εκλιπαρήσαμε να μας δανείσουν  και που ήταν το αποτέλεσμα της βαθύτατης οικονομικής μας κρίσης. Αντί να τα βάλουν δηλαδή αυτοί οι «Αντιμνημονιακοί» με τα αίτια που μας οδήγησαν στην κρίση για να τα διορθώσουμε άμεσα, μας είπαν ότι «επειδή το χρέος μας ήταν επονείδιστο, θα το καταργούσαν με έναν νόμο κι ένα άρθρο». Σήμερα ως γνωστόν ολοκληρώνουμε το 3^ο Μνημόνιο με δανεικά λεφτά και από τις 21 Αυγούστου 2018 θα εφαρμόσουμε το 4^ο Μνημόνιο, χωρίς λεφτά αλλά με αυστηρή επιτήρηση μέχρι το 2060 (βλέπε σχετικό άρθρο μου στις 16-07-2018 στις Ανιχνεύσεις https://www.anixneuseis.gr/?p=192930).

Αυτός είναι όμως ο λαϊκισμός, είτε μαρξιζο-ακροδεξιός, είτε ισλαμικός. Προβάλει τα αποτελέσματα κι όχι τις αιτίες ενός κακού, προς άγραν ψήφων. Ρίχνει δηλαδή στάχτη στα μάτια του λαουτζίκου (ελληνικού, ιταλικού ή τουρκικού) αντί να κάνει τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία.

Ας επιστρέψουμε όμως στα μακροοικονομικά δεδομένα της Τουρκίας, όπως τα παρουσίασε στις 13-08-2018 ο  Julien Da Sois στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας La croix, για να ξέρουμε γιατί μιλάμε.

Τα μακροοικονομικά δεδομένα της Τουρκίας

Η 17^η οικονομία στον κόσμο

ΑΕΠ : 851 δις δολάρια  (ή 745 δις ευρώ)

Πληθυσμός : 80,8 εκατομμύρια κάτοικοι (19^η σε πληθυσμό παγκοσμίως)

Κατά Κεφαλήν Εισόδημα : 10.592 δολάρια  (ή 9.276 €)

Ποσοστό οικονομικής μεγέθυνσης : + 7,4 %

Ποσοστό ανεργίας : 9,6 %*

Ποσοστό πληθωρισμού : 15,39 %

Δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης (IDH) : 0,767 (71^η θέση παγκοσμίως)

Κυριότεροι Πελάτες της Τουρκίας (σε ποσοστά εξαγωγών) : Γερμανία (9,6 %), Ηνωμένο Βασίλειο (6,1 %), Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα (5,8 %)

Κυριότεροι Προμηθευτές (σε ποσοστά τουρκικών εισαγωγών) : Κίνα (10 %), Γερμανία (9,1 %), Ρωσία (8,3 %)

Πηγή : Direction générale du Trésor.

*Ως προς το ποσοστό ανεργίας, ο δημοσιογράφος Christian Losson της εφημερίδας Libération στις 13-08-2018, αναφέρει : «Η πραγματική ανεργία αυξήθηκε στο 17%, μακριά από τις επίσημες στατιστικές του 11%».

Ο Ερντογάν έπεσε στην παγίδα της οικονομικής ασφυξίας, « sudden stop »

«Το σενάριο μιας «αιφνίδιας στάσης πληρωμών» (« sudden stop »), δηλαδή μια ξαφνική διακοπή της εξωτερικής χρηματοδότησης, δημιουργήθηκε στην Τουρκία. Κανείς δεν έχει να κερδίσει από αυτήν, αλλά ίσως να είναι και πολύ αργά». Αυτό αναφέρει στο χρονογράφημά της η ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας, Les echos, στις 14-8-2018. «Μπορεί να είναι μόνο θέμα ωρών. Εάν η Τουρκία δεν μπορέσει να σταματήσει την πτώση του νομίσματός της, ίσως απότομα να πάψει να αναπνέει οικονομικά. Η οικονομία της θα υποστεί σοβαρές ζημιές. Τα 80,8 εκατομμύρια κάτοικοι θα καταδικαστούν σε μια οδυνηρή πτώση του εισοδήματός τους». «Η ξαφνική στάση πληρωμών είναι ένα γνωστό φαινόμενο. Μια πολλά υποσχόμενη χώρα (όπως ήταν η Τουρκία πριν την κρίση) προσελκύει ξένα κεφάλαια. Με αυτά τα φρέσκα χρήματα, οι επιχειρήσεις της επενδύουν έντονα. Συχνά οι καταναλωτές της δανείζονται επίσης  για να ξοδέψουν περισσότερα. Τότε το ισοζύγιο  τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο μετρά τη διαφορά μεταξύ εισροών και εκροών της χώρας, καθίσταται όλο και περισσότερο  ελλειμματικό». «Μέχρι την ημέρα που ένα δευτερεύον γεγονός οδηγεί τους επενδυτές να αναθεωρήσουν τις επιλογές τους. Ξαφνικά σταματούν να παρέχουν κεφάλαια ή ακόμα και να αποσύρουν τα περιουσιακά τους στοιχεία. Οι εθνικές τράπεζες έχουν πρόβλημα ρευστότητας και η χώρα δεν έχει άλλη επιλογή από το να εξισορροπήσει βίαια  τα ελλείμματά της. Ως εκ τούτου, πρέπει να δαπανήσει πολύ λιγότερα χρήματα, γεγονός που προκαλεί σοβαρή ύφεση».

Αν η «ξαφνική στάση πληρωμών» είναι γνωστή, είναι επειδή έχει συμβεί πολλές φορές τις τελευταίες δεκαετίες. Στο Μεξικό το 1994, στην Ασία το 1997-1998, στην Ελλάδα, έπειτα στην Ισπανία στις αρχές του 2010. Το σενάριο αυτό, δυστυχώς, φαίνεται να αναπαράγεται στην Τουρκία. Με μια μεγέθυνση άνω του 7%, η χώρα έχει προσελκύσει κεφάλαια που αναζητούν αποδόσεις. Η διαμάχη μεταξύ Ουάσινγκτον και Άγκυρας πάνω σε έναν αμερικανό ευαγγελικό πάστορα , Andrew Brunson, σε μια τουρκική φυλακή έπαιξε το ρόλο της

προειδοποίησης από την πλευρά των παικτών της αγοράς. Η τουρκική λίρα ξεφούσκωσε. Οι χρεωμένες σε δολάρια τουρκικές επιχειρήσεις πρέπει να εκταμιεύσουν δύο φορές περισσότερα χρήματα από ό, τι πριν από ένα χρόνο για να τιμήσουν τις δανειακές υποχρεώσεις τους. Κάτι που είναι αδύνατο. Οι κερδοσκόποι  επενδυτές αρχίζουν να εξετάζουν άλλες οικονομικά εύθραυστες χώρες, όπως η Αργεντινή και η Νότια Αφρική. Η μόλυνση από την κρίση καραδοκεί.

Απέναντι σε όλα αυτά τι κάνει ο Ερντογάν; Πουλάει τσαμπουκά στο όνομα του Αλλάχ και μιλά για συνωμοσία. (Το ίδιο δεν έκαναν και οι δικοί μας αντιμνημονιακοί λεβέντες, όταν μιλούσαν για τους Τοκογλύφους από το 2010 μέχρι και τον Ιούλιο του 2015;).

Ξεχνάει εσκεμμένα  ότι συνέβαλε ενεργά στην κρίση που περνάει.

Πρώτον, χαλαρώνοντας τη δημοσιονομική πειθαρχία με τα φτηνά δάνεια και τα φορολογικά κίνητρα. Κόβει πληθωριστικές λίρες και τις ρίχνει στην αγορά άκριτα.

Δεύτερον, βάζοντας χέρι στην κεντρική τράπεζα της Τουρκίας η οποία δεν μπορεί να ασκήσει ανεμπόδιστα την δέουσα νομισματική πολιτική της.

Τρίτον, αναθέτοντας στον εαυτό του τις άνευ προηγουμένου εξουσίες του και αναγορεύοντας τον γαμπρό του σε άτυπο Πρωθυπουργό. Αυτές όλες οι ανορθόδοξες αποφάσεις του Ερντογάν έχουν λογικά θορυβήσει τους πιστωτές της χώρας του την οποία εγκαταλείπουν. Ισχυρίζεται αόριστα ότι θα βρει αλλού φίλους και Πελάτες. Εύκολο είναι ;

Τέλος, δασμολογώντας δίκην αντιποίνων τα αμερικανικά προϊόντα, μάλλον θα του γίνουν μπούμεραγκ.

Δεν έχει απομείνει πολύς χρόνος για να αποφευχθεί μια ευρύτερη αποσταθεροποίηση από την οποία θα υποφέρουν όλοι, άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο :

@ η Τουρκία και κυρίως ο πληθυσμός της που έχουν πολλά να χάσουν,

@ η Ευρώπη που απάλυνε σε μεγάλο βαθμό τη μεταναστευτική κρίση της με μια συμφωνία με την Άγκυρα,

@ οι αναδυόμενες χώρες  που απειλούνται από την εξάπλωση της κρίσης και σε αυτές, αλλά ακόμα και οι Ηνωμένες Πολιτείες για τις οποίες η Τουρκία ήταν μέχρι πρότινος ένας πολύτιμος σύμμαχος.

Μόνο ο Ερντογάν έχει ακόμα τα χαρτιά στα χέρια του για να αποφύγει τα χειρότερα. Τούτο βέβαια δεν είναι απαραιτήτως καθησυχαστικό…